Nú E Kpá Káí Kọ́ Kilma Ló Bàrì

1. Éé ní ea náa vaá nyíé ni à ẹẹ ló kpá Káí é?

Ẹ̀B BÉ e nyíéi ẹ́ẹ ló Kpá Káí e Jìhóvà Bàrì néi naaà! Gbò dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀ Kpá Káí fáálá gbò bel nyìmànù ea é nvèè bá nèi kọ é láá emá gbò tã̀àgã̀ e gé kpeesĩ́ ló deè nieí. À ne nài gé kà lé ból dẽesĩ́ kilma ló dì deèsĩ́. Bọọ èlmà vó, Jìhóvà tú íb nen e ẹlẹ dú tẹlẹ̀ bàlà kẽ nèi mm̀ Kpá Káí. Tṍó e bugì togó boo gbò lé kpãa e Bàrì íé, à ólò palàge tọáí ló vaá naa kọ é tõo bã̀é ló vaá dú a díì-díìlá kóò.​—Ps. 25:14.

2. Mókà gbò sĩ́deè ní e Jìhóvà ní tú a lóó tẹlẹ bàlà kẽ nè gbò nen ẽ́?

² Jìhóvà gbĩ́ kọọ̀ gbò nen á nyimàèe ló. Tṍó ea kil nvéeá, a beè tú a lóó tẹlẹ bàlà kẽ tení dú ló gyáálà, mòànù dẽe, àbèè ge lẹ̀ẹ̀la gbò nyómá tóm siimá ló gbò nen. (Nóm. 12:6; Tóm 10:​3, 4) Sõò née gáẹ̀ beè láá nyimá gbò gyááláá, mòànù dẽe, àbèè gbò lẹ̀ẹ̀la tóm ea aa bá gbò nyómá tómá be bà náa beè emí gbẹẹ́ kẽ. Vó ní ea náa vaá Jìhóvà beè kọ́ nè gbò nen kọ bàá emí gbò nú ea gbĩ́ kọ é nyimá “mm̀ ene kà kpá” ẹ́. (Jèr. 30:2) Boo béè kọọ̀ “èèlè kà kà Bàrì gbõoma,” èé láá dẹlẹ nyíé boo kọọ̀ nakà sĩ́deè ea lóómá bel nèií dú lé vaá dọ̀ bélè nèi.​—Ps. 18:30.

3. Éé ní e Jìhóvà beè naa kọbé è láá ié Kpá Káí é? (Àìzáíà 40:8)

³ Bugi Àìzáíà 40:8. Mm̀ gã́bug gbáá, Kpá Káí a ne lé tùle gbò gbálà nè gbò bia e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. Éé ní ea beè naa kọọ̀ níí á valí é? Nakà bíbví palàge dú lé boo béè kọọ̀ ba beè emí Kpá Káí dẽè gbò nú ea é láá vàlẹ̀ bá kyọ̀à tṍó ea kil nvèeá, vaá tọ́ọ̀ kà gbò kpá e ba beè emí nú dẽeá á gé ná deè nieí. Sõò Jìhóvà beè kọọ̀ gbò nen á emí gbò nú ea di káíí dẽè dõòna kà kpá. Náa kal ló béè kọọ̀ gbò e ba beè emí nvee dẽè dõòna kà kpáá náa beè gbõoma, ba beè palàge ọẹ̀ dẽe. Enè neǹ nò kpá beè emí kilma ló gbò Kpá Káí e ba beè emí mm̀ dém bel Híbrù kọọ̀: “È agàla boo kọọ̀ bà náa beè tú ọ̀ẹ̀ dẽe emá tọ́ọ̀ kà kpá e ba beè emí tṍó ea kil nvéeá belí Kpá Káí.” Náa kal ló béè kọọ̀ gã́bug tṍó a tení ló, vaá ba beè emí dẽè gbò kpá ea ólò vàlẹ̀ bá kyọ̀à, nè gè kọọ̀ gbò e ba beè emí nvee dẽè dõòna kà gbò kpáá náa beè gbõoma, èé láá agala boo kọọ̀ gbò nú e bugì mm̀ Kpá Káí deè nieí kọ́ bùlà Nen Ea Beè Kọ Bàá Emí, ea dú Jìhóvà.

4. Éé ní eé ló bel boo mm̀ nakà togó belí é?

⁴ Jìhóvà ní ea dú Kpò Kúm “kọ̀láá kà lé nu e kọ̀bel á gé ló” é. (Jém̀z 1:17) Kpá Káí dú ene kà lé nu e Jìhóvà néi. Nú e nen dõo nèi ólò zogè íb nen ea dú​—bé ea nyímái ló vaá nyimá bẹẹ bíi naa. Níí dú nágé kà kà kilma ló nen ea beè Néi Kpá Káí. Kọ̀láá tṍó e bugì Kpá Káí, è ólò nó gã́bug nú ea kil ló Jìhóvà. È ólò nyimá bé ea nyímái ló vaá palàge nyimá bẹẹ bíi naa. Mm̀ nakà togó belí, èé ló bel boo bé e Kpá Káí tú taà kà kpãa e Jìhóvà íe tẹlẹ bàlà kẽ naa: ea dú nyìmànù, lé bèèla, nè a vulè. Naanii èé zẹ́ẹ́ ló bel boo bé e Kpá Káí zógè kọọ̀ Bàrì nyímá nu naa.

KPÁ KÁÍ TÚ NYÌMÀNÙ BÀRÌ TẸ́LẸ̀ BÀLÀ KẼ

5. Éé ní ea dú enè sĩ́deè e Kpá Káí tú nyìmànù Bàrì tẹlẹ bàlà kẽ ẽ́?

⁵ Jìhóvà nyímá kọọ̀ è íè bíi ló dùùlà bá deè tṍ e nyìmànù di m. Vaá a nyìmànù di mm̀ Kpá Káí ea néi. Gbò dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀ Kpá Káí ólò dọ̀ bélè nè gbò nen. Kpá Káí ólò nyaaná dùm gbò nen. Tṍó e Mózìs beè emí túá kà gbò kpá ea di mm̀ Kpá Káí, a beè kọ́ nè pá Ízràẹ̀l kọọ̀: “Belí náa dú zọ̀là pọ́ì kìlmàí ló, sõò àé néi dùm.” (Dìt. 32:47) Gbò e bà tõó boo gbò dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀ Kpá Káí ólò íe ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe vaá nu ólò leé vá ló. (Ps. 1:​2, 3) Ge kọọ̀ ba beè emí Moǹ Bel Bàrì kpã́á dee náa tõó dọ̀ kọọ̀ náa é láá nyaaná dùm gbò nen. Dì belí nu dòòmà bá, be ò sí boo jw.org, kè kẽè togó bel ea kọ́ọ̀ “The Bible Changes Lives,” òé mon nú ea é sígá ló 50 nú ea beè naaá ló gbò nen ea zógè bé e Kpá Káí íe kpóó gè láá ‘sí tóm mm̀ gbò e bà dẹle nyíe boo Bàrì’ deè nieí naa.​—1 Tẹ̀s. 2:13.

6. Éé ní ea náa vaá èé láá kọọ̀ tọ́ọ̀ kpá náa bélí Kpá Káí é?

⁶ Tọ́ọ̀ kà kpá náa bélí Kpá Káí. Éé ní ea náa vaá à dì naa vó é? Boo béè kọọ̀ nen ea íe kpá Káí, ea dú Jìhóvà Bàrì, ní ea bọọ lọ̀l vaá à lee é, à dì dọ̀ dè-dè, vaá tọ́ọ̀ nen náa nyímá nu belíe. Gbò e ba beè emí dõòna kà gbò kpá ólò láá ú gbẹẹ, vaá dee ólò láá tá ló gbò dùùlà bá deè tṍ ea di m. Sõò gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káí dì dọ̀ dè-dè; vaá à ólò dọ̀ bélè nè gbò nen kọ̀láá tṍó. Tṍó e bugì nakà kpá ea di káíí vaá bugi togó boo gbò nú e nóò, Bàrì ólò tú a nyómá káí nvèèmà bá nèi kọ é nyimá bé eé láá tú gbò dùùlà bá deè tṍ ea di m siimá tóm mm̀ bẹẹ dùm naa. (Ps. 119:27; Mál. 3:16; Híb. 4:12) Mm̀ kà kà, à ólò tàn Tẹ̀ Íè Kpá Káí ea dì leeí gè nvèè bá nèi. Ẹ̀b bé ea dú bíi kọ é olòó bugi Kpá Káí naaà!

7. Mósĩ́ deè ní e Kpá Káí beè gbá gbò níí Bàrì tṍó ea kil nvéeá ẽ́?

⁷ Dõòna kà nú eé láá nvèè kpíí ló ea kil ló bé e Kpá Káí tú nyìmànù Bàrì tẹlẹ bàlà kẽ naa, dú bé ea gbá gbò níí Bàrì naamá tẽ̀ènè kà naa. Tṍó e pá Ízràẹ̀l beè bã boo Kunukẽ̀ E Bàrì Beè Zìgà Nè Vaá, ba beè tõó kele-kele ketõ̀ò ea di boo kunukẽ̀a. Sìgà gbò beè olòó sii gyã́à, sìgà gbò à bumá námà, vaá sìgà ọ̀và beè olòó kìl ól. À gáè beè láá tavala ló sìgà pá Ízràẹ̀l gè bùlà nú ea kil ló pá ba vígà e bà dì kpã́á aa vá ló. Sõò Jìhóvà beè noo kele-kele tṍó e pá Ízràẹ̀l é olòó bõoná kọbé bà láá dã́ tṍó e bàé bugi vaá baatẽ́ a Moǹ Bel. (Dìt. 31:​10-13; Nìh. 8:​2, 8, 18) Ni dòòmà dẽe ló bé e nyíè nen ea dú Ízràẹ̀l ea bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo beè ẹẹ naa tṍó ea íná Jèrúsalẹ̀m, vaá mòn gã́bug gãà gbò e bà ólò gbá fã̀ Bàrì e bà aa kọ̀láá kà bon ea di dóá naaà! Níà bé e Jìhóvà beè naa kọọ̀ pá a gbò á kilsĩ́ gè gbaaá ló naa ẽ́. Tṍó e tṍó tení vaá bõ̀ònatõ̀ò Kráìst a bã kẽ, gbò gbálà nè gbò bia e bà ólò ló kele-kele dém bel ní e ba beè di m ẽ́. Sìgà ọ̀và beè íe gyọ́ vaá sìgà nen à dú tãa, sìgà ọ̀và beè íe pọ̀b dọ̀ vaá sìgà ọ̀và à kil kẽ. Sõò boo béè kọọ̀ bà vulè gbò nú ea di mm̀ Kpá Káí, ba beè gbaaá ló vaá fã̀ Bàrì. Gbò e ba beè íe zìgà mm̀ Bàrì beè dã́ ból ló a Moǹ Bel tṍó e bà bṍóná vaá dõòna gbò à baatẽ́ nèva.​—Tóm 2:42; 8:​30, 31.

8. Mósĩ́ deè ní e Kpá Káí gbá gbò níí Bàrì deè nieí é?

⁸ Bẹẹ Bàrì ea nyímá nu ólò kilsĩ́ gè noòmài nu vaá gbái tení dú ló Kpá Káí. Níà nú ea ólò agẹlẹ bẹẹ gbaa ló kìlma ló Bàrì e. È ólò gbá bõoná gbẹá bẹẹ gbò nònù, àsémbìlì, nè gbẹá bẹẹ pọ̀bkà bõ̀ònaló vaá pãane tṍ tṍó e bà gé bugi, baatẽ́, vaá ló bel boo gbò nú ea di mm̀ Kpá Káí. Vóà naa, Kpá Káí dú kà pọ̀bkà nuù tóm e Jìhóvà ólò nvèèmà bá nè gbò e bà gé fã́e kọbé bà láá “sí tóm nèe mm̀ bá nè bá.”​—Zèf. 3:9.

9. Mókà kpãa ní ea dú bíi kọ é íe kọbé è láá dã́ ból ló gbò nú ea di mm̀ Kpá Káí é? (Lúùk 10:21)

⁹ Bugi togó boo dõòna kà sĩ́deè e nyìmànù Jìhóvà dọ̀a bàlà kẽ. À beè naa kọọ̀ bàá emí gã́bug ketõ̀ò ea di mm̀ Kpá Káí mm̀ sĩ́deè e áá gbò e bà kìlmà kpá kẽ ní e bàé láá bugi vaá dã́ ból ló é. (Bugi Lúùk 10:21.) Gbò e bà di kọ̀láá ketõ̀ò ólò bugi Kpá Káí. Enè neǹ nò kpá kọ́ọ̀ “gã́bug nen ólò bugi Kpá Káí èlmà dõòna kà gbò kpá, vaá bà ólò tú nágé ọ̀ẹ̀ dẽe bùgmà èlmà dõònà kà gbò kpá.” Sõò áá gbò e bà kilmà kpá ló kẽ ní e bà ólò dã́ ból ló vaá tú gbò nú ea kó siimá tóm ẽ́.​—2 Kọ́r. 3:​15, 16.

10. Mókà dõòna kà sĩ́deè ní e Kpá Káí tú nyìmànù Jìhóvà tẹlẹ bàlà kẽ ẽ́?

¹⁰ È ólò nó nú ea kil ló nyìmànù Jìhóvà ea di mm̀ Kpá Káí mm̀ dõòna sĩ́deè nagé. Níì áá tṍó e bṍónà ní e Jìhóvà ólò noòmài Kpá Káíé nì, à ólò noomà nàgé buù bẹ̀ì vaá nvèèi nyíé gbàà. Dénè bẹ̀ì é láá mòn bé e Jìhóvà vulèi naa tṍó e bugì Kpá Káí. (Àìz. 30:21) Tṍó eo gé tení bá tã̀àgã̀, kuù tóm ní eo ólò bugi dọ̀ Kpá Káí ea belí kọọ̀ ba beè emí boo béè olo é? Mm̀ kà kà, Kpá Káí ólò dọ bélè nè gã́bug gãà gbò nen. Éé ní ea náa vaá à faalá gbò bel ea é dọ bélè nè ni kátogóí é? Níí válí boo béè kọọ̀ Kpá Káí dú kpá ea aa bá nen ea nyímá nu lọ̀l vaá à lee mm̀ zivekà kà bàlà booí.​—2 Tím. 3:​16, 17.

KPÁ KÁÍ TÚ LÉ BÈÈLAÀ JÌHÓVÀ TẸLẸ BÀLÀ KẼ

11. Mósĩ́ deè ní e Bàrì beè zogè kọọ̀ náa ólò saẹ̀ sĩ́ nen tṍó e bà géè emí Kpá Káí é?

¹¹ Dõòna kà kpãa e Jìhóvà íe dú lé bèèla. (Dìt. 32:4) Nen ea íe lé bèèla náa ólò sà sĩ́ nen, vaá Jihóvà náa ólò sà sĩ́ nen. (Tóm 10:​34, 35; Róm̀ 2:11) A beè zogè kọ náa ólò saẹ̀ sĩ́ nen tení dú ló gbò dém bel e ba beè emá Kpá Káí. Túá kà 39 kpá ea di mm̀ Kpá Káí beè ẽá mm̀ dém bel Híbrù, ea dú dém bel e gbò níí Bàrì géè ló tṍóá. Sõò mm̀ túá gbò gbááá, dém bel Gríìk ní e gã́bug nen géè lòe, vó beè naa kọọ̀ bàá emí 27 kpá ea beè sigáá mm̀ dém bel Gríìk. Níì áá ene kà dém bel ní e Jìhóvà beè kọ bàá emá Kpá Káíé nì. Deè nieí, nú ea é láá dú aatáà kà gãà gbò nen gé ló kele-kele dém bel. Éé ní ea náa vaá gã́bug nen à láá nó nú ea kil ló Jìhóvà ẹ?

12. Mósĩ́ deè ní e kpá Dániẹ̀l 12:4 ni ḿḿ-má mm̀ dee deè nvéè deeí é?

¹² Jìhóvà beè zìgà tení dú ló neǹ kọ́ọ̀ bùlà Dániẹ̀l kọọ̀, “kà kà nyìmànù” ea di mm̀ Kpá Káí “é beè gbóó tọla kẽ,” naa ní e gã́bug nen é dã́ ból ló. (Bugi Dániẹ̀l 12:4.) Enè kà nú ea náa kọọ̀ kà kà nyìmànù á tọla kẽ dú gè tàb vaá naa príìnt bẹẹ gbò kpá nè Kpá Káí nè gbò nen. Kpá Káí ní ea dú kpá e ba ni tab nvee mm̀ gã́bug dém bel vaá dõo nè gbò nen beeá ló bàlà booí é. Kpá Káí e gbò ùlà ki tab ólò palàge sí kpègè. Gbò níí Jìhóvà a tab Kpá Káí nvee mm̀ nú ea sígá ló 240 dém bel, vaá kọ̀láá nen é láá tù e bà náa é kpẽ́ kpègè ló. Boo béè vó, gbò e bà di dénè dó é dã́ “lé kpẹa” ea kil ló Boǹ Méné Bàrì besĩ́ kùbmà kálá bã ló bàlà booí. (Máát. 24:14) Bẹẹ Bàrì lé bèèla gbĩ́ kọọ̀ gbò nen á nó nu ea kilìèé ló tení dú ló gè bugi Kpá Káí. Níí zógè kọ à palàge vùlèi.

KPÁ KÁÍ TÚ VULÈ BÀRÌ TẸLẸ BÀLÀ KẼ

13. Éé ní ea náa vaá èé láá kọọ̀ Kpá Káí tú vulè Jìhóvà tẹlẹ bàlà kẽ ẽ́? (Jọ́ọ̀n 21:25)

¹³ Kpá Káí tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ pọ̀bkà kpãa e Jìhóvà íe​—dú vulà. (1 Jọ́ọ̀n 4:8) Bugi togó boo gbò nu e Jìhóvà beè kọ bàá emí mm̀ Kpá Káí nè gbò nu e bà náa émí m. A beè nèi kà lèlà nú ea dúi bíi ló kọbé è láá ié lé gbaa ló kìlmàé ló, ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe kátogóí, vaá ié dùm e bè náa tá. Boo béè kọọ̀ Jìhóvà vulèi, náa ló gbò bel e bè náa dúi bíi ló nèi.​—Bugi Jọ́ọ̀n 21:25.

14. Gbò éé ea di mm̀ Kpá Káí ní ea zógè nàgé kọọ̀ Bàrì vulèi é?

¹⁴ Jìhóvà zógè nàgé kọ à vulèèi tení dú ló gè zọ̀i loá bel mm̀ sĩ́deè ea zógè kọọ̀ à nveèi ka ló. Bàrì náa néi gbò log ea é tavàlàí ló gè tõó boo, vaá náa ólò tú bá kpóó siimái kọ é iè ge gbàntṍ ló. Tãa vó, à ólò sièi kpóó ló kọ é bugi nú ea beè naaá ló gbò nen, gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea ni ḿḿ-má, vaá à ólò nèi gbò dùùlà bá deè tṍ ea é nveè bá nèi kọ é láá nè lé béèlàfùl. Kpá Káí ólò nvèè bá nèi kọ é láá vùlèe vaá gbànie tṍ ló lọl mm̀ bẹẹ nyíe.

15. (a) Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà zógè kọọ̀ à íèè leema mm̀ gbò e bà bugi Kpá Káí é? (b) Mókà nen ea di mm̀ Kpá Káí ní e ńkem̀ nvín pábia, nvín ãa gbálàá, bií ló vígà pábia ea ni dú kànen mm̀ dee e bà di mm̀ fòtóá gé bugi togó boo é? (Jén. 39:​1, 10-12; 2 Kíǹ. 5:​1-3; Lúùk 2:​25-38)

¹⁵ Kpá Káí tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ Jìhóvà ólò palàge ẹ̀b nú ea kilíí ló. Mósĩ́ deè e? Gbò nòòtẽ́ ea kọ́ bé e nu ólò tọá ló gbò nen naa di mm̀ Kpá Káí. Èé láá dã́ ból ló bé e nu beè tọá ló gbò e Kpá Káí kọ́ nu ea kil vá ló naa boo béè kọọ̀ ọ̀vàà beè gbò nen “belí nágé beele.” (Jém̀z 5:17) Bọọ èlmà vó, tṍó e ẹbvì bé e Bàrì beè zọ̀ gbò nen naaá nu naa, èé gbóó láá palàge dã́ ból ló kọọ̀ Jìhóvà “íe lé nyíe vaá ié sàn nyíe.”​—Jém̀z 5:11.

16. Éé ní e nóò lọl ló Jìhóvà tṍó e bugì nú ea kil ló gbò e ba beè sí pọ́lọ́ e Kpá Káí kọ́ nu ea kil vá ló é? (Àìzáíà 55:7)

¹⁶ Kpá Káí kọ́ nágé dõòna sĩ́deè e Jìhóvà vulèi. Kpá Káí náa kọ é àgala kọọ̀ Bàrì náa é sọ́i bá gbẹẹ́ kẽ tṍó e íè lọ̀. Pá Ízraẹ̀l beè sí pọ́lọ́ Jìhóvà gã́bug tṍó, sõò, Jìhóvà beè ia ló nèvà tṍó e bà aa deè ọgá. (Bugi Àìzáíà 55:7.) Gbò níí Kráìst mm̀ túá gbò gbááá beè nyimá nágé kọọ̀ Bàrì palàge vulèè va. Kèbá tule nyómá káí Bàrì, neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè siè kpóó ló pá vígà kọ bàá ‘ia ló vaá nè agẹ nyíè’ nen ea beè sí kà agẹbá pọ́lọ́ vaá à ọgá. ( 2 Kọ́r. 2:​6, 7; 1 Kọ́r. 5:​1-5) Ẹ̀b bé ea dú kà nu gè nvèè kpíí ló kọọ̀ Jìhóvà náa beè kìn gbò e bà géè fã̀e boo béè kọ ba beè sí pọ́lọ́ naaà! Tãa vó, a beè zogè kọ à vulèè va, nèva kọ̀bèl, vaá tú va nvea ló. À zigà nàgé naa vó nè dénè gbò e bà ọ́gá ló ba pọ́lọ́ deè nieí.​—Jém̀z 4:​8-10.

NVÈÈ KA LÓ KPÁ KÁÍ EA DÚ KÀ “LÉ DÕ̀ÒNÙ” EA AA BÁ BÀRÌ

17. Éé ní ea náa vaá Kpá Káí à dú kà kele íb dõ̀ònù ẽ?

¹⁷ Jìhóvà dõo kà lé nu nèi. Éé ní ea náa kọọ̀ a Moǹ Bel á dú kele é? Dì belí bé e ni nó naa, Kpá Káí tú nyìmànù Bàrì, a lé bèèla, nè a vulè tẹlẹ bàlà kẽ. Kpá Káí tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ Jìhóvà gbĩ́ kọ é nyimàè ló. À gbĩ́ kọ é bãàe kóò.

18. Mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọọ̀ nyíéi ẹ́ẹ́ ló Kpá Káí ea dú kà “lé dõ̀ònù” ea aa bá Jìhóvà ẹ?

¹⁸ Á gá táí nyie kọọ̀ Kpá Káí dú kà “lé dõ̀ònù.” (Jém̀z 1:17) Vóà naa, à bọ́ló kọ é kilsĩ́ gè zogè kọọ̀ nyíéi ẹ́ẹ́ ló. Èé láá naa vó tení dú ló gè tã̀àgã ló Bàrì tṍó e gé bugi, vaá bugi togó boo gbò nú e nóò. Tṍó e náà vó, èé láá agala boo kọọ̀ Bàrì é tã́ànè dee bá bẹẹ pììgà, vaá èé gbóó “mon nyìmànù Bàrì.”​—Pró. 2:5.