Juulioʼu

Süka sülüʼülüin sükalia süpüla sajaʼttüinjatüin kasaka süpüshuaʼa, eʼrüshii maʼin wamüliala wayakana wapüshuaʼa (2 Tim. 3:1). Kooʼomüinjeetpejeʼe maʼin tü müliaakat süpülapünaa najaʼttirüin Maleiwa tü kasa mojusü eekat yaa Mmapaʼa otta eein jimataa aaʼin nutuma. Müsüjeseʼe anain wasakirüle waaʼin sünain tüü: «¿Jarai weirakaakai amüin süpüla wachuntuin kaalinwaa nümüin jee süpüla nuʼunirüin wakuwaʼipa?». Naashin wanee salmista, choʼujaasü maʼin weirakaain nümüin Jeʼwaa suʼunnaa weʼrüin müliaa (Sal. 123:1-4). Eirakawaa nümüin Jeʼwaa müsü aka saaʼin tü naaʼinrakat wanee achepchiee naashin wanaa sümaa niirakaain nümüin chi nülaamainkai. Nnojotsü neʼe niʼitaain naaʼin sünain naapeechin chi nülaamainkai tü niküinjatkat sümaa aneechin nia nümaa, jülüjasü naaʼin kasain keeʼireein naaʼin chi nülaamainkai süpüla naaʼinrüinjatüin shia. Müinjatia neʼe sukuwaʼipa watuma, choʼujaasü waashajeʼerüin waneepia tü Wiwüliakat süpüla watüjaain saaʼu kasain keeʼireein naaʼin Jeʼwaa süpüla waaʼinrüinjatüin shia. Müle shia watuma, nükaalinjeena waya. w18.07 9 püt. 1, 2

Tü nujuʼitireenakalü oulia waya Jesuu shia suulia tü kaainjalaakat süka müin süchepchiakai waaʼin (Juan 8:34). Aainjashii waya kasa mojusü süka waleʼeruʼuin tü kaainjalaakat. Otta nnojotsü waaʼinrüin tü anasükat sutuma, jaʼitairü watüjaain saaʼu anain shia. Akaʼaya waya, müsü sütaʼülakai aaʼin wakuwaʼipa suulia anain maʼin watuma wanee kasa waaʼinraka. Shiasaʼa sutuma tia, mojusü neʼe waaʼin, eʼrüshii waya wamüliala jee mapa, outushii waya (Roma 6:23, TNM). Waneʼereʼeya taashin wakuwaʼipa maʼaka taashipuʼuin nukuwaʼipa Adán sümaa Eva, nnojotpa waleʼeruʼuin tü kaainjalaakat. «Müleka joonoole sümaa tanüiki waneepia», müshi Jesuu. Tü nüküjeekat shia eein tü kasa waaʼinrajatkat süpüla taashinjanain waya nutuma (Juan 8:31). ¿Suluʼu jamüin? Süka woushikajaain süchiirua nukuwaʼipa Jesuu, nnojotsü shiain waaʼinrüin tü wachekakat neʼe wamüiwaʼa, shia waaʼinraka tü nuluwataakalü anain Jesuu na nikirajüinkana (Mat. 16:24). Taasheena waya mapeena maʼaka nümüin Jesuu, shikeraajapa süpüshuaʼa tü kasa anasü eejeetkat sutuma naapajiraain nikii waaʼu. w18.04 7, 8 püt. 14-16

Kachipünaasü naaʼin Jeʼwaa namüliala na aʼyataashiikana nümüin jaʼitasü nnojoluin pansaain tü jülüjakat naaʼin. Jülüjataa waaʼin tü alatakat nümüin Jonás. Nüjütüin nia Jeʼwaa chamüin Nínive süpüla nüküjain namüin na wayuu chajanakana najaʼttirajanain naya Jeʼwaa. Nnojoliipejeʼe naya outuin süka nayaawajaain suulia naainjala. Aisü maʼin tia nümüin Jonás, «jashichijaakalaka nia» süka nnojoluin shikeraajüin tü nüküjakalü achiki. Nnojoipejeʼe aashichijaain Jeʼwaa nümüin, nükaalinjain nia süpüla nnojoluin jülüjain naaʼin tia (Jon. 3:10–4:11). Mapa, niyaawata aaʼu Jonás jamüin nnojoliika najaʼttirüin Jeʼwaa na chajanakana Nínive. Nüshajirüin nia Maleiwa tü alatakat nümüin süpüla watüjain sünainjee (Roma 15:4). Sutuma tü naaʼinrakat Jeʼwaa napüleerua naya wayuukana, wayaawata aaʼu sümülialaain naaʼin naalin na aʼyataakana nümüin. Nütüjaa aaʼu kasain alin wamüin otta kasain müliain atuma waya. Niyaawata aaʼu kasain jülüjain waaʼin otta kasain isain wachiki. Nüküjain wamüin wounteerüin wachecherüin waaʼin soʼunnaa suuʼulakünüin waaʼin süka nükaalinjeenain waya (1 Cor. 10:13). ¿Aashin sümülialaain waaʼin sutuma watüjaain saaʼu tia? w19.03 16 püt. 6, 7

Tü Pütchi aapünakat nümüin Moisés, süküjain kasain naaʼinrajatüin na laülaashiikana, nnojotsü shiain neʼe nanoutuin nanoula na israeliitakana, nanoutuin tü alatakat namüin otta nuʼutunule aaʼin wanee wayuu. Wekirajaa sünain tü kasa alatapuʼukat. Eere wanee israeliita uwomuyuukai, nnojoishi nia oʼutunamaatüin aaʼin saaliijee tia. Asakitshii na laülaashiikana süchiirua süpülapünaa natüjaain saaʼu nuʼutunajachire aaʼin chi uwomuyuushikai (Deut. 19:2-7, 11-13). Otta müshiʼiya naya, nanoutajatü akuwaʼipa wanee kasa alatawaika namüin na wayuukana, maʼaka saaʼin jaralin kakoroloin wanee kasa otta anajiraainjachin wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse (Éx. 21:35; Deut. 22:13-19). Anasü nakuwaʼipa napüshuaʼa na wayuukana otta kojutushi Jeʼwaa natuma lotule sukuwaʼipa wanee kasa natuma na laülaashiikana jee noonoole na israeliitakana sümaa nünüiki Jeʼwaa (Lev. 20:7, 8; Is. 48:17, 18). Sünainjee tia watüjaa aaʼu jülüjain naaʼin Jeʼwaa tü alatakat wamüin. Shia nüchekaka alin wapüla wayuu otta lotuin sukuwaʼipa wanee kasa watuma. Nütüjaa aaʼu jamüin wanüiki otta kasain waaʼinrüin, jaʼitashii wamüiwaʼain waya wepialuʼu. w19.02 23 püt. 16-18

Kapüleesü wamüin anamiain waya shapaale waaʼin. Otta eesü mojule naaʼin na waneinnua watuma jee mojule wanüiki namüin. Shapaale waaʼin, anasü shiale waaʼinrüin tü naaʼinrakat Jesuu. Maʼaka jeʼra kashi süpülapünaa outuin nia, wainma kasa alataka nümüin shapaaka atuma naaʼin. Nütüjaa aaʼu müliainjachin nia atumawaa jee nuʼutunajachin aaʼin (Juan 3:14, 15, TNM; Gal. 3:13). Otta nüküjain shapaain maʼin naaʼin (Luc. 12:50). Anuu nünüiki maʼaka jeʼra kaʼi süpülapünaa outuin nia: «Shapatüsü maʼi taaʼin». Nnojotsü yaletüin naaʼin Jesuu jee oonooshi nia sümaa nünüiki Jeʼwaa (Juan 12:27, 28). Meimmoluinsai Jesuu wanaa sümaa süntüin nükalia süpüla naapajiraain nikii. Nuʼutunaka aaʼin sümaa müliain nia atumawaa. Mayaainjeʼe wainmain kasa shapaaka atuma naaʼin, anamiashi Jesuu otta naaʼinrüin tü nuluwataakalü anain nia Maleiwa. Nia anaka maʼin akuwaʼipa Jesuu wapüleerua süka anamiain nia mayaapejeʼe shapaain naaʼin (Aluw. 8:32). w19.02 11 püt. 14, 15

Eesü tü kasa kapüleekalü atuma woʼunüin sünain tü outkajawaakat, makalaka choʼujaain wamüin meimmoluinjanain waya. Eeshii wawalayuu müliakana sutuma ayuulin naya, mojuin naaʼin otta matchin naaʼin. Eeshii na apüleeruaanakana aaʼin sutuma napüshi jee natuma na sülaülakana mma. Jülüjataa waaʼin na wawalayuu püreesakana saaʼujee nanoula. Eesü süpüla sükatchinraain nanoula sutuma naapüin ayatüinya waya sünain anoujaa (Heb. 13:3). Akatchinraasü nanoula, meimmoluinsalii naya otta waneepiashii nümaa Jeʼwaa naapapa wachiki ayatüin waʼyataain nümüin Jeʼwaa mayaapejeʼe sülatüin kasa mojusü wamüin. Wanaa sümaa püreesain Pablo chaa Roma, talatawaishi nia naapawaipa süchiki waneepiain nümaa Jeʼwaa na anoujashiikana (Filip. 1:3-5, 12-14). Nüshajüin tü karaloʼutakat Hebreokana, eesüjaʼa nüshajüle shia süpülapünaa nüjütünüin jee shiale süchikijeechon. Sünain tia karaloʼutakat, nuchuntuin namüin na anoujashiikana noutkajaainjanain waneepia (Heb. 10:25). w19.01 28 püt. 9

Keeʼireesü naaʼin Satanaa müinjanain waya maʼaka naaʼin, eʼrüi nia wayumüin otta jülüjasü naaʼin nukuwaʼipa neʼe nümüiwaʼa, nüchajaain sukuwaʼipa süpüla numojujeʼerüin wakuwaʼipa nakajee na wayuu mojulaakana eʼikeʼennakana nutuma (1 Cor. 15:33, TNM). Wanee kasa naaʼinraka Satanaa süpüla numojujeʼerüin tü suluʼukat waaʼin shia sükajee anain saaʼin wamüin tü shikiiruʼujeejatkat wayuu suulialeʼeya tü nikiiruʼujeejatkat Maleiwa (Col. 2:8). Naashin Satanaa, shia talataka atuma naaʼin wanee wayuu tü washirüükat. ¿Jamüsüche mojuka tia nümakat? Chi wayuu washireekai aaʼin nnojotsü jamajatüin nümüin ayuuire nia, mojule nukuwaʼipa sümaa nüpüshi jee nükayalaale nuulia Maleiwa (1 Tim. 6:10). Waapüin analuʼut nümüin Jeʼwaa süka nikirajüin waya süpüla nnojoluinjatüin kachiiruain waaʼin tü washirüükat (Ecl. 7:12; Luc. 12:15). w19.01 15 püt. 6; 17 püt. 9

Natüjaatüjülia aaʼu na aʼyataakana waneepia nümüin Jeʼwaa choʼujaain natütüleʼerüin naaʼin na waneinnua. Natüjaatüjülia aaʼu tia süpülapünaa nüntüin Jesuu yaa Mmapaʼamüin sünain ekirajaa wayuu sünain tü sukuwaʼipainjatkat noʼuluʼu Maleiwa. Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa chi aluwataaikai Ezequías. Wanaa sümaa nashutüinjanain na asiriokana saaʼu Jerusalén, nuutkajeʼerüin Ezequías na shikiipüʼükana nusurulaatse otta na wane judíokana süpüla nütütüleʼerüin naaʼin (2 Crón. 32:6-8). Wekirajaa nüchiki Job. Mojushaatasü naaʼin Job otta choʼujaasü nümüin sütütüleʼennüin naaʼin, airuʼutpejeʼe neʼe nanüiki na oʼunakana sünain atütüleʼeraa naaʼin. Nikirajüin Job naya wayuukana sünain jamüinjatüin nanüiki süpüla natütüleʼerüin saaʼin wayuu. Naashin Job, nialeje atütüleʼerüinjachin naaʼin naya wayuukana, anasüje nünüiki namüin otta anasüje naaʼin nutuma (Job 16:1-5). Nia Elihú nümaa Jeʼwaa atütüleʼeraka naaʼin Job mapa (Job 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10). w18.04 16, 17 püt. 6, 8, 9

Nüküjatüjülia Isaías tü naaʼinrajatkat Jeʼwaa süpüla nükatsüinrüin saaʼin tü nupueulosekat. Müshi Isaías: Anteechi «Jeʼwaa sümaa katchin nia, nieechi aluwataaka süka pülashin nia» (Is. 40:10). Sünainjee tü nümakat Isaías, wayaawata aaʼuchi niain Jeʼwaa wanee Aluwataai pülashikai maʼin. Jamüshiijaʼa na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa sümaiwa paala, akaalinjünüshii jee aaʼinmajünüshii naya nutuma sükajee tü nüpülainkat. Akaʼaya maaʼulu yaa, nükatchinrüin otta naaʼinmajüin Jeʼwaa na anoujashii eʼitaakana naaʼin nünain (Deut. 1:30, 31; Is. 43:10). Shiimainya nükatsüinrüin Jeʼwaa waaʼin, shialeekajaʼa soʼunnaa wapüleeruaanüin aaʼin natuma na waʼünüükana. Suluʼu waneirua mma, eesü süpülajünüle tü aküjaakat pütchi jee tü kasa saaʼinrakat nupueulose Maleiwa. Nnojotpejeʼe shapaain maʼin waaʼin sutuma tü kasa mojusü aainjünakat. Anuu tü nümakat Jeʼwaa süpüla nükatchinrüin waaʼin jee süpüla weʼitaain waaʼin nünain: «Jaʼitairü kasain maʼin aainjüneein pümüin, amalajaajeerü shia» (Is. 54:17). w19.01 5, 6 püt. 12, 13

Naata wakuwaʼipa suulia sukuwaʼipa mürüt, weʼrüin choʼujaain wamüin chi Maleiwakai süka niain Kakumalain waya (Mat. 4:4). Choʼujaasü katchinjatüin punoula süpüla piyaawatüin saaʼu wanee kasa, süpüla kekiin maʼin pia otta süpüla talatüin maʼin paaʼin. Naapüin pümüin Jeʼwaa tü katchinkalü atuma punoula. Naaʼinrüin tia sükajee tü Wiwüliakat otta sükajee süpüshuaʼa tü kasa naapakat pümüin «chi achepchiee oonookai otta kekiikai maʼin» (Mat. 24:45, TNM). Wainma tü kasa naapakat Jeʼwaa pümüin süpüla sükatchinraain punoula (Is. 65:13, 14). Kekiijeechi maʼin pia sutuma tü naapakat Jeʼwaa pümüin, piyaawateerü aaʼu tü kasa anasükat jee tü kasa mojusükat otta saaʼinmajeerü pukuwaʼipa suulia wainma kasa mojusü (Prov. 2:10-14). Piyaawateerü aaʼu waneirua alawaa aküjünaka maʼaka saaʼin tü münakat süchiki nnojolin eein chi Maleiwakai, choʼujaain wainmainjatüin nneerü pümaʼana otta wainmainjatüin korolo pümaʼana süpüla talatüinjatüin paaʼin. Jee sükaaliijeechi pia süpüla püchecherüin paaʼin suulia paaʼinrüin tü kasa mojusü suchuntaakat paaʼin jee süpüla nnojoluin kiʼrain pia sünain wanee kasa amojujeʼereetka pukuwaʼipa. Püchajaa maʼin sukuwaʼipa süpüla kekiin maʼin pia maʼaka naaʼin Maleiwa otta süpüla piyaawatüin saaʼu tü kasa anasükat jee tü kasa mojusükat. w18.12 16, 17 püt. 6, 7

Kakaliainjana waya maʼaka kakaliain wanee suuʼulia wunuʼu. Eesü wunuʼulia katakalü oʼu soʼu watta saalii juya. Nnojolinjachi ayuulin wanee wayuu, kakaliainjachi nia maʼaka saaʼin wanee suuʼulia wunuʼu. Tü nüküjakat Isaías süchiki kakaliashaatainjatüin wayuu, eesüjaʼa müle alawaakai saaʼin wamüin. Ekeraajüinjatpajaʼa tia pütchikat. Sükajee tü nümakat Jeʼwaa nümüin Abraham otta namüin na israeliitakana, wayaawata aaʼu paʼaraiiseerüin tü Mmakat. Aneerü sukuwaʼipa wayuu nutuma Maleiwa sainküin mmaka süpüshuaʼa. Nnojoleena naya jamajüin sutuma wüchii jashichi jee sutuma wayuu. Koʼujeena na moʼupaʼasaliikana, aapeena pütchi na macheʼesaliikana otta awaraireena na masaʼasaliikana. Nakumajeerü nepia otta kaʼttieena naya. Kakalialeweena naya suulialeʼeya wanee suuʼulia wunuʼu. Wainma pütchi suluʼu tü Wiwüliakat wayaawataka anainjee paʼaraiiseerüin tü Mmakat. Jama wamünüle amüin: «Nnojotsü suluʼujeejatüin tü Wiwüliakat tü jümakat süchiki paʼaraiiseerüin tü Mmakat». ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu paʼaraiiseerüin tü Mmakat? Watüjaajeerü aaʼu tia wekirajaale sünain tü nümakat Jesuu (Luc. 23:43). w18.12 6 püt. 13-15

Eesü süpüla shiiʼiratüin tü jülüjakat waaʼin. Eejüinjatpejeʼe waaʼin sünain tü kasa jülüjawaikat waaʼin. Jülüjale waaʼin waneepia tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa, wayaawateerü aaʼu pansaain tü kasa jülüjakat naaʼin süchiki wanee kasa. Otta keeʼireejeerü waaʼin wanaawain tü jülüjakat waaʼin nümaa Jeʼwaa. Süpüla wanaawain tü jülüjakat waaʼin nümaa Jeʼwaa, wayoutuinjatü tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana. Müsüjeseʼe nnojoluinjatüin waashajeʼerüin jee waapajüin wanee kasa nnojotka anashiin noʼuluʼu Jeʼwaa. Süpüla wayaawatüin saaʼu jamüin choʼujaaka waaʼinrüin tia, jülüja waaʼin tüü: süpüla nnojolin ayuuleʼein wanee wayuu, anainjatü niküin. Nnojoleechipajaʼa anain nia ayatüle mojuin niküin. Müsia neʼe sukuwaʼipa tü alatakat wamüin, nnojoleerü anain wakuwaʼipa sutuma tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa ayatüle jülüjain waaʼin tü jülüjakat naaʼin na manoujainsaliikana. w18.11 24, 25 püt. 14, 15

Weʼitaainjatü waneepia suluʼu wakuwaʼipa tü shiimainkat. Saashin tü Wiwüliakat, tü shiimainkat müsü aka saaʼin tü siʼira naʼatapuʼukat na surulaat chajanakana Roma. Sümaiwa paala, naʼatapuʼuin wanee surulaat tü nüsiʼirainkat süpüla nnojoluin jamajüin nia, ichere shia nünain, nnojoipuʼushi jamajüin. Tü pütchi suluʼukat tü Wiwüliakat müsü aka saaʼin tü siʼira naʼatakat wanee surulaat süpüla atkawaa, saaʼinmajüin waya suulia tü alawaa ekirajünakalü anain otta aneerü tü kasa waneekakat sutuma. Otta müsia sülatüle wamüin wanee kasa mojusü jee suuʼulakünüle waaʼin, icheena waya süchiirua aaʼinraa tü anasükat. Jamüshijaʼa wanee surulaat nnojoishi süpüla nuʼunüin sünain atkawaa sümaa nnojoluin nünain tü nüsiʼirainkat. Müinjatia neʼe watuma, weʼitaainjatü suluʼu wakuwaʼipa tü sümakat tü Wiwüliakat. w18.11 13 püt. 15

Wachajaainjatü maʼin sukuwaʼipa süpüla wayaawatüin saaʼu tü sümakat tü Wiwüliakat. Süpüla wountuin tia, wainmainjatü kasa wooʼulaaka süpüleerua. Wayaawatapa saaʼu tü shiimainkat, eejüinjatü waaʼin suulia woikajayaain shia, wooʼulaain suulia. Waapüle süchiki süsülajünüin wanee kasa, eesüjaʼa jülüjale waaʼin eeinjatüin wanee kasa waaʼinrajatka jee waapajatka saaʼu. Tü pütchikat «piyaʼlaja» makat suluʼu Proverbios 23:23, «antaa sünain wanee kasa» maluʼulu suluʼu hebreo. Tia sünainpünaasü achajawaa sukuwaʼipa süpüla eeinjatüin wamaʼana wanee kasa. Weʼitaa wanee shiyaawase: jamüsüjaʼa piʼrüle jee paapüle süchiki süsülajünüin pülaʼana chaa metkaaraluʼu, ¿eeʼeraa meetche neʼe tia pülaʼanakat wepialuʼu? Nnojo, jaʼitayaain süsülajünüin, choʼujaasü woʼunüin metkaaraluʼumüin süpüla wasaajüin shia. Müsia neʼe sukuwaʼipa süpüla wayaʼlajüin tü shiimainkat, choʼujaasü waaʼinrüin waneirua kasa. w18.11 4 püt. 4, 5

Nümaashi Pedro, Santiago otta Juan saaʼumüin wanee uuchi miyoʼu. Neʼraka wanee kasa ponoko maʼin naaʼin. Chuwatsü maʼin nuʼupünaa Jesuu otta jorottusü maʼin nüsheʼin. Neʼrüin piamashii wayuu, wanee müshi aka naaʼin Moisés otta chi wane müshi aka naaʼin Elías, aashajaashii naya wayuukana nümaa Jesuu süchiki outajachin nia otta nüsoʼiraainjachin aaʼin (Luc. 9:29-32). Süchikijee tia, eekalaka wanee siruma kasuutat maʼin jee sujuʼitaka nünüiki Maleiwa. Tia kasa neʼrakat na aluwataaushiikana, shiyaawase pülashinjachin Jesuu nuluwataapa nutuma Maleiwa. Atütülaakajasaʼa naaʼin Jesuu sutuma, akatchinraasü naaʼin süpüla tü müliaa jee tü outaa niʼreetkat. Otta sutuma tia, atütülaasü naaʼin na nikirajüinkana, katchinsü naaʼin süpüla eejiraain naya sümaa tü ooʼulakünajatkalü aka naaʼin jee katchinsü naaʼin süpüla aküjaa pütchi. Aashajaashi Pedro süchiki tia kasa neʼrakat maʼaka 30 juya süchikijee, eekalaka süpüla wamüin nnojoluin motuin shia naaʼin (2 Ped. 1:16-18). w19.03 10 püt. 7, 8

¿Kasa naataka aluʼu nakuwaʼipa na anoujashii shiimainshiikana noulia na ekirajüliikana sünain alawaa? Waküjain tü shiimainkat waashajaapa (Zac. 8:16, 17). Nnojoishii waya aküjain alawaa, waküjain waneepia tü shiimainkat namüin na wayuu nnojoliikana weʼraajüin, na waʼyataajiraakana amaa, na waʼaleewainkana jee namüin na wapüshikana. Jimaʼaire pia, keeʼireesü paaʼin aleewaa namaa napüshuaʼa na pukonpainyeetsekana. Eejüinjatpejeʼe paaʼin suulia paainjain kasa mojusü ojuunaa sutuma kachiiruain paaʼin tia. Eeshii na anamiayaakana suʼupala napüshi otta noʼupala na wawalayuukana, shiasaʼa namaapa naya nakonpainyeetse jee sünainpa naya redes sociales naatajatshaana nakuwaʼipa. Aküjashii naya naʼalain nümüin nashi, nei, namüin na wawalayuukana otta nümüin Jeʼwaa (Sal. 26:4, 5). Nütüjaapejeʼe aaʼu Jeʼwaa kojutuyaale neʼe nia watuma sükajee wanüiki sümaa waaʼinrüin tü mojusükat (Mar. 7:6). Shia anaka aluʼu paaʼinrüle tü sümakat Proverbios, müsü mayaa: «Nnojo suchuntaain paaʼin tü kasa mojusü keejiakat namüin na manoujainsaliikana; mmoluwaa pia neema Jeʼwaa waneepia» (Prov. 23:17). w18.10 7 püt. 14, 15

Paaʼinwasü tü nupueulosekat Jeʼwaa sainküin mmakat süpüshuaʼa süka aijiraain naya (1 Juan 4:21). Nnojotpejeʼe neeʼiyatüin uwatua neʼe sünain aijiraain naya, atüjaana aaʼu tia sükajee süpüshuaʼa tü kasa naaʼinrawaikat napüleerua na waneinnua. Maʼaka saaʼin kamaneein naya namüin jee anain nanüiki namüin. Nashatüin nukuwaʼipa Jeʼwaa wanaa sümaa kojutuin wayuu namüin maʼaka kojutuin shia nümüin Jeʼwaa (Éf. 5:1). Nüshatüin maʼin Jesuu nukuwaʼipa chi Nüshikai, müshijeseʼe kamaneein maʼin nia sümüin wayuu. Müshi nia: «Anakajaʼa müleka jüntüle tanainmüin jia mapüsakana otta na jawatakana aaʼin, taapaiwa jümüin eemerawaa süpüla süsamalaainjatüin jaaʼin». Jee müshi nia: «Süka nnojoluin taya jashichin jee nnojotsü yaletüin taaʼin» (Mat. 11:28, 29). Aneerü maʼin wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa jee talateerü waaʼin washatüle nukuwaʼipa Jesuu sünain sümülialaain naaʼin naalin na müliakana aaʼin (Sal. 41:1). Anasü weeʼiyatüle waalin napüla na wapüshikana, na wawalayuukana jee na wayuu waküjakana amüin pütchi sükajee kojutuin naya wamüin. w18.09 27 püt. 1, 2

Eeshiijaʼa wakaalinjale na wawalayuukana neʼrüle müliaa sutuma wawai jee sukutkujaale mma eere kepiain naya. Wanee sukuwaʼipa süpüla wakaalinjain naya shia sükajee wasülajüin nneerü süpüla tü choʼujaakat namüin (Juan 13:34, 35; Aluw. 11:27-30). Jee wakaalinjale naya sünain okotchojoo tü yarütshi apütaakat süchikijee tia alatakat namüin otta sünain anoutaa nepia. Jülüja paaʼin tü alatakat sümüin wanee wawala kepiaka chaa Polonia, Gabriela sünülia. Ajaʼttaleesia shipia sutuma süsetüin wüin. Amülialaasü saaʼin sutuma wainmain wawalayuu suluʼujeejanaka waneirua outkajaalee akaalinjaka shia. Müsü Gabriela: «Nnojotsü taya aashajaweein süchiki tü kasa amülouikat sutuma wüin, aluʼusaʼa süchiki tü kasa anasü teʼrakat süchikijee tia. Sutuma tü alatakat tamüin, tayaawatüitpa aaʼu nnojoluin eein wanee kasa alanaʼaleeka sünain anain suulialeʼeya naʼakain taya na wawalayuukana jee talatüsü maʼin taaʼin sutuma». Müsia nanüiki wainma wawalayuu akaalinjünaka neʼrapa müliaa sutuma wawai jee waneirua kasa. Akaʼaya na akaalinjakana naya, talatashaatashii maʼin (Aluw. 20:35; 2 Cor. 9:6, 7, TNM). w18.08 24 püt. 12

Süpüla waaʼinmajüinjatüin tü suluʼukat waaʼin, wayaawatüinjatü saaʼu kasain amojujeʼereein shia jee wayoutamaatüinjatü shia. Sutuma tü pütchi aaʼinmajaa, sotusü waaʼin tü naaʼinrapuʼukat wanee wayuu aaʼinmajüi nükalioʼu Salomón. Eejüsü naaʼin chaa iipünaajee süpüla naapiramaatüin na suluʼujanakana tü pueulokot wanaa sümaa sürütkaain naʼünüü. Sutuma tü naaʼinrakat chia wayuukai, wayaawata aaʼu tü waaʼinrajatkat suulia numojujeʼerüin Satanaa tü suluʼukat waaʼin. Sümaiwa paala, paaʼinwajiraashi chi aaʼinmajüikai namaa na waaria yalajanakana soʼuluʼu tü pueulokot (2 Sam. 18:24-26). Akaaliijiraashii naya süpüla naaʼinmajüin tü pueulokot jee nasürülüin tü soʼukot suulia nekerojuin na naʼünüükana (Neh. 7:1-3). Sükajee wekirajaain sünain tü Wiwüliakat, saapirüin waya tü waaʼinkat maʼaka naaʼin wanee aaʼinmajüi. Saapirüin waya wanaa sümaa nimeejeein waaʼin Satanaa sükajee tü kasa mojusü jülüjakat waaʼin, tü suluʼukat waaʼin otta tü keeʼireekat waaʼin. Wanaa sümaa saapirüin waya tü waaʼinkat, eejüinjatü waaʼin sünain tü sümakat süpüla wayoutuinjatüin shia. w19.01 17 püt. 10, 11

Nnojoishii mojutuinjanain na wawalayuu jimaʼaliikana namüin na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat sünainjee neʼe tü kasa jülüjakat naaʼin nachiki, jee shiale sünainjee tü sukuwaʼipapalakat wayuu chaa noumainpaʼa. Shia kapülainjatka naaʼin tü sümakat tü Wiwüliakat (2 Tim. 3:16, 17). Shiale neʼe kapülain naaʼin na laülaashiikana tü sukuwaʼipakat wayuu noumainpaʼa, nnojoleerü naapüin aʼyatawaa namüin na wawalayuu jimaʼaliikana kettaakana süpüla aʼyatawaa neʼipajee jee shiale süpüla laülaashiin naya. Suluʼu wanee mma, eejachi wanee wawala aʼyataakai neʼipajee na laülaashiikana jee aapünakai amüin wainma aʼyatawaa suluʼu tü outkajaaleekat. Mayaapejeʼe natüjaain saaʼu na laülaashiikana kettaain chia wawalakai süpüla laülaashinjachin nia, nnojotsü aapünüin nümüin tia. Noʼutku na laülaashii kakaliainnakana sünain anoujaa müshii naya nüchiki: «Jintüi maʼin nia süpüla laülaashinjachin nia». Nnojoishi aneekünüin chia wawalakai sükajee jintülin neʼe nia. Müsia neʼe tü jülüjakat naaʼin noʼutku na laülaashiikana sainküin mmakat süpüshuaʼa. Choʼujaapejeʼe maʼin shiainjatüin oʼunirüin wakuwaʼipa tü sümakat tü Wiwüliakat suulialeʼeya tü kasa jülüjakat waaʼin. Müle shia watuma oonoojeena waya sümaa tü nümakat Jesuu, nnojoleena wayoujain na wayuukana sünainjee neʼe tü kasa weʼrakat jee tü waapakat nachiki (Juan 7:24). w18.08 13, 14 püt. 16, 17

Nnojotsü anain aluwatawaa mensaaje suluʼupünaa Internet otta serulaat sümaa nnojoluin jülüjain waaʼin palajana shiimainreje shia. Eesü mma eere süpülajünüin noulia na wawalayuukana naküjainjanain pütchi. Eeshiijaʼa nayale na waʼünüükana ajütüin palajana mensaaje süchiki wanee kasa nnojotka shiimain shiiʼiree neimmolojuin waya jee süpüla waliʼratiraain namaa na wawalayuukana. Jülüjataa waaʼin tü alatakat sümaiwa chaa Unión Soviética. Na pulusiia eejanakana chayaa (KGB, münapuʼusü tia pulusiiakalüirua), aküjashii alawaa nachiki waneinnua wawalayuu eʼnnaajünaka maʼin. Naashin nayakana, aʼyanaajiraashii naya wawalayuukana namaa. Watta naalii wawalayuu anoujakana sünain tia alawaakat otta akatalaashii suulia nupueulose Jeʼwaa. Wainma na aleʼejakana mapa otta eeshii eekai maleʼejüin süka sümalajaʼaleein nanoula (1 Tim. 1:19). ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla nnojoluinjatüin sülatüin tia wamüin? Nnojo waluwataain mensaaje eeka mojuin maʼin tü saashajaakalü achiki otta nnojorüle watüjaain saaʼu shiimainre shia. Nnojo wanoujaʼayatüin süpüshuaʼa tü münakat wamüin. Shia anaka aluʼu wekirajaale süchiirua palajana. w18.08 5 püt. 8

Sünain tü karaloʼutairua ashajünakat paala süka griego nnojotsü ashajünüin coma, punto otta waneirua kasa süpüla nayaawatüin saaʼu na aashajeʼerakana tia pütchikat. Müshiijeseʼe eein na nnojoliikana ayaawatüin saaʼu tü nüküjeekalü achiki Jesuu, nnojotsü natüjaain saaʼu müle nünüiki mayaa: «Shiimüin tü tamakat pümüin: Jooluʼu, cheechi pia tamaa chaʼaya ‹paraiso›» jee müle shia mayaa: «Shiimain tü tamakat pümüin jooluʼu: cheechi pia tamaa chaʼaya ‹paraiso›». Soto waaʼin tü nüküjakat Jesuu namüin na oushikajaakana süchiirua nukuwaʼipa. Müshi nia: «Akaweechia tayakai chi Shipayakai Wayuu sünain shiinaluʼujeechin taya tü mmakat apünüin kaʼi je apünüin ai» (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mar. 10:34, Aluw. 10:39, 40, TNM). Sükajee tia, wayaawata aaʼu nnojolin nuʼunuin Jesuu nümaa chi kaainjaraikai suluʼumüin wanee paʼaraiisü outapa nia. Apünüin kaʼi outuin Jesuu nüsoʼireʼennaleepa aaʼin nutuma Jeʼwaa (Aluw. 2:31, 32). Nnojotsü nüküjain Jesuu nümüin chi kaainjaraikai nüneekünüin süpüla chainjachin nia chaa sirumatuʼu. Akaʼaya chia wayuukai nnojotsü nütüjaain aaʼu nüpansaajüin nünüiki Jesuu namüin na aluwataaushiikana süpüla naluwataain wanaa nümaa chaa sirumatuʼu (Luc. 22:29, 30). Jee müshia nia, nnojoishi woutiisain (Juan 3:3-6, 12). Tü nüküjeekat achiki Jesuu nümüin chia wayuukai shia süchiki tü paʼaraiisü eejeetkat yaa mmapaʼa. w18.12 6-8 püt. 17, 18, 20, 21

Oʼttüshii na israeliitakana sünain naʼwaajüin wanee paaʼachon aainjuushi süka ooro. Natüjaa aaʼu nnojoliin noonooin nümaa Jeʼwaa, ayatapejeʼe naya nümaain naküjainruʼu. Jaʼitakajeʼe neʼe Aarón, shia wanee «miʼiraa nümüin Jeʼwaa» müshi nia. Jashichishi maʼin Jeʼwaa sünainjee tü naaʼinrakat na israeliitakana, müshijeseʼe nümüin nümüin Moisés: «Kaainjalashii na israeliitakana, motomaatüsü naaʼin tü taluwataakalü anain naya». Süka jashichin maʼin Jeʼwaa, antüsü suluʼumüin nikii najaʼttirüinjanain napüshuaʼa naya wayuukana (Éx. 32:5-10). Nnojoipejeʼe najaʼttirüin Jeʼwaa na israeliitakana (Éx. 32:14). Mayaapejeʼe niain Aarón kakumajalain chi paaʼachon naʼwaajakai na israeliitakana, ayaawajaashi nia suulia tü naainjalakat otta nümaaichipa nia Jeʼwaa wanaa namaa na leviitakana. Watta maʼin naalii na israeliita outakana soʼu tia saaʼu naʼwaajüin wanee maleiwayaasü. Akanasaʼa na waneepiakana nümaa Jeʼwaa, oʼttaashii jee eʼrüinjana kasa anasü nutuma (Éx. 32:26-29). w18.07 18, 19 püt. 13-16

¿Kasache eʼnnaajünüinjanaka anainjee waya? ¿Shiache sünainjee watüjain karaloʼuta, woikaaliin jee shiale saaʼujee weeʼiraliin jee washaitüliin? Nüküjain Pablo tia soʼu nümüin: «Süka jiʼraajüitchipain Maleiwa otta süka jiʼraajünüinnapain nutuma, ¿jamataalaka joo jaaʼinrajatka süchikuaʼa tü kasa mojusü jaaʼinrapuʼukat sümaiwa, tü kasa nnojotkat kasain anain apüla? ¿Ayateeshia jia süchepchiain süchikuaʼa?» (Gal. 4:9, TNM). ¡Anakatche maʼin weʼraajünüle nutuma Chi Maleiwa Miyoʼushikai saaʼu kasaka süpüshuaʼa! Keeʼireesü naaʼin Maleiwa aleewain maʼin waya nümaa. Naashin wanee wayuu atüjakai süpüleerua sukuwaʼipa tü Wiwüliakat, «jülüjashii waya naaʼin Maleiwa otta kapülasü naaʼin wakuwaʼipa». Keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa aleewain waya nümaa, shiaʼaya nukumajaka apüla waya tia (Ecl. 12:13, 14). w18.07 4 püt. 3, 4

Süpüla anainjatüin wakuwaʼipa sutuma tü nuluwataakalü anain waya Jeʼwaa choʼujaasü kojutuinjatüin tia wamüin (Amós 5:15). Süpüla wountuin waaʼinrüin tia, jülüjainjatü waaʼin tü jülüjakat naaʼin Jeʼwaa süchiki wanee kasa. Jamüshiijaʼa kakaliainnale waya sünain nnojoluin anain watunkia otta nuluwataale waya chi tottootkai sünain aainjaa ejercicio, nüküjale wamüin tü anakat süpüla weküin otta tü wanouteʼerüinjatkat sünainjee wakuwaʼipa, waainjeerü tia. Anale waya sutuma tia, ¿aashin kojuteerüin maʼin wamüin tü nümakat chia tottootkai wamüin? Müsia neʼe tü naaʼinrakat chi Kakumalakai waya, nuluwataain waya sünain tü waaʼinrajatkat süpüla nnojoliinjanain kaainjalain waya jee süpüla anainjatüin wakuwaʼipa. Nüküjain wamüin sükajee tü Wiwüliakat tü nnojoluinjatkat waaʼinrüin maʼaka saaʼin aküjaa alawaa, emeejaa wayuu, aʼluwajaa, amaʼüjirawaa akuwaʼipa, atkawaa jee aaʼinraa wanee kasa sukuwaʼipamaajatka yolujaa (Prov. 6:16-19; Alat. Map. 21:8). Wanaa sümaa weʼrüin anain maʼin wakuwaʼipa sutuma woonooin nümaa Jeʼwaa, kooʼomüinsü maʼin tü naalinkat wapüla otta kojutuleesia wamüin tü nuluwataakalü anain waya. w18.06 16 püt. 5, 6

Mmotshi Pilato seema neʼrüliijaain wayumüin na judíokana namüin na romaanokana nutuma Jesuu. Anuujeseʼe nünüiki Jesuu nümüin: «Waneʼeya sümüin sukuaippa tü taluwataayakat, nnojotsü müin aka nakuaippa na sülaülashiikana mma» (Juan 18:36). Nnojoishi Jesuu sünainpünaain poliitika, jama chain Nuluwataaya chaa sirumatuʼu. Otta nüküjain nüntüshin yaa Mmapaʼamüin süpüla aküjaa süchiki tü shiimainkat (Juan 18:37, TNM). Nütüjaa aaʼu Jesuu tü aʼyatawaa eʼitaanakat nüpüleerua. Watüjaale saaʼu tü aʼyatawaa eʼitaanakat wapüleerua nutuma Jeʼwaa, nnojoleena waya sünainpünaain poliitika jee nnojoleerü shia antapünaain suluʼumüin waaʼin. Kapüleesü aaʼinraa tia. Anuu nünüiki wanee wawala alapalaakai naaʼu na wawalayuukana: «Na wayuu chejeʼewaliikana eere kepiain na wawalayuu walapalaakana aaʼu, eʼreeshii wayumüin namüin na sülaülashiikana mma. Kojutusü maʼin namüin tü noumainkat otta shia anaka namüin naashin nakatalaale noulia na aluwataashiikana naaʼu. Akalajasaʼa shiain jülüjain naaʼin na wawalayuukana aküjaa pütchi süchiki Nuluwataaya Maleiwa, paaʼinwashii naya sutuma tia. Natüjaa aaʼu niain Jeʼwaa ajaʼttireechin tü müliaakat jee tü waneirua kasa oʼttaakat wamüin». w18.06 5 püt. 6, 7

Satanaa münüshi chia aapiee eʼrüikai wayumüin süka «nüʼünüüin» nia Maleiwa. Ashajünüsü tü pütchikat Satanaa suluʼu apünüinsü neʼe karaloʼuta Ashajuushika süka Hebreo: 1 Crónicas, Job otta Zacarías. ¿Jamüsüche nnojotka nüküjain maʼin Jeʼwaa nüchiki chi nüʼünüükai süpülapünaa nüntüin chi Mesíaskai? Suluʼu tü karaloʼuta Ashajuushikat süka Hebreo nnojotsü wainmain kasa nüshajiraka Jeʼwaa nüchiki Satanaa otta süchiki tü kasa naaʼinrakat. Nüshajirüin Jeʼwaa tia karaloʼutakat süpüla niyaawatünüin aaʼu chi Mesíaskai otta süpüla noushikajaain na wayuukana süchiirua nukuwaʼipa (Luc. 24:44; Gal. 3:24). Shiasaʼa nüntapa chi Mesíaskai, nüküjain Jeʼwaa wainma kasa nnojotka watüjaain aaʼu paala nüchiki Satanaa jee nachiki na aapiee nümaajanakana. Nüküjain tia Jeʼwaa nükajee chi Mesíaskai jee nakajee na nikirajüinkana. Lotusü sukuwaʼipa tia nutuma Jeʼwaa süka niain Jesuu jee na anoujashiikana chainjanakana chaa iipünaa nüneekaka süpüla najaʼlajeʼerüin Satanaa jee na nümaajanakana (Roma 16:20, TNM; Alat. Map. 17:14; 20:10). Nnojoishii waya mmoluinjanain neema süka nnojoluin pülain maʼin Satanaa maʼaka naaʼin Maleiwa. Naaʼinmajüin waya Jeʼwaa, Jesuu otta na aapiee waneepiakana nümaa Jeʼwaa. Sutuma nakaalinjain waya eeshii süpüla eejiraain waya sümaa tü kasa nuuʼulakakalü akajee waaʼin Satanaa. w18.05 15, 16 püt. 2-4

Süpüla waʼyataainjanain nümüin Jeʼwaa waaʼinrüinjatü tü kasa anasü keeʼireekat naaʼin (Mat. 13:23; 21:43). Suluʼu Juan 15:1-5, nnojotsü shiain nüküjeein achiki Jesuu woutiisainjanain na wekirajüinkana (Mat. 28:19). Mülejeʼe shia, nnojoishiijaʼa mata aaʼinrüin kasa anasü na wawalayuu nnojoliikana woutiisain ekirajüin, maaʼatshiijeʼe naya maʼaka saaʼin tü sütüna uuwa machonkat. Nnojotsü süpüla wapüleeruain naaʼin na wayuukana süpüla woutiisain naya. Süka alin maʼin waya nüpüla Jeʼwaa nnojoishii nuluwataain waya sünain aaʼinraa wanee kasa eekai isain wachiki. Nuluwataain waya sünain aaʼinraa tü kasa eekai wountuin waaʼinrüin (Deut. 30:11-14). ¿Kasa sünainpünaaka «aaʼinraa kasa anasü»? Sünainpünaasü wanee kasa eeka süpüla waaʼinrüin wapüshuaʼa. Nuluwataain sünain aküjaa pütchi süchiki nukuwaʼipa sünain aluwatawaa (Mat. 24:14). w18.05 5 püt. 8, 9

Müsia neʼe nakuwaʼipa na shikiipüʼükana iküleesia maaʼulu yaa, ekirajüshii sünain alawaa. Eeshii eekana pastoot otta padre namünüin. Nnojotpejeʼe nekirajüin wayuu sünain tü shiimainkat nüchiki Maleiwa jee nayoutuin tü shiimainkat süpüleerua nanoujain tü alawaakat (Roma 1:18, 25). Ekirajüshii naya sünain müliain wayuu nutuma Maleiwa saʼaka siki, ayatüin tü saaʼinkat wayuu süchikijee outuin shia otta ekirajüshii naya sünain nnojoluin mojuin nümüin Maleiwa jaleerüle wanee wayuu jee kasaarüle wanee toolo nümaa toolo otta wanee jierü sümaa wanee jierü. Emeejünüsü wayuu natuma na poliitikokanaʼaya. Alüʼütsü süpüla naküjain naʼalain «süchiki anaa akuaippa», antalaʼa meetpejeʼe «wane müliaa miyoʼushaata nanainmüin sünain süsaleenain naya tü naainjalakat». Jalia wanoujaʼalayaai tü namakat na poliitikokana; anoutaajeerü tü mmapaʼakat naashin. Watüjaapejeʼe saaʼu süntalaʼa sümeerüin tü kaʼi najaʼlajeʼerüinjatkalü oʼu Jeʼwaa süpüshuaʼa tü kasa mojusükat (1 Tes. 5:1-4). w18.10 4, 5 püt. 6-8

Joutsü maʼin müliaa maaʼulu yaa, müsüjeseʼe mojuwalin waaʼin. Nütütüleʼerüin waaʼin Jesuu nakajee na anoujashii chainjanakana chaa iipünaa jee nakajee na laülaashii yaainjanaka yaa mmapaʼa. Nnojoliipejeʼe «aluwataain» na laülaashiikana saaʼu wanoula, aʼyataashii naya süpüla talatüinjatüin waaʼin. Keeʼireesü naaʼin talatüin waya otta wachecherüin waaʼin sünain anoujaa (Is. 32:1, 2; 2 Cor. 1:24, TNM). Anasü maʼin nashatüle nukuwaʼipa Pablo na laülaashiikana. Anuu nünüiki namüin na anoujashii müliakana atumawaa chaa Tesalónica: «Aishaatashii jia wapüla, nnojoliishii talatüin neʼe waya süka waküjain jümüin tü pütchi anasükat nüchiki Maleiwa, talatüshii waya süka waapajiraain wekii jaaʼu süka alin maʼin jia wapüla» (1 Tes. 2:8, TNM). Nüküjain Pablo namüin na laülaashii chajanakana Éfeso tü pütchi süpülajatkat soʼukai, süpüla jülüjain naaʼin nakaalinjainjanain na nawalayuukana, nnojotsü sükajeejatüin neʼe anain nanüiki namüin. w18.04 22, 23 püt. 6-8

Taasheere waya suulia kaainjalaa, choʼujaasü maʼin aleewainjanain waya nümaa Jeʼwaa (2 Cor. 3:16). Jamüshiijaʼa na israeliitakana wanaa sümaa chajanain naya isashiipaʼa, shia neʼe jülüjaka naaʼin tü keeʼireekat naaʼin namüiwaʼa suulialeʼeya tü nümakat Jeʼwaa. Müsü neʼitaakai saaʼin kuluulu noʼupünaanain süka süttüin nekii jee macheʼein naya suulia tü nümakat Jeʼwaa. Shia neʼe naaʼinreeka tü suchuntaakat naaʼin namüiwaʼa (Heb. 3:8-11). Alanaʼaleesia maʼin tü taashii eekat nutuma chi naaʼinkai Jeʼwaa suulialeʼeya nukuwaʼipa wanee achepchiee taashikai atumawaa. Taashishii waya nutuma Jeʼwaa suulia tü kaainjalaakat, suulia outaa, suulia tü alawaa shikirajakalü anain tü iküleesia nnojotkat shiimain jee suulia nakuwaʼipa na manoujainsaliikana (Roma 6:23, TNM; 8:2). Anashaatasü maʼin tü taashii naapakat Jeʼwaa wamüin. Jaʼitakajeʼe na achepchieekana jee na püreesashiikana, eesü süpüla taashin nakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa (Gén. 39:20-23). w18.04 10 püt. 3-5