Pagbantay Upod sa Aton Dungganon nga Manunuga

“Si Jehova amo ang akon Manugbantay. Wala sing makulang sa akon. Ginapahaulian niya ang akon kalag. Ginatuytuyan niya ako sa mga banas sang pagkamatarong tungod sa iya ngalan.”​—⁠SALMO 23:​1, 3.

1. Anong mahigugmaon nga paumpaw ang ginaaman ni Jehova?

ANG ika-23 nga Salmo, “isa ka melodiya ni David,” nagdala sing kaumpawan sa madamo sang lapyo nga mga kalag. Nagpalig-on ini sa ila sa paghupot sing kompiansa nga ginpabutyag sa bersikulo 6: “Sa pagkamatuod ang pagkaayo kag mahigugmaon nga kalulo magasunod sa akon sa tanan nga adlaw sang akon kabuhi; kag ako magapuyo sa balay ni Jehova sa gihapon.” Amo bala sina ang handum mo, ang magpuyo sa tanan nga tion sa balay sang pagsimba ni Jehova, nga nahiusa sa iya katawhan nga ginatipon karon gikan sa tanan nga pungsod sang duta? “Ang manugbantay kag manugtatap sang inyo mga kalag,” ang aton Dungganon nga Manunuga, si Jehova nga Dios, magabulig sa inyo sa paglab-ot sina nga tulumuron.​—⁠1 Pedro 2:⁠25.

2, 3. (a) Paano ginabantayan ni Jehova sing mahigugmaon ang iya katawhan? (b) Paano nag-uswag sa hinali ang “panong” ni Jehova?

² Ang Manunuga sang “bag-ong mga langit kag bag-ong duta” amo man ang Organisador kag Supremo nga Manugtatap sang Cristianong kongregasyon, ang “panimalay sang Dios.” (2 Pedro 3:13; 1 Timoteo 3:15) Interesado gid sia sa pagbantay sa iya katawhan, subong maathag nga ginasiling sang Isaias 40:​10, 11: “Yari karon! Ang Soberanong Ginuong Jehova magakari subong nga gamhanan, kag ang iya butkon magagahom para sa iya. Yari karon! Ang iya balos upod sa iya, kag ang iya tumbas sa una niya. Sia magabantay sang iya panong kaangay sang manugbantay. Kungkungon niya sa iya butkon ang mga kordero; kag dalhon sila sa iya dughan. Kag magatuytoy sing mahinay sang mga may tinday.”

³ Sa isa ka napasangkad nga kahulugan, ining “panong” nagalakip sa mga madugay na sa Cristianong kamatuoran kag sa “mga kordero” nga natipon sining karon lang​—⁠subong sang daku nga kadamuon nga ginbawtismuhan karon sa Aprika kag sa Sidlangan nga Europa. Ang makusog kag maamligon nga butkon ni Jehova nagatipon sa ila sa iya dughan. Bisan pa kaangay sila sang nagtalang nga mga karnero, sila karon may suod nga kaangtanan sa ila hinigugma nga Dios kag Manugbantay.

Ang Kaupod nga Manugbantay ni Jehova

4, 5. (a) Sin-o ang “maayong manugbantay,” kag paano ang tagna nagtudlo sa iya? (b) Anong pagpain nga hilikuton ang ginatatap ni Jesus, kag ano ang talalupangdon nga resulta?

⁴ Nagaalagad sa tuuhan sang iya Amay sa langit, “ang maayong manugbantay,” nga si Jesucristo, nagapakita man sing maluluy-on nga pag-atipan sa “mga karnero.” Ginhatag niya ang iya kabuhi agod makabenepisyo una ang “diutay nga panong” sang mga hinaplas kag dayon, karon, ang dakung kadam-an sang iya “iban pa nga mga karnero.” (Lucas 12:32; Juan 10:​14, 16) Ang Dakung Manugbantay, si Jehova nga Dios, nagapatuhoy sa sining tanan nga mga karnero, sa pagsiling: “Yari karon, ako, ako gid magahukom . . . sa tunga sang karnero kag karnero. Kag magabutang ako sing isa ka manugbantay sa ila, ang akon alagad nga si David, kag pahalbon niya sila. Sia magabantay sa ila kag mangin manugbantay sia nila. Kag ako gid, si Jehova, mangin ila Dios, kag ang akon alagad nga si David prinsipe sa tunga nila. Ako, si Jehova, nagapamulong sini.”​—⁠Ezequiel 34:​20-24.

⁵ Ang titulo nga “akon alagad nga si David” nagatudlo sing matagnaon kay Cristo Jesus, ang “binhi” nga magapanubli sang trono ni David. (Salmo 89:​35, 36) Sa sining adlaw sang paghukom sa mga pungsod, ang kaupod nga Manugbantay kag Hari nga gintangdo ni Jehova, si Cristo Jesus, nga Anak ni David, padayon nga nagapain sang “mga karnero” sang katawhan gikan sa mga nagapangangkon nga “karnero” apang sa kamatuoran “mga kanding” gali. (Mateo 25:​31-33) Ining “isa ka manugbantay” ginbangon man agod pakan-on ang mga karnero. Daw ano ka mahimayaon nga katumanan sining tagna ang makita naton karon! Samtang ang mga politiko nagahambalanay sa paghiusa sang katawhan paagi sa isa ka bag-ong kalibutan nga kahimusan, ining isa ka Manugbantay aktuwal nga nagahiusa sang mga karnero sang tanan nga pungsod paagi sa pagpanaksi sa nanuhaytuhay nga hambal nga ang makahimo sa duta wala sing liwan kundi amo lamang ang organisasyon sang Dios.

6, 7. Paano ginpat-od sang “matutom kag mainandamon nga ulipon” nga ang “pagkaon sa nagakaigo nga tion” ginahatag sa mga karnero?

⁶ Samtang ang mensahe sang Ginharian padayon nga nagalapnag sa bag-o nga mga teritoryo, ginapat-od sang “matutom kag mainandamon nga ulipon” sang hinaplas nga mga Cristiano, nga gintugyanan sang Manugbantay, nga may kahimusan nga ginahimo sa pagpadala sing “pagkaon sa nagakaigo nga tion.” (Mateo 24:45) Madamo sang 33 ka nagaimprinta nga sanga sang ­Watch Tow­er So­ciety sa bug-os nga duta ang nagadugang sang ila imprinta agod maatipan ang nagadugang nga pagkinahanglan sa kapin pa kag maayo pa nga mga libro kag mga magasin tuhoy sa Biblia.

⁷ Ginahimo sang Nagadumala nga Hubon sang mga Saksi ni Jehova ang tanan nga mahimo nila agod mapauswag ang kalidad sang pagbadbad sa mga 200 ka hambal kag agod sugdan ang pagbadbad sa dugang pa nga mga hambal kon kinahanglanon agod matuptupan ang bug-os nga latagon sang kalibutan. Isa ini ka pagsakdag sa tulumanon nga ginhatag ni Jesus sa iya mga disipulo sa Binuhatan 1:8: “Magabaton kamo sing gahom kon ang balaan nga espiritu mag-abot sa inyo, kag mangin saksi ko kamo . . . tubtob sa ukbong sang duta.” Dugang pa, ang New World Translation of the Holy Scriptures, nga nabadbad na sa kabug-usan ukon sa bahin sa 14 ka hambal, ginabadbad karon sa 16 pa ka hambal sang Europa, Aprika, kag Sidlangan.

Pag-agom sing “Paghidait sang Dios”

8. Paano ang mga karnero bugana nga ginpakamaayo sang katipan sang paghidait nga ginhimo ni Jehova upod sa ila?

⁸ Paagi sa iya isa ka Manugbantay, nga si Cristo Jesus, naghimo si Jehova upod sa Iya ginapakaon-sing-maayo nga mga karnero sing “katipan sang paghidait.” (Isaias 54:10) Sa pagpakita sing pagtuo sa ginpaagay nga dugo ni Jesus, ang mga karnero ginabuligan sa paglakat sa kapawa. (1 Juan 1:⁠7) May yara sila sang ‘paghidait sang Dios nga nagalabaw sa tanan nga paghangop kag nga nagatipig sang ila tagipusuon kag panghunahuna paagi kay Cristo Jesus.’ (Filipos 4:⁠7) Subong ginalaragway pa sang Ezequiel 34:​25-28, ginatuytuyan ni Jehova ang iya mga karnero pasulod sa isa ka espirituwal nga paraiso, isa ka makalilipay nga kahimtangan nga may kalig-unan, makapaumpaw nga kabuganaan, kag pagkamabungahon. Ining mahigugmaon nga Manugbantay nagasiling tuhoy sa iya mga karnero: “Makilala nila nga ako si Jehova kon mabali ko ang mga balabag sang ila gota kag maluwas sila sa mga nag-ulipon sa ila. Kag indi na sila mangin inagaw sa mga pungsod; . . . kag magapuyo sila sa kalig-unan, kag wala gid sing magpahadlok sa ila.”

9. Anong mga kahigayunan ang nabuksan sa katawhan sang Dios bangod sang ‘pagkabali sang mga balabag’?

⁹ Sining karon nga mga tinuig, naeksperiensiahan na sang mga Saksi ni Jehova sa madamo nga pungsod ang pagbali sa “mga balabag sang ila gota.” May kahilwayan na sila karon sa pagbantala sa una nga tion. Kag kabay nga kita tanan, sa tagsa ka pungsod, magagamit sing maayo sang kalig-unan nga ginahatag ni Jehova samtang nagapanikasog kita nga matapos ang hilikuton. Daw ano nga pasalig ang ginahatag ni Jehova samtang nagahilapit kita sa tion sang pinakadakung kapipit-an nga makita sang katawhan!​—⁠Daniel 12:1; Mateo 24:​21, 22.

10. Sin-o ang gin-aman ni Jehova agod magbulig sa Maayong Manugbantay, nga si Cristo Jesus, kag ano ang ginsiling ni apostol Pablo sa iban sini?

¹⁰ Bilang paghanda para sa sina nga adlaw sang iya pagtimalos batok sa mga malauton, nag-aman si Jehova sing kabulig nga mga manugbantay agod magbulig sa Maayong Manugbantay, nga si Cristo Jesus, sa pag-atipan sa panong. Ginalaragway ini sila sa Bugna 1:16 subong isa ka kompleto nga numero sang “pito ka bituon” sa tuo nga kamot ni Jesus. Sang unang siglo, si apostol Pablo nagpamulong sa isa ka tiglawas nga hubon sining kabulig nga mga manugbantay, nga nagasiling: “Tatapa ang inyo kaugalingon kag ang bug-os nga panong, nga sa ila ginhimo kamo sang balaan nga espiritu nga mga manugtatap, sa pagbantay sa kongregasyon sang Dios, nga ginbakal niya paagi sa dugo sang iya kaugalingon nga Anak.” (Binuhatan 20:28) Sa karon, may yara mga tignapulo ka libo ka kabulig nga manugbantay sa 69,557 ka kongregasyon sa bug-os nga duta.

Nagapanguna ang Kabulig nga mga Manugbantay!

11. Paano ang iban nga mga manugbantay madinalag-on nga nanguna sa mga teritoryo nga pirme ginatuptupan?

¹¹ Sa madamo nga duog ining mga manugbantay kinahanglan manguna sa mga teritoryo nga pirme ginatuptupan sa sining katapusan nga mga adlaw. Paano nila mahuptan ang kapagsik sang panong? Dalayawon gid ang nahimo sang mga manugbantay, kag ang isa sang mga paagi nga nagmadinalag-on sila amo ang pagpapagsik sa hilikuton subong auxiliary ukon regular nga payunir. Madamo nga manugbantay ang nagpakigbahin sa sining pag-alagad, kag bisan ang mga manugbantala nga indi makahimo sini nagpakita sing espiritu sa pagpayunir, kag nagaalagad nga may kalipay nga nagabulig sa paglandas sang indi pagsapak sa teritoryo. (Salmo 100:2; 104:33, 34; Filipos 4:​4, 5) Sa amo, samtang ang kalautan kag ang kagamo nagahil-ob sa kalibutan, madamo sang tulad-karnero nga katawhan ang napukaw sang paglaum sang Ginharian.​—⁠Mateo 12:​18, 21; Roma 15:⁠21.

12. Ano ang serioso nga mga problema sa madasig mag-uswag nga mga latagon, kag paano ini kon kaisa ginaremedyuhan?

¹² Ang isa pa ka problema amo nga sa masami kulang sing kalipikado nga mga manugbantay sa pag-atipan sa panong. Sa mga duog diin may madasig nga pag-uswag, subong sang Sidlangan nga Europa, madamo ang bag-o nga mga kongregasyon apang wala gid sing bisan isa ka tinangdo nga gulang. Ginaabaga sang mabinuligon nga mga karnero ang lulan, apang kulang sila sing eksperiensia, kag kinahanglan ang bulig agod mahanas ang mga karnero nga nagapanong pasulod sa mga kongregasyon. Sa kadutaan subong sang Brazil, Mexico, kag Zaire, diin madasig gid ang pag-uswag, hoben pa nga mga Saksi ang kinahanglan gamiton sa pag-organisar sang pag-alagad kag sa paghanas sa iban pa nga mga bag-uhan. Ang mga payunir nagahatag sing daku gid nga bulig, kag diri sini makabulig ang kauturan nga babayi sa paghanas sa bag-uhan nga mga utod nga babayi. Paagi sa iya espiritu ginapakamaayo ni Jehova ang mga resulta. Ang pag-uswag padayon nga nagaabot.​—⁠Isaias 54:​2, 3.

13. (a) Sanglit ang alanyon tuman ka daku, para sa ano dapat mangamuyo ang tanan nga mga Saksi? (b) Paano ginsabat ang mga pangamuyo sang katawhan sang Dios antes kag sa tion sang ikaduha nga inaway kalibutanon?

¹³ Sa kadutaan diin ang pagbantala nga hilikuton mabakod gid, sa kadutaan diin ang mga pagdumili bag-o lang ginkuha, kag sa mga teritoryo nga bag-o lang mabuksan, ang mga pulong ni Jesus sa Mateo 9:​37, 38 naaplikar gihapon: “Huo, ang alanyon bugana, apang pila lamang ang mga mangangani. Busa, pangamuyo kamo sa Agalon sang alanyon nga magpadala sia sing mga mangangani sa iya alanyon.” Dapat man kita mangamuyo nga si Jehova magbangon sing dugang pa nga mga manugbantay. Ginpamatud-an niya nga mahimo niya ini. Antes kag sa tion sang Inaway Kalibutanon II, gintinguhaan sang mapintas nga tulad-Asiriahanon nga mga diktador nga laglagon ang mga Saksi ni Jehova. Apang bilang sabat sa ila mga pangamuyo, ginsala ni Jehova ang ila organisasyon, ginhimo ini nga matuod nga teokratiko kag naghatag sing ginakinahanglan nga “mga manugbantay.”⁠a Nahisanto ini sa tagna: “Kon mag-abot ang Asiria­hanon sa aton duta kag kon magtapak sia sa aton mga palasyo, nian magabangon kita batok sa iya sing pito ka manugbantay, huo, walo ka prinsipe sa mga tawo”​—⁠kapin pa sa bastante nga kadamuon sang dedikado nga mga gulang nga manguna.​—⁠Miqueas 5:⁠5.

14. Ano ang daku nga kinahanglanon sa organisasyon, kag anong pagpalig-on ang ginahatag sa kauturan nga mga lalaki?

¹⁴ Kinahanglanon gid nga ang tanan sang nabawtismuhan nga lalaki nga mga Saksi magtinguha sa dugang pa nga mga pribilehiyo. (1 Timoteo 3:⁠1) Hilingagawon ang kahimtangan. Ang katapusan sining sistema madasig nga nagahilapit. Ang Habacuc 2:3 nagasiling: “Ang palanan-awon naigo pa sa pinat-od nga tion, kag nagadalidali sa katapusan, kag ini indi magbutig. . . . Sa pagkamatuod magaabot ini. Indi ini magpalantang.” Mga utod nga lalaki, mahimo bala kamo magtinguha agod makalipikar kamo para sa dugang pa nga mga pribilehiyo sa sining pagbantay nga hilikuton​—⁠sa wala pa ang katapusan?​—⁠Tito 1:​6-9.

Teokratikong Pagbantay

15. Sa anong paagi ang katawhan ni Jehova isa ka teokrasya?

¹⁵ Agod makapakigbahin sing bug-os sa pag-uswag sang organisasyon ni Jehova, kinahanglan nga ang iya katawhan mangin teokratiko sa ila pagtamod. Paano nila mahimo ini? Ti, ano ang buot silingon sang termino nga “teokratiko”? Ang Webster’s New Twentieth Century Dictionary nagapaathag sang “teokrasya” subong “paggahom sang Dios sa isa ka estado.” Sa amo sini nga kahulugan nga ang “balaan nga pungsod” sang katawhan ni Jehova isa ka teokrasya. (1 Pedro 2:9; Isaias 33:22) Subong mga katapo ukon mga kaupod sinang teokratiko nga pungsod, ang matuod nga mga Cristiano dapat magkabuhi kag mag-alagad suno sa Pulong sang Dios kag sa mga prinsipio sini.

16. Paano naton mapakita nga teokratiko kita?

¹⁶ Klaro nga ginapaathag ni apostol Pablo kon paano ang mga Cristiano dapat mangin teokratiko. Una, sia nagasiling nga sila “magsuklob sing bag-ong personalidad nga gintuga suno sa kabubut-on sang Dios sa matuod nga pagkamatarong kag pagkatutom.” Ang Cristianong personalidad dapat dihunon suno sa matarong nga mga prinsipio sang Dios nga masapwan sa iya Pulong. Dapat sia mangin matutom kay Jehova kag sa Iya kasuguan. Sa tapos mailustrar kon paano ini mahimo, si Pablo nangabay: “Mangin mga manug-ilog kamo sang Dios, subong nga mga anak nga hinigugma.” (Efeso 4:24–5:⁠1) Kaangay sang matinumanon nga kabataan, dapat naton ilugon ang Dios. Isa ina ka matuod nga teokrasya nga nagapanghikot, nagapakita nga ginagamhan gid kita sang Dios!​—⁠Tan-awa man ang Colosas 3:​10, 12-14.

17, 18. (a) Anong nagapangibabaw nga kinaiya sang Dios ang ginailog sang teokratiko nga mga Cristiano? (b) Sa iya ginpamulong kay Moises, paano ginpadaku ni Jehova ang Iya una nga kinaiya, apang anong paandam ang gindugang Niya?

¹⁷ Ano ang panguna nga kinaiya sang Dios nga dapat naton ilugon? Si apostol Juan nagasabat sa 1 Juan 4:8 sang magsiling sia: “Ang Dios gugma.” Pagligad sang walo ka bersikulo, sa bersikulo 16, ginsulit niya ining importante nga prinsipio: “Ang Dios gugma, kag ang nagapabilin sa gugma nagapabilin sa Dios kag ang Dios nagapabilin sa iya.” Ang Dakung Manugbantay, nga si Jehova, amo ang personipikasyon sang gugma. Ginailog sia sang teokratiko nga mga manugbantay paagi sa pagpakita sing tudok nga gugma para sa mga karnero ni Jehova.​—⁠Ipaanggid ang 1 Juan 3:​16, 18; 4:​7-11.

¹⁸ Ang Dakung Teokrata nagpakilala sang iya kaugalingon kay Moises subong “si Jehova, si Jehova, Dios nga maluluy-on kag mainayuhon, makuli sa pagpangakig kag bugana sa mahigugmaon nga kalulo kag kamatuoran, nga nagatipig sing mahigugmaon nga kalulo para sa mga linibo, nga nagapatawad sang kalautan kag sang paglapas kag sang sala, apang indi nga mas-a magpasaylo sang malalison, nga nagapaduaw sang kalautan sang mga ginikanan sa mga anak kag sa mga anak sang mga anak, tubtob sa ikatlo kag ikap-at nga kaliwatan.” (Exodo 34:​6, 7) Sa amo ginapadaku ni Jehova ang nanuhaytuhay nga mga bahin sang iya nagapangibabaw nga teokratikong kinaiya, ang gugma, samtang malig-on nga nagapaandam sia nga pagasilutan niya ang paglapas kon nagakadapat.

19. Tuhay sa mga Fariseo, paano dapat magpanghikot ang Cristianong mga manugbantay sa isa ka teokratikong paagi?

¹⁹ Para sa mga may mabug-at nga mga katungdanan sa organisasyon, ano ang buot silingon sang mangin teokratiko? Si Jesus nagsiling tuhoy sa mga escriba kag mga Fariseo sang iya adlaw: “Sila nagabugkos sing mga lulan nga mabug-at kag ginabutang nila ini sa abaga sang mga tawo, apang indi sila buot magpahulag sini sa ila tudlo.” (Mateo 23:⁠4) Daw ano ka mapiguson kag indi mahigugmaon! Ang matuod nga teokrasya, ukon paggahom sang Dios nagakinahanglan sing pagbantay sa panong paagi sa pag-aplikar sang mahigugmaon nga mga prinsipio sang Biblia, indi paagi sa paglulan sa mga karnero sing walay katapusan nga mga pagsulundan nga hinimo sang tawo. (Ipaanggid ang Mateo 15:​1-9.) Sa amo man nga tion, dapat ilugon sang teokratikong mga manugbantay ang Dios paagi sa malig-on nga paghupot sang katinlo sang kongregasyon dugang sa ila gugma.​—⁠Ipaanggid ang Roma 2:11; 1 Pedro 1:⁠17.

20. Anong organisasyonal nga mga kahimusan ang ginakilala sang teokratikong mga manugbantay?

²⁰ Ginakilala sang matuod nga mga manugbantay nga sa sining katapusan nga mga adlaw, si Jesus nagtangdo sang iya matutom kag mainandamon nga ulipon sa ibabaw sang tanan niya nga pagkabutang kag nga ginatuytuyan sang balaan nga espiritu ining ulipon sa pagtangdo sing mga gulang agod bantayan ang mga karnero. (Mateo 24:​3, 47; Binuhatan 20:28) Busa, ang pagkateokratiko nagadalahig sing tudok nga pagtahod sa sining ulipon, sa organisasyonal nga mga kahimusan nga ginpatok sang ulipon, kag sa mga gulang sa sulod sang kongregasyon.​—⁠Hebreo 13:​7, 17.

21. Anong maayong huwaran ang ginpahamtang ni Jesus para sa kabulig nga mga manugbantay?

²¹ Si Jesus gid naghatag sing maayong huwaran, pirme nagasalig kay Jehova kag sa Iya pulong para sa tuytoy. Sia nagsiling: “Ako sa akon kaugalingon indi makahimo sing bisan ano; suno sa ginapamatian ko, nagahukom ako; kag ang akon paghukom matarong, bangod nga wala ako nagatinguha sang akon kaugalingon nga kabubut-on, kundi sang kabubut-on sang nagpadala sa akon.” (Juan 5:30) Ang kabulig nga mga manugbantay ni Ginuong Jesucristo dapat magpalambo sing subong man sini ka mapainubuson nga panimuot. Kon ang isa ka gulang pirme nagakadto sa Pulong sang Dios para sa tuytoy, subong sang ginhimo ni Jesus, nian teokratiko gid sia.​—⁠Mateo 4:​1-11; Juan 6:⁠38.

22. (a) Sa anong paagi ang tanan dapat magtinguha nga mangin teokratiko? (b) Anong maluluy-on nga pangagda ang ginahatag ni Jesus sa mga karnero?

²² Bawtismado nga mga lalaki, tinguhai ninyo nga makalipikar kamo para sa mga pribilehiyo sa kongregasyon! Tanan kamo nga hinigugma nga mga karnero, himulati ninyo nga mangin teokratiko, ginailog ang Dios kag si Cristo sa pagpakita sing gugma! Kabay nga ang mga manugbantay kag ang panong alangay nga magkalipay bangod ginsabat nila ang pangagda ni Jesus: “Kari sa akon, tanan kamo nga ginabudlayan kag ginabug-atan, kag papahuwayon ko kamo. Itakod ang akon gota sa inyo, kag magtuon kamo sa akon, kay ako malum-ok sing panghunahuna kag malulo sa tagipusuon, kag makakita kamo sing kapahuwayan sa inyo mga kalag. Kay ang akon gota mahulas kag ang akon lulan mamag-an.”​—⁠Mateo 11:​28-30.

[Footnote]

Mapaathag Mo Bala?

◻ Ano ang “panong” ni Jehova, kag sin-o ang ginalakip sini?

◻ Paano si Jesus nagpanghikot subong “maayong manugbantay” sang unang siglo, kag sa karon?

◻ Ano ang importante nga papel sang kabulig nga mga manugbantay sa pag-atipan sa panong?

◻ Ano ang kahulugan sang tinaga nga “teokrasya”?

◻ Paano ang isa ka Cristiano​—⁠labi na ang isa ka kabulig nga manugbantay​—⁠magpanghikot agod mangin teokratiko?

[Piktyur sa pahina 20]

Kaangay sang isa ka debotado nga manugbantay, ginaatipan ni Jehova ang iya panong

[Piktyur sa pahina 23]

Ang pag-ilog sa gugma nga kinaiya ni Jehova nga Dios isa ka teokrasya nga nagapanghikot