Wekirajaainjatka anain sünain tü outkajawaakat Wakuwaʼipa otta waʼyataain nümüin Maleiwa
JUUNIOʼU 1-7
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ WIWÜLIAKAT | GÉNESIS 44, 45
«Motusü naaʼin José naainjala na nuwalayuukana»
w15-S 1/5 14, 15
«¿Maleiwakalaka joo taya süpüla tachekajüinjachin jümüin?»
Yaaüleerü yaa, nüsaajirüin José na nuwalayuukana süpüla naleʼejirüinjatüin nümüin tü iita nüsiakat. Wanaa sümaa süntünüin suluʼu tüüya naaʼawaliakat Benjamín, aküjünüsü nümüin kaʼruwaralin nia. Aleʼejaashijeseʼe naya napüshuaʼa nipialuʼumüin José. Tü nütüjaweekalü aaʼu José shia müleka ayatülejeʼe eʼrüliin wayuumüin na nuwalayuukana. Niakalaka asoutuin palajana Judá: «Anashi tayale püchepchiain namaa na tawalayuukana noʼupünaa Benjamín», nümaka. Ayoutaajashi José sümaa tü nümakat Judá, anuuka nünüiki: «Nia makatüinjachika Benjamín yaʼaya Egipto» (Génesis 44:2-17).
Anuukalaka joo nünüiki Judá sümaa nüküjain shia suluʼujee naaʼin: «Aikalaka maʼi chi nüshaleinkai nüpüla chi nüshikai süka niain apütaain nümüiwa», müshi. Sütanatkajasaʼa naaʼin José tia nünüikikat Judá, süka jamüin, pawalaawajiraain nia nümaa Benjamín. Aisü maʼin nüpüla José tü niikat, maʼakaajüle alin maʼin shia nüpüla chi nüshikai. Eesüjaʼa shiale saaʼujee tüü, alin maʼin Benjamín nüpüla José (Génesis 35:18-20; 44:20).
Ayatüshia ichein Judá süchiirua nüküjain nümüin José nnojolinjachin nüpütüin Benjamín süpüla achepchieeinjachin nia. «Tayeechi anaka süpüla püchepchiain», müshi nia nümüin. Anuuka nünüiki Judá sümaa mojuin maʼin naaʼin: «Müleka taleʼejüle chaʼaya eemüin chi tashikai sümaa nnojolin eein chi jimaʼaikai tamaa, ¿jamataaleerü tanüiki nümüin?» (Génesis 44:18-34). Sükajee tia nümakat Judá, niyaawata aaʼu José nnojolin niʼrülin wayumüin. Ayaawajaashi Judá suulia naainjala, aisü sümüliala wayuu nümüin, asülajüi nia ooʼulaka amüliajüi nia.
Isaitpa nüchiki José nüchecherüin naaʼin. Nüküjainjeseʼe namüin na yalajanakana paülüʼü nojuʼitüinjanain yalejeechiki. Nuʼttakalaka José sünain niʼyalajüin emetut maʼin. Saapaleʼeinya wayuu niʼira chamüinreʼeya eere nuluwataain chi Faraónkai. Anuujeseʼe nünüiki José namüin na nuwalayuukana: «Taya Josékaʼaya anülia, chi juwalakai». Nainkuukalaka maʼin naaʼin na nuwalayuukana. Aluʼuinjaʼa José, nukoʼojoo anainna naya ooʼulaka nutuluin naya. Naainjain tia süpüla natüjaainjatüin saaʼu na nuwalayuukana motuin naaʼin tü naainjalakat (Génesis 45:1-15). Sükajee tia naainjakat José, atüjaana aaʼu nümüliajülin Jeʼwaa ooʼulaka motusü naaʼin saainjala wayuu (Salmo 86:5). Jama wayakana, ¿müsüche wakuwaʼipa maʼaka naaʼin José?
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Wiwüliakat
it-2-S 788
Nüchatajaain tü nüsheʼinkat
Tü makalü yaa, naainjain shia na judíokana mojupa maʼin naaʼin. Jamüshijaʼa outule wanee kasa nanain, nachatajaain tü nasheʼinkat. Tü sukuwaʼipakat natuma shia nachatajaain tü sunutkat nasheʼin jaʼyaleepa naluuwainyuuta. Eeshii na achatajaapuʼukana nasheʼin süpüshuaʼa ooʼulaka nnojotsü naʼatüin shia piantua.
Tü palajatkat sukua sünain süküjünüin tia suluʼu tü Wiwüliakat, shia wanaa sümaa nüchatajaain nüsheʼin Rubén süka nnojoluin nüntüin nünain José suluʼu tü ishikat eere napütüin paala nia, anuusaʼa nünüiki Rubén: «Nnojoishi chi jimaʼaikai saʼaya. ¿Kasa taainjüinjatka jooluʼu?, nümakalaka». Saaʼu niain epayaain, nia kasitka sülatüle wanee kasa nümüin chi nimüliakai. Müsia neʼe sukuwaʼipa nutuma Jacob, nüchatajaain tü sunutkat nüsheʼin ooʼulaka naʼatüin wanee kuluulu yalayalasü, shiyaawase mojuin naaʼin saalinjee outuin chi nüchonkai (Gé 37:29, 30, 34). Wanaa sümaa chajanain na nuwalayuukana José chayaa Egipto, nachatajaain tü sunutkat nasheʼin shiyaawase mojuin maʼin naaʼin naalin Benjamín (Gé 44:13).
w04-S 15/8 15 püt. 15
Aʼürülaanüshii
15 ¿Kasa akaaliijeenaka waya suulia üttüin waaʼin nünain wanee wayuu aʼürülaakai waya? Nnojotsü motuinjatüin waaʼin niain waʼünüüin Satanaa ooʼulaka na yolujaakanainua (Éfeso 6:12). Wainma na aʼürülaakana waya ooʼulaka maapülüinsalii naya sünain aaʼinraa tia. Eeshii na aaʼinrakana tia sooʼopünaa neʼe naaʼin. Eepejeʼe na aaʼinrakana tia süka naluwanaajuushin (Daniel 6:4-16; 1 Timoteo 1:12, 13). Tü keeʼireekat maʼin naaʼin Jeʼwaa shia «suʼtteʼenüinjatüin wayuu süpüshua sümaa sütüjaainjatüin saaʼu tü shiimüinkat» (1 Timoteo 2:4). Eeshii wayuu müliapuʼukana atuma naaʼin na wawalayuukana. Maaʼulu yaa, anoujainnapa naya nünain Jeʼwaa, süka jamüin, neʼrüin anain tü wakuwaʼipakat (1 Pedro 2:12). Eesü wanee kasa anakat süpüla washatüin sünainjee nukuwaʼipa José, chi nüchonkai Jacob. Mayaapejeʼe müliain nia natuma na nuwalayuukana, nnojotsü üttakuʼu müin naaʼin nanain, süka jamüin, niain Jeʼwaa oʼunirüin sukuwaʼipa tia süpüla nikeraajüinjatüin tü nüchekakat süpüla naaʼinrüin (Génesis 45:4-8). Maaʼulu yaa, aʼwaajünüshi Jeʼwaa süka waneepiain na wawalayuukana nümaa mayaapejeʼe müliain naya atumawaa (1 Pedro 4:16).
JUUNIOʼU 8-14
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ WIWÜLIAKAT | GÉNESIS 46, 47
«Nnojoishii nuuʼulaain José outuinjanain jamü na nüpüshikana»
w87-S 1/5 15 püt. 2
Katüsü noʼu wanaa sümaa alin tü jamükat
2 Sülatapa tü akaratshikat juya eere joouluin maʼin eküülü, antüsü tü wane akaratshikat juya eere alin maʼin tü jamükat. Nnojotsü shiain neʼe alin jamü namüin na wayuu chajanakana Egipto, suluʼusü mmakat süpüshuaʼa tia. Wanaa sümaa nachuntüin kaalinwaa nümüin Faraón na wayuu chajanakana kepiain Egipto, anuu nünüiki Faraón namüin: «Juʼuna nünainmüin José. Jaaʼinra tü nümakat jümüin». Mayaapejeʼe sajaʼttüin nanneetse naya wayuukana, ayatüshia oiküin José eküülü namüin saaʼu tü mürüt naapakat nümüin. Süntakalaka tü wayuukalüirua nünainmüin José sünain maa nümüin: «Piʼyateʼera pümaala waya. Otta chaʼijaasü wamüin waüyee wapünajüinjatkat suluʼu tü waʼapainsekalüirua. Piyalaja pümaala shia woulia suulia maluʼujain. Aishaʼajaa, nüchepchieena joo waya chi Faraónkai je nieechi kamaʼanaka tü waʼapainsekalüirua süpüshua». Niyaʼlajakalaka joo José süpüshuaʼa noumain na egipciokana süpüla nümüinjatüin shia Faraón (Génesis 41:53-57; 47:13-20).
kr-S 234, 235 püt. 11, 12
Ekeraajüsü tü keeʼireekat naaʼin Maleiwa saaʼu tü Mmakat sutuma tü Nuluwataayakat
11 Jooutsü kasa. Maaʼulu yaa, wainma maʼin na wayuu atüjaweekana saaʼu nünüiki Maleiwa maʼaka süküjain tü Wiwüliakat, anuu sünüiki: «Anuukalaka nünüiki chi Laülaashikai saaʼu Kasa Süpüshuaʼa, Jeʼwaa: ‹Anteerü wanee kaʼi, eere airejeʼerüin maʼin jamü sümüin tü wayuukalüirua, tü jamü antajatkat nanain nnojotsü shiain shiiʼiree ekaa pan jee shiiʼiree asaa wüin, shia shiiʼiree atüjawaa saaʼu nünüiki Jeʼwaa›» (Amós 8:11). ¿Eʼreena jamü na nuluwataakana aaʼu Jeʼwaa? Nnojo. Nnojoleerü wanaawain sukuwaʼipa nupueulose Jeʼwaa sümaa tü manoujainsatkalüirua, anuu nünüiki Jeʼwaa: «Na aʼyataakana tamüin ekeena naya, aluʼuinjaʼa jiakana outeena jamü. ¡Kaatei! Na aʼyataakana tamüin, aseena naya wüin, aluʼujasaʼa jiakana wüinyaaseena. ¡Kaatei! Jülüjaa jaaʼin talateenain maʼin na aʼyataashiikana tamüin eekajasaʼa jiakana eʼreena japülii» (Is. 65:13). ¿Ekeraajüirü pütchikat tüü saaʼin pümüin?
12 Maaʼulu yaa, watta maʼin saalii tü kasa sukumajakat nupueulose Maleiwa akatchinraka wanoula, maʼaka saaʼin karaloʼutairua, audio, video, outkajawaa, outkajawaa miyoʼu ooʼulaka tü suluʼukat jw.org. Wainma maʼin tü kasa akatchinraka wanoula, müsü aka saaʼin wanee süchi alataka süpaʼapünaa wanee isashii (Ezeq. 47:1-12; Joel 3:18). ¿Aashin talatashaatain paaʼin sutuma piʼrüin shikeraajüin tü nümakat Jeʼwaa sünain naapüinjatüin tü akatchinrüinjatkat wanoula? ¿Pikirajaʼawai anainrü tü kasa naapakat Jeʼwaa süpüla sükatchinraainjatüin punoula?
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Wiwüliakat
it-2-S 691 püt. 16
Tü nukuwaʼipakat otta tü naainjakat süka najapü
Nümüleraanapa nuʼupünaa wanee wayuu outapa nia. Anuu nünüiki Jeʼwaa nümüin Jacob: «Ooʼulaka José, nieechi amüleraaka puʼupünaa ouktapa pia» (Gé 46:4). Sükajee tia nümakat Jeʼwaa, nüküjain niainjachin José amüleraaka nuʼupünaa Jacob outapa nia. Tia makat, naainjain neʼe chi eʼirumaakai. Tü nüküjeekat Jeʼwaa nümüin Jacob shia saapünajatüin sujutu eʼirumaa nümüin José (1Cr 5:2).
nwtsty-S pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Alu 7:14
75 wayuu: Wanaa sümaa nüküjain Esteban tüü, eesüjaʼa nnojorüle nuchuntuin shia suluʼujee tü ashajuushikat suluʼu Hebreo. Tia nuumerokat, nnojotsü shia suluʼu tü karaloʼuta masoréticos münakat. Jamüsüjaʼa suluʼu Gé 46:26 müsü mayaa: «Na nüchooinkana je na nüikeyuukana antakana nümaa Egiptomüin, aippirua shikii aippiruamüin sünain mayaawajuin naʼwayuuse na nüchooinkana». Anuu sünüiki wetsiikulokot 27: «Ooʼulaka na nüchooinkana José jemeikana Egipto, piamashii. Shiakalaka tia, akaratshi shikii wayuu nüka niakai eekat suluʼu Egipto, nüpüshikat Jacob». Na 66 wayuu münakana yaʼaya eeshijaʼa süpüla nayain na nuuʼuliwoʼukana Jacob, ooʼulaka na akaratshishiikana shikii wayuu eeshiijaʼa süpüla nayain na antakana Egiptomüin. Suluʼu Éx 1:5 otta Dt 10:22, aküjünüsü 70 na nuuʼuliwoʼukana Jacob, akaajasaʼa Esteban 75 wayuu müshi. Naashin waneirua noʼutku na atüjakana süpüleerua tü sümakat tü Wiwüliakat, wanaa sümaa 75 wayuu sümüin yaʼayaa, eeshiijaʼa eejanale waneinnua nüpüshi Jacob maʼaka naaʼin nüchonnii ooʼulaka nüikeyuu Manasés nümaa Efraín (nüchonnii José). Tia, aküjünüsü suluʼu Gé 46:20, suluʼusü shia tü Septuaginta griega münakat. Eetaashii joo waneinnua wayuu ekirajaakana süchiirua sukuwaʼipa tü Wiwüliakat, naküjain eein süpüla eein na naütkanairüa Jacob naʼaka naya wayuukana, nnojotpejeʼe shia eʼitaanüin suluʼu Génesis 46:26. Tü nüküjeekalü achiki Esteban naya napüshuaʼa na wayuu antakana Egiptomüin. Eesüjaʼa shiale nüküjain Esteban tü sümakat tü pütchi Ashajuushikat süka Hebreo, tü eejatkat soʼu nakalioʼu na nikirajüinkana Jesuu. Naashin na ekirajaakana süchiirua sukuwaʼipa tü Wiwüliakat, na 75 wayuu aküjünakana achiki suluʼu Gé 46:27 otta suluʼu Éx 1:5, ashajünayaasü neʼe naaʼirü suluʼu tü Septuaginta griega münakat. Antüna anainrü suluʼu tü Royos del mar Muerto münakat, tü sümakat Éx 1:5 süka hebreo, ashajünüsü yala 75 na wayuukana. Eesüjaʼa süpüla shiain tü nuchuntakat paala Esteban. Jaʼitasü naatawalin süküjia tü pütchikat natuma na wayuukana, tü nüküjeekat Esteban shia wanee suwalaʼata sukuwaʼipa nayaawajia na nuuʼuliwoʼukana Jacob.
JUUNIOʼU 15-21
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ WIWÜLIAKAT | GÉNESIS 48-50
«Wainma tü kasa anasü eekat süpüla nekirajüin anain waya na wawalayuu laülaayuukana»
it-2-S 12 püt. 1
Jacob
Süpülapünaa outuin Jacob, nüküjain wanee pütchi analuʼut namüin na nüikeyuukana, na nüchonniikana José. Nia nüneekaka palajana Efraín süpüla nüküjainjatüin nümüin tü pütchi analuʼutkat. Mapa, nüküjain nümüin chi epayaakai Manasés. Makaʼa sukuwaʼipa nutuma Jacob shia süka niain oʼunirüin nia chi naaʼinkai Maleiwa. Nüküjakalaka nümüin José piantuainjatüin tü nüpatse naapüinjatkat nümüin nuulialeʼeya chi epayaakai, anuu nünüiki Jacob: «Eesü wane mma chaʼaya taapüinjatü pümüin, tü nnojotkat taapüin paala namüin na puwalayuukana. Shia wane mma takanain paala noulia na wayuu amorreokana süka chajaruuta ooʼulaka jatü je uraichi» (Gé 48:1-22; 1Cr 5:1). Makaʼa nüküjain tia Jacob nümüin José shia süka niʼitaashaatain saaʼu nayainjanain koumain tü mmakat Canaán na nuuʼuliwoʼukana. Tia mmakat, shia tü niyaʼlajakat paala noulia na nüchonniikana Hamor (Gé 33:19, 20; paashajeʼera AMORREO). Piantuasü tü nüpatsekat José süka saapünüin wanee mma namüin na nuuʼuliwoʼukana Efraín otta müsia namüin na nuuʼuliwoʼukana Manasés.
(Génesis 49:1, TNM) Nuunejüin Jacob na nüchonniikana sümaa nümüin namüin: «Jalainna jüpüshuaʼa yaamüin yaa, taküjainjatü jümüin wanee kasa alatajatka jümüin sajaʼttiamüin tü kaʼikalüirua».
it-2-S 1167
Sajaʼttiamüin tü kaʼikalüirua
Tü nüküjakat Jacob süpülapünaa outuin nia. Anuu nünüiki Jacob namüin na nüchonniikana: «Jalainna jüpüshuaʼa yaamüin yaa, taküjainjatü jümüin wanee kasa alatajatka jümüin sajaʼttiamüin tü kaʼikalüirua» jee shiale «tü kaʼi anteetkat» (BJ). Tü nüküjeekat shia tü kasa alatajatkat shikeraajapa tü nünüikikat (Gé 49:1, TNM). Kakalia maʼin paala, nüküjain Jeʼwaa nümüin Abraham eʼrüinjanain mülia na nuuʼuliwoʼukana soʼu 400 juya, Abraham nia nutuushi Jacob (Gé 15:13). «Sajaʼttiamüin tü kaʼikalüirua», wanaa sümaa nümüin Jacob, shia nüküjeeka sünain shikeraajeerüin tü nümakat süchikijee tü 400 juya. (Paashajeʼera sooʼomüin süchiki tia suluʼu Génesis kapiitulo 49, eere süküjünüin nanülia na nüchonniikana Jacob). Tü nüküjakat Jacob, ekeraajüsü shia nanain na chainjanakana aluwataain chaa iipünaa (Gal 6:16, TNM; Ro 9:6, TNM).
w07-S 1/6 28 püt. 10
Akaaliijünüshii na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana natuma na laülaayuukana
10 Anasü nakuwaʼipa na wawalayuukana sünainjee anain nakuwaʼipa na wawalayuu laülaayuuinnakana. Eesü wanee kasa anashaatasü maʼin naainjaka José chi nüchonkai Jacob, naainjain tia wanaa sümaa laülaain nia ooʼulaka anasü nakuwaʼipa watta naalii wayuu aʼyataakana nümüin Jeʼwaa sükajee tia naainjakat. Wanaa sümaa 110 nuuyase, nüküjain namüin na nuuʼuliwoʼukana nalüʼüjainjatüin tü niipüsekat nakolojoopa chejee Egiptojee (Hebreokana 11:22; Génesis 50:25). Sutumajee tia nümakat José, talatüsü maʼin naaʼin na israeliitakana süka natüjaain saaʼu nojuʼiteenain Egiptojee soʼu wanee kaʼi jee nnojoleenain neʼrüin mülia waneepia.
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Wiwüliakat
w04-S 1/6 15 püt. 4, 5
Anasü maʼin nakuwaʼipa na wayuu aʼwaajakana Maleiwa
4 Süpülapünaa nekerotuin na nuuʼuliwoʼukana Gad suluʼu tü mma anakat maʼin, nachuntüin makatüinjanain naya suluʼu tü mma wüinpejeeruʼukat sünain tü süchikat Jordán (Números 32:1-5). Kapüleesü kepiaa suluʼu tia mmakat. Eekajaʼa na eʼiruku makatakana chayaa wopujeeruʼu sünain tü nasapüshii chajatkat Jordán, anasü nakuwaʼipa süka kapüleein süpüla nashutuinjanain na naʼünüükana naaʼu (Josué 3:13-17). Aluʼuinjaʼa na nuuʼuliwoʼukana Gad makatakana chaa wüinpejeeruʼu, «joosü tü mmakat süpüla ashutuna aaʼu, süka jamüin, nnojoluin maʼin yaletüin tü wutaikalüirua eekat süʼütpünaa, tü antaleekat chaa Arábiamüin. Jamüsüjaʼa tia mmakalüirua, nalaülajaʼawai aaʼu na wayuu oʼonookana chamüinchika. Watta maʼin naalii na wayuu antakana chamüin süka keküleulein tü maapakat», tia nüküjala George Adam Smith suluʼu tü karaloʼuta makalü anülia Geografía histórica de la Tierra Santa.
5 ¿Jameerü sukuwaʼipa nutuma Gad süpüla eejiraain nia sümaa tia? Anuu tü alatajatkat nümüin Gad naashin Jacob: «Gadkalee, pieechi ashutünaka ooʼomüin sütüma wayuu kaʼruwarat. Piyamüleena naya. Piipireena nachiirua» (Génesis 49:19). Eesüjaʼa süpüla müin nnojotkai anakai saaʼin nakuwaʼipa na nuuʼuliwoʼukana Gad. Nnojotpejeʼe müin sukuwaʼipa tia. Tü nüküjeekat Jacob shia natkaainjanain na nuuʼuliwoʼukana Gad namaa na naʼünüükana. Nüküjain Jacob nümüin Gad müleka niipirüle nachiirua na nüʼünüükana, apantajajeena naya napüleerua.
(Génesis 49:27, TNM) «Ayateechi müin Benjamín maʼaka saaʼin unaalü. Ekeechi wattaʼa maalü tü mürüt nütaʼülakat otta ekeerü tü waneirua nutuma aliikajee».
JUUNIOʼU 22-28
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ WIWÜLIAKAT | ÉXODO 1-3
«Tountüin taaʼinrüin süpüshuaʼa tü taaʼinreekalü amüin»
(Éxodo 3:13) Anuujeseʼe nünüiki Moisés nümüin chi Maleiwa shiimainshikai: «Müleka toʼunataarüle eemüin na israeliitakana sümaa tamüin namüin: ‹Chi Namaleiwasekai na jutuushinuukana, nuluwataain taya jünainmüin›. ‹¿Kasaichi nünülia?›, namüle tamüin, ‹¿jameerü tanüiki namüin?›».
(Éxodo 3:14) Nümaka joo chi Maleiwakai nümüin Moisés: «TOUNTÜIN TAAʼINRÜIN SÜPÜSHUAʼA TÜ TAAʼINREEKALÜ AMÜIN». Nusoutakalaka nüchikuaʼa: «Anuu tü pünüikinjatka namüin na israeliitakana: ‹Nuluwataala taya jünainmüin CHI OUNTAKAI AAʼINRÜIN SÜPÜSHUAʼA TÜ NAAʼINREEKALÜ AMÜIN›».
kr-S 43
JAMALUʼULUIN TÜ NÜNÜLIAKAT MALEIWA
TÜ NÜNÜLIAKAT Jeʼwaa sünainjeejatü wanee pütchi hebreo «ountaa aaʼinraa», maluʼulu. Tü süküjeekat shia nuuntuin naaʼinrüin süpüshuaʼa tü naaʼinreekalü amüin, müsü nanüiki waneinnua wayuu ekirajaakana süchiki tü sukuwaʼipakat tü Wiwüliakat. Müsüjeseʼe naküjain jamaluʼuluin tü nünüliakat Maleiwa, tü makat mayaa: «CHI OUNTAKAI AAʼINRÜIN SÜPÜSHUAʼA TÜ NAAʼINREEKALÜ AMÜIN». Pansaakalaka maʼin tia anülieekat nümaa Jeʼwaa süka niain kakumajalain kasa süpüshuaʼa. Nia kakumalaka tü kasa eekat yaa mmapaʼa ooʼulaka tü kasa chakat iipünaa, nukumajüin süpüshuaʼa tü kasa katakalü oʼu. Ayatüsia naaʼinrüin wainma kasa süpüla shikeraajüinjatüin tü keeʼireekat naaʼin.
¿Jamaluʼutka tü nümakat Jeʼwaa nümüin Moisés suluʼu Éxodo 3:13, 14? Anuu tü nüsakirakalü anain nia Moisés: «Müleka toʼunataarüle eemüin na israeliitakana sümaa tamüin namüin: ‹Chi Namaleiwasekai na jutuushinuukana, nuluwataain taya jünainmüin›. ‹¿Kasaichi nünülia?›, namüle tamüin, ‹¿jameerü tanüiki namüin?›». Nümaka joo chi Maleiwakai nümüin Moisés: «TOUNTÜIN TAAʼINRÜIN SÜPÜSHUAʼA TÜ TAAʼINREEKALÜ AMÜIN».
Tü nüsakireekalü anain Moisés Jeʼwaa, nnojotsü shiain tü nünüliakat, süka jamüin, niʼraajüin Moisés tü nünüliakat Jeʼwaa otta neʼraajüin shia na israeliitakanaʼaya. Tü nütüjaweekalü aaʼu Moisés shia jaralüin maʼin tü akuwaʼipaa anakat nünain Maleiwa, niyaawata aaʼu tia sükajee jamaluʼuluin tü nünüliakat. Wanaa sümaa «Tountüin taaʼinrüin süpüshuaʼa tü taaʼinreekalü amüin» nümüin Jeʼwaa, tü nüküjeekat shia nuunteerüin naaʼinrüin tü choʼujaakat süpüla nikeraajüin tü keeʼireekat naaʼin. Chi oʼtteʼerakai Moisés ooʼulaka na israeliitakana nia Jeʼwaa, nüküjain namüin tü naaʼinrajatkat, naaʼinmajüin naya otta naaʼinrüin waneirua kasa napüleerua. Nuuntuin naaʼinrüin Jeʼwaa tü choʼujaakat süpüla nikeraajüin tü nüpansaajakat sümüin tü nupueulosekat. Eepejeʼe wanee kasa eekat süpüla nuuntuin Jeʼwaʼaya, nuuntuin naaʼinrüin tü keeʼireekat naaʼin sükajee süpüshuaʼa tü kasa nukumalakat.
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Wiwüliakat
(Éxodo 2:10) Miyoʼupa chi joʼuukai, saapüin nia sümüin tü nüchonkat Faraón, süchooinchikalaka nia. Moisés nünülia sutuma. «Müsü nünülia tatuma süka tayuʼluin nia shirokujee tü wüinkat», müsü.
g04-S 8/4 6 püt. 4
¿Shiimainchejeʼe eepuʼuin chi wayuu Moisés münakai?
¿Nnojotsüche mojuin süchonyaainjachin Moisés tü nüchonkat Faraón? Nnojotsü mojuin tia. Süka jamüin, na wayuukana chaa Egipto ekirajünüshii naya süpüla namüliajülüinjanain wayuu süpüla noʼunuinjanain iipünaamüin naashin nayakana. Anuu sünüiki wanee wayuu nachiki na wayuu epijaakana tepichi nnojoliikana nachonnii, Joyce Tyldesley sünülia tia arqueólogakat, anuu sünüiki: «Wanaawasü nojutu natuma na sülaülashiikana mma na tooloyuukana ooʼulaka na jieyuukana chaa Egipto, tü nneerü aapünakat sümüin tü jietkat müinjatia neʼe maʼaka saaʼin tü nneerü aapünakat nümüin chi toolokoi otta eeshii süpüla nepijüin tepichi jaʼitashii nnojoluin nachonnii naya». Eesü wanee karaloʼuta sümaiwajatü aashajaaka süchiki wanee wayuu kachepchiaka, nayasaʼa na süchepchiakana süchonniishii mapa. Ashajünüsü suluʼu tü Wiwüliakat sünain suwalaajünüin tü niikat Moisés sutuma tü nüchonkat Faraón süpüla saaʼinmajüinjachin Moisés. Saashin wanee karaloʼutaka (The Anchor Bible Dictionary) tia shia wanee sukuwaʼipa süpüla makatüinjatüin tü wayuukot nümaa chi jintüi süchonyaainjachikai, mapuʼusü sukuwaʼipa atumawaa tia sümaiwa paala chaa Mesopotamia.
(Éxodo 3:1) Arüleejüishi Moisés naʼanneetse Jetró, chi nüshimiakai, chi sacerdootekai chaa Madián. Wanaa sümaa chajachin nia arüleejüin wopumüin sünain tü anoouishiikat, antüshi nia saaʼumüin tü uuchikat Horeb, nuʼuuchise chi Maleiwa shiimainshikai.
w04-S 15/3 24 püt. 4
Pütchi anaka maʼin sünainjee tü karaloʼutakat Éxodo
3:1. ¿Jamüshi sacerdooteka Jetró? Sacerdootepuʼushii na wayuu nekiipüʼükana napüshi, mapuʼusü sukuwaʼipa tia atumawaa nükalioʼu Abraham, Isaac otta Jacob. Eeshijaʼa süpüla niain Jetró nekiipüʼüin na nuuʼuliwoʼukana na madianiitakana, wayuukana naainnua eeshiijaʼa süpüla neʼraajüin jamüinjatüin sukuwaʼipa nuʼwaajia Jeʼwaa, süka jamüin, süchonnii naya Queturá tü nuʼwayuusekat Abraham (Génesis 25:1, 2).
Wetsiikulo aashajeʼennajatka
(Éxodo 2:11-25) Kakalia mapa, miyoʼupa Moisés, oʼunushi nia eemüin na nuwalayuukana na hebreokana süpüla nünaʼlaain namüin süka shiʼitaanüin napüla aʼyatawaa müliaka maʼin atumaa naaʼin. Niʼrüinjeseʼe wanee egipcio sünain aʼyaajaa wanee hebreo. 12 Eirakawaʼain müshi nia, nnojotka jaralüin niʼrüin, nuʼutuinjeseʼe naaʼin chi egipciokai ooʼulaka nojoitakalaka nia saʼaka tü jasaikat. 13 Shiasaʼa waneemüin kaʼi, niʼrüin piamashii hebreo atkaajiraashii, nümakalaka nümüin chi kaainjalakai: «¿Jamüshi piʼyaataka chira puwalakai?». 14 Anuujeseʼe nünüiki chi wayuukai niʼipomüin: «¿Jaraisaʼa eʼitaaka pia süpüla laülaainjachin pia waaʼu otta süpüla süsalainjanain waya waainjala putuma? ¿Puʼutuinjachi aaʼin taya maʼaka puʼutuin naaʼin chi egipciokai?». Mmolojooshijeseʼe Moisés, nümaka suluʼu naaʼin: «¡Kachiküichipa taya sutuma wayuu!». 15 Nütüjaapa saaʼu Faraón tü naainjalakat Moisés, nuʼuteein naaʼin. Nuʼluwataakalaka nümaʼanajee Faraón, nuʼunakalaka suluʼumüin tü mmakat Madián süpüla kepiainjachin nia chayaa. Nüntapa chamüin, nüikalaaka süʼütpaʼa wanee ishi. 16 Eejachi wanee sacerdoote chaa Madián, akaratshisü jieyuu nüchonnii. Nantakalaka naya jieyuukana sünain ajaʼitaa wüin suluʼujee tü ishikat süsüin tü mürütkalüirua, tü nümünüinkat chi nashikai. 17 Nantapaataka wanee arüleejülii jee najünajaaka na jieyuukana maʼakaapuʼu naainjain shia waneepia. Niʼrapa Moisés tia, nükaalinjaka tü jieyuukalüirua ooʼulaka najaʼitaka süsüin tü mürütkalüirua. 18 Naleʼejapa na jieyuukana nipialuʼumüin Reuel, chi nashikai, «atak, ¿jamüshii jüntamaataka maalü?», nümakalaka namüin. 19 Anuujeseʼe nanüiki nümüin: «Nükaalinjain waya wanee egipcio noulia na arüleejüliikana otta najaʼitaleein wüin wamüin sümaa nüsirüin tü wamünüinkalüirua». 20 «¿Jalaka joo nia? ¿Jamaka jüpütaka nia chayaa? Jüsaajapan, nikaiwa wamaa», nümakalaka namüin. 21 Mapa, anakalaka nümüin Moisés makataa nipialuʼu chi wayuukai otta naapüin tü nüchonkat nümüin Moisés süpüla nuʼwayuuseinjatüin shia, Ziporá sünülia. 22 Mapa maʼin, kachonkalaka tia wayuukot, eʼitaanüsü Guersoim nünülia nutuma Moisés, süka jamüin, müin nünüiki Moisés mayaa: «Yaashisaʼa neʼe taya kepiain suluʼu mmakat tüü sümaa wayuuin wattajeʼewai taya», müshi. 23 Kakalia mapa, outushi chi aluwataaikai saaʼu tü mmakat Egipto. Mayaapejeʼe outuin nia, ayatüshiʼiya achepchieein na israeliitakana atumawaa sümaa müliain naaʼin. Jee achuntushii naya kaalinwaa waneepia nümüin chi Maleiwa shiimainkai. 24 Niʼrüin Maleiwa tü namülialakat jee sotusü naaʼin tü pütchi nüpansaajakat paala nümüin Abrahán, Isaac otta Jacob. 25 Sümülialaaka naaʼin Maleiwa naalin na israeliitakana sümaa kachipünaain naya naaʼin.
JUUNIOʼU 29–JUULIOʼU 5
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ WIWÜLIAKAT | ÉXODO 4, 5
«Eejeechi taya pümaa yootopa pia»
(Éxodo 4:10) Anuujeseʼe joo nünüiki Moisés nümüin Jeʼwaa: «Moto paaʼin taainjala Jeʼwaa, isatüjülia neʼe tachiki aashajawaa. Matüjüiya neʼe taya süpülapünaa piʼraajüin taya, akaataajaʼa neʼe piʼraajaiwaʼaya taya. Kajashi taya sünain aashajawaa ooʼulaka oʼtchejaʼawaishi taya sümaa tü tanüikikat».
(Éxodo 4:13) Anuukalaka nünüiki Moisés: «Moto paaʼin taainjala Jeʼwaa, anakajaʼa müleka puluwataale wanee wayuu naata toulia chi eekai pücheküin süpüleerua tia, jaman».
(Éxodo 4:11, 12) Anuukalaka joo nünüiki Jeʼwaa nümüin Moisés: «¿Jarai kaanüküka atuma wayuu? ¿Jarai manüika atuma wayuu, moʼuka atuma shikii wayuu? ¿Jarai koʼupaʼaka jee moʼupaʼaka atuma wayuu? Aashin tayain tayakai, Jeʼwaa. 12 Anakajaʼa müleka puʼunüle jooluʼu, eejeechi taya pümaa paashajaʼawaipa ooʼulaka tekirajeechi anain pia sünain tü püküjainjatkat».
(Éxodo 4:14, 15) Jashichikalaka Jeʼwaa nümüin Moisés, anuukalaka nünüiki nümüin: «Aashinsaʼa nükaalinjeechin pia chi puwalakai Aarón, chi leviitakai. Tatüjaa aaʼuchi nia nütüjain süpüleerua tü nünüikinjatkat, wopuluʼuichi nia süpüla nüntiraainjachin pümaa. Niʼrapa pia talateerü maʼin naaʼin pümaa. 15 Püküja nümüin tü tamüitpakat pümüin ooʼulaka pümaa nümüin nüküjai tü tamüitpakat. Eejeechi taya jümaa jaashajaapa ooʼulaka taküjeerü jümüin tü jaaʼinrüinjatkat.
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Wiwüliakat
(Éxodo 4:24-26) Shiasaʼa wanaa sümaa wopuluʼuin naya chamüin eere natunkaapünaainjanain, antiraashi Jeʼwaa nümaa ooʼulaka nuʼuteekalaka naaʼin. 25 Shiasaʼa Ziporá saapakalaka wanee ipa müsü aka saaʼin rüi kasasü maʼin, süsotookalaka nüta chi süchonkai. Shiasaʼa tia nütakat, shiʼitaain sünain nuuʼui otta sümaka: «Müichipa tamüraajüinkai paaʼin sükajee ishakat tüü». 26 Nnojoishijeseʼe nuʼutuin nia naaʼin Maleiwa. «Müichipa tamüraajüinkai paaʼin sükajee ishakat tüü», müsü nümüin soʼu kaʼikat tia süka süsotooin nüta.
w04-S 15/3 28 püt. 4
Süsakiraka anain wayuu
«Müichipa tamüraajüinkai paaʼin sükajee ishakat tüü», müsü Ziporá. Tia pütchikat nnojotsü eʼraajünüin maʼin. ¿Kasa watüjaka sünainjee tü saainjakat Ziporá? Sotusü saaʼin tü pütchi nüpansaajakat Jeʼwaa nükajee Moisés, saainjain tia wanaa sümaa shiʼyotooin nüta chi süchonkai. Suluʼu tü Wiwüliakat aküjünüsü niain Jeʼwaa suʼwayuusein tü nupueulosekat, ekeraajüsü tia wanaa sümaa nüpansaajüin nünüiki namaa na israeliitakana (Jeremías 31:32). «Müichipa tamüraajüinkai paaʼin sükajee ishakat tüü», wanaa sümaa sümüin Ziporá nümüin Jeʼwaa (nükajee wanee aapiee), anasü sümüin tia pütchi aikaleʼennakat. Sükajee tia saainjakat, müshi niakai aaʼin suʼwayuusein Jeʼwaa. Sükajee soonooin sümaa tü pütchi nüpansaajakat Jeʼwaa nükajee Moisés katüsü noʼu chi süchonkai.
(Éxodo 5:2) Nusoutakalaka Faraón: ¿Jaraikai chi Jeʼwaa jümakai süpüla taaʼinrüinjatüin tü nümakat jee süpüla tajütüinjanain na israeliitakana? Nnojoishi teʼraajüin chi Jeʼwaa jümakai. Nnojo, nnojoishii tajütüinjanain na israeliitakana.
it-2-S 42 püt. 5
Jeʼwaa
Pütüjaale saaʼu wanee kasa jee süküjünüle süchiki pümüin, naata sümüin suulia piʼraajüle shia. Jamüshijaʼa Nabal niʼraajüin nünülia David, wayuupejeʼe nnojoishi kasain anain apüla nia, anuʼusa nünüiki: «¿Jarai chi Davidkai anülia? ¿Jamajaʼachika joo nia tamüin?», müshi nümayaakai aaʼin sükajee tia pütchikat (1Sa 25:9-11; anasü paashajeʼerüle 2Sa 8:13). Müsia neʼe nünüiki Faraón nümüin Moisés wanaa sümaa nümüin: «¿Jaraikai chi Jeʼwaa jümakai süpüla taaʼinrüinjatüin tü nümakat jee süpüla tajütüinjanain na israeliitakana? Nnojoishi teʼraajüin chi Jeʼwaa jümakai. Nnojo, nnojoishii tajütüinjanain na israeliitakana» (Éx 5:1, 2). Tü nüküjeekat Faraón shia nnojoluin niain Jeʼwaa chi Maleiwa shiimainshikai naashin otta nnojoishi nia laülaain naaʼu chi aluwataaikai saaʼu Egipto jee saaʼu tü kasa naaʼinrakat. Nnojoishi pülain Maleiwa naashin Faraón süpüla nuuntuinjatüin tü keeʼireekat naaʼin. Nütüjaa aaʼu mapa Faraón, na egipciokana otta na israeliitakana jamaluʼuluin tü nünüliakat Maleiwa. Natüjaa aaʼu jaralin maʼin Jeʼwaa wanaa sümaa niyuʼluin Jeʼwaa na israeliitakana Egiptojee jee naapapa namüin tü mma anasükat. Nikeraajüin Jeʼwaa tü pütchi nüpansaajakat paala namüin na kooʼuliwoʼukana na israeliitakana. Sükajee tia naainjakat Jeʼwaa, atüjaana aaʼuchi niain Jeʼwaa chi namaleiwasekai (Éx 6:4-8; paashajeʼera TODOPODEROSO).
Wetsiikulo aashajeʼennajatka
(Éxodo 4:1-17) Nusoutakalaka Moisés: «¿Jama nnojorüle nanoujain tü tamakat? ¿Nnojorüle noonooin sümaa? Namüle neʼe: ‹Nnojoishi eeʼiyataain pümüin Jeʼwaa›». 2 Nümaka joo Jeʼwaa nümüin: «¿Kasa wayu türa pajapuluʼukat?». Nusoutakalaka Moisés: «Wunuʼu». 3 Nümakalaka Jeʼwaa: «Pujuta mmoluʼu». Nujutuinjeseʼe shia mmoluʼu, wüijaaka tü wunuʼukat. Nükayalaakalaka Moisés suulia. 4 Nümaka Jeʼwaa nümüin Moisés: «Paapaa süka süsin». Naapaaka shia, wunuʼujaaka shia najapuluʼu. 5 Nümaka Maleiwa nümüin: «Süka tü taainjaitpakat, nanoujeerü anain niain Jeʼwaa eeʼiyataain pümüin, chi Namaleiwasekai na jutuushinuukana, Nümaleiwasekai Abraham, Nümaleiwasekai Isaac otta Nümaleiwasekai Jacob». 6 Nusoutaka Jeʼwaa nüchikuaʼa: «Puuʼuta pajapü suluʼu püsheʼin, yala puʼluuwainnain». Nuuʼutaka najapü suluʼu nüsheʼin, shiasaʼa niyuʼlapa shia, ajaʼttüsü süta najapü, ¡kasuujaasü maʼaka saaʼin tü nievekat! 7 Nümaka joo Jeʼwaa: «Puuʼuta süchikuaʼa pajapü suluʼu püsheʼin yala puʼluuwainnain». Nuuʼutaka najapü suluʼu nüsheʼin, niyuʼlapa shia, anajaasü. 8 Nümaka Jeʼwaa nümüin: «Müleka nnojorüle nanoujain sünain tü pümakat jee nnojorüle noonooin sümaa tü palajatkat kasa pülasü, oonoojeena sümaa tü piamakat. 9 Shiasaʼa nnojorüle noonooin sümaa tü piamasükat jee sümaa pünüiki, oʼuneechi pia ajaʼitüin yootchon wüin chaa eekai tü süchikat Nilo. Piʼyoteerü shia saaʼu tü mmakat jee ishajaajeetka tü wüinkat». 10 Anuujeseʼe joo nünüiki Moisés nümüin Jeʼwaa: «Moto paaʼin taainjala Jeʼwaa, isatüjülia neʼe tachiki aashajawaa. Matüjüiya neʼe taya süpülapünaa piʼraajüin taya, akaataajaʼa neʼe piʼraajaiwaʼaya taya. Kajashi taya sünain aashajawaa ooʼulaka oʼtchejaʼawaishi taya sümaa tü tanüikikat». 11 Anuukalaka joo nünüiki Jeʼwaa nümüin Moisés: «¿Jarai kaanüküka atuma wayuu? ¿Jarai manüika atuma wayuu, moʼuka atuma shikii wayuu? ¿Jarai koʼupaʼaka jee moʼupaʼaka atuma wayuu? Aashin tayain tayakai, Jeʼwaa. 12 Anakajaʼa müleka puʼunüle jooluʼu, eejeechi taya pümaa paashajaʼawaipa ooʼulaka tekirajeechi anain pia sünain tü püküjainjatkat». 13 Anuukalaka nünüiki Moisés: «Moto paaʼin taainjala Jeʼwaa, anakajaʼa müleka puluwataale wanee wayuu naata toulia chi eekai pücheküin süpüleerua tia, jaman». 14 Jashichikalaka Jeʼwaa nümüin Moisés, anuukalaka nünüiki nümüin: «Aashinsaʼa nükaalinjeechin pia chi puwalakai Aarón, chi leviitakai. Tatüjaa aaʼuchi nia nütüjain süpüleerua tü nünüikinjatkat, wopuluʼuichi nia süpüla nüntiraainjachin pümaa. Niʼrapa pia talateerü maʼin naaʼin pümaa. 15 Püküja nümüin tü tamüitpakat pümüin ooʼulaka pümaa nümüin nüküjai tü tamüitpakat. Eejeechi taya jümaa jaashajaapa ooʼulaka taküjeerü jümüin tü jaaʼinrüinjatkat. 16 Nieechi aashajaaka püpüleerua sümüin tü pueulokot, nieechi pünüikeʼejachika otta müshia piakai, meechi pia maʼaka naaʼin chi Maleiwakai noʼuluʼu. 17 Pülüʼüjainjatü waneepia türa wunuʼukat süpüla paainjain kasa pülasü süka».