E Maiu Ana Taeka Iehova

Reirei Aika Kakawaki Man Kauouan Iteran te Boki ae Itaia

EKAKAONIMAKI Itaia ni kakororaoa mwiokoana ni burabeti. Te katanoata are e taekinna ibukin kamaunakin te tautaeka n uea ni baronga ake tebwina, ae Iteraera arana, e a tia ni koro bukia. Iai riki ana rongorongo ngkai ibukin baika na roko i Ierutarem.

E na kamaunaki kaawan Ierutarem, ao a na bane ni kataenikaiaki kaaina. E iangoaki bwa e na aki koro bukin te kamaunanakoaki aei. Imwin tabeua te tai, e a manga kateimatoaki te taromauri ni koaua. Aio te boto n iango ae maroroakinaki n Itaia 36:1–66:24.a Ti na karekei kakabwaiara ma iai ngkana ti iaiangoi baika taekinaki ni mwakoro aikai, ibukina bwa a mwaiti taetae ni burabeti ake a na kakoroaki bukiia n te aro ae kakawaki riki n taai aikai ke aika a na roko. E rangi ni kakawaki iteran te boki ae Itaia aei, ibukina bwa iai taetae ni burabeti aika kamaiu iai aika irekereke ma te Mesia.

“NORIA! ANE A NA ROKO BOONG”

(Itaia 36:1–39:8)

Ao n ana katebwi ma aua n ririki te uea are Etekia (732 B.C.E.), ao e ninia Iutaia Aturia. Ma e beritanna Iehova bwa e na kamanoa Ierutarem. E roko n tokina te karawawataki ngke e kanakoa ana anera Iehova ae ti temanna ni kamateia tautian Aturia aika 185,000.

E bwaka n aoraki Etekia. E kaekaa ana tataro Iehova ao e kamarurungnga ao e kamwaita riki ana ririki ni maiu nakon te 15 riki te ririki. Ngke e ongo uean Baburon bwa e a marurung ao e kanakoi ana man nakoina ni kamauria. E karaoa te aro n nanobaba Etekia ngke e kaoti ana bwai ni kabane aika a kakawaki nakoia. E karokoa ana taeka Iehova Itaia nakon Etekia ni kangai: “Noria, ane a na roko boong aika a na bane iai n uotaki nako Baburon baika i nanon am auti, ma baika a kaiko am bakatibu ni karokoa te bong aei.” (Itaia 39:5, 6) E koro bukin te taetae ni burabeti anne imwin tebubua tabun te ririki.

A Kaekaaki Titiraki Aika Boto i Aon te Baibara:

38:8, BK—Tera “te mwaneka” are e a kakerikakaki iai te nu? Kioina ngkai e kabonganaki te mwaneka ibukin ataakin te tai bwa e a boo iraua irouia I-Aikubita ao I-Baburon n te kawanua n tienture B.C.E., tao mwaneka aikai ngkanne bon mwaneka ibukin ataakin te tai ake tao e karekei taman Etekia ae Aati. Ke tao iai te kaintamwarake i nanon te bareti. Te boua are mena i rarikin te kaintamwarake tao e karokoa nuna i aon mwanekan te kaintamwarake. E kona naba aei ni kabonganaki ibukin ataakin te tai.

Reireiara:

36:2, 3, 22. E ngae ngke e kakerikakaki Tebena man nakoana n touati, ma e bon teimatoa naba ni beku iroun te uea bwa te tia koroboki nakon ana touati te uea are onea mwina. (Itaia 22:15, 19) Ngkana ti kakerikakaki man mwiokoara n ana botaki Iehova, ti aki riai ngkanne n teimatoa ni beku ibukin te Atua n itera nako ake e kariaira iai?

37:1, 14, 15; 38:1, 2. Ti wanawana riki ngkana ti okira Iehova n ara tataro, ao n onimakinna ma nanora ni kabane n te tai are ti karawawataaki iai.

37:15-20; 38:2, 3. Te moani bwai ae raraomaeakinna Etekia ngke e niniaki Ierutarem iroun Aturia, e kaineti ma kabuakakan aran Iehova ae na riki man kabwakan Ierutarem. E raraoma i bon ibukina Etekia ngke e ataia bwa aorakina aei e na boni mate iai. Ma e raraomaeakina riki rotaki buakan te bwa-n-uea ae boto i aon Tawita, ngkana e mate n akea natina ae na ruamwina. E tabeaianga naba bwa antai ae na kaira buakanakia kaain Aturia. N aron Etekia, ngaira naba ti iaiangoa katabuan aran Iehova bwa e na bon koro bukina, ao ti iangoa kakoroan bukin ana kaantaninga Iehova, bwa e kakawaki riki nakon kamaiuara.

38:9-20. E reireira ana anene Etekia aei bwa akea te bwai ae kakawaki riki ni maiura aei nakon karaoiroan Iehova.

“E NA MANGA KATEAKI”

(Itaia 40:1–59:21)

N te tai ae waekoa imwin taekinan kamaunan Ierutarem ao manga kaokaia mai Baburon ao e taetae ni burabeti Itaia ibukin manga katean Ierutarem. (Itaia 40:1, 2) E taku Itaia 44:28: “E na manga kateaki [Ierutarem].” A uotaki nako bouan antia kaain Baburon n ai aron “uotan te man ae kua.” (Itaia 46:1) E na kamaunaki Baburon. Imwin uoua te tienture, ao a bane ni kakoroaki bukiia.

A na riki ana toro Iehova bwa “ootaia Tientaire.” (Itaia 49:6) Ana “karawa,” Baburon ke taan tautaeka iai, a na “mauna n ai aroni bubun te ai,” ao kaaina a “na mate n ai aroia naango”; ‘natin Tion te aine ae te taenikai e na kabara kabaean roroana.’ (Itaia 51:6; 52:2) E kangai Iehova nakoia te koraki ake a roko bwa ana ongora irouna: “Ao N na karaoa te berita ae akea tokina ma ngkami, ake atataiaomatakin Tawita ake a boni koaua.” (Itaia 55:3) Maiuakinan ana raoiroi te Atua e kairiri nakon ‘namakinan te kukurei n te toro irouna.’ (Itaia 58:14) N te aro teuana, aia bure aomata e ‘a karaureia iai ma te Atua.’—Itaia 59:2.

A Kaekaaki Titiraki Aika Boto i Aon te Baibara:

40:29—Bukin tera ngke e kangai Iteraera: “E karabaki arou nakon Iehova, ao e riaoaki kaetan taekau iroun Atuau”? A namakinna I-Iutaia tabemwaang ake i Baburon, bwa mwakuri n ribuaka ao bwainikirinaia are a rinanona, a karabaki mairoun Iehova ke n tarariaoaki. Ma a a kauringaki ikai bwa a aki kona kaain Baburon ni karabaia mairoun te tia Karika te aonnaba aei, bwa e aki kona ni kua ke n nimamate.

43:18-21—Bukin tera ngke a tuangaki taenikai ake a oki bwa a na aki “uringi baike rimoa”? E aki nanonaki ikai bwa a riai ni mwaninga mwin ana mwakuri Iehova ni kakamaiu ake e a tia ni karaoi nakoia. Ma, e tangiriia Iehova bwa a na neboia ibukin “te bwai nabangkai” ae e na karaoia Iehova nakoia, n aron kamaiuaia ni mwanangaia n okira Ierutarem, rinanon kawaia ae kimototo riki ae rinanon te rereua. Imwin otinakon “te koraki ae uanao” man “te rawawata are korakora,” ao a nori bukina aika boou ake e na kairiia bwa a na kamoamoaa Iehova.—Te Kaotioti 7:9, 14.

49:6—E kanga te Mesia n riki bwa “ootaia Tientaire” e ngae ngke ana mwakuri ni minita e onoti nakoia tibun Iteraera? E a riki aei ibukin baike a riki imwin maten Iesu. E kaotia te Baibara bwa e kaineti raoi Itaia 49:6 ma taan rimwin Kristo. (Mwakuri 13:46, 47) Ni boong aikai, Kristian aika kabiraki ao raoia te koraki ae uanao, a beku bwa “ootaia Tientaire” ngkai a kaotaia aomata “ni karokoa tokin aonaba.”—Mataio 24:14; 28:19, 20.

53:10—Te aro raa ae kariaia iai kaikoakan Natina Iehova? E rangi ni maraki Iehova ae te Atua ae nanoanga ao n atataiaomata, ngke e nora Natina ae tangiraki irouna, ni karawawataki. Ma e ngae n anne, E kukurei ngke e nora Iesu n ongeaba, ao n uaan karawawatakina ao matena aika raraoi, aika bati.—Taekan N Rabakau 27:11; Itaia 63:9.

53:11, BK—Tera te ota rinanon te Mesia are “e na karaoiroia aomata aika bati”? E a reke iroun Iesu te ota ke te atatai aei ngke e ruo nakon te aba ma n riki n aomata, ao e karawawataki ma ni kamateaki n akea bukina. (Ebera 4:15) E katauraoa iai te karea ni kaboomwi, are e kainnanoaki ibukin buokaia Kristian aika kabiraki ao te koraki ae uanao, bwa a na karekea taraakia ae raoiroi i matan te Atua.—I-Rom 5:19; Iakobo 2:23, 25.

56:6—Antai “ianena” ao aro raa are a “tautaua bukin ana berita [Iehova]”? “Ianena” bon taekaia ana “tiibu tabemang” Iesu. (Ioane 10:16) A taua te berita nabangkai n te aro are a ongeaba nakon tuua ake a irekereke ma te berita, a kakairi ni kaetieti ni kabane, ao ni katoong amwarake n taamnei n ai aroia naba Kristian aika kabiraki, ao ni boutokaia n tataekinan te Tautaeka n Uea ao karekeaia taan rimwin Kristo.

Reireiara:

40:10-14, 26, 28. E korakora Iehova ao e nanoanga. Moan te mwaaka ngaia, ao e riaon ara konaa, iangoan wanawanana.

40:17, 25; 41:27; 44:9; 59:4. “Baika akea maneia” bon taian iraorao i marenaia tautaeka n aomata, ao bouannanti. Akea maneia ngkana ti onimakini.

42:18, 19; 43:8. Ti mataki ao ni bonotaninga ni kaineti ma te onimaki ngkana ti kain matara nakon ana Taeka te Atua ao ni kain naba taningara, nakon ana reirei rinanon “te toro ae kakaonimaki ae wanawana.”—Mataio 24:45.

43:25. E na kanakoi ara bure Iehova i boni ibukina. Kainaaomatakira man te bure ao te mate ao kamaiuara bon te mwinibwai ni kabotauaki ma katabuan aran Iehova.

44:8. Ti teimatoa n aki-kaingingaki ao n nene n aron te bwa man ana boutoka Iehova. Ti aki riai ni maku n tataekina arona n Atua!—2 Tamuera 22:31, 32.

44:18-20. Taromaurian boua bon te kanikina ibukin te nano ae buakaka. E riai ni moanibwaiaki Iehova i nanora.

46:10, 11. E kakoauaki aron Iehova n Atua ngkai e kona ni ‘kateimatoa ana taeka,’ are nanona bwa e na kakoroa bukin ana kaantaninga.

48:17, 18; 57:19-21. Ngkana ti onimakina Iehova ibukin kamaiuara ao ti kaanira ma ngaia ao ni kawakin ana tua, ara rau ngkanne ai aron karaanga n ran, ao ara raoiroi ai aron naoni marawa. Ma te koraki ake a aki mutiakin Ana taeka te Atua ai aroni “marawa ae bati n naonao.” Ao akea te rau irouia.

52:5, 6. A kairua kaain Baburon n taku bwa e mamaara te Atua ni koaua. A aki ataia ae e kariaia tautoronakia I-Iteraera Iehova ibukina bwa a kaunna. Ngkana a riki kangaanga nakoia tabemwaang, ti wanawana riki ngkana ti aki iangoia bwa tao iai bukina ngkai e riki.

52:7-9; 55:12, 13. Iai bukina aika tenua aika ti kukurei iai n tataekina te Tautaeka n Uea ao karekeaia taan rimwin Kristo. A tamaroa waera nakoia ake a nanorinano n namakina te baki n te itera n taamnei. A ‘kaaitara matara’ iai ma Iehova, are nanona bwa e kaan ara iraorao ma ngaia. Ao ti na mweeraoi n te itera n taamnei.

52:11, 12. Ngkana ti na tau ibukin ‘uouotakin ana mwangko Iehova’ ake e a tia ni katauraoi bwa ti aonga ni beku iai irouna, ti riai naba n itiaki n aroarora n taamnei ao aroaroni maiura.

58:1-14. Akea manenan aia taromauri aomata aika baka n raoiroi ke n tangira te Atua. Taan taromauri ni koaua a kabatiai mwakuri aika kaota tangiran te Atua ao taria n te onimaki, aika nako mai nanoia ni koaua.—Ioane 13:35; 2 Betero 3:11.

59:15b-19. E matakuakini aia waaki tautaeka n aomata Iehova, ao e na tabareia n ana tai ae riai.

E “NA RIKI BA TE BAUNUEA AE TAMAROA”

(Itaia 60:1–66:24)

E taekina manga kaokan te taromauri ae koaua rimoa ao n ara bong aikai Itaia 60:1 ni kangai: “Tei rake, oota; ba e a roko ootam.” E na riki Tion “ba te baunuea ae tamaroa i nanoni bain Iehova.”—Itaia 62:3.

E tataro Itaia nakon Iehova ibukia tibun Iteraera ake a na manga raraoma man aia bure i nanon aia tai n taenikai i Baburon. (Itaia 63:15–64:12) Ngke e a tia ni kabotaua aroia taani beku aika kakaonimaki ma ake a kewe, e a kaota iai aron Iehova te burabeti ni kakabwaiaia te koraki ake a toro irouna.—Itaia 65:1–66:24.

A Kaekaaki Titiraki Aika Boto i Aon te Baibara:

61:8, 9—Tera “te berita ae akea tokina” ao antai “aia kariki”? Aio bon te berita nabangkai are e karaoia Iehova ma Kristian aika kabiraki. “Aia kariki” bon “tiibu tabemang,” ake aomata aika mirion ma mirion mwaitiia ake a butimwaei aia rongorongo.—Ioane 10:16.

63:5—E kanga unin te Atua ni boutokaa boni ngaia? Unin Iehova bon kaotan nanona ae raoiroi ma n riai. E boutokaki ao ni kairaki n unna bwa e na motikitaeka n ae raoiroi.

Reireiara:

64:6. A aki kona ni kamaiuia i bon irouia aomata aika aki kororaoi. Ni kaineti ma karekean kabwaran aia bure, a kabotauaki aia mwakuri aika raraoi ma te kunnikai ae barekareka.—I-Rom 3:23, 24.

65:13, 14. E kakabwaiaia ana toro aika a kakaonimaki Iehova, ao a na rauaki n amarake n tamnei ake a kainnanoi.

66:3-5. E ribaia aomata aika a babakanikawai Iehova.

“Kimwareirei Ngkami Aomata”

Ai karaunanora taetae ni burabeti ibukia I-Iutaia aika kakaonimaki ake a na kainaaomataki man te tautoronaki mai Baburon! “Kimwareirei ngkami aomata,” e taku Iehova, “kam na aki toki ni kakatonga ma ni kimwareirei n ae I karikia: ba noria, I karika Ierutarem ba te bwai ni kimwareirei, ao kaaina ba te bwai ni kakatonga.”—Itaia 65:18.

Ti a maeka ngkai n te tai, are e a rabunaki iai te aonnaba n te ro ao kaain aonnaba n te rotongitong. (Itaia 60:2) Ti a mena ngkai “n taai aika kamamate.” (2 Timoteo 3:1) Mangaia are, ana taeka ni kakamaiu Iehova a koreaki n te boki ae Itaia bwa a aonga ni kaungaki nanora iai.—Ebera 4:12.

[Kabwarabwara ae nano]

[Taamnei n iteraniba 8]

Ko ataia bwa bukin tera ngkai e tataro Etekia bwa e na kamaiuaki mairouia kaain Aturia?

[Taamnei n iteraniba 11]

“Ai tamaroara waeia ake a uarongorongoi baika a raraoi i aon maunga!”