Malipayon sa Isa ka Matuod Bug-os Kalibutan nga Paghiliutod

SUNO SA PANUGIRON NI WILLIE DAVIS

Sang 1934 ginhugakom sang Great Depression (mabudlay nga pangabuhi) ang kalibutan, kag magamo ang ekonomiya sang Estados Unidos. Sa guwa sang Pros­pect Re­lief Sta­tion sa Cleve­land, Ohio, nag-away ang isa ka pulis kag ang isa ka dayag nga Komunista. Ginluthang kag ginpatay sang pulis ang Komunista kag ang isa nga nagatan-aw, ang akon lola, nga si Vinnie Williams.

GINTINGUHAAN sang mga Komunista nga gamiton ang pagkapatay sining duha ka tawo nga isa ka hulusayon tuhoy sa rasa, kay itom ang akon lola kag ang pulis puti. Nanagtag sila sing mga balasahon nga may mga tig-ulo subong sang “Rasista nga Pulisiya sa Cleve­land” kag “Itimalos Ining mga Pagpamatay.” Gin-areglar kag gin-atipan sang mga Komunista ang lubong sang akon lola. May retrato ako sang mga nagbitbit sa lungon​—⁠tanan sila nagapanapot sing puti kag ang tanan nga katapo sang partido. Ang tagsatagsa sa ila nagabayaw sing inumol sa paagi nga sang ulihi gingamit subong simbulo sang ­Black Pow­er (gahom sang mga itom).

Sang mapatay ang akon lola, ginabusong ako sang iya anak nga babayi, kag apat ka bulan sang ulihi natawo ako. Nagdaku ako nga may diperensia sa paghambal. Indi ako makahambal nga wala nagautol-utol, gani ang akon pag-eskwela sang gamay pa ako naglakip sang terapiya para sa paghambal.

Nagbulagay ang akon mga ginikanan sang singko anyos ako, kag ako kag ang akon magulang nga babayi ginpadaku sang amon iloy. Sang dies anyos ako, nagsugod ako sa pagpangdul-ong sing mga groseriya sa tapos sang buhi sa eskwelahan agod makabulig sa galastuhon sang pamilya. Duha ka tuig sang ulihi nagsugod ako sa pagtrabaho antes kag sa tapos sang buhi sa eskwelahan, kag ako ang nangin panguna nga manugpangita sing kuwarta para sa amon pamilya. Sang maospital si Nanay kag kinahanglan nga operahan sing paagisod, nag-untat ako sa pag-eskwela kag nagsugod sa pagtrabaho sing bug-os tion.

Pagpakilala sa Akon sa Isa ka Paghiliutod

Sang 1944 nagbilin ang isa sang mga Saksi ni Jehova sing libro nga “The Truth Shall Make You Free” sa asawa sang akon pakaisa, kag nagbuylog ako sa isa ka pagtuon sa Biblia nga ginsugdan upod sa iya. Sadto man nga tuig nagsugod ako sa pagtambong sa Teokratikong Eskwelahan sa Pagministro sa Kongregasyon sang East­side. Ang instruktor sang eskwelahan, si Al­bert Cra­dock, may katulad sa akon nga problema sa paghambal, apang natun-an niya nga kontrolon ini. Napalig-on gid niya ako!

Ang kalabanan sa amon palibot mga Italyano, Polaco, Hungario, kag Judiyo, kag ang kongregasyon ginahuman sang mga tawo gikan sa sini kag sa iban pa nga grupo sang mga rasa. Ang asawa sang akon pakaisa kag ako amo ang lakip sa una nga Aprikano nga mga Amerikano nga nakig-upod sa sining kongregasyon sang mga puti, apang ang mga Saksi wala gid magpakita sing pag-ihig-ihig sa amon bangod sang amon rasa. Sa kamatuoran, regular nga ginaagda nila kami sa ila mga puluy-an subong mga bisita agod magkaon.

Sang 1956, nagsaylo ako sa nabagatnan nga bahin sang Estados Unidos agod mag-alagad sa kon diin mas daku ang kinahanglanon para sa mga ministro. Sang magbalik ako sa aminhan sang isa ka tig-ilinit para sa distrito nga kombension, madamo sang kauturan sa Cleve­land ang nakigkita sa akon kag nagpabutyag sing mainit nga interes sa akon mga hilikuton. Ang ila pag-ulikid nagtudlo sa akon sing isa ka importante nga leksion: Pirme ‘tamda, indi ang personal nga interes sang imo kaugalingon nga mga butang, kundi ang personal nga interes man sang iban.’​—⁠Filipos 2:⁠4.

Napasangkad nga Bug-os Tion nga Ministeryo

Pagkatapos sang tatlo ka tuig nga pagbantala sing bug-os tion subong isa ka payunir, sang Nobiembre 1959, gin-agda ako nga magtrabaho sa Brook­lyn Beth­el, ang bug-os kalibutan nga ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa New York. Gin-asayn ako sa Ship­ping De­part­ment. Ang manugtatap sa akon departamento, si ­Klaus Jen­sen, kag ang akon kaupod sa kuwarto, si William Hannan, lunsay mga puti, nangin espirituwal nga mga amay para sa akon. Ang tagsa sa ila nakaalagad na sing halos 40 ka tuig sa Bethel sang mag-abot ako.

Sang maaga nga bahin sang katuigan 60, mga 600 ang mga katapo sang pamilya Bethel, kag mga 20 ang Aprikano nga mga Amerikano. Sadto, ang pinuyas bangod sa rasa nagsugod sa paglapnag sa Estados Unidos, kag indi maayo ang relasyon sang mga rasa. Walay sapayan, ang Biblia nagatudlo nga ang “Dios walay ginapasulabi,” kag dapat amo man kami. (Binuhatan 10:​34, 35) Ang espirituwal nga mga paghambalanay namon sa palibot sang mga lamesa sa Bethel kada aga nagpalig-on sang amon determinasyon nga batunon ang pagtamod sang Dios sa sini nga mga butang.​—⁠Salmo 19:⁠7.

Samtang nagaalagad ako sa Bethel sa Brook­lyn nakilala ko si Lois Ruffin, isa ka payunir gikan sa Rich­mond, Virginia, kag ginkasal kami sang 1964. Determinado kami nga magpabilin sa bug-os tion nga ministeryo, gani pagkatapos sang amon kasal nagbalik kami sa nabagatnan nga bahin sang Estados Unidos. Sang primero nag-alagad kami subong mga espesyal payunir, kag dayon sang 1965, gin-agda ako nga magsulod sa hilikuton sa sirkito. Sa nagsunod nga napulo ka tuig, ginduaw namon ang mga kongregasyon sa estado sang Ken­tucky, Tex­as, Loui­siana, Alabama, Geor­gia, ­North Caro­lina, kag Mis­sis­sip­pi.

Isa ka Pagtilaw sa Amon Paghiliutod

Mga tinuig yadto sang daku nga pagbag-o. Antes kami magsaylo sa Bagatnan, ang mga rasa nagbahinbahin. Gindumilian sang kasuguan ang mga itom nga magbuylog sa mga puti sa pag-eskwela sa pareho nga mga eskwelahan, magkaon sa pareho nga restawran, magtulog sa pareho nga mga otel, mamalaklon sa pareho nga mga balaligyaan, ukon bisan mag-inom gani sa pareho nga ilimnan. Apang sang 1964 nagpasar ang Uni­ted ­States Con­gress sing Civ­il ­Rights Act nga nagdumili sang pagdampigdampig bangod sa rasa sa publiko nga mga duog, lakip ang transportasyon. Gani wala na sing legal nga sadsaran ang pagbahinbahin sang mga rasa.

Busa ang pamangkot amo, Magaupuray bala ang amon kauturan nga mga lalaki kag mga babayi sa itom-tanan kag puti-tanan nga mga kongregasyon kag magpakita sing gugma kag pagpalangga para sa isa kag isa ukon ang pag-ipit bala gikan sa komunidad kag ang nagligad nga tudok nga kaugot magapugong sa ila sa pag-upuray? Nangin isa ka hangkat ang pagsunod sa sugo sang Kasulatan: “Sa utudnon nga gugma magpakita kamo sing malulo nga gugma sa isa kag isa. Sa pagpakita sing dungog sa isa kag isa manguna kamo.”​—⁠Roma 12:⁠10.

Sa madumduman sang isa, ang nagapangibabaw nga pagtamod, ilabi na sa Bagatnan, amo nga mas manubo ang mga itom. Ini nga pagtamod ginpadulot sing tudok sa hunahuna sang mga tawo sang halos tagsa ka bahin sang katilingban, lakip ang mga iglesia. Gani indi mahapos para sa pila ka mga puti nga tamdon ang mga itom nga katupong nila. Sa pagkamatuod, isa yadto ka tion sang pagtilaw para sa amon paghiliutod​—⁠para sa mga itom kag mga puti.

Sing makalilipay, sa kabilugan, maayo gid ang reaksion sa pagbuyluganay sang amon mga kongregasyon. Wala sa gilayon mapanas ang mga pagtamod tuhoy sa pagkalabaw sang isa ka rasa nga gindoktrina sing mahalungon sa sulod sang mga siglo. Apang sang ginsugdan ang pagtingob, ginbaton ini sing maayo sang amon mga kauturan, kalabanan sa ila nagkasadya nga makatipon sila sing tingob.

Sing makawiwili, bisan gani ang mga indi Saksi masami nga nagkooperar sa pagtingob sang amon mga kongregasyon. Halimbawa, sa ­Lanett, Alabama, ginpamangkot ang mga kaingod malapit sa Kingdom Hall kon bala mamatok sila sa pagkadto sang mga itom sa mga miting. Ginkamusta sang isa ka tigulang nga puti nga babayi ang itom nga utod nga lalaki, nga nagasiling: “Kadto lang kamo diri sa amon palibot kag magsimba sa inyo Dios tubtob sa luyag ninyo!”

Matutom nga mga Utod sa Etiopia

Sang 1974 nalipay kami sa pagbaton sing lima ka bulan kag tunga nga paghanas para sa pagkamisyonero sa Watchtower Bible School of Gilead sa Siudad sang New York. Ginpadala kami sadto sa pungsod sang Etiopia, sa Aprika. Si ­Haile Selas­sie, ang emperador, bag-o lang ginpahalin sa iya posisyon kag ginbilanggo sa iya balay. Sanglit gindumilian ang amon pagbantala, gin-apresyar namon ang mainit nga pagkasuod sang amon Cristianong paghiliutod.

Nagkabuhi kami kag nag-alagad upod sa madamo sa ila nga sang ulihi ginbilanggo bangod sang ila pagpasakop sa matuod nga pagsimba. Ang iban sang amon mahal nga mga abyan ginpamatay pa gani. Si Adera Teshome amo ang kaupod ko nga gulang sa isa ka kongregasyon sa kapital sang Etiopia, ang Addis Ababa.⁠a Pagkatapos sang tatlo ka tuig nga pagkabilanggo, ginpatay sia. Natural, ginsubuan gid sing daku ang iya asawa. Makalilipay gid nga makita sia nga malipayon pagligad sang mga tinuig samtang nagaalagad subong isa ka payunir!

Si Worku Abebe, isa pa ka matutom nga utod nga lalaki, walo ka beses nga ginpamatbatan sing kamatayon.* Apang wala gid sia ginhadlukan! Sang katapusan nga makita ko sia, ginpakita niya sa akon ang iya mga dulunggan nga ginhanog sang mga guwardia sa bilangguan sang pulo sang riple. May paglahog nga ginsugiran niya ako nga ang iya ginapamahaw, ginapanyaga, kag ginapanihapon amo ang pulo sang mga riple. Bisan pa patay na sia, mahigugmaon gihapon sia nga ginadumdom sang kauturan.

Si Hailu Yemiru isa pa ka utod nga lalaki nga ginadumdom ko sing malipayon.* Nagpakita sia sing huwaran nga gugma para sa iya asawa. Gindakop sia, apang sanglit nagabusong sia kag manugbata na, ginpangabay ni Hailu ang awtoridad sang bilangguan nga kon mahimo sia na lang ang makuha sang iya lugar sa bilangguan. Sang ulihi, sang wala niya ginkompromiso ang iya pagtuo, ginpatay sia.​—⁠Juan 15:​12, 13; Efeso 5:⁠28.

Bangod sang nagalain nga kahimtangan sang politika sa Etiopia, nagsaylo kami sa Kenya sang 1976. Sa sulod sang pito ka tuig nag-alagad kami sa nagalakbay nga hilikuton, nagaduaw sa kauturan sa madamo nga pungsod sang Sidlangan nga Aprika​—⁠lakip ang Kenya, Etiopia, Sudan, Sey­chelles, Uganda, kag Tanzania. Naglakbay man ako sa Burundi kag Rwanda sang pila ka okasyon subong bahin sang isa ka delegasyon agod makighambal sa mga opisyal tuhoy sa legal nga pagrehistro sa amon hilikuton sa sadto nga mga pungsod.

Makalilipay ang magbalik sa Etiopia sang Enero 1992 agod magtambong sa una nga distrito nga kombension nga ginhiwat didto sa tapos gindula ang pagdumili sa amon hilikuton. Madamo sang kapin sa 7,000 nga nagtambong ang wala nagakilalahay, kay sang una nagatipon ang kauturan sa diutay nga mga grupo lamang. Sa kada adlaw sang kombension, ang kalabanan nagaabot na duha ka oras antes magsugod ang programa kag nagapabilin tubtob sa gab-i na, nga nagakalipay sa amon mahigugmaon nga paghiliutod.

Nalutos ang Tribalismo

Sa sulod sang mga siglo nagabaskog gid ang tribalismo sa Aprika. Sa Burundi kag Rwanda, halimbawa, ang pinakadaku nga mga grupo sang rasa, ang mga Hutu kag mga Tutsi, madugay na nga nagadumtanay. Sugod sang matigayon sining mga pungsod ang independensia gikan sa Belgium sang 1962, ang mga katapo sining duha ka grupo sang rasa nagapatyanay sing linibo. Busa, makalilipay gid nga makita ang mga katapo sining mga grupo nga nangin mga Saksi ni Jehova nga nagapangabudlay sing tingob sa paghidait! Ang matuod nga gugma nga ginapakita nila sa isa kag isa nagpalig-on sa madamo nga iban pa nga mamati sa mga kamatuoran sang Biblia.

Sing kaanggid, ang mga grupo sang mga rasa sa Kenya nag-ilinaway man anay. Daw ano ini ka tuhay sa Cristianong paghiliutod sang katawhan ni Jehova sa Kenya! Makita mo ang mga tawo gikan sa nanuhaytuhay nga mga grupo sang rasa nga nagasimba nga may paghiusa sa mga Kingdom Hall. Nalipay gid ako nga makita ang madamo sini sa ila nga nagsikway sang ila pagdumtanay bangod sang nanuhaytuhay nga mga tribo kag nagapakita sing matuod nga gugma para sa ila kauturan nga mga lalaki kag mga babayi sang iban nga mga grupo sang rasa.

Malipayon Bangod sang Amon Paghiliutod

Samtang ginabalikid ko ang kapin sa 50 ka tuig nga pagpakig-upod sa organisasyon sang Dios, ginapuno ang akon tagipusuon sang pasalamat kay Jehova kag sa iya Anak, nga si Jesucristo. Makatilingala gid nga makita kon ano ang ila ginpahanabo sa duta! Indi, ang mga kahimtangan indi nangin himpit pirme sa tunga sang katawhan sang Dios, kag bisan sa karon. Apang indi mapaabot nga ang ginatos ka tuig sang mabahinbahinon sa rasa nga mga panudlo sang kalibutan ni Satanas mapanas sa isa ka gab-i lamang. Kay man, dihimpit pa kita.​—⁠Salmo 51:⁠5.

Samtang, ginapaanggid ko ang organisasyon ni Jehova batok sa kalibutan, nagaawas sa akon tagipusuon ang apresasyon para sa amon matuod, bug-os kalibutan nga paghiliutod. Madumduman ko pa gihapon sing makalilipay yadtong kauturan sa Cleveland, tanan puti, nga nagpadaku sa akon sa kamatuoran. Kag samtang ginatan-aw ko ang amon kauturan sa nabagatnan nga Estados Unidos, mga puti kag mga itom, nga nagbulos sing tinagipusuon nga utudnon nga gugma sa ila anay dumot, ang akon tagipusuon nagakasadya. Nian, labi pa gid nga gin-apresyar ko ang amon bug-os kalibutan nga paghiliutod sang magkadto ako sa Aprika kag masaksihan gid kon paano napanas sang Pulong ni Jehova ang mga pagdumtanay sa ulot sang mga tribo.

Sa pagkamatuod, husto gid ang ginpabutyag ni Hari David sang dumaan nga tion sang magsiling sia: “Yari karon! Daw ano kaayo kag daw ano katahom sang mag-ulutod nga magpuyo sing tingob sa paghiliusa!”​—⁠Salmo 133:⁠1.

[Footnote]

[Piktyur sa pahina 23]

Ang lubong sang akon lola

[Piktyur sa pahina 24]

Ang Tutsi kag Hutu nga mga Saksi malipayon nga nagapangabudlay sing mahidaiton

[Piktyur sa pahina 25]

Upod sa akon asawa, nga si Lois