Palu 4
Kaa tra gamunun a fɛ cɛn naan?
1, 2. Munun le wo ga bhɛ mɛn wɩ ta le min ciɛrɩ a e palɩ wole wɩ yramaan?
MIN ti tɛrɛ ta, min miliɔn ciɛrɩ palɩ a a ta léé ga ká tɛrɛla wuo planan ɲan lo, naan, e a silɩ tɛrɛla ye wo gʋ fɛ bɛnan ɲan. Min ciɛrɩ jibɔrɔlɩ a léé wo tranun le wo ga bhɛ, wo si bhéera ye wo gʋ yrɛ ji, naan, wo si bhlaminnun le tɛrɛ ta ye wo gʋ lelinun le fla.
2 Wo bhli a léé bhɛ yrɛjimunun, taa yrɛjimunun leli kʋ́, wo bhɔale wó vʋlɩdrɔɔ vale tɛrɛla vɔlɩ aman nɔn wo gɔnnɔnlamunun lɛ tɛrɛ ta. Bhɛ wɩ kʋ́ yraman, yrɛjimunun a bée plɛplɛnun le wo bhɔale wo feifɛ dɔ, ye wo min vʋ drɔɔ, e vale te wo min ta belidɔa wɩɲannɛn lee, wo ɲan. Te de min jisaan wo man, e vale de min wo lɛgaman, woo wɩɲannɛn bhɔa min man—woo jɛ vɔa min man, woo min vɔa ɲannɛn ji, e vale woo min vɔa wɩɲannɛn blɛnblɛnnun ji.
3. Bɛ ká zʋle min cɩnun wo tra gamunun baan?
3 Munun le wo cɩ e yuɛman, woo wɩ cɩnun kla e vale wo yʋnun baan léé wo yrɛjimunun bhɔ ye wo nran wo ɲan. Ye bhɛ wɩnun kʋ́, woo bhɛnun nan ye jɛla klɛ bhleyi va e vale min pa bɛ ji, wa kla tʋkininlɩ min galɩ zi vale liiyili sʋlalɩ ɲan. Yrɛjimunun ban bɛ taa a eziin. Wɩdanmanwɩ ɲan, de min cɩ a vale wo nwɛn minin wa sɛnɛn zraan tɛrɛ-a yrɛjimunun ze ɲan faa ye wa minin. Eziin, fɛbhlɩlɩ dɔnɛn zuo woo fɛ sɛnɛn vo bɔ ji léé de yrɛjimunun da ye woze fɛbhlɩlɩ yɩ.
4. Mɛn wɩ ta le min ciɛrɩ e paan min boin le wɩ yramaan?
4 E a min cɩnun bhli ji léé, min yuɛmanlɩnun boin a, te bhɛ ká gaan lo, te bhɛ e vo e yuɛman min galɩ zuo. De min dɔbɛ a tɩgɩlɩ bhɛ boin e go la ji taa paradi, ye de e pɛnpɛnnɛn ja a boin e daan gʋlɛ cɛ va. Min cɩnun e bhɛ wɩnun kʋ́ ji vɔɔ-an wo gɔnnɔnlawɩnun ɲan. Wɩdanmanwɩ ɲan, zunal laa le e leglizi le min galɩ le wɩfe, wa fe yi cɩman léé min kʋ́ “si kaa va ye e gʋ tɛrɛ bɛ ta,” taa “e gʋ yrɛjimunun va.” Bhɛ munun palawɩnun kʋ́ pun a e drɔalɩ wɩ le wa fe léé, min boin vale leli e vo e yuɛman kɔlɛ galɩ zuo bhɛ ɛ ta. Mɛnwɩle Biblu a fe bhɛ́ wɩ kʋ́ jii?
Min boin vale leli
5, 6. Biblu jiwɩ yraman, mɛn fɛ ɛ cɩ min boin ɲaan?
5 Biblu a nangɔɔn-an léé min boin ká bhlamin ji lo; min boin a yɩɩ bhlamin boin ɛ ɲan. Wɩdanmanwɩ ɲan, bhleyian va le Bhalɩ Adamun klɛ, e “kinin min yuɛmanlɩ ɲan.” (Wepélisiananu 2:7) Wo ká min boin nɔn lɛ Adamun lɛ lo, naan, yɩɩbozin ɛ cɩ yila min boin ɲan, e a min le a mɛn faa a e bhɔlɩ ecɩman té a ɲan.
6 Bhɛ wɩ-i kaa a tafe léé woo min boinnun yaa-an.(Wepélisiananu 46:18) Woo bhɔale wo fɛ bhlɩ e vale wo lɔrɔ sɔn. (Lévinu 7: 20; Lɛrɛvɔ Sɛbɛ 35:13) Woo bhɔale wo wuvɔ ye woo bhɔale wo zrɔ. (Jérémi 13:17; Jonas 2:7) Wo bhɔale wo wó boin kun, ye wo vlan bhuru wo zuo, ye wo bhɔale wo foliɛwɔlɛbalɩ vɔ a man. (Bélidɔwesɛbɛ Fiézan 24:7; Lɛrɛvɔ Sɛbɛ 7:6; 105:18) Wo Biblu jɛ dere-an ji, Biblu cɩnun bhɛ ji sɛbhɛ wɔlɛ kʋ́ man nɔɔnla“ min boin” wole Biblu jibhɔinannun ji, ye a cɩnun a man nɔɔnla “yuɛman fɛ,” “klɛ fɛ,” e vale “min.” Wo faa ji e we dʋ kpein.
7. Biblu ji wɔlɛ káánun ɛ a nangɔɔn-an léé min boin e bhɔale e gaa?
7 Naan, min boin cɩ anwʋ bhlamin bozin ɲan, de min ga te a boin ga. Ézékiɛl 18:4 a fe léé: “Min le ee wɩɲannɛn kla—yɩɩbozin ɛ gaan.” Eziin, Kɛlɛwenu 3:23 a fe léé: “De min-oo min-an ká e tɔnnɛn dɔ lɛ yɩɩ bhalɩlayɩzan kʋ́ lɛ lo, wo daan wó kan kinin lɛ bhɛ́zan man.” Naan, min boin ká fɛ le ee vo e yuɛman min galɩ zuo a ɲan lo.
8. Mɛn fɛ ɛ cɩ leli ɲan bhlaminnun jii?
8 Leli vale min boin ká dʋ lo. Leli a plɛplɛ le cɩ bhlamin ji a ɲan, te e a se kla wo lɛ léé wo ɲranmannun pa tɛrɛ ta a ɲan. Leli a bhele kuran zʋ. Kuran a se kla ye vantilatɛ e nɔɔn, e a se kla eziin léé flizilatɛ e fɛ vʋ drɔdrɔ, naan, yɩɩ dʋ kpein ká bhɔale e fuu gie ye e fɛ vʋ drɔdrɔ lo. A zʋ duole, leli le cɩ kaa ji e a se kla léé kaa fɛnan yɩ, kaa wɩ man e vale kaa wuo jibɔrɔ. Naan, leli dʋ kpein ká bhɔale e bhɛ wɩnun kʋ́ dʋ kpein klɛ lo, te de min yuɛ koo, min tɔnnɛn koo, e vale min zrun koo, wo ká lo. Bhɛ wɩ-i le Biblu a fe bhlamin man léé: “Wole flinlɩ e sie wo ji ye woo goo tɛrɛ ji; ye bhɛ yi duo ɲan le wo bɔn-in wɩnun ee sra.”—Lɛrɛvɔ Sɛbɛ 146:4.
9. Mɛnwɩle min boin vale leli ká bhɔale wa klɛ loo?
9 Biblu a fe bɛan zʋ a yraman, naan, min boin koo, leli koo, wo ká vo e yuɛman min galɩ zuo ye wo gʋ lelinun fla lo.
Min galɩnun le wɩ a bɛan zʋ
10. Biblu e mɛn wɩ ɛ fe min galɩnun le wɩ taa?
10 Naan, min galɩnun le wɩ a káá? Zoova cɩ anwʋ bhlaminnun klɛzan ɲan, yɩɩ ɛ jidɔɔ wɩ-an bhɔa min galɩ zuo. A Dere a fe léé min galɩnun ká e yuɛman e dɛrɛ lo, wo ká bhɔale wo wɩ man lo, wo ká bhɔale wo fɛnan yɩ lo, wo ká bhɔale wo wɩfɩ lo, ye wo wuo jibɔrɔ wɩ dʋ kpein man lo. Biblu a fe léé:
● “Min galɩnun [...] Ká wɩ dʋ kpein ji dɔɔa lo.”—Bale le We Gifezan 9:5.
● ‘Wole sɔlɛlɩ koo, wole zapalɩ koo, wole maanbhʋlɩ koo, wo faa ɲaan e kwakwa.’—Bale le We Gifezan 9:6.
● “I a gʋ nan fɛan nan, min galɩnun ɲannannan bhɛ wɩklɛlɩ koo, wuo ji bɔrɔlɩ koo, jikininlɩ koo, wɩdɔɔlɩ koo, wo ká anan lo.”—Bale le We Gifezan 9:10.
11. Adamun le wɩɲannɛn klɛlɩ zuo, Zoova mɛn wɩ ɛ fɩ a lɛɛ?
11 Ka jibɔrɔ wɩle Biblu a fe kaa tra vininzan le wɩ man, Adamun. Zoova Adamun klɛ “vun” ɲan. (Wepélisiananu 2:7) Te de Adamun Zoova le belidɔwɩ lɛdɔ kɔɔn a man ee daan kɔɔn vʋlɛ e yuɛman jinranlɩ ji tɛrɛ ta bhleyi faa va. Naan, Adamun Zoova le belidɔwɩ lɛga a man, ye wɩlɛdɔlɩ a ji klɛ ga ɲan. Adamun gʋ fɛ cɛnnan e galɩ zuoo? Bhalɩ a fɩ a lɛ léé: “I daan nɔɔnla lɛ tɛrɛ le maan i klɛ a ɲan, a ɲan. I a vun ɲan, ye i daan nɔɔnla lɛ vun ɲan eziin.”—Wepélisiananu 3:19.
12. Mɛn wɩ ɛ bhɔ Adamun man a galɩ zuoo?
12 Adamun a yila fɛ cɛnnan faa ye Zoova a klɛ vun ɲan? E ká yila fɛ dʋ kpein nan lo. E ká yila lo. Bhleyian vale Zoova a fɩ Adamun lɛ léé ee daan “nɔɔnla lɛ tɛrɛ ɲan,” e a va le e a fɩ léé Adamun ká daan klɛ lɛ e yuɛman e dɛrɛ lo, bhele vun cɩ fɛan zʋ, a zʋ. Adamun ká tɛrɛla klɛlɛ lelinun le fla lo. Ye e ká ‘gʋ lɛ’ yrɛjimunun va lo. E ká gʋ lɛ laji vale cɛ va lo. E nɔɔnla e paji bɛan zʋle e ká e yuɛman yila lo a zʋ, ale tɛrɛla klɛlɩ glɛ dɔ.
13. Mɛn wɩ e bhɔa bhlaminnun vale winun man wo galɩ zuoo?
13 Naan, yɩɩ wɩ duo ɛ bhɔa bhlamin faa maan? Iin, e a yɩɩ ɛ zʋ. Biblu a ji fe léé: “Bhlamin vale wi ze wuo planan a dʋ. Wo fɛ faa klɛ vun ɲan, ye fɛ faa e goo e paji vun va.”—Bale le We Gifezan 3:19, 20.
14. Bhlivʋlɛwɩ káá e cɩ min galɩnun ze ɲaan?
14 Biblu a fe bhlivʋlɛdere ɲan léé, Bhalɩ e daan gamunun nwun-an lɛ galɩ va, ye wo tɛrɛla klɛ tɛrɛ drɔɔ ta. (Jan 5:28, 29; Kɛlɛwenu 24:15) Naan, bhɛ bhleyi ká taan bhɔlɛ lo. Bhleyi kʋ́ va, wa yi jɛnan galɩ va. (Jan 11:11-14) E ká le kaa kannan wo lee taa ye kaa wo ban lo, naan, wo ká bhɔale wo bhɔ kaa va, ye wo wɩɲannɛn bhɔ kaa man lo, azaman.
15, 16. Bɛ ká zʋle Satan a dɔa munun ji léé min galɩnun ká ga lɛ wɩboin ɲan loo?
15 Wɩle bhɛ a fe léé min ká gaan wɩboin ɲan lo, bhɛ a vie wɩle Yʋnunfaatagɔnnɛn Satan a din sie a ɲan. De wa vale min e pa bhɛ wɩ kʋ́ ta, yɩɩ vale ele yʋnun a dɔa munun ji léé min lelinun e jɛ vale wɩ tɔntɔnnun bhɔa munun man. E a wɩboin ɲan léé wɩ tɔntɔnnun cɩ e sie yʋnun va. Eziin, wɩ tɔntɔnnun cɩnun e bhɔa te wo ká sie yʋnun va lo. Naan, e ká wɩboin ɲan léé wɩɲannɛn le e bhɔale e bhɔ kaa man, wo a munun le wo cɩ yi jɛnan galɩ va wo paji ɲan lo.
16 A klɛ bɛ dʋ a eziin te yʋnun a kla ye munun e pa a ta léé wɩle Biblu a fe min galɩnun le wɩ ta bhɛ a vie ɲan. Woo munun saan a dɔlɩ ɲan wo ji léé wo min galɩnun yɩ e vale wo wɩfɩ wo lɛ. Yʋnun e bhɛnun kla, yuɛziwɩnun koo, ɲɛɛn jɛlɩnun koo, min leli laalɩnun koo, e vale a klɛ bɛ cɩnun koo, wo ɲan. Naan, munun ká wɩfe min galɩnun ɲan lo, naan, wa wɩfɩnan yʋnun ɛ ɲan te bhɛnun wobo kla bhele munun le wo ga bhɛ wo zʋ. Amanle Zoova e min leli laalɩ vale wɩ laalɩ min galɩnun lee yi gaan yra plɛplɛ ɲan.—Bélidɔwesɛbɛ Fiézan 18:10-12; Zakari 10:2.
Min galɩnun ká bhɔale wo bhɔ kaa va lo
Min ti tɛrɛ ta yirivɔnanzia min nwiinzan blɛn dʋ ga lɛɛ 1990 ji. A nan a yila soru ye ale nɛnnun a ciɛrɩ. Ale gɔ-i yɩmanfɛ a yila fie te bhɛnun e gɔ-i ciɛrɩ nɔn a lɛ.
Yɩɩ min nwiinzan kʋ́ ga anwʋ, a gɔnnɔnlamunun a jɛ klɛ a klɛ bɛ yraman, te wo bhli a léé bhɛ daan kɔɔn a leli bhɔ lɛ. A nannun a jɛbhʋ sɔti zɛn wo ta ye wo wó nwun puɛ, ye wo fɛbhlɩ sɛnɛn ye wo ká zru lɛ lo. A palɩ zuo, wo wuvɔ ye wo siaa plɛplɛ yi sɔrafie wuo. Bhɛ zuo, wo gɔnnɔnlawɩ yraman, wo wó gɔnnɔnlamunun faa vale wo lrɩnun faa zɛn ecɩva, ye wa jɛ klɛlɩ wuo dɔ wo gɔnnɔnlawɩnun yraman,—wo fɛti klɛ fɛbhlɩlɩ vale nwɛn mininlɩ ɲan nrɛnbhʋlɩ va.
De min nwiinzan kʋ́ e bhɔa kɔɔn léé a gɔnnɔnlamunun le e sɔ wolɛ, te e wo ta belidɔ ye e wo drɔɔ vʋ! Naan, bhɛ wɩ kʋ́ ká klɛ lɛ lo. Ale gɔ-i yɩmanfɛnun faa dia. A gɔnnɔnlamunun wɩ sia wo cɩ va a zrafɛnun ta, ye bhɛ zuo, wo kinin ecɩman. Min nwiinzan kʋ́ le kɔnlée le min cɩ yila yɔyɔ anan, anan munun vʋ sɛnɛn.
Min galɩnun ká bhɔale wo wɩɲannɛn bhɔ kaa man lo
Nangonun le fla dʋ ta, gɔnnɛn dʋ ga ye wa pa. A nanmɔn sɛ, ɲɛɛn jɛlɩ dʋ zuo gɔnnɛnzan kʋ́ nan pa a ta léé e zran bhli a ele mɔntrɔ lɛ. E yɩɩ mɔntrɔ si ye e a vɔ guru ji, a vun punman.
Pɛɛniɛnzan dʋ le wa laan dunikan bhɛ yɩɩ mɔntrɔ bhɔra guru ji ciɛn ɲan, ye e a vɔ e bɛ man fɔɔ ye e srɛ a zʋ. Wɩɲannɛn dʋ kpein ká bhɔlɛ a man lo. Te de plɛplɛ a kɔɔn min galɩnun lee léé wo wɩ bhɔ min yuɛmanlɩnun man, te ciɛnwʋzan le bhɛ ale mɔntrɔ ciɛnwʋ kɔɔn a vun sɔnnɔn te e wɩlɛdɔ bhɛ ji!
[Sɛbhɛ drann ta wɩlaalɩnun]
Fɛ sun ziɛn: Mɛn wɩnun e nangɔɔn-an léé min galɩnun ká bhɔale wo bhɔ kaa va, taa wo wɩɲannɛn klɛ kaa lɛ loo?