ENTREVISTAJAWA | FRÉDÉRIC DUMOULIN
“Yapütanejü Dioso daj̈itakuene peitsijawa”
Frédéric Dumoulin nakueneba 10 pawaibeje Investigación Farmacéutica pejaijawata. Bajaraponü bajayatami pikani apojumej̈aniatae Dioso yabara, aekonoj̈aeta baja Jehová petotsipaebaponaenü. Frédéric nakatsipaeba paliwaisije.
¿J̈ua pejewaj̈inüyomü j̈ainame nijareligión?
Jãjã, bajarapakuenia. Taena católicawami, itsiata talebikujinae Cruzadas, Inquisición pejailiwaisibeje yabara, bitso itoyajü religiónjawanü. J̈uakujinae ata lebajü itsa religiónjawanü yabara. Itsiata daj̈ita najüpabeje, pibisiakuenejawanü taebiabajü religiónjawanüta. Pakujinae 14 pawaibeje j̈ainajü nej̈ata apojumekowünütsinü baja Dioso. J̈ua yapütanejü Evoluciónliwaisi yabara tayakinaejawata, nej̈ata bajaraj̈ua bitso jumekowünütajü.
¿Dej̈ua katsita j̈anepana ciencia yabara?
Pakujinae j̈ainajü siete pawaibeje j̈ainajü microscopiojawa. Bajaraj̈ua bitso netsitaj̈anepana, nej̈ata bajarapakuenia barüyaya sonotoj̈i kanaukobabiabajü.
¿Depakujinae taj̈uj̈uabame neyapütaenej̈a Dioso yabara?
Pakujinae 22 pawaibeje j̈ainajü yapütanejü científicowa, bajarapowa atanua Jehová petotsipaebaponaewa, jumekowünüta Dioso yabara. Nej̈ata j̈anü pikani tsitajütajü bajarapowa apopej̈aniajaikuene bajaraj̈ua, itsiata bajarapowa yapütane Dioso yabara bitso. Nej̈ata jamatabükuenenabenajakajü, jamatabüyapütanejü atanua bebeliayo bajaraj̈ua yabara.
Itsa juametobejekujinae yapütanejü itsa Jehová petotsipaebaponaejiwiyo, bajaraponü médiconü ata. Bajaraponü nej̈ata netsipaeba Dioso pejumeliwaisi yabara. Ikatsia j̈anü nej̈ata jamatabütsitajütajü bajaraj̈ua apopej̈aniajaikuene.
¿Tsitajütame apopej̈aniajaikuene?
Jume, ajibi kajena. Nej̈ata nakujarubajü j̈ua itsamonae ata kujaruba dewerena pitsapa daj̈itakuenejawanü yabara. Nej̈ata nejamatabükuenenabenajakaej̈ana j̈ua itsacientífico yapütane: pakuenia kaecélula yabara jemata bajaraj̈ua naitajüta pairata. Itsamonae jumaitsi bajaraj̈ua raja pata nakuajawerena. Nej̈ata bajarapajiwimonae kaeliwaisi apoj̈ainae pakuenia naitajüta panakuata.
Itsiata, ¿kaeliwaisi j̈aina bajarapamonae?
Jãjã, itsa científicomonae jumej̈aniatane panakuata piajibijawakuene itsakuenejawayo. Itsiata daj̈itakuene jematanaitajüba. Nej̈ata nayanijobajü: “Itsa bajarapamonae apoyapütae dewerena naitajüba daj̈itakuene, nej̈ata ¿depakuenia bajarapamonae bajarapaliwaisijawanü jumej̈aniatane itsa apoyapütae bajaraj̈uanü yabara?”. Nej̈ata jamatabünakujarubajü Dioso pejumeliwaisibaj̈uto tayapütaenej̈a pakuenia daj̈itakuenejawanü naitajüba pairata, tayapütaenej̈a pakuenia naitajüba daj̈itakuenejawanü.
Pakujinae nakujarubame Dioso pejumeliwaisibaj̈uto, ¿dej̈ua nej̈ata kaj̈itajarabame?
Yapütanejü baja Bibliabaj̈uto j̈aniajailiwaisi kujaruba. Comparaciónkuenia, ajena pamatakabianüta científicowi yapütane mapanakuaje jemata aponaitajütsi, itsajiwiyo ej̈ana daj̈itakuene. Itsiata baja pikani Dioso pejumeliwaisibaj̈uto bajarapaliwaisi yabara jumaitsi 3500 pawaibeje. Bibliabaj̈utota jumaitsi: “Dioso exana atjübüpijikuene, irapijikuenenua”.a Nej̈ata jumej̈aniatanejü Bibliabaj̈uto, cienciabeje najüpabeje.
Jumej̈aniatanejü Bibliabaj̈uto, cienciabeje najüpabeje.
J̈amü baja yapütaneme ciencialiwaisi yabara, ¿katoayapübeje nejumej̈aniataenej̈a Dioso?
Jume, j̈ua j̈anü jumej̈aniatanejü Dioso yabara j̈anü baja nakujarubajü pikani 3 pawaibeje ciencialiwaisi yabara. Ajena abaj̈ü pamatakabianüta nakujarubajü bebeliayo pakuenia Dioso ej̈ana daj̈itakuene, bajaraj̈ua neyawenona tajumej̈aniataenej̈a Diosojawa yabara.
¿Panetsipaebijitsipame j̈ua kayawenona?
Jãjã. Nakujarubajü medicamentokuenejawa, toxina-jawanü yabara. Itsiata j̈ua bitso nejamatabükuenenabenajakaej̈ana pematatopitoliwaisi yabara, itsakuenejawayo yakaranatatsi tsipaji bajarapakuene pibisiakuenejawanü pepatsiyaniwa pematatopitojawabetsia. Pakuenia ata pejana, célula-jawanü bajaraj̈uanü apopatsi pematatopitojawabelia.
¿Dej̈uajitsia katsita namatamota bajarapaliwaisi?
Bajayatami 100 pawaibeje baja científicomonae yapütane bajarapamonae itsa perabükaüj̈üna pepora pejanajawabelia, nej̈ata bajarapora daj̈ita peperabütojawa ponaejitsipa. Itsiata apoponaetsipae pematatopitojawabetsia pijamédula espinaljawata yajawa. Bajaraj̈ua netsita j̈anepana: pejana najetaruka célulasjawabelia nej̈ata j̈uakujinae bajarapapejana niojai baja pepatsinej̈a pematatopito jawabetsia. Bajarapakuene nej̈ata pematatopito pejanajonaeej̈ana yajawa penajumalinotsinej̈a. Itsa pata baja bajarabetsia pematatopitojawabetsia itsiata yakaranatatsi daj̈ita pejonaeyaniwa. Nej̈ata, ¿depakuenia pejana yawenonaejitsipa pematatopito itsa apojonae ata bajarabelia? Bajayatamikujinae kajena itsajiwiyo bajarapaliwaisi apoyapütae.
Nej̈ata, ¿dej̈ua itsi tsabiabi bajarapapayakaranatatsijawa?
Penepetoj̈i j̈ainatsi wajaperabütota aponajüpaebeje tubokuenia. Biji rajane bajarapenepetoj̈i j̈aniawaetsia ej̈anatsi bajaraj̈uanej̈a. wajaperabünepetoj̈i joneej̈anaejitsipa pej̈aniakuenejawa pibisiakuenejawa ata, pakuenia microbiojawanü, pakuenia ata pej̈aniakuenejawanü. Papenepetoj̈i rubena pematatopitota aponajüpaebeje j̈ua j̈ainatsi daj̈ita wajaperabütota. Pacélulajawanü itsi penepetojawanü bajaraj̈ua bitso namatamota. Bajarapenepetoj̈i bitso namatamota tsipaji bajaraj̈ua najuanakueneba. J̈aniawaetsia bitso nakueneba tsipaji jonaeyaej̈ana saya baja üpej̈aniakuene pejanajawata pakuenia oxígenokuenia, dióxido de carbonokuenia, glucosajawa, itsa pej̈aniakuenejawanü pematatopitonej̈a. Itsiata baitsi jane, apojonaej̈anae daj̈itakuenejawanü. Biji rajane yajiwieweta pematatopito apopejonaenej̈a pibisiakuenejawanü bajarapapematatopitojawabelia. Papeyakaranatatsijawa j̈aina pematatopito bitso kajena j̈anepana tsipaji apojonaej̈anae daj̈ita pejana, pakuenia pepotsikirij̈ijawakuene pematatopitota. Nej̈ata j̈aina peyakaranatatsijawakuene físico, químicokuene, eléctricokuenia yajawa. J̈ua kajena nejamatabükuenenabenajakaeyaej̈ana. Nej̈ata jumej̈aniatanejü bajaraj̈ua apoevoluciónkuene.