E “Ewaraki I Bukin Ara Bure” Ana Tia Mwakuri Iehova
“E ewaraki i bukin ara bure, E kamanatuaki i bukin ara buakaka: . . . ao ti kamaiuaki n oreana.”—ITAIA 53:5.
1. Tera ae ti riai n ururingnga ni karaoan te Kauring, ao te taetae ni burabeti raa ae na buokira ni karaoa anne?
TI KARAOA te Kauring ibukini kauringani mateni Kristo ao bwaai ni kabane ake a a tia ni kakororaoaki ni matena ao manga utina. Ti kauringaki ni karaoan te Kauring bwa ti riai ni kakoauaa riain Iehova n tautaeka i aoni bwaai ni kabane, katabuan arana ao kakoroani bukin ana kantaninga n ikotaki naba ma kamaiuan te botannaomata. N taraana, bon akea te taetae ni burabeti riki teuana n te Baibara ae kamataataa raoi ana karea Kristo ao te bwai ae e a tia ni kakororaoia, irarikin are e koreaki n Itaia 53:3-12. E a kaman taetae ni burabetina kammarakan te tia Mwakuri ae Kristo Itaia ao ni katauraoi rongorongo aika koaua ibukini matena ao kakabwaia aika a na reke mani matena ibukia tarina aika kabiraki ao ana “tiibu tabemang.”—Ioane 10:16.
2. Tera ae kakoauaaki n ana taetae ni burabeti Itaia, ao tera aron rotakira iai?
2 Itua te tienture imwaini bungian Iesu i aon te aba ao e kaira Itaia Iehova rinanon taamneina bwa e na taetae ni burabeti ibukin Ana Tia Mwakuri are e a tia n rineia, bwa e na boni kakaonimaki e ngae ngke e kataaki ni karokoa tokini korakorana. Te koaua aei, boni kakoauaan ae e onimakina raoi Natina Iehova bwa e na kakaonimaki ni koaua. Ngkana ti nenera te taetae ni burabeti aei, ane a na kaonaki nanora n te kani kakaitau ao ni kakorakoraaki naba iai ara onimaki.
E “Riribaki” Iesu ao A Iangoia Bwa A na “Aki Mutiakinna”
3. Bukin tera bwa a riai ni kamani mwanea Iesu I-Iutaia, ma tera aroia ni butimwaeia?
3 Wareka Itaia 53:3. Karaua iangoia bwa tera ae nanonaki ibukin Natin te Atua ae ana rikitemanna, ngkai e kitana kimwareireina ni beku irarikin Tamana ao n roko nako aon te aba bwa e na anga maiuna bwa te karea are a na kamaiuaki iai botannaomata man te bure ao te mate! (I-Biribi 2:5-8) E na boni kakororaoaki n ana karea aei te kabwara bure ni koaua, are e kaikonakaki ngkoa n te angakarea aika maan n te Tua Rinanoni Mote. (Ebera 10:1-4) E aki ngkanne riai ni kamani mwaneaki Iesu ma ni karineaki, ao e a moamoa riki irouia I-Iutaia, ake a kariariaa rokon te Mesia are beritanaki? (Ioane 6:14) N oneani mwin anne, e “riribaki” te Kristo irouia I-Iutaia, ao a iangoia bwa a na “aki mutiakinna,” n aron ae e a tia n taetae ni burabetinna Itaia. E korea ae kangai te abotoro Ioane: “E roko i oin abana, ma e aki akoaki irouia ake oin ana koraki.” (Ioane 1:11, BK) E tua ae kangai te abotoro Betero nakoia I-Iutaia: ‘Atuaia ara bakatibu, e neboa ana tia Mwakuri are Iesu are kam anga, ao kam kakeaa i matani Birato, ngke e reke nanona bwa e na kanakoa. Ao kam kakeaa Teuare Moan te Raoiroi, are E tabu.’—Mwakuri 3:13, 14.
4. E kanga n ota raoi n te aoraki Iesu?
4 E taetae ni burabeti naba Itaia bwa e na bon “ata naba te rawawata” n te aoraki Iesu. Ni koauana, e namakina te kua n taai tabetai Iesu n ana tai ni mwakuri ni minita, ma e aki kaotaki bwa iai te tai ae e aoraki iai. (Ioane 4:6) Ma e ngae n anne, e ota raoi n aorakia te koraki ake e uarongorongo nakoia. E nanoangaia ao a bati ake e katoki aorakia. (Mareko 1:32-34) Ngaia are e a boni kakoroa bukin te taetae ni burabeti aei Iesu: “E anai rawawatara, ao e uouoti nanokawakira [“aorakira,” NW].—Itaia 53:4a; Mataio 8:16, 17.
Ai Aron ae E “Booaki ma n Oreaki Iroun te Atua”
5. Tera aron iangoani maten Iesu irouia I-Iutaia aika bati, ao bukin tera bwa e a kauataoaki riki kammarakana iai?
5 Wareka Itaia 53:4b. A mwaiti aomata ake a maiu n ana tai Iesu ake a aki ota bwa e aera ngke e kammarakaki Iesu ao ni mate. A kakoauaa bwa e katuuaaeaki iroun te Atua, n aron ae kaanga e katekebuakaki n anganaki te aoraki ae mwaraeakinaki. (Mataio 27:38-44) A bukina Iesu I-Iutaia bwa e taetae ni baka n atua. (Mareko 14:61-64; Ioane 10:33) Ma ni koauana, bon tiaki te tia bure Iesu ao e aki taetae ni baka n atua. Ma n noran ana tangira ae korakora Iesu ibukin Tamana, te iango ngkanne are e riai ni mate ni bukinana are e taetae ni baka n atua, tao boni ngaia are e a kauataoaki riki iai kammarakana ngkai Ana Tia Mwakuri Iehova ngaia. Ma e ngae n anne, ao e kukurei n aantaeka nakon nanon Iehova.—Mataio 26:39.
6, 7. N te aro raa are e a ‘kamanatuaa’ iai ana tia Mwakuri ae kakaonimaki Iehova, ao bukin tera bwa e “kariaia” n aei te Atua?
6 E kona n taekinaki n ana taetae ni burabeti Itaia ae tabeman a na taekinna bwa Kristo e “oreaki iroun te Atua” ma tao ti na manga mimi ngkanne bwa e a kaman taekinaki ae kangai n te taetae ni burabeti: “E boni kariaia naba kamanatuana Iehova.” (Itaia 53:10) Kioina ngkai e a tia naba ni kangai Iehova, “nora au tia makuri, . . . ae rineaki i Rou, ae e kakatonga tamneiu i rouna,” ao e na kanga ngkanne Iehova ni manga “kariaia naba kamanatuana”? (Itaia 42:1) N te aro raa are e a kona iai n taekinaki bwa e kariaia Iehova n aei?
7 Ibukini karekean otara ni mwakoron te taetae ni burabeti aei, ti riai n uringnga bwa e karekea te nanououa nakoia ana toro te Atua aika kakaonimaki ni koaua i karawa ao i aon te aba kabuakakaan riain Iehova n tautaeka iroun Tatan. (Iobi 1:9-11; 2:3-5) Ibukin teimatoan Iesu ni kakaonimaki ni karokoa matena, e a anga iai te kaeka ae moan te eti nakon ana kabuakaka Tatan. E ngae ngke e kariaia Iehova bwa e na tiringaki Kristo irouia ana kairiribai, ma bon akea te nanououa bwa e boni maraki Iehova n noran ana tia Mwakuri ni kammarakaki ao ni kamateaki. Ma e rangi ni kimwareirei Iehova n norani kakaonimakin Natina n te aro ae kororaoi. (Taeka N Rabakau 27:11) Irarikin anne, e rangi ni kimwareirei Iehova ngkai e ataia bwa ni maten Natina ao a na kakabwaiaaki iai aomata ake a raraoma ni koaua.—Ruka 15:7.
E “Ewaraki i Bukin Ara Bure”
8, 9. (a) E kanga n “ewaraki i bukin ara bure” Iesu? (b) E kanga ni kakoauaa aei Betero?
8 Wareka Itaia 53:6. N aroia tiibu aika bua, a a tia aomata aika taani bure n tiotio nako ibukin ukerani kamaiuaia man te aoraki ao te mate are rikiaia mairoun Atam. (1 Betero 2:25) Ibukina bwa ti aki kororaoi, akea ngkanne temanna mani kanoan Atam ae kona ni kabooa mwin te bwai are e a tia ni kabuaa Atam. (Taian Areru 49:7) Ma ibukin ana tangira Iehova ae korakora, ‘e a katokaa ara bure ni kabane i aon’ Natina are e a tia n rineia bwa ana tia Mwakuri ae tangiraki irouna. Ibukina bwa e kataua Kristo bwa e na “ewaraki i bukin ara bure” ao ni “kamanatuaki i bukin ara buakaka,” e a uouotii ngkanne ara bure i aon te kai ao ni mate n oneani mwin are ti na mate.
9 E korea ae kangai te abotoro Betero: “Kam weteaki nako iai: ba E kamarakaki naba Kristo i bukimi, ao E katuka te aro ae kam na kakairi iai, ba kam na tou mwini mwanekana. Ao E uoti ara bure n rabatana i aon te kai, ba ti na mate nakon ara bure ni kitan, ao ti na kabane maiura i bukin te raoiroi.” Imwina e a manga raon taeka aikai Betero ni mwanewean ana taetae ni burabeti Itaia ni kangai: “Ao Kam kamaiuaki n oreana.” (1 Betero 2:21, 24; Itaia 53:5) Ibukin aei, e a uki iai te kawai ibukin raoiakinaia taani bure ma te Atua n aron are e a manga kangai Betero: “E a tia ni maraki naba Kristo ni mate i bukini buure; E maraki ae raoiroi i bukiia akana buakaka, ba E aonga ni kairira nakon te Atua.”—1 Betero 3:18.
“Ai Aron te Tiibutetei ae Kairaki Nakon te Kamateaki”
10. (a) E kanga aroni kabwarabwaraan Iesu iroun Ioane te tia Bwabetito? (b) Bukin tera bwa a tonu raoi ana taeka Ioane aikai?
10 Wareka Itaia 53:7, 8. Ngke e nora Iesu ni kawaria Ioane te tia Bwabetito ao e taetae ma te mimi ni kangai: “Nora ana Tiibutetei te Atua, ae uoti nako aia bure kain aonaba!” (Ioane 1:29) Ni kabotauan Iesu ma te Tiibutetei iroun Ioane, ao tao e bae n uringi ana taeka Itaia aikai: “Ai aron te tiibutetei ae kairaki nakon te kamateaki.” (Itaia 53:7) E taetae ni burabeti Itaia ni kangai: “E nurakina tamneina nakon te mate.” (Itaia 53:12) E kakaongora bwa n te tairiki are e moani karaoa iai Kauringani matena Iesu, e anga te mwangko ni wain nakoia ana abotoro ake 11 ake a kakaonimaki ao e taku: E nanonaki iai “ba rarau aei, ae raran te berita nabangkai, ae kawawaeaki i bukiia aomata aika bati ba bwaini kabaran aia bure.”—Mataio 26:28.
11, 12. (a) Tera ae kaikonakaki ni kaineti ma ana karea Kristo ni kukurein Itaaka n anga ngaia bwa te karea? (b) Tera ae ti riai n teimatoa n uringnga ibukin Aberaam ae Kakannato ae Iehova ni karaoan te Kauring iroura?
11 N aron Itaaka are e maiu rimoa, e kukurei Iesu n riki bwa te karea i aon ana baonikarea Iehova ae nanona ibukina. (Karikani Bwaai 22:1, 2, 9-13; Ebera 10:5-10) E ngae ngke e kariaia Itaaka n riki bwa te karea, ma bon Aberaam are e kekeiaki n anga te karea. (Ebera 11:17) N aron naba anne, e kukurei Iesu bwa e na mate, ma bon Iehova te tia Karaoa te babaire bwa e na kanga ni kabwakaaki boon te karea ni kaboomwi. Kareanakin Natina boni kaotan raoi ana tangira te Atua ae nano ibukia botannaomata.
12 E bon taekina ae kangai Iesu: “E tangiriia aomata te Atua n te aro are E anga Natina ae te rikitemanna iai, ba e aonga n aki mate ane onimakinna, ma e na reke i rouna te maiu are aki toki.” (Ioane 3:16) E korea ae kangai te abotoro Bauro: ‘E kaota oin ana tangira nako ira te Atua n aei, bwa ngke ti boni buakaka naba, ao E mate Kristo i bukira.’ (I-Rom 5:8) Ngaia are e ngae ngkai ti karinea Kristo ni kauringani matena, ma ti riai n aki mwaninga ae teuare e karaoa te babaire ibukin aroni kabwakaani boon te karea ni kaboomwi, bon Aberaam ae Kakannato ae Iehova. Ti karaoa te Kauring ibukini karaoiroana.
“E na Karaoiroiia Aomata Aika Bati” te Tia Mwakuri
13, 14. E kanga n tia ni “karaoiroiia aomata aika bati” Ana Tia Mwakuri Iehova?
13 Wareka Itaia 53:11, 12. E taku Iehova ibukin ana tia Mwakuri are e a tia n rineia: “E na karaoiroiia aomata aika bati au tia makuri ae raoiroi.” N te aro raa? E reke buokara n iangoa te kaeka n taeka akana ni kabaneani kibuna ae 12 aika kangai: “Ao E bubuti [te tia Mwakuri] ni kan raoi i bukiia taani bure.” A bane kanoan Atam ni bungiaki bwa “taani bure,” ngaia are e a reke irouia “boon te bure,” are te mate. (I-Rom 5:12; 6:23) A riai n raoiakinaki taani bure ma Iehova. E kabwarabwaraaki n te aro ae tamaroa n ana taetae ni burabeti Itaia ni mwakoro 53 aron Iesu ni ‘bubutii’ ke n riki bwa te tia raoi ibukia aomata aika taani bure ni kangai: “E mena i aona te booaki are e reke iai ara raoi; ao ti kamaiuaki n oreana.”—Itaia 53:5.
14 Ibukina bwa e uouotii ara bure i aona Kristo ao ni mate n oneani mwin are ti na mate, e a “karaoiroiia [iai] aomata aika bati.” E korea ae kangai Bauro: “Nanon te Atua ba e na maeka i nanona [Kristo] te onrake [“kororaoi,” BK] ni kabanea; ao ba E na raoiakini bwaai ni kabane nako Ina i Rouna, ngkae E a tia n raoiakina te aba n raraan ana [“kai ni kammaraki,” NW]; ba E na raoiakini bwaai i Rouna, tao bwain aonaba, ke bwaini karawa.”—I-Korote 1:19, 20.
15. (a) Baikara “bwaini karawa” ake e taekini Bauro? (b) Antai aika tii ngaiia aika kariaiakaki ni katoong banna ni Kauring ao bukin tera?
15 “Bwaini karawa” aika raoiakinaki ma Iehova rinanon raraani Kristo ae kawawaeaki, boni Kristian aika kabiraki ake a weteaki bwa a na uea ma Kristo i karawa. A taekinaki Kristian aika “weteaki naba iroun te Atua” bwa a ‘karaoiroaki ni kamaiuaki.’ (Ebera 3:1, BK; I-Rom 5:1, 18) Ngaia are e a butimwaeia Iehova bwa natina n taamnei. E kaotia te taamnei are raoiroi nakoia bwa boni ngaiia “taan uaia n ababa ma Kristo,” ao a weteaki bwa a na riki bwa uea ao ibonga n ana Tautaeka n Uea i karawa. (I-Rom 8:15-17; Te Kaotioti 5:9, 10) A a riki bwa kaain te Iteraera n taamnei ae “ana Iteraera te Atua,” ao n riki naba bwa kaain te “berita nabangkai.” (Ieremia 31:31-34; I-Karatia 6:16) Ngkai kaain te berita nabangkai ngaiia, a a kariaiakaki ni katoong banna ni Kauring, n ikotaki naba ma te mwangko ni wain ae uraura, are e taekinna Iesu ni kangai: ‘E nanonaki n aei bwa te mangko aei te berita nabangkai i nanon rarau, ae kawawaeaki i bukimi.’—Ruka 22:20.
16. Baikara “bwain aonaba,” ao n te aro raa are a karaoiroaki iai i matan Iehova?
16 “Bwain aonaba” bon ana tiibu tabemwaang Kristo, ake a kantaningaa te maiu n aki toki i aon te aba. A karaoiroaki naba i matan Iehova te koraki aei iroun Ana Tia Mwakuri Iehova are e a tia n rineia. Ibukina bwa a onimakina ana karea ni kaboomwi Kristo ao man tia n “teboki niniraia, ao [ni] kamainainai n raraan te Tiibutetei,” e a taekinia ngkanne Iehova bwa a raoiroi. Ao e aki nanonaki n aei bwa a a riki iai bwa natina n taamnei ma a a riki bwa raoraona ake e angania te kantaninga ae tamaroa are a na kamaiuaki man “te rawawata are korakora.” (Te Kaotioti 7:9, 10, 14; Iakobo 2:23) Ngkai tiaki ngaiia kaain te berita nabangkai ao a aki kantaningaa naba te maiu i karawa, a aikoa ngkanne katoong banna ni Kauring tiibu tabemwaang, ma bon tii taani mataku ngaiia aika karinerine.
Te Katituaraoi ni Kabane E Nakon Iehova ao Ana Tia Mwakuri ae E Kakatonga Irouna!
17. E na kanga reiakinan taetae ni burabeti aika n Itaia ake a boto i aon te tia Mwakuri ni buokira ni katauraoi ara iango imwain te Kauring?
17 Neneran taetae ni burabeti aika n Itaia aika boto i aon te tia Mwakuri, bon te anga teuana ae tamaroa ibukini katauraoan ara iango imwaini Kauringani mateni Kristo. E a tia ni karekea angara n “tarataraa Iesu are te tia karika ara onimaki, ao te tia kakoroa.” (Ebera 12:2) Ti a tia n ataia bwa e bon aki karitei Natin te Atua. E kaokoro ma Tatan bwa e kimwareirei ngkai e reireiaki iroun Iehova n ataan ae Iehova bon te Uea ae Moan te Rietata. Ti a tia n noria bwa n ana tai ni mwakuri ni minita Iesu i aon te aba, ao e kaotiota te nanoanga nakoia aomata ake e uarongorongo nakoia, e katoki aorakia aomata aika bati ao e raoiakinia ma te Atua. Ngaia are e kaotiota te bae e na karaoia ngkai te Uea ae te Mesia ngaia n te waaki ae boou ike ‘e a kamatoaa iai te aro ae raoiroi i aonnaba.’ (Itaia 42:4) Ingaingan nanona are e kaotiotia n uarongorongoan te Tautaeka n Uea, are e a riki iai bwa ‘ootan te aba,’ a a kauringaki iai taan rimwina bwa a riai n ingainga n tataekina te rongorongo ae raoiroi ni kabutaa te aonnaba.—Itaia 42:6.
18. Bukin tera bwa a kaonaki nanora n te kani kakaitau nakon Iehova ao ana tia Mwakuri ae kakaonimaki man ana taetae ni burabeti Itaia?
18 E rangi n nano otara n ana taetae ni burabeti Itaia ni kaineti ma ana karea ae rangi ni matoatoa Iehova are e karaoia, ngke e kanakoa Natina ae tangiraki irouna nako aon te aba bwa e na kammarakaki ao ni mate n oneani mwin are ti na mate. E kakatonga Iehova tiaki n noran Natina ni maraki ma ni bon norani kakaonimakin Iesu n te aro ae kororaoi ni karokoa are e a boni mate. Ti riai ni kakatonga naba n aron Iehova n ataani bwaai ni kabane ake e karaoi Iesu ake a a kakoauaaki iai ae bon te tia kewe Tatan ao ni katabuaki iai aran te Atua, ao e a kakoauaaki iai riain mwaakan Iehova n tautaeka i aoni bwaai ni kabane. Irarikin anne, e katokai ara bure Kristo i aona ao ni mate n oneani mwin are ti na mate. Ibukin anne, e a karekea iai angaia kaain te nanai ae uarereke ake tarina aika kabiraki ao tiibu tabemwaang ni karaoiroaki i matan Iehova. Ngkai ti kaai ni botaki ibukin te Kauring, a a bia kaonaki nanora n te kani kakaitau nakon Iehova ao ana tia Mwakuri ae kakaonimaki.
Titiraki ni Kauring
• N te aro raa are e ‘kakatonga’ iai Iehova ni ‘kamanatuan’ Natina?
• E kanga n “ewaraki i bukin ara bure” Iesu?
• E kanga te tia Mwakuri ni “karaoiroiia aomata aika bati”?
• E kanga reiakinan taetae ni burabeti ibukin te tia Mwakuri ni katauraoi ara iango ma nanora imwain te Kauring?
[Taamnei n iteraniba 29]
“E riribaki . . . ao ti aki mutiakinna”
[Taamnei n iteraniba 31]
A kaea te Kauring “tiibu tabemang” bwa taani mataku aika karinerine