Kakairi N Ana Katoto Iesu Ibukin Te Teimatoa N Tantani
“Teimatoa n tantani, ao tatataro.” —MATAIO 26:41.
KO NA KANGA NI KAEKA?
E na kanga ni kaotaki n ara tataro bwa ti tantani?
N aaro raa ae ti kona ni kaotia bwa ti teimatoa n tantani n ara mwakuri ni minita?
E aera ngkai e kakawaki bwa ti na teimatoa n tantani ngkana ti kataaki, ao ti na kanga ni karaoa anne?
1, 2. (a) Baikara titiraki ake a kona n ueke ni kaineti ma ana katoto Iesu ibukin te teimatoa n tantani? (b) E manena ana katoto ae kororaoi Iesu ibukia taani bure? Kabwarabwaraa.
KO KONA n iango ni kangai: ‘E koaua bwa I kona ni kakairi raoi n ana katoto Iesu ibukin te teimatoa n tantani? Ni koauana, e kororaoi Iesu! Irarikin anne, n taai tabetai e kona n nori kanoan taai aika a na roko Iesu e ngae ngke nga ma nga te ririki maanna man ana tai! E bon riai n teimatoa n tantani?’ (Mataio 24:37-39; I-Ebera 4:15) Ti na kaekai moa titiraki aikai bwa ti aonga n ataa kakawakin ao kaumakan te reirei aei.
2 E koaua bwa a buokaki botannaomata aika bubure man te katoto ae kororaoi aei? Eng, ibukina bwa ti kona ni karekea reireiara mairoun te tia reirei ae raoiroi ao ana katoto. N te katoto, iangoa te mwaane ae moan reiakina kamanenaan te kainikatebe. E bon aki kona ni maairea raoi te tabo are e na maaireaki, ma e kainnanoa te reirei ae bati ao te kataneiai. Ibukini kataneiaakina, e kamatebwaia raoi ana katoto ana tia reirei ae e rangi ni mwaatai ni kamanena te kainikatebe. E taraa raoi aron teina ma teini baina, ao tauani karain ana kainikatebe. N teimatoana ni kakataneiai teutana imwin teutana, e a kona ngkanne n ataa marauni baina ma ukin te ang nakoni karain ana kainikatebe. Ngkana e kakairi n te baere e karaoia ana tia reirei, e na bon rikirake ni kaan ana kanoa ma te baere e na maaireia. N aron anne, ti kakorakoraira naba ni kaotiira bwa Kristian aika ti teimatoa n tou mwin ana kaetieti Iesu, ao ni kakairi n ana katoto ae kororaoi.
3. (a) E kanga Iesu ni kaotia bwa e kainnanoa te aroaro ae te teimatoa n tantani? (b) Tera ae ti na rinanona n te kaongora aei?
3 Tera ngkanne te teimatoa n tantani? E koaua bwa e rangi ni kainnanoa te aroaro aei Iesu? Ni koauana, e boni kainnanoia. N te katoto, n ana kabanea n tairiki Iesu ni maiu i aon te aba ao e a kaumakiia ana abotoro aika kakaonimaki ni kangai: “Teimatoa n tantani ma ngai.” E a manga reitia riki n taku: “Teimatoa n tantani, ao tatataro bwa kam na aki bwaka n te kaririaki.” (Mataio 26:38, 41) E ngae ngke e a tia Iesu n teimatoa n tantani n taai nako, ma e bon tangiria bwa e na teimatoa riki n tantani ao ni kaaniaki ma Tamana are i karawa, n taai ake a karuanikai n aron ana kona. E ataia ae a kainnanoa naba te taratara raoi taan rimwina, tiaki n tii te tai anne ma n taai ake imwaia naba. Ngaia are ti na iangoa bukina ngkai e tangirira naba Iesu bwa ti na teimatoa n tantani. Ti na neneri imwina, tenua aanga ake ti kona iai ni kakairi iroun Iesu n teimatoa n tantani ni maiura ni katoabong.
BUKINA AE TANGIRIRA IESU BWA TI NA TEIMATOA N TANTANI
4. Tera irekereken aki ataakin taai aika a na roko ao kainnanoan te teimatoa n tantani iroura?
4 E tangirira Iesu bwa ti na teimatoa n tantani ibukini baika ti aki atai ao aika ti atai. Te koaua bwa Iesu e atai baika a na riki ni kabane n taai aika a na roko ni menana i aon te aba? E bon aki bwa e taekina ae kangai ma te nanorinano: “Akea ae ataa te bong ma te aoa anne, a aki ataia anerani karawa ao e aki ataia naba te Nati, ma tii te Tama.” (Mataio 24:36) N te tai anne ao Iesu are “te Nati,” e aki ataa raoi te tai are e na toki iai te waaki ae buakaka n te aonnaba. Tera arora ni boong aikai? Iai tian ara atatai ibukin taai aika a na roko? Eng, bon iai! Ti bon aki ataa te tai are e na kanakoa iai Natina Iehova bwa e na kamauna te waaki ae buakaka i aon te aba. Ti na kainnanoa te teimatoa n tantani ngke arona bwa ti a kaman ataia? N aron ae kabwarabwaraa Iesu, e na bon rina n roko te toki n te tai ae ti aki kantaningaia, ngaia are ti riai n teimatoa n tantani.—Wareka Mataio 24:43.
5, 6. (a) Ti na kanga ni buokaki n teimatoa n tantani n ataakin taai aika a na roko ao ana kantaninga te Atua? (b) Bukin tera bwa ti kakorakoraaki riki n teimatoa n tantani ngkai ti a ataa taekan Tatan?
5 N te itera teuana, e atai baika kamimi aika bati Iesu ibukin taai aika a na roko, aika koaua ake a aki atai angiia aomata ake n ana tai. E raka riki ana atatai Iesu nakoira, ma ti kaitaua bwa a a bati baika ti a atai ibukin Ana Tautaeka n Uea te Atua, ao baike e na kakororaoi n te tai ae e a kaan rokona. Ngkai ti tabe n tarataraia kaain rarikira tao n te reirei, n te tabo ni mwakuri, ke n te aono are ti karaoa iai ara mwakuri ni minita, tiaki bwa ti a noriia angiia aomata aika kamatakiaki nakoni koaua aika kamimi aikai? Ngaia are aio naba bukina teuana ae ti kainnanoa iai te teimatoa n tantani. Ti riai naba n teimatoa n taratara raoi n aron Iesu, ni kakaaei taai ake ti kona n tibwaa iai te bwai ae ti ataia ibukin Ana Tautaeka n Uea te Atua. A rangi ni kakawaki aanga nako akanne, ao ti kani kamanenai raoi. A a rangi n ruanikai maiuia aomata!—1 Timoteo 4:16.
6 Iai riki te bwai ae e ataia Iesu are e a kaungaa bwa e na teimatoa n tantani. E ataia ae e kakorakoraa Tatan ni kariria, ni bwainikirinna, ao n uruana kakaonimakina ma te nano ae eti. E aki toki te tia kairiribai ae iowawa aei n tarataraa “reken te tai ae angaraoi” are e na manga kataa iai Iesu. (Ruka 4:13) E teimatoa Iesu n taratara raoi. E tangiria bwa e na tauraoi imwaini kataaki nako bwa tao te kaririaki, te kaitaraaki, ke te bwainikirinaki. Tiaki bwa e na bon riki naba anne nakoira? Ti ataia bwa e teimatoa Tatan “ni bekorara n ai aron te raian, n ukoukora ae e na ongnga.” Anne bukina ngkai a kaungaaki Kristian ni kabane n Ana Taeka te Atua ni kangai: “Kam na kawanawanaingkami ao n taratara raoi.” (1 Betero 5:8) Ma ti na kanga ngkanne ni kona ni karaoa anne?
ARORA N TEIMATOA N TANTANI N TE TATARO
7, 8. Tera te reirei ni kairiri are e anga Iesu ni kaineti ma te tataro, ao te katoto raa are e karaoia?
7 E katuruturuaki n te Baibara irekereken te taratara raoi n te aro n taamnei, ke te teimatoa n tantani, ao te tatataro. (I-Korote 4:2, 1 Betero 4:7) E tua ae kangai Iesu imwin tuangakia taan rimwina bwa a na teimatoa n tantani ma ngaia: “Teimatoa n tantani, ao tatataro bwa kam na aki bwaka n te kaririaki.” (Mataio 26:41) E nanonna n anne bwa a riai n tataro tii n te tai are a ruanikai iai? E aki, bwa ana reirei ni kairiri bon te boto n reirei are ti riai ni maiuakinna ni katoabong.
8 E katea te banna ni katoto ae moan te tamaroa Iesu ibukin te tataro. Ko bae n uringa te tai teuana, are e boni kangainaa n tataro iai nakon Tamana. Ti na kataia ni kataamneia arona anne n ara iango. (Wareka Ruka 6:12, 13.) E bae n uakaani mwengan Iesu ma te kaawa are Kaberenaum. E a moanna n airoo, ao e a nako Iesu nakon teuana mai buakoni maunga ake a uakaan ma Namani Kariraia. Ngke e a airoo ao e tabe n tarataraa tein te aba, ao e bae n nori raneanean taurani Kaberenaum ao kaawa riki tabeua ake a uakaan. Ni wetean Iehova iroun Iesu, e a kaatuua riki ana iango n te baere e iaiangoia n ana tai n tataro. Imwin te tai ae rangi ni maan ao e bae ni kangaanga irouna norani maten taura ake i nano teuana imwin teuana, ke butin namwakaina i karawa, ke manin te tairiki ake a kakaaei kanaia n te buakonikai. E bae n tataroakina ana motinnano are e iaiangoia ibukin rineaia ana abotoro aika 12. Ti kona n iangoa aron Iesu aei, ngke e kakorakoraa n tataro ao ni bubutii ma nanona ni kabane nakon Tamana ibukin te kairiri, ao te wanawana n raraomaeakinan aroia taan rimwina ni kabane.
9. Tera reireiara man ana katoto Iesu ngke e tataro ni kangainaa?
9 Tera ae ti kona n reiakinna man ana katoto Iesu? Ti riai ni kabanea te tai ae maan n tataro? Tiaki ngaia anne bwa e taetae ma te akoi ibukia taan rimwina ni kangai: “E bon ingainga te nano, ma e mamaara te rabwata.” (Mataio 26:41) E ngae n anne, ti kona naba ni kakairi iroun Iesu. N te katoto, imwaini karaoan ara motinnano ti kakaaea buokara iroun Tamara are i karawa ni baike ti kona n rotaki iai, ara utu ke raora n te onimaki? Ti mwaneweia tarira ma mwaanera n te onimaki n ara tataro? Ti tataro mai nanora ke ti kaokiokii taeka ake a kamatenanoaki? Noria naba bwa e rangi ni kakawaki iroun Iesu reitakina, ao taetaena ma Tamana n tii ngaia. E rangi ni bebete ni boong aikai, bwa ti na mwaninga baika a kakawaki riki n te aonnaba ae e rangi ni bati te katabetabe iai. Ngkana ti kamwaawa ara tai ibukin te ukeuke n reirei ae nano ao te tataro, ti a taratara raoi riki n te aro n taamnei. (Mataio 6:6, 7) Ti a kona ni kaaniaki riki ma Iehova, n ingainga ni kakorakoraa reitakira ma ngaia, ao n rarawa ni karaoi baika a kona ni kamamaaraira.—Taian Areru 25:14.
ARORA N TEIMATOA N TANTANI N TE MWAKURI N UARONGORONGO
10. Tera ana katoto Iesu are kaotiotia ibukin te taratarai raoi, ni kakaaean aanga ake ti na uarongorongo iai?
10 E teimatoa n tantani Iesu n te mwakuri are e mwiokoaki iai iroun Iehova. A bae n iai mwakuri tabeua, ake e kona iai n tiotionako ana iango temanna n ana tai ni mwakuri ao akea mwia aika kakaiaki. Ma a bati mwakuri ake e kainnanoaki te tia mwakuri bwa e na kaatuua ana iango iai, ma n taratara raoi n aron naba te mwakuri ni minita ni Kristian. E aki toki n taratara raoi Iesu n ana mwakuri, ao ni kakaaei aanga ake e na kona n tibwaa iai te rongorongo ae raoiroi. N te katoto, imwin nakonakona ae abwabwaki ma taan rimwina n te ingabong teuana ao ngke a roko n te kaawa ae Tukara a a manga nako taan rimwina ni kaboa te amwarake . E tiku Iesu irarikini mwanibwan te kaawa anne ni motirawa ao n teimatoa n taratara raoi, ao e noria bwa e reke naba ana tai n uarongorongo. E roko ainen Tamaria bwa e na itiran. Tao e kona n iangoia Iesu bwa e na rawea moa motirawana teutana. E kona naba ni kakaaei aanga ake e na aki kani moana iai te maroro. Ma e ngae n anne, e moana ana maroro ma te aine arei, ao n anga te rongorongo ae anai nano are a rotaki iai maiuia aomata aika bati n te kaawa anne. (Ioane 4:4-26, 39-42) Ti kona ni kakairi n ana katoto Iesu n teimatoana n tantani, tao n arora ni kakorakoraira ni karikirakea ara taratara raoi, ni kakaaei aanga ake ti na tibwaa iai te rongorongo ae raoiroi nakoia aomata ake ti kaitiboo ma ngaiia n te bong teuana ma teuana?
11, 12. (a) Tera aron Iesu nakoia ake a katabetabea n ana mwakuri? (b) Tera ae kaotiotia Iesu ni bairean raoi ana tai ni mwakuri?
11 N tabetai, a kataia aomata ake a taraa ni kan ibuobuoki ma a bon aki, ni kani katabetabea Iesu mani karaoan ana mwakuri. A bati aomata i Kaberenaum ake a anaaki nanoia ni kamarurungaia aoraki iroun Iesu n te aro ni kakai, ao a a tangiria bwa e na tiku i rarikia. E mataata bukini karaoan anne irouia. Ma e ngae n anne, e mwiokoaki Iesu bwa e na aki tii uarongorongo nakoia aomata n te kaawa teuana, ma nakoia naba “tiibu aika bua aika tibun Iteraera” ni kabane. (Mataio 15:24) Ngaia are e taku nakoia aomata akanne: “I riai naba n tataekina te rongorongo ae raoiroi ae taekan ana tautaeka n uea te Atua nakoni kaawa ake tabeua, bwa ngaia aei bukini kanakoau.” (Ruka 4:40-44) E teretere n anne, bwa e kaatuua ana iango Iesu n ana mwakuri ni minita. E aki kariaia te bwai teuana bwa e na katabetabea ana iango.
12 E koaua bwa e rangi n tabetabe Iesu n ana mwakuri, n te aro are e a aki bairea raoi ana tai ke e tabe ni kakukureia ni bwaai tabeua? E rangi ni kaatuua riki ana mwakuri ni minita, ao e a aki tabeakini kainnanoia aomata? E bon aki, ma e katea te katoto ae moan te tamaroa Iesu ibukini bairean raoi ana tai. E teimatoa ni maiu ni kukukurei ma raoraona naba. E rangi ni kakawaki irouna utu nako n arona ni kaotiota tabeakinani kainnanoia, ma aia kangaanga ao e tauraoi n taai nako n akoia ataei.—Wareka Mareko 10:13-16.
13. Ti na kanga ni kakairi n ana katoto Iesu n teimatoa n tantani, ao ni bairei raoi ara tai n te mwakuri n uarongorongoa te Tautaeka n Uea?
13 Ti na kanga ni kakorakoraira ni bairei naba ara tai, ngkai ti kakairi n ana katoto Iesu ibukin te teimatoa n tantani? Ti na aki kariaia bwain te aonnaba aei bwa e na anai nanora man ara mwakuri. A kona naba ni kamemeerea ara mwakuri ni minita ara koraki ma raoraora ake aongkoa a na buokira ma a bon aki, ke n anai nanora bwa ti na ukeri baike a kakaraoaki n te maiu aei. Ma ngkana ti kakairi iroun Iesu, ti arana ngkanne ara mwakuri ni minita bwa kaanga te amwarake. (Ioane 4:34) E kakorakoraaki ara onimaki n ara mwakuri ao ti kukurei naba iai. Ma e ngae n anne, ti aki kan riki bwa aomata ake a aki bairei aia tai, ao ake a kaotiota kamoamoaan raoiroia ke ni kukukurei ni bwaai riki tabeua. Ti kani kukurei ao n riki bwa ana toro “te Atua ae kukukurei” ake a bairei raoi aia tai n aron Iesu.—1 Timoteo 1:11.
ARORA N TEIMATOA N TANTANI N TAAI NI KATAAKI
14. Tera te bwai ae ti aki riai ni mwanuokinna n ara taai ni kataaki, ao bukin tera?
14 N aron ae ti noria, e taekin taeka tabeua ni kaumaki Iesu aika rangi ni kakawaki, n taai ake e kaaitara iai ma kataaki aika kakaiaki. (Wareka Mareko 14:37.) Ti rangi ni kainnanoa ana katoto ni moani kaitaraakira ma kangaanga. A bati aika a kataaki ake a mwanuokina te koaua ae rangi ni kakawaki aei, ae taekinaki n Taeka N Rabakau uatai ni kangai: “Iai te kawai ae e taku te aomata ba e riai, Ao tokina boni kawai aika nako n te mate.” (Taeka N Rabakau 14:12; 16:25, BG) Ngkana ti onimakina oin ara iango, riki ngkana ti kaaitara ma kangaanga aika kakaiaki, ti na bae ni kabuanibwai iai ma te koraki ake ti tangiriia.
15. Tera te kaririaki ae kona n aitara ma ngaia atun te utu ngkana iai ana kangaanga n te kataumwane?
15 N te katoto, e kona n aitara atun te utu ma te kangaanga ae kakaiaki ni katauraoani baika a kainnanoi “kaaini batana.” (1 Timoteo 5:8) E kona ni kaririaki bwa e na karekea ana mwakuri are e aikoa kona n irii angiini bobotaki ni Kristian, ni kakaraoa naba ana taromauri n utu, ke n uataboa te mwakuri ni minita. Ngkana e onimakina raoi oin ana iango, e a kona ngkanne n taraa n eti te maiu anne irouna ao n riai. Ma e ngae n anne, e kona ni karika mamaaran ana onimaki ke ni mate n te aro n taamnei. Ai raoiroira riki touani mwin te reirei ni kairiri ae n Taeka N Rabakau 3:5, 6, (BG)! E taku Toromon: “Ko na onimakina Iehova n nanom ni kabanea, Ao tai mwiokoa oin am ataibwai. Ko na ataia n nakonakom ni kabane, Ao E na kaeti kawaim.”
16. (a) Tera ana katoto Iesu n onimakinan riki wanawanan Iehova nakon oin ana ataibwai? (b) Tera aroia atun utu aika bati ni kakairi n ana katoto Iesu n onimakina Iehova n taai aika kangaanga?
16 E kamatoaa nanona Iesu bwa e na aki onimakina oin ana ataibwai ngke e aitara ma kataaki. Iangoa aei! E motinnanoia te aomata ae te kabanea ni wanawana are maiu i aon te aba, bwa e na aki onimakina oini wanawanana n ana kaeka. N te katoto, ngke e kaririaki iroun Tatan ao e okioki ni kaeka n taeka aikai: “E koreaki ae kangai.” (Mataio 4: 4, 7, 10) E onimakina wanawanan Tamana n totokoi kariri, n arona ni kaotiota te nanorinano are e ribaia Tatan ao ni kabwaka ni kaotiotia. Ti kakaraoa naba anne? E kaotia atun te utu ae kakairi n aron Iesu n teimatoa n tantani bwa e kariaia kairirana n Ana Taeka te Atua, riki n taai aika kangaanga. Iai atun utu aika nga ma nga mwaitiia ake a kakaraoa anne ni katobibia te aonnaba. A kakaonimaki ni moanibwaia Ana Tautaeka n Uea te Atua ni maiuia ma te taromauri ae itiaki, ao ni mwinibwai baika a kainnanoi ibukini maiuia. Ibukin anne, a a rangi n tararuaia raoi kaain aia utu. E kakabwaiai aia kakorakora Iehova n arona ni katauraoi baike a kainnanoi ibukini maiuia, n aron are e beritanna n ana Taeka.—Mataio 6:33.
17. Tera are e kairiko bwa ko na kakairi n teimatoan Iesu n tantani?
17 Akea te nanououa, bwa e boni kaota te banna ni katoto ae te kabanea n tamaroa Iesu ibukin te teimatoa n tantani. E rangi ni manena ana katoto, e karekei kakabwaia ao e kakamaiu naba. Uringnga are e ingainga Tatan ni kani kamwaneko bwa ko na matunako n te aro taamnei, e na kamamaraa am onimaki, e na kabwaraa nanom n te taromauri, ao e na kakeaa bongan kakaonimakim ma te nano ae eti. (1 I-Tetaronike 5:6) Ma tai kariaia bwa e na tokanikai i aom! Teimatoa n tantani n aron Iesu, n arom n teimatoa n tantani n am tataro, n am mwakuri ni minita, ao ni kataakim. Ni karaoan anne, ko na kona ni karekea iai te maiu ae manena, ae kakukurei, ao n rauaki iai ngkai e a tabe n uakaan tokin te waaki ae ngkai i aon te aba. E na kamanoko am Toka n rokona ni kamauna te waaki ae ngkai i aon te aba, ngkana e noriko bwa ko teimatoa n tantani, n taratara raoi, ao ni mwakuri korakora ni karaoa nanon Tamana. Ai kukureira Iehova n anganiko kaniwangam ibukin am kakaonimaki!—Te Kaotioti 16:15.
[Taamnei n iteraniba 16]
E uarongorongo Iesu nakon te aine i taun te mwanibwa. Ko kona n uarongorongo ni katoabong n taai aika angaraoi?
[Taamnei n iteraniba 17]
E kaotaki bwa ko teimatoa n tantani man nakoraoin marurungin aia onimaki kaain am utu