Èé Láá Agala Boo Kọọ̀ Jìhóvà É Nveèi Nyíé Gbàà

1. Baatẽ́ bé e dìtõ̀ò pá Júù e ba beè di ól síí-siiá beè mèà naa.

DÒÒMÀ dẽe ló íb tọ́a ló e pá Júù e ba beè di ól síí-sii gbẹá Bábilọ̀n beè ié. Ba beè mòn tṍó e bà kyọsĩ́ ba bon, vaá sií va kilma ól síí-sii boo béè ba pọ́lọ́ nè pọ́lọ́ ba gbò nómá tẹ̀. (2 Kró. 36:​15, 16, 20, 21) À dú kà-kà kọ ba beè ié dì pọ́ì ge naa sìgà nú gbẹá Bábilọ̀n. (Jèr. 29:​4-7) Sõò nu náa beè valí vá ló, boo béè kọọ̀ kĩá níì ba bon nì. Dìtõ̀ò e ba beè di báá beè tọá vá ló naa vàẹ? Nvèè kpíi ló nú e enè nen ea beè di ól síí-siiá beè kọ̀, à kọ́ọ̀: “E beè ĩìtẽ́ nù gã́ pène ea di Bábilọ̀n. E beè tò tṍó e kẽeà boo Záíọ̀n.” (Ps. 137:1) Gbò e ba beè di ól síí-siiá beè ié bíi ló nvèè nyíé gbàà, sõò mée ní ea é nveè va nyíé gbàà ẹ?

2-3. (a) Éé ní e Jìhóvà beè naa nè pá Júù e ba beè di ól síí-siiá ẹ́? (b) Éé ní eé ló bel boo mm̀ nakà togó belí é?

² Jìhóvà ní ea dú “Bàrì ea ólò nvèèi nyíé gbàà kèbá kọ̀láá íb dìtõ̀ò” ẽ. (2 Kọ́r 1:3) Boo béè kọ Jìhóvà vulèi, à ólò nvèè nyíé gbàà kọ̀láá gbò e bà tõo bã̀é ló. Jìhóvà beè nyimá kọọ̀ sìgà gbò e bà di ól síí-siiá é beè nyaaá vaá dù gé fãèe. (Àìz. 59:20) Vó beè naa kọ Jìhóvà á tú nú ea sígá ló 100 gbáá gbẹẹ́ sĩ́ kọ́ nè neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Àìzáíà kọ á emí nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà. Mósĩ́ deè ní e kpáá beè nvèè bá nè va ẹ́? Àìzáíà kọ́ọ̀: “‘Nvèè nyíé gbàà, nvèè nyíé gbàà pá ńdáà gbò,’ níà bé e bọọ Bàrì kọ́ ẹ́.” (Àìz. 40:1) Mm̀ kà-kà, tení dú ló nú e neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí beè emí, Jìhóvà beè nvèè nyíé gbàà pá a gbò e ba beè di ól síí-siiá.

³ Sìgà tṍó, beele ólò ié nágé bíi ló nvèè nyíé gbàà belí pá Júù e ba beè di ól síí-siiá. Mm̀ nakà togó bel gè nòí, èé ló bel boo taà sĩ́deè e Jìhóvà beè nvèèmà va nyíé gbàà: (1) A beè zìgà kọ àé iàẹ̀ ló neè gbò e bà ọ́gá ló ba pọ́lọ́, (2) a beè naa kọọ̀ pá a gbò á ié ból dẽesĩ́ vaá (3) a beè naa kọọ̀ pọ̀ á gá sií va. Boo tṍó e gé ló bel boo gbò gáí, nvèè kpíí ló gbò bélè eé láá ié lọl ló gbò bel nvèè nyíé gbàà e Jìhóvà beè kọ́ nè va.

JÌHÓVÀ ÓLÒ IA LÓ NÈI BOO BÉÈ KỌ À ÍE SÀN NYÍE

4. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà beè zogè kọ à dúè Bàrì sàn nyíe ẽ́? (Àìzáíà 55:7)

⁴ Jìhóvà “dú Tẹ̀ ea íe sàn nyíe.” (2 Kọ́r 1:3) A beè zogè kọ à íèè nakà kpãaí tṍó ea kọ́ọ̀ àé iàẹ̀ ló neè gbò e bà ọ́gá gbẹá ól síí-siiá. (Bugi Àìzáíà 55:7.) À kọ́ọ̀: “Boo béè kọ m̀ íè vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, m̀ é íé ni sàn nyíé ló.” (Àìz. 54:8) Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà beè zogè kọ à íèè sàn nyíe ẽ́? Náa kal ló béè kọọ̀ pá Júù é kpáá tú gã́bug gbáá tõ̀òma Bábilọ̀n boo béè ba pọ́lọ́, Jìhóvà beè zìgà kọ bà náa é gbẹá kĩá dọ̀ dè-dè. (Àìz. 40:2) Gbò belá beè palàge nvèè nyíé gbàà pá Júù e bà ọ́gá vaá gbĩ́ gè naa nú ea léémá Jìhóvà!

5. Éé ní ea náa vaá èé láá palàge agala boo kọọ̀ Jìhóvà é ia ló nèi èlmà bé e pá Júù e ba beè di ól síí-siiá beè agala boo naa ẽ́?

⁵ Éé ní e níí nóòmài ẽ́? À nóòmài kọọ̀ Jìhóvà di kpènà ló gè ia ló nè pá a gyóòlo. Kátogóí èé láá palàge agala boo kọọ̀ Jìhóvà é ia ló nèi èlmà bé e pá Júù e ba beè di kèbá síí-siiá beè agala boo naa. Éé ní ea náa vaá è kọ́ vó é? Níí dú boo béè kọ e nyímá nú e Jìhóvà beè naa kọbé à láá ia ló bẹẹ pọ́lọ́. Gã́bug gbáá aa ló tṍó e neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Àìzáíà ló gbò belá, Jìhóvà beè lẹ̀ẹ̀là a Sã́áná domá boo kunukẽ̀í kọ á tú a dùm vaamá gyọ́ọ boo dénè gbò e bà ọ́gá ló ba pọ́lọ́. Boo béè kọ Jíízọ̀s a úí boo, Jìhóvà é gbóó láá ia ló bẹẹ pọ́lọ́. (Tóm 3:19; Àìz. 1:18; Ẹ́fẹ. 1:7) Mm̀ kà-kà, Jìhóvà dú Bàrì ea íe sàn nyíe!

6. Mókà bélè ní eé íe be è bugi togó boo bé e Jìhóvà ólò ia ló pọ́lọ́ naa ẽ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁶ Bel e Jìhóvà ló mm̀ kpá Àìzáíà 55:7 é láá palàge nvèèi nyíé gbàà be bẹẹ bug ólò bẽgẽ̀i bel boo béè pọ́lọ́ e beè sí tṍó ea kil nvéeá, náa kal ló béè kọọ̀ e beè ọgá. Bẹẹ bug é láá kilsĩ́ gè bẽgẽ̀i bel be è dì e gé mon tã̀àgã̀ boo béè pọ́lọ́ e beè sìa. Sõò, èé láá agala boo kọọ̀ Jìhóvà a ia ló nèi be e beè ọgá vaá née sí nà pọ́lọ́á. Tṍó e Jìhóvà ni ia ló nèi, náa ólò kẽ̀èa na boo bẹẹ pọ́lọ́. (Doolé ló Jèrèmáíà 31:34.) Vóà naa, be Jìhóvà náa ólò kẽea na boo bẹẹ pọ́lọ́ tṍó ea ni ia ló nèi, náa dú bíi kọ beele é kpáá bugi togó boo. Nú e gé náa kátogóí ní ea palàge bọọ́ ló Jìhóvà ẹ, níì pọ́lọ́ e beè sí tṍó ea kil nvéeá nì. (Èzí. 33:​14-16) Pọ́ì ńkem̀ tṍó àla, bẹẹ Tẹ̀ ea íe sàn nyíe é lọl kọ̀láá kà tã̀àgã̀ e gé téní bá boo béè lọ̀ e beè ié.

7. Éé ní ea é láá nvèè bá nèi kọ é kọ́ agẹbá pọ́lọ́ e bee sì nè gbò kànen ẽ́?

⁷ Éé ní ea bọ́ló kọ é naa beè bẹẹ bug bẽ́gẽ̀i bel boo béè agẹbá pọ́lọ́ e beè sì vaá è gõ̀ ẽ? Kpá Káí síèi kpóó ló kọ é kọ́ nè gbò kànen kọbé bà nveè bá nèi. (Jém̀z 5:​14, 15) Náa kal ló béè kọ àé láá tàvàlàí ló gè kọ́ pọ́lọ́ e beè sì. Be e ọ́gá ló bẹẹ pọ́lọ́, vaá è kẽ̀èa boo kọ Jìhóvà nè gbò kànen ea beè sà íe sàn nyíe vaá palàge vùlèi, èé sí ló gbò kànen gé kọ́ bẹẹ pọ́lọ́ nè va. Bugi togó boo bé e Jìhóvà beè tú gbò kànen nvèèmà nyíé gbàà ene kà vígà págbálà e a bée kọlà Arthur,a e nyíée beè palàge bẽgẽ̀e bel naa. Arthur kọ́ọ̀, “M beè olòó ẹ̀b fòtó ea zógè kóló kètẽ́ nen mm̀ nú ea é láá dú enè gbáá. Sõò tṍó em ni pãane tṍ ló ene kà lòbèl ea kọ́ bé ea dú bíi kọ é ié õ̀òa bug naa lọ̀l, m beè gbóó kọ́ nà pọ́lọ́ nè nà va bií ló gbò kànen. Tṍó em ni kọ́ nè va lọ̀l, lóóm beè gbóó dĩ̀ìnà, sõò nyíém beè olòó bììlà ló pọ́lọ́ em beè sìa. Gbò kànen beè naa kọ ḿ agala boo kọọ̀ Jìhóvà gáà kìnim. À ólò kọ́i bel boo béè kọ à vulèi. Bé e bà tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló loomá bel naa beè tọáḿ ló vaá a beè nvèè bá nèm kọ ḿ kpáá bugi togó leevè.” Kátogóí, Arthur a dú neǹ gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a vaá du nágé neǹ nvèè bá sìtóm mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Ẹ̀b bé e gè nyimá kọọ̀ Jìhóvà ólò ia ló nèi tṍó e ọ́gà palàge nvèèi nyíé gbàà naaà!

JÌHÓVÀ ÓLÒ NÈI BÓL DẼESĨ́

8. (a) Mókà ból dẽesĩ́ ní e Jìhóvà beè nè pá Júù e ba beè di ól síí-siiá ẹ́? (b) Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 40:​29-31, mósĩ́ deè ní e ból dẽesĩ́á beè nvèè bá nè pá Júù e bà ọ́gá ẹ́?

⁸ Pá Júù e ba beè di ól síí-siiá beè láá bugi togó kọọ̀ ge òòà kẽ kil ba bon náa é válí. Ba beè palàge nyimá ló pá Bábilọ̀n kọ bà náa ólò sọ̀bá gbò e bà síí dẽè bé. (Àìz. 14:17) Sõò, Jìhóvà beè naa kọọ̀ pá a gbò á ié ból dẽesĩ́. A beè zìgà kọọ̀ pá a gbò é íe dì pọ́ì vaá tọ́ọ̀ nu náa é láá kpegàẹ̀ẹ́ deè. (Àìz. 44:26; 55:12) Kilma kĩée e Jìhóvà dì, pá Babilọ̀n beè belí pọ́ì dúu. (Àìz. 40:15) Dì belí bé e tṍó e nen uuli dúu à ólò gbẹá boo tá naaá, níà bé ea beè valí ló Jìhóvà ge dùùlà pá a gbò lọl bá pá Bábilọ̀n naa ẽ́. Mósĩ́ deè ní e nakà ból dẽesĩ́í beè nvèè bá nè pá Júù e? A beè nvèè va nyíé gbàà vaá agẹlẹ́ va ló. Àìzáíà beè emí kọọ̀: “Gbò e bà dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà é kpáá ié kói.” (Bugi Àìzáíà 40:​29-31.) Mm̀ kà-kà, ból dẽesĩ́á beè agẹlẹ́ va ló vaá a beè belí kọ bà “tú pó pẹẹmá belí gò.”

9. Éé ní ea beè láá naa kọọ̀ pá Júù e ba beè di ól síí-siiá á dẹlẹ nyíé boo gbò nú e Jìhóvà beè zìgà ẹ?

⁹ Jìhóvà beè naa kọ pá Júù á mòn nú ea náa vaá bà é láá dẹlẹ nyíé boo gbò nú ea beè zìgà. Mósĩ́ deè e? À íe sìgà kọ́ọ̀ bùlà Bàrì e ba beè mòn tṍó ea ḿḿ-má. Dì belí nu dòòmà bá, ba beè mòn tṍó e pá Àsìríà bé òb tẽ́ gãà Ízrẹẹ̀l èlbá vaá tú va kilma ól síí-sii. (Àìz. 8:4) Bà mòn nàgé tṍó e pá Bábilọ̀n kyọsĩ́ Jèrúsalẹ̀m vaá tú gbò e ba beè di boná kilma ól síí-sii. (Àìz. 39:​5-7) Ba beè mòn nàgé tṍó e bà gímè dẽè Méné Zèdèkáíà vaá túe kilma Bábilọ̀n. (Jèr. 39:7; Èzí. 12:​12, 13) Kọ̀láá kà nú e Jìhóvà beè kọ́ gbẹẹ́ sĩ́ beè naaá. (Àìz. 42:9; 46:10) Dénè gbò nuí beè naa kọ bàá dẹlẹ nyíé boo kọọ̀ Jìhóvà é ḿm̀-mè a zìgànù vaá duulàẹ̀ va!

10. Kátogóí e di mm̀ dee-deè nvéè deeí, éé ní eé láá naa kọbé è kilsĩ́ gè agẹló bẹẹ ból dẽesĩ́ ẽ́?

¹⁰ Éé ní e níí nóòmài ẽ́? Tṍó e lóói ọọ, gbò zìgànù Jìhóvà ea kil ló dì deèsĩ́ é láá nvèèi nyíé gbàà vaá sièi kpóó ló. Dìtõ̀ò bàlà booí dì ea gé palàge zoogá, vaá gbò e bà palàge ié kpóó gé náa uú boo gbò níí Bàrì. Sõò, náa dú bíi kọ pọ̀ á siíi. Jìhóvà zigà kọ èé tõó dùm dọ̀ dè-dè mm̀ Páradaìs vaá tṍóá èé íe fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló nè kpènà. À bọ́ló kọ é ká bùlà gbẹẹ́ boo nakà ból dẽesĩ́á. Be née náà vó, bẹẹ ból dẽesĩ́ náa é láá palàge agaló. Èé bélí nen ea gé ẹà ẹ̀àsĩ́ e gã́bug dúu ea di dẽe náa zìgà kọ á láá mòn bé e nú ea nveà dú lé naa. Kọbé à láá mòà a bá leevè, àé dú bíi kọ á õ̀ònà dẽè ẹ̀àsĩ́á. Éé ní eé láá naa kọbé bẹẹ ból dẽesĩ́ agaló ea bélí gè õ̀ònà dẽè ẹ̀àsĩ́ e dúu beè di dẽeá ẽ́? Èé láá naa vó tení dú ló gè olòó bugi togó boo bé e bẹẹ dúm é dú lé naa gbẹá mm̀ ãa bàlà boó ea gé dú sĩ́á. Èé láá olòó bugi bẹẹ gbò kpá, ẹ̀b vídiò, vaá gbàntṍ ló bẹẹ gbò sọ́l kọbé bẹẹ ból dẽesĩ́ aga ló. Tṍó e gé tãagã ló Bàrì, èé láá kọ nagé gbò nú e gé ẹbmà dẽe gè dé kpéè ló mm̀ ãa bàlà booá.

11. Éé ní ea beè siè kpóó ló ene kà vígà pábia e kpá lóe beè palàge zọ̀ ẹ?

¹¹ Bugi togó boo bé e ból dẽesĩ́ beè dĩine ló ene kà vígà pábia e a bée kọlà Joy, e kpá lóe beè palàge zọ̀ naa. À kọ́ọ̀: “Tṍó e lóóm ọọ, m̀ ólò kọ́ bé e nu tọ́a ḿ ló naa nè Jìhóvà vaá agala boo kọ à dã́ m ból ló. Jìhóvà beè aalá nà tã̀àgã ló vaá nèm ‘kpóó ea el boo dénè kpóó.’” (2 Kọ́r 4:​7, nw.) Joy beè dòòmà dẽe ló tṍó ea di mm̀ ãa bàlà boo, ea dú tṍó e “tọ́ọ̀ nen náa é kọ́ọ̀: ‘Kpá lóm zọ.’” (Àìz. 33:24) Be è kọ́ bé e nu tọ́aí ló naa nè Jìhóvà vaá ká dẽe gbẹẹ́ boo ból dẽesĩ́ e íè, èé íe kói gè ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ e gé téní bá.

12. Éé ní ea é nveè bá nèi kọ é dẹlẹ nyíé boo gbò nú e Jìhóvà beè zìgà ẹ? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹² Jìhóvà a ne nà gé beele gã́bug nu ea náa vaá èé láá dẹlẹ nyíé boo gbò nú ea beè zìgà, belí bé ea beè naa pá Júù e ba beè di ól síí-siiá naa. Bugi togó boo sìgà kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea ni ḿḿ-má. Dì belí nu dòòmà bá, è monì kọọ̀ bẹlbẹ̀l pá Anglo America ea dú dee-deè nvéè kpóó bẹlbẹ̀l e Kpá Káí beè kọọ̀ báàsĩ́ ea di ló “é agaló vaá báàsĩ́ gbọ́ọ́ ló” ní ea gé bẹl kátogóí é. (Dán. 2:​42, 43) È dì e gé dã́ nágé nòòtẽ́ ea kil ló “zùgà kunukẽ̀,” ea gé nááá gbẹá kele-kele ketõ̀ò, vaá è dì e gé kọ́ nágé lé kpẹ̀a ea kil ló Boǹ Méné Bàrì “nvee dénè ketõ̀ò ea di bàlà booí.” (Máát. 24:​7, 14) Ge mòn kọọ̀ gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí nè gbò ńdõona kà dì ea gé ḿḿ-má síèi kpóó ló vaá naa kọ é agala boo kọọ̀ dénè nú e Jìhóvà beè zìgà é ḿḿ-má.

JÌHÓVÀ ÓLÒ NAA KỌ PỌ̀ Á GÁ SIÍI

13. (a) Mókà nu ànà-ànà ní e pá Júù beè kpeesĩ́ ló nyòòmà tṍó e bà íe dì pọ́ì e? (b) Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 41:​10-13, mósĩ́ deè ní e Jìhóvà beè nvèè nyíé gbàà pá Júù e ba beè di ól síí-siiá ẹ́?

¹³ Náa kal ló béè kọọ̀ Jìhóvà beè nvèè nyíé gbàà pá Júù e ba beè di ól síí-siiá, a beè nyimá kọ bà é beè kpeesĩ́ ló tàvàlà dìtõ̀ò. Jìhóvà beè gbẹẹ́ sĩ́ kọọ̀ nyòòmà tṍó e bà é íe dì pọ́ì, ene kà méné ea íe kpóó é beè bé èlbá gbò dó ea di kpàn Bábilọ̀n vaá tṍó ea ni náa vó lọ̀l, à gbóó bé Bábilọ̀n. (Àìz. 41:​2-5) Sõò, é kọ àé dú bíi kọọ̀ pá Júù á siiá pọ̀? Ẽ́èe. Boo béè kọọ̀ Jìhóvà beè gbẹẹ́ sĩ́ kọ́ nè pá a gbò kọọ̀: ‘Pọ̀ á gá siíi, boo béè kọọ̀ nda dìí ló. Ó gá iei tã̀àgã̀ bùlà, boo béè kọọ̀ nda ní em dúù bọọ Bàrì e.’ (Bugi Àìzáíà 41:​10-13.) Éé ní e Jìhóvà géè kọ̀ tṍó ea kọ́ọ̀, ‘Nda ní em dúù bọọ Bàrì e’? Náa géè kọ́ nè pá Júù kọ bàá fãèe, boo béè kọọ̀ bà géè fã̀e besĩ́ à kalá kọ́ vó. Tãa vó, à géè kẽeé vá nyíe kọọ̀ à diè vá ló vaá àé nveenìè bá nèe va.​—Ps. 118:6.

14. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà beè naa kọọ̀ pọ̀ á gá sii pá Júù e ba beè di ól síí-siiá ẹ́?

¹⁴ Jìhóvà beè naa nagé kọọ̀ pọ̀ á gá sii pá Júù e ba beè di ól síí-siiá tení dú ló gè kẽeé vá nyíe kọ à íèè kpóó nè nyìmànù. A beè kọ́ nè va kọ bàá ẹ̀b gyã́à káála ea di sĩ́dee, vaá kọ nagé nè va kọọ̀ à nyímàè béè buù kà gyã́à káála ea beè demìè. (Àìz. 40:​25-28) Be Jìhóvà nyímá béè buù kà gyã́à káála ea di sĩ́dee, è agàlà boo kọ à nyímá béè buù nen ea gé fã́e. Vaá beè Jìhóvà ié kpóó gè dèmmà gbò gyã́à káálaá, è agàlà nàgé boo kọọ̀ à íe kpóó gè nvèèmà bá nè pá a gyóòlo. Mm̀ kà-kà, náa beè dú bíi kọọ̀ pá Júù e ba beè di ól síí-siiá á siiá pọ̀.

15. Mósĩ́ deè ní e Bàrì beè nvèè bá nè pá Júù e ba beè di ól síí-siiá kọ bàá kpènà ló nyòòmà nú ea é nááá dì deèsĩ́ ẽ́?

¹⁵ Jìhóvà beè kọ nagé nú e pá a gbò é náa nyòòmà tṍó e bà é íe dì pọ́ì. Bàrì beè kọ́ nè pá a gbò kọọ̀: “Aalii e pá ńdáà gbò, bãí mm̀ bọọ àn, vaá ò kuai nùtọ ló. Gũai mm̀ pọ́ì ńkem tṍó, dọ̀ọ̀mà tṍó e súngĩ́ é téní tà.” (Àìz. 26:20) Àé láá dú kọọ̀ gbò bel ea di mm̀ dọ̀ Kpá Káíá beè zẹ́ẹ́ mm-má tṍó e Méné Sáírọ̀s beè bé Bábilọ̀n èlbá. Enè neǹ nòòtẽ́ lóg ea dú Gríìk beè kọọ̀, tṍó e Sáírọ̀s bã́ Bábilọ̀n, a beè nè log pá a gbò bé kọ “bàá fẹ́ kọ̀láá nen e bà mon kèdẹi.” Dòòmà dẽe ló bé e pọ̀ beè sii gbò e ba beè di Bábilọ̀n naa! Sõò àé láá dú kọọ̀ pá Júù e ba beè di ól síí-siiá beè ié kpènà boo béè kọ ba beè gbàntṍ ló ã̀àne e Jìhóvà beè nè va.

16. Éé ní ea náa vaá náa dú bíi kọ pọ̀ á siíi ló nú ea é nááá dì deèsĩ́ ẽ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹⁶ Éé ní e níí nóòmài ẽ́? Pọ́ì ńkem̀ tṍó àla, èé kpeesĩ́ ló pọ̀b kpo tã̀àgã̀. Tṍó ea é daaà togó, gbò nen é beè gyũúmi bá pọ̀. Sõò pọ̀ náa é sííi, boo béè kọ è nyímà kọọ̀ Jìhóvà ní ea dú beélè Bàrì e. Èé élá àgàlà boo béè kọ è nyímà kọọ̀ “[bẹẹ] dùùà a íná kuló.” (Lúùk 21:28) Bã̀àna tṍó e bõ̀ònaló gbò dó àla é náa uúí boo, èé kilsĩ́ gè dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà. Jìhóvà é kpenài tení dú ló pá a gbò nyómá tóm vaá nèi dùùlà bá deè tṍ ea é kpènà bẹẹ dùm. Née nyímà sĩ́deè ea é neemài gbò dùùlà bá deè tṍá. Sõò, àé láá dú kọọ̀ àé néi gbò dùùlà bá deè tṍá tení dú ló bẹẹ bõ̀ònatõ̀ò. Bẹẹ bõ̀ònatõ̀ò ní ea é láá tõó dọ̀ “àn,” eé bã kọbé è íe kpènà ẽ. Mósĩ́ deè ní eé láá kpènà ló nyòòmà nú ea é nááá dì deèsĩ́ ẽ́? Àé dú bíi kọ é kpáá palàge tõo bã kpàn pá vígà, di kpènà ló gè tõó boo tùle e bõ̀ònatõ̀ò Bàrì gé néi vaá nyimá kọọ̀ Jìhóvà ní ea gé túlè bõ̀ònatõ̀òí ẽ́.​—Híb. 10:​24, 25; 13:17.

17. Mósĩ́ deè ní eo é láá dẹ̀ẹ̀a boo nvèè bá ea aa bá Jìhóvà ẹ?

¹⁷ Náa kal ló béè kọọ̀ nu náa beè valí ló pá Júù e ba beè di ól síí-sii gbẹá Bábilọ̀n, Jìhóvà beè nè va gbò nú e bà íe bíi ló. Àé ne nài gé gbò nú e beele íè bíi ló. Vóà naa, kọ̀láá bé e dìtõ̀ò mèà naá dì deèsĩ́, èé dẹẹa boo nvèè bá ea aa bá Jìhóvà. Èé agala boo kọọ̀ Jìhóvà ólò aa deè iá ló nè pá a gyóòlo e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo vaá àé ẹb nú ea kilíí ló. Kilsĩ́ gè naa kọ o ból dẽesĩ́ á aga ló. Á gá tá ní nyíe kọọ̀, náa bọ́ló kọ ó siiá pọ̀ boo béè kọọ̀ Jìhóvà o Bàrì dì ní ló.