Peʼureeroʼu

¿Kasa nüküjeeka achiki Jesús suluʼu tü pütchi süpülajatkat soʼukai? Tü nüküjeekalü achiki shia naapajiraajeechin ekii wanee anoujashi naaʼu wanee nuwala shiimainre alin nia nüpüla. Aijiraainjana maʼin waya saashin tü Nünüikikat Maleiwa. Anuu waneirua wetsiikulo kamalainka namüin wainma wawalayuu: «[Aipürai] maʼin wayuu Maleiwa» (1 Juan 4:8, TNM). «Alinjatü püpüla wayuu maʼaka alin pia püpülajiraa» (Mat. 22:39, TNM). «Chi wayuu aikai apüla wanee wayuu nülatirüin waneepia sooʼopünaa naaʼin tü kasa aainjünakat nümüin» (1 Ped. 4:8, TNM). Otta «chi aikai apüla wayuu matüjainsat ajaʼttaa saalin wayuu nüpüla» (1 Cor. 13:8, TNM). Shikirajüin waya tia wetsiikulokot otta waneirua wetsiikulo makalü aka saaʼin tia sünain aijiraainjanain maʼin waya. Nia neʼe Jehová nümüiwaʼa kanainjeejachika tü aijirawaakat. Sutuma tia naya neʼe ountaka aijiraain na eekana aaʼu tü nüpülainkat Maleiwa otta na anakana akuwaʼipa noʼuluʼu (1 Juan 4:7). Shiajaʼamata nüküjaka aaʼujee Jesús nayaawatüneenain aaʼu na anoujashii shiimainshiikana saaʼujee aijiraain naya. Maʼaka nüküjatüjülin Jesús, wainma na wayuu ayaawatakana aaʼu jaraliin na anoujashii shiimainshiikana saaʼujee aijiraain naya. w23.03 27 püt. 5-8

Wayaawatüle saaʼu kapüleein wamüin motuin waaʼin saainjala wayuu, anasü waashajeʼerüle sümaa wasakireʼerüin waaʼin sünain tü ashajünakat suluʼu tü Bibliakat süchiki nakuwaʼipa na wayuu motokana aaʼin saainjala wayuu otta nachiki na nnojoliikana aaʼinrüin tia. Anasü maʼin wekirajaale süchiki nukuwaʼipa Jesús, chi motokai aaʼin saainjala wayuu (Luc. 7:47). Jülüjasü naaʼin tü kasa anasü naaʼinrakat suulia tü mojukat natuma. Nnojotpejeʼe müin nakuwaʼipa na fariseokana, pülaa aaʼinchii naya (Luc. 18:9). Otta tü wane kasa waaʼinrajatka shia wasakireʼerüinjatüin waaʼin sünain tüü: «¿Kojutushiiche tamüin na waneinnua? ¿Jülüjasüche taaʼin tü kasa anasü naaʼinrakat?». Müleka kapüleere wamüin motuin waaʼin naainjala wanee wayuu, washaja suluʼu wanee karaloʼuta süpüshuaʼa tü kasa anasü naaʼinrakat sümaa wasakireʼerüin waaʼin sünain tüü: «¿Kojutushiche nia nümüin Jesús? ¿Moteetche naaʼin Jesús naainjala?». Müle tü waaʼinrakat süpüla wekirajaain, wanouteʼereerü tü jülüjakat waaʼin. Eesüjaʼa kapüleere wamüin motomaatüin waaʼin naainjala wanee wayuu, wounteetpejeʼe tia wachajaale maʼin sukuwaʼipa süpüla wanoutuin shia. w22.04 23 püt. 6

Müshii aka saaʼin wanülüü na nüʼünüükana Maleiwa saashin tü karaloʼutakat Alateetkat Mapeena. Süküjain eein wanee wanülüü ojuʼitaaka shirokujee tü palaakat, poloosü nuʼuwa ooʼulaka akaratshisü nikii (Alat. Map. 13:1). Jee nüchikumüin chii, eeshi waneʼeya wanülüü ojuʼitaaka shiinaluʼujee tü mmakat makai anüiki maʼaka naaʼin wanee kayuushi jee nujutuin siki iipünaajee (Alat. Map. 13:11-13). Jee müsia, aküjünüsü eein wanee jierü maaʼinsat joyotoko naaʼu wanee wanülüü ishotoi. Naya apünüinshiikana wanülüü nayaawase na nüʼünüükana Maleiwa, na ayoutakana Nuluwataainjachin Maleiwa saaʼu mmakat. Müsüjeseʼe anain maʼin watüjaale saaʼu jaraliin naya (Alat. Map. 17:1, 3). Watüjaainjatü aaʼu palajana jaraliin kayaawasein na pienchishiikana wanülüü jee tü jierü maaʼinsatkat. Shieerü aküjaka wamüin tia tü Bibliakat. Tü aküjünakalü achiki suluʼu Alateetkat Mapeena, aküjünüsia süchiki suluʼu waneirua karaloʼuta eeka suluʼu tü Bibliakat. w22.05 8 püt. 3, 4

Eeshii wawalayuu laülaainnakana jee ayuuikana mojukana aaʼin sutuma nnojoluin süpüla naʼyataain nümüin Jehová maʼaka keeʼireein shia naaʼin. Mojule waaʼin sutuma nnojoluin waaʼinrüin tü waaʼinreekalü amüin, wasakira waaʼin sünain tüü: «¿Kasache keeʼireeka naaʼin Jehová taaʼinrüin?». Keeʼireesü naaʼin waʼyataainjanain nümüin süka süpüshuaʼa waaʼin wanaapünaa sümaa tü eekat süpüla wountuin. Jülüjataa waaʼin sukuwaʼipa wanee wawala laülaa, 80 suuyase. Mojusü saaʼin sutuma nnojoluin süküjain maʼin pütchi maʼakaapuʼu paala wanaa sümaa 40 suuyase. Mayaainjeʼe shiʼyataain nümüin Jehová süka süpüshuaʼa saaʼin, jülüjasü saaʼin nnojoluin talatüin naaʼin Jehová sümaa tü saaʼinrakat. ¿Pansaasüche tü jülüjakat saaʼin? Nnojo. Ayatüsia aʼyataain shia nümüin Jehová süka süpüshuaʼa saaʼin maʼakaapuʼu paala wanaa sümaa 40 suuyase. Meerü nünüiki Jehová wamüin waʼyataale nümüin süka süpüshuaʼa waaʼin: «Anasü maʼin tü paaʼinrakat» (anasü paashajeʼerüle Mateo 25:20-23). Talateerü waaʼin jülüjale waaʼin tü eekat süpüla waaʼinrüin suulia jülüjain waaʼin tü nnojotkat süpüla waaʼinrüin. w22.04 10 püt. 2; 11 püt. 4-6

Süküjain Alateetkat Mapeena kapiitulo 21 müin aka saaʼin wanee pueulo anasü maʼin na 144.000. «Jerusalén jeket», münüshii naya. Pueulokot tüü, 12 ipa süsaʼa otta ashajünüsü sünain waneʼewai sukua nanülia na polookana piamamüin aluwataaushi eʼitaanakana nutuma chi Anneetchonkai. (Alat. Map. 21:10-14, TNM; Éf. 2:20). Pueulokot tüü waneejatü maʼin sukuwaʼipa suulia wane pueulo. Tü süpünakat ooroleʼeya, tü 12 supuettoʼuse 12 kaaʼürüla. Tü süsepükat otta tü süsaʼakat eʼinaajünüsü ipa anaka maʼin sünain süpüla anain shiyolojo otta pansaasü maʼin shimeriiase tü pueulokot (Alat. Map. 21:15-21). Eepejeʼe wanee kasa nnojotka niʼrüin Juan suluʼu. ¿Kasa wayu? Müshi nia: «Nnojotkalaka teʼrüin wane aʼwaajülee chi Maleiwakai chaa suluʼu tü pueulokat. Nnojotsü cheʼojaain süka eeinjachin chi Maleiwa Aluwataakai Pülashikai maʼi ooʼulaka chi Anneetchonkai waneepia suluʼu tü pueulokat. Je nnojotsü cheʼojaain nuwarala chi kaʼikai je nuwarala chi kashikai, süka warattuuin maʼi tü pueulokat nütüma chi Maleiwakai je süka chuwatuuin shia nütüma chi Anneetchonkai» (Alat. Map. 21:22, 23). Na 144.000 pejeshii naya nünain Jehová, «Jerusalén jeket» münüshii naya. (Alat. Map. 22:3, 4). Jee süka naʼyataain nümüin Maleiwa, oʼuninneerü nakuwaʼipa nutuma Jesús, chi Sacerdote Müloʼushikai chakai iipünaa (Heb. 7:27). w22.05 17 püt. 14, 15

Nia Jehová kakumalakai waya, nia kasalajanaka atuma saainjala wayuu otta nia aikaleʼeraka pütchi süsalainjatka atuma saainjala wayuu. Akaʼaya Jehová nia chi Washi aipüraikai maʼin (Sal. 100:3; Is. 33:22). Kaainjarale waya jee shiimainre wayaawajaain suulia, moteerü shia naaʼin Jehová, naaʼinreein maʼin tia (Sal. 86:5). Anuu tü nümakat namüin na kaainjalashiikana nükajee Isaías wanee nünüikimaajachi: «Jaʼitairü müin ishokai saaʼin tü jaainjalakat, kasuujeerü shia tatuma maʼaka saaʼin nieve» (Is. 1:18). Süka nnojoluin lotuin maʼin wakuwaʼipa, eesü waküjale jee waaʼinrüle kasa jashicheenaka atuma na waneinnua (Sant. 3:2). Mayaainjeʼe müin tia, eeshii süpüla aleewajiraain waya namaa motule waaʼin tü aainjünakat wamüin (Prov. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22). Süküjünüle jee saainjünüle wanee kasa nnojotka anain wamüin, keeʼireesü naaʼin Jehová motuinjatüin shia waaʼin. Motusü naaʼin Jehová waainjala, wayaleekajaʼa nnojoleemaatüin motuin aaʼin naainjala na waneinnua (Is. 55:7). w22.06 8 püt. 1, 2

Nnojotsü anain wayoujireʼerüle wakuwaʼipa namaa na waneinnua, eepejeʼe tü kasa watüjakat nanainjee jülüjale waaʼin tü kasa anasü naaʼinrakat. Jülüja waaʼin nukuwaʼipa Jesús chi anakai maʼin süpüla washatüin akuwaʼipa. Mayaainjeʼe nnojoluin lotuin maʼin wakuwaʼipa maʼaka naaʼin, eesü tü kasa watüjakat sünainjee nukuwaʼipa jee tü naaʼinrakat (1 Ped. 2:21). Waʼyataale maʼin süchiirua süpüla washatüin nukuwaʼipa, aneerü maʼin wakuwaʼipa noʼuluʼu Jehová. Süküjain tü Bibliakat nachiki wainma wayuu tooloyuu otta jieyuu eekana süpüla watüjain nanainjee mayaainjeʼe nnojoluin lotuin maʼin nakuwaʼipa. Noʼutku naya wayuukana, nia David. Anuu nünüiki Jehová nüchiki: «Wayuu nia anashi tamüin» (Aluw. 13:22). Mayaainjeʼe eein tü kasa mojukat nutuma David, eesü tü kasa anasü watüjakat nünainjee. Jamüshijaʼa nüchiaanapa, naapaain amaa shia otta nnojoishi asoutuin naaʼu. Süka shiimain niyaawajaain suulia naainjala, motusü naaʼin Jehová naainjala (Sal. 51:3, 4, 10-12). w22.04 13 püt. 11, 12

Waʼünüü tü outaakat saashin tü Bibliakat (1 Cor. 15:25, 26, TNM). Eesüjaʼa shapaale maʼin waaʼin sutuma jülüjain waaʼin outeenain waya jee outeenain na wapüshikana, shialeekajaʼa mayeinre waya. ¿Jamüshii mmotka waya seema outaa? Shia süka niʼitaain suluʼu waaʼin Jehová katüinjatüin woʼu waneepia (Ecl. 3:11). Eesü waneirua kasa anasü waaʼinraka sutuma mmoluin waya seema outaa: anasü weküin, aainjashii waya ejercicio, nnojotsü weʼrayaain sümüin wakuwaʼipa, eʼrajeʼetshii waya otta asajüshii waya emiraluushi ayuuire waya. Nütüjaa aaʼu Satanás kojutuin wamüin tü kataakalü oʼuu. Nüküjainjeseʼe waaʼinreerüin kasa eekai eein shiiʼiree katüin woʼu, jaʼitasüjaʼa waaʼinrüin wanee kasa mojeetka atuma wakuwaʼipa noʼuluʼu Jehová (Job 2:5). ¡Alaakaiche maʼin nia! Süka eein süpüla jamajüin waya nutuma, najayatüin mmoluin waya seema outaa süpüla wayüülajüin Jehová (Heb. 2:14, 15). w22.06 18 püt. 15, 16

Soʼunnaa süpüleeruaanüin waaʼin saaʼujee wanoujain, eeshii paliʼirüle waya sünain outkajawaa. Anasüjeseʼe maaʼulu yaa anajiraale waya namaa na waneinnua, nia watkaainjachika amaa Satanás, nnojoishii nayainjanain watkaain amaa na wawalayuukana. Motowalinjatü waaʼin tü kasa mojusü naaʼinrakat na wawalayuukana jee wakumajamaatüinjatü sukuwaʼipa wanee mojujirawaa namaa (Prov. 19:11). Anashii wakaalinjamaatüle na wawalayuukana, nnojo waʼatapajüin naaʼinrüin tia na waneinnua (Tito 3:14). Nnojotsü neʼe anain sukuwaʼipa tü wawala kaʼakakat Andréi süka sükaalinjünüin, anasiaʼaya nakuwaʼipa napüshuaʼa na wawalayuu kaʼakakana shia. Suluʼujee tia, paaʼinwajiraashii sümaa pawalaawajiraain naya (Sal. 133:1). Watta naalii na wawalayuu ayatakana aʼyataain nümüin Jehová mayaainjeʼe süpülajünüin noulia tü naʼyataainkat natuma na sülaülashiikana mma. Eeshii na püreesakana atumawaa. Wachunta naaʼu, saaʼu napüshi otta naaʼu na wawalayuu akaalinjakana naya süpüla naapüin tü kasa choʼujaakat namüin otta süpüla nakatsüinrüin nanoula otta wachunta naaʼu na asoutuinjanakana naaʼu chaa laülaapialuʼu (Col. 4:3, 18). Nnojo jülüjain waaʼin amülain neʼe tü wachuntakat napüleerua (2 Tes. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2). w22.12 26 püt. 15, 16

Jülüjasü naaʼin jüchonnii tü jaaʼinrakat otta nashatawaliin shia jüchiirua. Nnojoishi eeichin wanee wayuu kachonshi eekai lotuin maʼin nukuwaʼipa (Roma 3:22, 23). Mayaainjeʼe müin tia, ayatüsia nachajaain maʼin sukuwaʼipa na wawalayuukana süpüla anainjatüin nakuwaʼipa napüleerua nachonnii. Anuu nünüiki wanee wayuu süchiki nüchonnii: «Müshii aka saaʼin naya maawüi asajaaka wüin shikerotinnüle shiroku, nashatüin süpüshuaʼa tü kasa neʼrakat». Anuu sooʼomüin nünüiki: «Naküjeerü wamüin wachonnii tü mojukat watuma». Keeʼireere waaʼin alin Jehová napüla wachonnii, alinjachi nia wapüla palajana otta jaʼyainjatü shia waaʼu. Wainma kasa eeka süpüla naaʼinrüin na kachonshiikana süpüla nakaalinjain nachonnii süpüla alin Jehová napüla. Anuu nünüiki wanee wawala jimaʼai, Andrew nünülia, 17 nuuyase: «Na kachooinkana taya nekirajüin taya süpüla toʼuraajüin. Oʼuraajawaishi aipaʼa tapüleerua chi tashikai jaʼitashi toʼuraajüin paala. Maaʼulu, anasü taaʼin sünain achuntaa nümüin Jehová otta müshi nia maʼaka naaʼin wanee tashi tamüin». Jia kachonshiikana, soto jaaʼin eein süpüla alin Jehová napüla na jüchonniikana aire Jehová jüpüla palajana. w22.05 28 püt. 7, 8

Saʼakajee tü waaʼinrajatkat süpüla keraain waya süpüla woutiisaa shia wayaawajaainjanain suulia waainjala (Aluw. 2:37, 38). Shiimainre niyaawajaain wanee wayuu suulia naainjala, nunouteʼereerü nukuwaʼipa. ¿Ooʼulaashiche pia suulia aaʼinraa kasa eekai mojuin noʼuluʼu Jehová? ¿Ooʼulaashiche pia suulia tü sünainpünaakalü amaʼüjirawaa akuwaʼipaa? ¿Ooʼulaashiche pia suulia akamüjaa jee suulia yarüttüin pünüiki? (1 Cor. 6:9, 10, TNM; 2 Cor. 7:1; Éf. 4:29). Ayataʼaya kachiiruain paaʼin punoutuin pukuwaʼipa. Choʼujaale pükaalinjünüin, paashajaa nümaa chi wawala ekirajakai pia sünain tü Bibliakat jee shiale namaa na laülaashiikana süpüla piyaawatüin saaʼu tü anakat süpüla paaʼinrüin. Jimaʼaire pia, majayürüle pia jee kepiale pia namaa na kachonkana pia, puchunta kaalinwaa namüin süpüla puuʼulaainjatüin suulia tü kasa mojusü kiʼrakalü anain pia, tü ataʼülakat pukuwaʼipa suulia woutiisain pia. Choʼujaashi kiʼrain pia sünain aaʼinraa tü kasa anainjatkalü atuma punoula. Paaʼinrüin tia puutkajaʼawaire jee piyalerawaire pajapü sünain tü outkajawaakat (Heb. 10:24, 25). Püneekanapa süpüla püküjain pütchi wanaa namaa na wawalayuukana, anashi pujuʼitawaire sünain aaʼinraa tia. w23.03 11 püt. 14-16

Suluʼu Génesis 3:14, 15 aashajaasü süchiki wanee wüi otta süchiki suuʼuliwoʼu tia wüikat. Nnojotsü süpüla wülin shia, jama nnojoluin süpüla shiyaawatüin saaʼu süsalainjatüin saainjala nutuma Jehová, tü nümakat suluʼu tü apainkat Edén. Saashin Alateetkat Mapeena 12:9 nia chi wüi nümaiwajachikai, chi Satanás münakai. Eesü saashajaʼawaire tü Bibliakat süchiki nüikeyuu wanee wayuu jaʼitashii nnojoliin nüpüshin naya. Müshii nüikeyuukai naaʼin sükajee wanaawain tü nakuwaʼipakat jee tü jülüjakat naaʼin wanaa nümaa. Müsüjeseʼe suuʼuliwoʼuin tü wüikat na aapiee eʼrüliijaakana wayumüin, na wayuu ayoutakana Jehová otta na ayoutakana na aʼyataakana nümüin Maleiwa maʼaka naaʼinrüin shia Satanás. Noʼutku naya aapieekana, naya na ashakatakana iipünaajee nükalioʼu Noé otta na wayuu mojulaakana ashatakana nukuwaʼipa chi Yolujaakai, chi nashikai (Gén. 6:1, 2, TNM; Juan 8:44; 1 Juan 5:19; Jud. 6). w22.07 14 püt. 4, 5

Aishii maʼin na anoujashiikana nüpüla Pablo. Saaʼujee wainmain tü müliaa niʼrakat Pablo, atüjashi nia amüliajaa wayuu otta niyaawata aaʼu jamüin saaʼin wayuu shiʼrapa müliaa. Soʼu wanee kaʼi manneetsesai nia, niʼyataakalaka süpüleerua tü choʼujaakat nümüin otta tü choʼujaakat namüin na naʼaleewainyuukana (Aluw. 20:34). Aʼyataashi nia sünain aainjaa loona. Nüntapa Corintomüin, aʼyataashi nia nümaa Áquila otta Priscila, aainjashii naya loona wanaa nümaa. Soʼu tü kaʼi neemeraakalü oʼu na judíokana, aküjawaishi pütchi Pablo namüin na judíokana otta namüin na griegokana. Shiasaʼa nüntapa Silas otta Timoteo, oʼttushi Pablo sünain aküjaa waneepia süchiki tü Nünüikikat Maleiwa (Aluw. 18:2-5). Nütüjaa aaʼu Pablo shiainjatüin naaʼinmaain waneepia tü niʼyataainkat nümüin Maleiwa. Süka wayuuin tütüshi Pablo, kaawainsü tü nünüikikat namüin na anoujashiikana. Müsüjeseʼe nütütüleʼerüin naaʼin süpüla naaʼinmaainjatüin tü aʼwaajaakat Maleiwa suulia shapaain maʼin naaʼin saaʼujee tü alatakat namüin otta saaʼujee tü choʼujaakat sümüin napüshi. w22.08 20 püt. 3

Keeʼireesü naaʼin Maleiwa süküjünüin maaʼulu süchiki Nuluwataainjachin sainküin mmakat (1 Tim. 2:3, 4). Kojutusü maʼin tia nümüin Jehová, niʼitaainjeseʼe chi Nüchon aikai maʼin nüpüla süpüla nuʼunirüin sukuwaʼipa tü aküjaakat pütchi. Süka niain Jesús oʼunirüin tia, wayaawata aaʼu talateechin Jehová sümaa tü wountakat (Mat. 24:14). ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu tia? Shia sükajee tü nümakat süpülapünaa nuʼunuin iipünaamüin. Wanaa sümaa nuutkajaain namaa noʼutku na nikirajüinkana saaʼu wanee uuchi chajatka Galilea, müshi nia: «Laülaashi taya nütüma chi Tashikai Maleiwa saaʼu wayuu süpüshua yaa mmaluʼu ooʼulaka saaʼu tü kasakalüirua süpüshua chakat iipünaa». Jülüja waaʼin tü nümakat süchikijee: «Juʼuna jumaala sainküin mmakat süpüshua süpüla jüküjainjatüin tachiki sümüin wayuu [...]. Jikirajeena naya süpüla nayainjanain na tekirajüinkana» (Mat. 28:18, 19). Sükajee tia wayaawata aaʼu saapünüin laülawaa nümüin Jesús süpüla nuʼunirüin sukuwaʼipa tü aküjaakat pütchi. Nüküjain namüin na nikirajüinkana namaajeechin nia süpüla kaʼikat süpüshuaʼa sünainmüinreʼeya sajaʼttüin tü kasa mojusükat. w22.07 8 püt. 1, 3; 9 püt 4

Na lotokana akuwaʼipa, na aaʼinrakana kasa anasü kataiwaʼaya noʼu, naya na asoʼiraainjanakana aaʼin süpüla katajatüin noʼu süka yaleerüin nanülia suluʼu tü karaloʼuta süchikimaajatkat kataa oʼuu. Wayaawata aaʼu sükajee tia «na wayuu aaʼinrapuʼukana kasa anasü», na asoʼiraainjanakana aaʼin saashajaaka achiki Juan 5:29, naya neʼe «na wayuu lotokana akuwaʼipa» saashajaaka achiki Aluwataaushikana 24:15. Pansaasü tia sümaa tü sümakat Roma 6:7 (TNM), eere sümüin: «Chi wayuu eekai outuin, alaʼajaanüsü naainjala nuulia». Outule wanee wayuu lotokai akuwaʼipa, taashishi nia suulia naainjala. Sotusü naaʼin Jehová tü kasa anasü naaʼinrakat kataiwaʼaya noʼu süpüla waneepiain nia nümaa (Heb. 6:10). Ayatüinjanapejeʼe waneepiain nümaa Jehová na lotokana akuwaʼipa nasoʼiraapa aaʼin süpüla eeinjatüin waneepia nanülia suluʼu tü karaloʼuta süchikimaajatkat kataa oʼuu. w22.09 18 püt. 13, 15

Daniel, chi nünüikimaajachikai Maleiwa, anasü maʼin nukuwaʼipa wapüleerua. Nümaanapa nuumainpaʼajee chaa Babiloniamüin, eʼraajünamaatüshi nia sünain niain wane wayuu anakai süpüla shiʼitaain saaʼin wayuu nünain. Saaʼu nükaalinjain nia Jehová süpüla nüküjain nümüin Nabucodonosor, chi aluwataaikai, jamaluʼuluin tü nüʼlapüjaakalü amaa, wattakuatsü aapünüin nüchiki (Dan. 4:20-22, 25). Sülatapa wainma juya, nüküjain Daniel jamaluʼuluin wanee pütchi ashajünaka sünain süsepü tü nipiakat Belsasar chi aluwataaikai. Atüjaana aaʼuchi niain wanee wayuu anakai süpüla shiʼitaain saaʼin wayuu nünain (Dan. 5:5, 25-29). Kakalia mapa, niyaawata aaʼu Darío chi aluwataaikai namaa na niʼipajanakana, niain Daniel wanee wayuu eejaikai aaʼu tü nüpülainkat Maleiwa. Otta nayaawata aaʼu anain süpüla shiʼitaain saaʼin wayuu nünain, tütüin nia otta lotuin nukuwaʼipa sünain kasa süpüshuaʼa (Dan. 6:3, 4). Anasü wasakireʼerüle waaʼin sünain pütchikat tüü: «¿Taya wanee wayuu anakai süpüla shiʼitaain saaʼin wayuu?». Kojuteechi Jehová watuma anale wakuwaʼipa süpüla shiʼitaain saaʼin wayuu wanain. w22.09 8 püt. 2-4

Aneerü wakuwaʼipa woonoole sümaa tü pütchi nümakat Jehová süchiki tü kasa anasükat jee tü kasa mojusükat. ¿Jamüsü wamaka tia? Jülüjataa waaʼin tüü: ¿Kaseerü alataka naaʼinrüle wanee tottoolu jee shiale wanee perümeera tü anakat neʼe noʼuluʼu neeʼiyajapa wayuu? Eesü süpüla outuin wayuu natuma. Aluʼusaʼa noonoole sümaa tü eʼitaanakat napüleerua, aneerü sukuwaʼipa wayuu. Müsia neʼe tü pütchi nuluwataakalü anain waya Maleiwa, woonoole sümaa aneerü wakuwaʼipa sutuma. Anakuwaʼipalishii nutuma Jehová na oonookana sümaa tü nuluwataakalü anain. Anuu wanee pütchi nüpansaajaka namüin: «Nayeena kepiakana suluʼu tü mmakat süpüla kaʼikat süpüshuaʼa na lotokana akuwaʼipa» (Sal. 37:29). ¿Jameerü wakuwaʼipa noonoopa napüshuaʼa na wayuukana sümaa tü nuluwataakalü anain Jehová? Talateena maʼin waya, paaʼinweena waya jee jimateerü waaʼin. Meesü wakuwaʼipa nutuma Jehová, müsüjeseʼe kojutuin maʼin wamüin tü lotookalü akuwaʼipaa nümaʼanajeejatka. w22.08 27 püt. 6-8

Eesü kapüleere wamüin waneepiain waya nümaa Jehová otta namaa na wawalayuu oʼunirakana sukuwaʼipa waʼyataain sülatapa kasa kapüleesü wamüin. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wayamülüin tia? Laülaainjatü waaʼin, eejüinjatü waaʼin otta wachecherüinjatü waaʼin sünain anoujaa. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla laülaain waaʼin? Wachecherüinjatü waaʼin suulia jashiee otta wanaawainjatü tü jülüjakat waaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jehová. Waaʼinrüle tia, nnojoleena waya oʼunuin süchiirua tü jülüjakat neʼe waaʼin. ¿Eeiria jülüjain waaʼin nnojoluin anain nukuwaʼipa wanee wawala wamaa? ¿Aisüche tia wamüin süka niain wanee wawala kajapuluʼukai wanee aʼyatawaa kaawainka? Eesüjaʼa nnojorüle naaʼinjeein tia wamüin chia wawalakai (Roma 3:23; Sant. 3:2). Aipejeʼe tia wamüin. Eeshiijaʼa wasakireʼerüin waaʼin sünain tüü: «Müle nukuwaʼipa tamaa chia wawalakai, ¿shiimainchejeʼe eein Maleiwa naʼaka na Aküjaliikana pütchi?». Tia shia tü keeʼireekat naaʼin Satanás wekiiruʼuin (2 Cor. 2:11). Wekiiruʼule tia, eeshii süpüla sükayaleʼerüin waya nuulia Jehová otta noulia na wawalayuukana. Nnojo wayüülajaain. w22.11 20 püt. 1, 3; 21 püt 4

Waʼatapajüin katüin woʼu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa nutuma Jehová. Eeshii na anoujashii aʼatapajakana kepiain naya chaa iipünaa sümaa meʼrujuin naya (1 Cor. 15:50, 53). Wainma na anoujashii aʼatapajakana kepiain naya saaʼu tü mmakat süpüla kaʼikat süpüshuaʼa sümaa talatüin naaʼin jee nnojoluin ayuulin naya (Alat. Map. 21:3, 4). Jaʼitairü waʼatapajüin kepiain waya yaa mmapaʼa jee shiale chaa iipünaa, kojutusia wamüin tü waʼatapajakat nutuma Maleiwa. Watüjaa aaʼu eejeerüin tü kasa anasü waʼatapajakat süka nüküjain shia Jehová (Roma 15:13). Watüjaa aaʼu tü kasa naaʼinrajatkat jee nikeraajüin waneepia tü nümakat (Núm. 23:19). Wayaawata aaʼu keeʼireein naaʼin Jehová naaʼinrüin süpüshuaʼa tü nümakat. Aishii waya nüpüla chi Washi iipünaajachikai jee keeʼireesü naaʼin weʼitaain waaʼin nünain. Ayatüle waʼatapajüin tü kasa anasü naaʼinrüinjatkat Jehová wapüleerua, katchinjeerü waaʼin suuʼulakünapa waaʼin jee talateerü waaʼin sünain aʼatapajaa tü kasa eejeetkat nutuma. w22.10 24 püt. 1-3

Süka nnojoliin noonoweein na israelitakana nümaa Jehová, nüküjain Jehová nükajee Isaías nuuʼulaainjatüin süntüin nanainmüin wanee müliaa (Is. 30:5, 17; Jer. 25:8-11). Tia shia tü alatakat namüin, amaanüshii naya Babiloniamüin. Eepejeʼe waneinnua judío waneepiakana nümaa Jehová nüküjaka amüin Isaías aneerüin nakuwaʼipa nutuma Jehová soʼuweena wanee kaʼi (Is. 30:18, 19). Nikeraajüin Jehová nünüiki, taashishii nutuma na judíokana noulia na babiloniokana. Nnojotpejeʼe uwatuwoʼushin tia nutuma. Sükajee tü pütchikat «naʼatapajüin Jehová tü kaʼi anakat süpüla nükaalinjain jia», ayaawatünaa aaʼu sülatajatüin waneirua juya süpüla taashin na judíokana. Alatüsü 70 juya süpüla nuuʼulaain Jehová naleʼejüin waneinnua judío Jerusalénmüin (Is. 10:21; Jer. 29:10). Nantapa noumainpaʼamüin, nnojoluitpa mojuin naaʼin sutuma tü müliaa neʼrakat, talatüsü naaʼin nachikuaʼa. w22.11 9 püt. 4

Maaʼulu yaa tü alatakat namüin na wawalayuukana sainküin mmakat, meematüsü aka saaʼin tü alatakat namüin na aluwataaushikana sümaiwa paala wanaa sümaa müliain naya saaʼujee naküjain pütchi nüchiki Jesús. Kojuyatua naküjain namüin na laülaakana napüleerua na judíokana suluʼuka tü kanüliakat Sanedrín nooʼulaainjanain suulia aashajawaa otta ekirajaa nüchiki Jesús (Aluw. 4:18-20; 5:27, 28, 40). Natüjaa aaʼu nüjütüin naya Maleiwa süpüla naküjain nüchiki Jesús sümüin wayuu süpüshuaʼa (Aluw. 10:42). Nüküjaka Pedro otta Juan sümaa yalayalain naaʼin nnojoliinjanain nooʼulaain suulia aashajawaa nüchiki Jesús (Aluw. 5:29). Süchikijee naʼyaajünüin na aluwataaushikana, ojuʼitüshii naya namaʼanajee na laülaakana napüleerua na judíokana sümaa «talatüin maʼi naaʼin. Mayaainjeʼe müliain maʼi naaʼin sünainjee tü aküjaakat nüchikü Jesús, natüjaa aaʼuchi Maleiwakai sünain talatüin namaa sünainjee tü naaʼinrakat». Ayatüshiʼiya naya aküjain nüchiki Jesús (Aluw. 5:41, 42). w22.10 12 püt. 2-4

Woʼttapa sünain ekirajawaa nüchiki Jehová, ekirajaashii waya sünain «tü kasa sütüjaainjatkalü aaʼu wayuu palajana nüchiki Maleiwa». Tia müsü aka saaʼin tü leechi nüsüinjatkat wanee joʼuu naashin Pablo, nüküjain tia namüin na anoujashii hebreokana (Heb. 5:12; 6:1, TNM). Süchikijee nümüin Pablo tia, nüküjain namüin na anoujashiikana ayatüinjanain nekirajaain sooʼomüin nüchiki Maleiwa, nnojotsü neʼe anainjatüin naaʼin sümaa tü kasa natüjaaitpakalü aaʼu nüchiki. ¿Ayateeshiche pia ekirajaain sooʼomüin tü sümakat tü Bibliakat? ¿Ayateesüche pukooʼomüinrüin tü punoulakat? ¿Ayateeshiche pia ekirajaain sooʼomüin nüchiki Jehová otta süchiki tü keeʼireekat naaʼin? Eeshi wayuu kapüleekai amüin ekirajawaa. ¿Kapüleesüche pümüin ekirajawaa? ¿Ekirajünüshiche pia suluʼu koleejia sünain aashajeʼeraa jee sünain ekirajawaa? ¿Kamalainsüche pümüin ekirajawaa? ¿Jülüjasüche paaʼin nnojoluin jüüjüüin pikii süpüla piyaawatüin saaʼu tü sümakat wanee karaloʼuta? Mülejeʼeya pukuwaʼipa, nnojoishi neʼe piain alatüin amüin tia. Nükaalinjeechi pia Jehová süpüla kamalain pümüin ekirajawaa, jama niain chi Atüjakai maʼin ekirajaa wayuu. w23.03 9 püt. 8-10

Waashajeʼerapa tü Bibliakat nnojoluinjatü yaletüin waaʼin, nnojoluinjatü wachajaain pütchi suluʼu wayoujüinjatka akajee na waneinnua. Müle shia watuma, wooʼulaajeerü antüin suluʼumüin waaʼin tü shikirajakalü anain tü Bibliakat süchiki wamüliajüinjatüin saaʼin wayuu jee alinjanain naya wapüla. Atüjaaneerü aaʼu waaʼinrüle tü sümakat tü Bibliakat sünainjee tü wakuwaʼipakat namaa na waneinnua. Süka nnojoluin naaʼinrüin na fariseokana tü sümakat tü Nünüikikat Maleiwa, neʼitaain naaʼu na waneinnua kaainjalain naya sümaa nnojoluin kasayaain naainjalain (Mat. 12:7). Anasüjeseʼe wasakireʼerüle waaʼin anale tü jülüjakat waaʼin nachiki na waneinnua otta anale tü wakuwaʼipakat namaa. ¿Shiache waashajaaka achiki tü kasa anasü naaʼinrakat na waneinnua? ¿Shiataapa tü kasa mojukat natuma? ¿Mapüleesatche wamüin motuin waaʼin saainjala wayuu? ¿Kayoujaraliitaapa waya sümaa üttakuʼu sümüin waaʼin? Sünainjee tü wasoutakat shiʼipajee tia pütchikat, wayaawateerü aaʼu waaʼinrüle tü waashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat, wooʼulaale sunouteʼerüin tü jülüjakat waaʼin, tü suluʼukat waaʼin jee tü waaʼinrakat (1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12). w23.02 12 püt. 13, 14

Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa José, chi chejeʼewaikai Arimatea, wanee wayuu kojutukai natuma na judíokana otta noʼutku nia na laülaashii sulujunakana tü kanüliakat Sanedrín. Mmotpejeʼe nia suulia nüküjain süchiki kamalain nümüin naapajüin süchiki Nuluwataainjachin Maleiwa, tü pütchi nüküjakat Jesús yaaiwaʼaya nia mmapaʼa. Nüküjain Juan «nikirajanain nia Jesús», nuunjulajapejeʼe achiki tia süka mmoluin nia neema na judíokana (Juan 19:38, TNM). Nuunjulajüin süchiki kanoulain nia nünain chi Nüchonkai Maleiwa. Eeshijaʼa mmorüle nia seema mojutuin nia sutuma wayuu. Mayaainjeʼe mapuʼuin nukuwaʼipa, eesü wanee kasa anasü naaʼinraka süchikijee outuin Jesús. Oʼunushi nia «nümaʼanamüin Pilato sümaa meimmoluin nia sünain achuntaa naapünajachin Jesús nümüin» (Mar. 15:42, 43, TNM). Ooʼulaaichipakalaka nia suulia nuunjulajüin süchiki nunoujain nünain Jesús. ¿Japüishiche pia suulia jamüin sünüiki wayuu pümüin maʼaka sülatüin nümüin José chi chejeʼewaikai Arimatea? w23.01 30 püt. 13, 14

Tü aluwataasü chejeʼewatkat Seba saapa achiki eein jimataa aaʼin soʼunnaa nuluwataain Salomón sümaa eejatüin kasa süpüshuaʼa namaʼana na israelitakana. Suʼunaka Jerusalénmüin süpüla shiʼrüin tia (1 Rey. 10:1). Shiʼrapa jamüin sukuwaʼipa aluwatawaa nutuma Salomón shia sümakat tü pütchi süpülajatkat soʼukai. Tü kasa anasü eejatkat soʼunnaa nuluwataain Salomón shiyaawase tü kasa anasü eejeetkat nutuma Jehová napüleerua na wayuukana nuluwataapeena Jesús chi Nüchonkai yaa mmapaʼa. Alanaʼaleesü suluʼu anain nukuwaʼipa Jesús nuulia Salomón. Süka nnojoluin pansaain nukuwaʼipa Salomón, kaainjalashi nia jee mojusü nakuwaʼipa na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa suluʼujee tia. Eekajasaʼa Jesús nia wanee aluwataai lotokoi akuwaʼipa sümaa matüjain oʼtchejawaa sümaa kasa (Luc. 1:32, Heb. 4:14, 15). Atüjaana aaʼuchi Cristo nnojoleechin kaainjalain jee nnojoleerü naaʼinrüin wanee kasa amojujeʼereetka nakuwaʼipa na wayuu nuluwataainjanakana aaʼu. ¿Aashin niain chi anakai süpüla aluwatawaa waaʼu? w22.12 11 püt. 9, 10

¿Kasa waaʼinrajatka eejaʼalaa sümüle wanee ayuulii eekai keemain? Oonoojeena waya namaa na sülaülashiikana mma süchiki woʼlojuinjatüin wajapü, kaʼyatüinjanain waya suulia wayuu, keʼicheʼerajanainjanain waya jee cuarentenainjanain waya. Waaʼinrüle tia, jaʼyeerü waaʼu kojutuin wamüin tü kataa oʼuu naapakat wamüin Maleiwa. Sülatalaʼa sümüle wanee kasa, eesü süpüla süküjünüin wamüin pütchi nnojotka pansaain süchiki tia natuma na waʼaleewainyuukana, na weʼraajüinkana jee suluʼupünaa notiisia. Nnojo kacheʼein waya sümüin pütchi eekai waapüin neʼe, anakajaʼa woonoole sümaa pütchi eekai watüjaain maʼin saaʼu shiimain, maʼaka saaʼin tü namakat na sülaülashiikana mma otta na tottootkana (Prov. 14:15). Woonooinjatü amaa tü namakat na Laülaashii Jülüjakana aaʼin na Aküjaliikana pütchi jee tü suluwataakat Weteet süchiki tü waaʼinrajatkat süpüla woutkajaain namaa na wawalayuukana otta süpüla waküjain pütchi. Nachajaain maʼin sukuwaʼipa naya wawalayuukana anainjatüin maʼin natuma tü kasa naneekakat. Waaʼinrüle tü namakat, aaʼinmajiraajeena waya suulia ayuulin waya jee waaʼinmajeena na waneinnua suulia ayuulin naya otta eesü süpüla anain pütchi watuma nachiki na aküjaliikana pütchi nüchiki Jehová (1 Ped. 2:12). w23.02 23 püt. 11, 12

Nantapa na israelitakana suluʼumüin tü Mma Aapünakat namüin, aʼwalakajaayaa müshii naya suluʼupünaa tia mmakat. Sutuma müin nakuwaʼipa na israelitakana, eeshiijaʼa süpüla motuin naaʼin na wane israelita wattakana epia noulia. Süpüla paaʼinwajiraain naya nutuma Jehová, nuutkajeʼerawaliin naya süpüla naapajüin nünüiki jee nekirajaain nüchiki (Deut. 31:10-12; Neh. 8:2, 8, 18). Jülüjataa waaʼin jamüin naaʼin wanee israelita oonookai sümaa tia nümakat Jehová. Nüntapa Jerusalénmüin sünain aʼwaajaa Jehová, antiraashi nia namaa na wane israelita kepiakana wane saʼata tü mmakat. Sutuma tia paaʼinwajiraashii naya. Soʼu nükalia Jesús eejana anoujashii tooloyuu otta jieyuu naatawaikana eʼiruku, maʼletsekana, washinnuukana jee naatawaikana anüikii, paaʼinwapejeʼe naya sünain aʼyatawaa nümüin Jehová. Na wayuu ekeronuwaakana sünain tü anoujaakat wanaa namaa, nayaawata aaʼu tü Nünüikikat Maleiwa süka nekirajüin naya na wane anoujashiikana otta süka noutkajaain namaa (Aluw. 2:42; 8:30, 31). w23.02 3 püt. 7

Nüküjain Jehová naapeerüin kataa oʼuu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa namüin na oonookana nümaa (Roma 6:23, TNM). Wasakireʼerapa waaʼin sünain tia, akooʼomüinraasü tü naalinkat wapüla. Kateesü woʼu nutuma süpüla kaʼikat süpüshuaʼa süpüla nnojoliinjanain wakayalaain nuulia. Naaʼinrüin tia chi Washi iipünaajachikai süka muloʼuin waalin nüpüla. Sükatsüinrüin waaʼin soʼunnaa müliaa tü nümakat Maleiwa süchiki katüinjatüin woʼu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa. Jaʼitainna noʼuteein aaʼin waya na waʼünüükana, nnojoleena waya ooʼulaain suulia aʼyatawaa nümüin Jehová. Jamüshiijaʼa outule waya sümaa waneepiain waya nümaa Jehová, nüsoʼireʼereerü waaʼin otta eesü süpüla katüin woʼu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa (Juan 5:28, 29; 1 Cor. 15:55-58; Heb. 2:15). Watüjaa aaʼu nuuntuin Jehová naapüin wamüin kataa oʼuu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa süka niain kanainjeejachin tü kataakalü oʼuu otta süka eejeechin nia süpüla kaʼikat süpüshuaʼa (Sal. 36:9). Aküjünüsü suluʼu tü Bibliakat eetüjülinña chi Maleiwakai otta eejeechin nia waneepia (Sal. 90:2; 102:12, 24, 27). w22.12 2 püt. 1-3

Wayakana aʼyataashiikana nümüin Jehová nnojotsü ponuin waaʼin sülatüle wamüin kasa kapüleesü, süka süküjatüjüliain tü Bibliakat sülatajatüin tia. Anuu tü sümakat: «Eʼrüinjana waya wamüliala palajana süpülapünaa nuluwataain Maleiwa waaʼu» (Aluw. 14:22, TNM). Watüjaa aaʼu sajaʼttinneerüin waneirua kasa mojusü alataka wamüin nuluwataʼaleepa Maleiwa saaʼu tü Mmakat, nikeraajapa pütchikat tüü: «Müiria nnojolüin ouktaa, mojuu aaʼin, aʼyalajaa, je saalii ayuulii» (Alat. Map. 21:4). Mayaainjeʼe nuuʼulaain Jehová weʼrüin müliaa, nükatchinrüin waaʼin süpüla wachecherüin waaʼin soʼunnaa tia. Jülüja waaʼin tü nümakat chi aluwataaushikai Pablo namüin na anoujashii kepiakana chaa Roma. Anuu tü nüshajakat namüin süchikijee nüküjain tü müliaa niʼrakat namaa na nuwalayuukana: «Oʼttaapejeʼe waya süchikumüin süpüshuaʼa tia makalü sutuma wakaalinjünüin nutuma chi aikai apüla waya» (Roma 8:36, 37, TNM). Wayaawata aaʼu sükajee tia eein süpüla anain wakuwaʼipa nutuma Jehová soʼunnaa müliaa. w23.01 14 püt. 1, 2