Mga Pamatan-on—Pamatuki ang Espiritu sang Kalibutan
“Karon nabaton naton, indi ang espiritu sang kalibutan, kundi ang espiritu nga gikan sa Dios.”—1 CORINTO 2:12.
1, 2. (a) Ano nga kinatuhayan ang makita sa ulot sang mga pamatan-on sang kalibutan kag sang mga pamatan-on sa mga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova? (b) Anong makalilipay nga pagdayaw ang mahatag sa kalabanan nga Saksi nga mga pamatan-on?
“ANG aton batan-on nga kaliwatan ginaluyahan sing buot, ginasikway kag nagarebelde.” Amo ang ginsiling sang pamantalaan nga The Sun-Herald sang Australia. Nagsiling pa ini: “Ang mga rekord sang hukmanan nagapakita sing 22 por siento nga pagdugang [sangsa nagligad nga tuig] sa kadamuon sang mga pamatan-on nga ginsumbong sing serioso nga pag-atake . . . Ang mga pamatan-on nagahikog sa kataason nga nagtatlo ka pilo sugod sang tungatunga sang katuigan 1960 . . . Kag ang kal-ang sa kaliwatan nangin isa gid ka kadadalman nga ginadalhayan sang nagadamo nga pamatan-on pakadto sa droga, alkohol, kag di-hungod nga pagpatay sa kaugalingon.” Apang, ini nga kahimtangan indi lamang limitado sa isa ka pungsod. Sa bug-os nga kalibutan, ang mga ginikanan, mga manunudlo, kag mga propesyonal sa kapagros sang hunahuna nahanusbo sa kahimtangan sang mga pamatan-on.
2 Daku gid ang kinatuhayan sang kalabanan nga mga pamatan-on karon kag sang mabuot nga mga pamatan-on nga makita sa mga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova! Indi bangod mga himpit sila. Nagapakigsumpong man sila sa “mga kailigbon nga pinamatan-on.” (2 Timoteo 2:22) Apang subong isa ka grupo, ining mga pamatan-on maisugon nga nagapanindugan sa kon ano ang husto kag wala nagapadala sa mga pag-ipit sang kalibutan. Bug-os tagipusuon namon nga ginadayaw kamo tanan nga pamatan-on nga nagamadinalag-on sa pagpakig-away batok sa “malimbungon nga mga buhat” ni Satanas! (Efeso 6:11, footnote) Kaangay ni apostol Juan, napahulag kita sa pagkomento: “Nagasulat ako sa inyo, mga pamatan-on nga lalaki [kag babayi], bangod mabakod kamo kag ang pulong sang Dios nagapabilin sa inyo kag gindaug ninyo ang isa nga malauton.”—1 Juan 2:14.
3. Ano ang kahulugan sang tinaga nga “espiritu”?
3 Walay sapayan sina, agod padayon kamo nga magmadinalag-on sa inyo pagpakig-away batok sa isa nga malaut, dapat kamo manikasog sing lakas nga pamatukan ang ginatawag sang Biblia nga “espiritu sang kalibutan.” (1 Corinto 2:12) Suno sa isa ka awtoridad sa Griego, ang “espiritu” nagakahulugan sang “disposisyon ukon impluwensia nga nagapuno kag nagakontrol sa kalag ni bisan sin-o.” Halimbawa, kon makita ninyo nga ang isa mainiton sing ulo, ayhan makasiling kamo nga may malain sia nga “espiritu.” Ang inyo “espiritu,” disposisyon, ukon huyog sang hunahuna nagaimpluwensia sang inyo mga desisyon; nagaimpluwensia ini sang inyo mga ginahimo kag ginahambal. Sing makawiwili, sarang mapadayag sang mga indibiduwal kag mga grupo ang isa ka “espiritu.” Si apostol Pablo nagsulat sa isa ka grupo sang mga Cristiano: “Ang di-bagay nga kaayo ni Ginuong Jesucristo mangin sa espiritu nga inyo ginapakita.” (Filemon 25) Kon amo, ano gid bala nga espiritu ang ginapadayag sining kalibutan? Sanglit “ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang isa nga malauton,” nga si Satanas nga Yawa, ang espiritu sang kalibutan indi gid mahimo nga mangin maayo, indi bala?—1 Juan 5:19.
Paghibalo sa Espiritu sang Kalibutan
4, 5. (a) Anong espiritu ang nag-impluwensia sa mga yara sa kongregasyon sang Efeso antes sila nangin mga Cristiano? (b) Sin-o ang “manugdumala sang awtoridad sang hangin,” kag ano ang “hangin”?
4 Si Pablo nagsulat: “Kamo ang mga ginbuhi sang Dios bisan pa kamo mga patay sa inyo mga paglapas kag mga sala, nga kamo anay naglakat suno sa sistema sang mga butang sining kalibutan, suno sa manugdumala sang awtoridad sang hangin, ang espiritu nga nagapanghikot karon sa mga anak sang pagkamalinapason. Huo, sa tunga nila naggawi anay kita tanan suno sa kailigbon sang aton unod, ginahimo ang mga butang nga ginahandum sang unod kag sang hunahuna, kag kinaugali nga mga anak kita sang kasingkal subong sang iban.”—Efeso 2:1-3.
5 Antes mahibaluan ang Cristianong dalanon, ang mga Cristiano sa Efeso wala hinalung-ong nga nangin mga sumulunod sang “manugdumala sang awtoridad sang hangin,” nga si Satanas nga Yawa. Ina nga “hangin” indi isa ka literal nga duog nga ginapuy-an ni Satanas kag sang iya mga demonyo. Sang ginsulat ni Pablo ining mga pinamulong, si Satanas nga Yawa kag ang iya mga demonyo makakadto gihapon sa langit. (Ipaanggid ang Job 1:6; Bugna 12:7-12.) Ang tinaga nga “hangin” nagakahulugan sang espiritu, ukon panimuot sa hunahuna, nga nagapangibabaw sa kalibutan ni Satanas. (Ipaanggid ang Bugna 16:17-21.) Kaangay sang hangin sa palibot naton, ining espiritu yara bisan diin.
6. Ano ang “awtoridad sang hangin,” kag paano ini ginagamit sa madamong pamatan-on?
6 Apang ano ang “awtoridad sang hangin”? Ayhan nagapatuhoy ini sa daku nga impluwensia sini nga “hangin” sa mga tawo. Si Pablo nagsiling nga ining espiritu ‘nagapanghikot sa mga anak sang pagkamalinapason.’ Gani ang espiritu sang kalibutan ginatunaan sang espiritu sang pagkamalinapason kag pagrebelde, kag ang pag-ipit sang katubotubo isa ka paagi nga ginagamit ini nga awtoridad. “Kon yara kamo sa eskwelahan,” siling sang isa ka Saksi nga dalagita, “ang tanan pirme nagapalig-on sa inyo nga magmangin rebelyuso diutay. Labi kamo nga tahuron sining mga pamatan-on kon maghimo kamo sing diutay nga pagrebelde.”
Mga Pagpadayag sang Espiritu sang Kalibutan
7-9. (a) Ihatag ang pila ka paagi nga ang espiritu sang kalibutan ginapadayag sa tunga sang mga pamatan-on sa karon. (b) Nakita bala ninyo ang bisan diin sini nga mga butang sa inyo lugar?
7 Ano ang pila ka pagpadayag sang espiritu sang kalibutan sa tunga sang mga pamatan-on karon? Pagkadibunayag kag pagkarebelyuso. Ang isa ka report sang magasin nagsiling nga kapin sa 70 porsiento sang mga dyunyor kag mga senyor sa kolehiyo ang nagsiling nga nagkodigo anay sila sang hayskul sila. Ang di-matinahuron, mayubiton, kag malaw-ay nga hambal lapnag man. Matuod, kon kaisa si Job kag si apostol Pablo naggamit sang mahimo tamdon nga pagyubit sa pagpabutyag sing matarong nga kaakig. (Job 12:2; 2 Corinto 12:13) Apang, ang mapintas nga pagyubit nga mabatian sa bibig sang madamong pamatan-on masunson nga katumbas sa pagpasipala.
8 Ang sobra nga paglingawlingaw mga pagpadayag man sang espiritu sang kalibutan. Ang mga naytklab para sa mga pamatan-on, rave,a kag iban pa nga porma sang magansal nga pagkinalipay popular sa tunga sang mga pamatan-on. Ang sobra nga pagpamayo kag pagpamustura lapnag man. Halin sa halog nga hip-hop nga mga estilo pakadto sa makakilibang nga mga uso, subong sang pagtuhog sa mga bahin sang lawas, ginapakilala sang madamong pamatan-on karon ang ila kaugalingon upod sa rebelyuso nga espiritu sang kalibutan. (Ipaanggid ang Roma 6:16.) Ang pagkawili sa materyal nga mga pagkabutang isa man ka pagpadayag. Suno sa isa ka edukasyonal nga balasahon, “ginadagsaan sang mga manugbaligya ang mga pamatan-on sing bugana nga koleksion sang mga pamaagi kag ayhan sing makahalawhaw [nga kadamuon] sang mga produkto.” Sa tion nga maggradwar sa hayskul ang mga pamatan-on sa Estados Unidos, madayag na sila sa 360,000 ka pasayod sa telebisyon. Mahimo man kamo ipiton sang inyo mga katubotubo nga magbakal. Ang 14-anyos nga dalagita nagsiling: “Ang tanan pirme nagapamangkot, ‘Ano ang brand sang imo sweater, dyaket, ukon delargo?’ ”
9 Sugod sang panahon sang Biblia, ang malaw-ay nga musika nangin kasangkapan ni Satanas sa pagpukaw sing mahigko nga paggawi. (Ipaanggid ang Exodo 32:17-19; Salmo 69:12; Isaias 23:16.) Indi makapakibot, nian, nga ang musika nga may makasululay sa sekso—kon indi gid man maathag—nga mga liriko, malaw-ay nga mga hambal, kag magansal, makapulukaw nga tiempo bantog. Apang ang isa pa ka pagpadayag sang mahigko nga espiritu sining kalibutan amo ang seksuwal nga imoralidad. (1 Corinto 6:9-11) Report sang The New York Times: “Ang sekso para sa madamong tin-edyer nangin halos isa ka kinahanglanon agod kahamut-an sang ila mga katubotubo. . . Kapin sa dos-tersia sang mga senyor sa hayskul ang may inagihan na sa sekso.” Ang isa ka artikulo sa The Wall Street Journal nagsambit sing ebidensia nga ang mga kabataan sa ulot sang edad nga 8 kag 12 “nangin mas masupog sa sekso.” Ang nagretiro sining karon lang nga manuglaygay sa eskwelahan nagsiling: “Makita na naton ang pila ka grade six nga nagamabdos.”b
Pagsikway sa Espiritu sang Kalibutan
10. Paano ang pila ka pamatan-on gikan sa Cristianong pamilya nadala sang espiritu sang kalibutan?
10 Sing makapasubo, ang pila ka Cristianong pamatan-on nasulay sang espiritu sang kalibutan. “Maayo nga panimuot ang akon ginapakita sa atubangan sang akon mga ginikanan kag mga masigka-Cristiano,” ginabaton sang isa ka Haponesa nga dalagita. “Apang nagakabuhi man ako sing doble-kara.” Ang isa ka dalagita nga taga-Kenya nagsiling: “Sa pila ka tion nagkabuhi ako sing doble-kara, nga naglakip sang mga party, rock music, kag malain nga mga abyan. Nahibaluan ko nga malain ini, apang gintinguhaan ko nga indi ini pagsapakon, sa paglaum nga magalipas man lang ini sa ulihi. Apang wala ini maglipas. Labi pa ini nga naglain.” Ang isa pa ka dalagita, gikan sa Alemanya, nagsiling: “Nagsugod ang tanan sa malain nga sahi sang mga abyan. Pagkatapos sini nagpanigarilyo ako. Luyag ko nga masaklaw ang akon mga ginikanan, apang akon lamang kaugalingon ang ginsaklaw ko.”
11. Paano napamatukan ni Caleb nga magbuylog sa kadam-an sang ang napulo ka lampitaw nagpauli nga may malain nga balita?
11 Apang, posible nga pamatukan, huo sikwayon, ang espiritu sang kalibutan. Binagbinaga ang dumaan nga halimbawa ni Caleb. Sang ang napulo ka talawan nga lampitaw nagpauli nga may malain nga balita tuhoy sa Ginsaad nga Duta, sia, upod ni Josue, wala mahadlok kag magbuylog sa kadam-an. Maisugon sila nga nagsiling: “Ang duta nga amon ginlatas sa paglampitaw sa sini tama gid kaayo nga duta. Kon si Jehova nahamuot sa aton, nian pat-od gid nga pasudlon niya kita sa sining duta kag ihatag ini sa aton, ang duta nga nagailig ang gatas kag dugos.” (Numeros 14:7,8) Ano ang nagbulig kay Caleb nga pamatukan yadtong tanan nga pag-ipit? Si Jehova nagsiling tuhoy kay Caleb: “May tuhay nga espiritu sa iya.”—Numeros 14:24.
Pagpakita sing “Tuhay nga Espiritu”
12. Ngaa importante nga ipakita ang “tuhay nga espiritu” may kaangtanan sa panghambal sang isa?
12 Sa karon, nagakinahanglan sing kaisog kag kusog agod ipakita ang “tuhay nga espiritu,” ukon panimuot sang hunahuna—isa nga tuhay sa iya sang kalibutan. Ang isa ka paagi nga sarang ninyo ini mahimo amo ang paglikaw sa mayubiton, di-matinahuron nga hambal. Sing makawiwili, ang Hiligaynon nga tinaga nga “mayubiton” naghalin sa Griegong berbo nga nagakahulugan sing literal nga “pagpang-it sa unod kaangay sang ido.” (Ipaanggid ang Galacia 5:15.) Subong nga ang ngipon sang ido makapang-it sang unod sa tul-an, ang mayubiton nga “lahog” makahublas sa iban sang ila dignidad. Apang ang Colosas 3:8 nagalaygay sa inyo nga ‘huklason ang tanan, kaakig, kasingkal, kalainan, pasipala, kag malaw-ay nga pululungon sang inyo baba.’ Kag ang Hulubaton 10:19 nagasiling: “Sa kabuganaan sang mga pulong wala ginakulangi sing paglapas, apang ang nagapugong sang iya mga bibig nagapanghikot sing mainandamon.” Kon may mag-insulto sa inyo, punggi ang inyo kaugalingon nga inyo ‘mataya ang pihak nga pisngi,’ ayhan matawhay kag mahidaiton nga nagapakighambal sa manugpasipala sing pribado.—Mateo 5:39; Hulubaton 15:1.
13. Paano mapakita sang mga pamatan-on ang timbang nga pagtamod sa materyal nga mga butang?
13 Ang isa pa ka paagi nga mapakita ang “tuhay nga espiritu” amo ang paghupot sing timbang nga pagtamod sa materyal nga mga butang. Sa pagkamatuod, natural lang nga gustuhon nga matigayon ang matahom nga mga butang. Si Jesucristo mismo nagpanag-iya sing dimagkubos isa ka de-kalidad nga panapton. (Juan 19:23, 24) Apang, kon ang pagpanag-iya sing mga butang nangin daku gid nga handum kag pirme ninyo ginaingusan ang inyo mga ginikanan nga baklon ang mga butang nga indi gid nila masarangan, ukon kon luyag lang ninyo nga ilugon ang iban pa nga mga pamatan-on, kon amo ang espiritu sang kalibutan nagakontrol sa inyo labaw sa ginahunahuna ninyo. Ang Biblia nagasiling: “Ang tanan nga butang sa kalibutan—ang kailigbon sang unod kag ang kailigbon sang mga mata kag ang pagpakitakita sang pangabuhi sang isa—wala maghalin sa Amay, kundi naghalin sa kalibutan.” Huo, indi magpakontrol sa materyalistiko nga espiritu sang kalibutan! Tun-i nga mangin kontento sa kon ano ang inyo ginapanag-iyahan.—1 Juan 2:16; 1 Timoteo 6:8-10.
14. (a) Paano ginpakita sang katawhan sang Dios sang panahon ni Isaias ang di-timbang nga pagtamod sa kalingawan? (b) Anong mga katalagman ang nasumalang sang pila ka Cristianong mga pamatan-on sa mga naytklab kag magansal nga pagtilipon?
14 Ang paghupot sa kalingawan sa iya lugar importante man. Si manalagna Isaias nagsiling: “Kailo sa mga nagabangon sing aga pa agod makapangita lamang sila sing makahulubog nga ilimnon, nga nagaangan-angan sing gab-i na agod mapainit sila sang alak! Kag may arpa kag de-kuwerdas nga instrumento, pandereta kag lantoy, kag alak sa ila mga piesta; apang ang hilikuton ni Jehova wala nila ginsapak, kag ang binuhatan sang iya mga kamot wala nila makita.” (Isaias 5:11, 12) Masubo man ihambal, ang pila ka Cristianong pamatan-on nagpaduyog sa kaanggid nga magansal nga pagtilipon. Sang ang isa ka grupo sang Cristianong mga pamatan-on ginpangabay nga ilaragway ang nagakatabo sa mga naytklab para sa mga pamatan-on, ang isa ka dalagita nga utod nagsiling: “Pirme lang may away. Nasapwan ko ang akon kaugalingon nga naipit sa sini.” Sugpon sang isa pa ka solterito nga utod: “Inom, sigarilyo, mga butang nga kaangay sina.” Ang isa pa ka solterito nga utod nagbaton: “Ang mga tawo nagakahubog. Daw mga buangit sila! Kag may mga droga man. Madamong malain nga butang ang nagakatabo. Kon magkadto ka didto kag maghunahuna nga indi ka maapektuhan, nagsala ka.” Maayo gid nga rason, kon amo, nga ginalista sang Biblia ang kinagansal, ukon “magansal nga pagtilipon,” subong isa sang “mga buhat sang unod.”—Galacia 5:19-21, Byington; Roma 13:13.
15. Anong timbang nga pagtamod sa kalingawan ang ginahatag sang Biblia?
15 Indi mangin masubo ang inyo kabuhi kon likawan ninyo ang makalahalit nga kalingawan. Ginasimba naton ang “malipayon nga Dios,” kag luyag niya nga magkalipay kamo sa inyo pagkapamatan-on! (1 Timoteo 1:11; Manugwali 11:9) Apang ang Biblia nagapaandam: “Sia nga nagahigugma sang kalipayan [“kalingawan,” Lamsa] mangin indibiduwal nga imol.” (Hulubaton 21:17) Huo, kon ginahimo ninyo ang kalingawan nga labing importante nga butang sa inyo kabuhi, magaimol kamo sa espirituwal. Gani sunda ang mga prinsipio sang Biblia sa inyo pagpili sing kalingawan. May madamo nga paagi sa pagpangalipay nga magapabakod sa inyo kag indi magaguba sa inyo.c—Manugwali 11:10.
16. Paano mapakita sang Cristianong mga pamatan-on nga tuhay sila?
16 Ang pagpakita sing kaugdang sa inyo pamayo kag pamustura, ang pagsikway sa mga uso sang kalibutan, magapadayag man sa inyo nga tuhay. (Roma 12:2; 1 Timoteo 2:9) Amo man ang inyo pagpili sa inyo naluyagan nga musika. (Filipos 4:8,9) “May mga musika ako nga nahibaluan ko nga dapat ko kuntani ihaboy,” tu-ad sang isa ka Cristianong dalagita, “apang katahom gid sini pamatian!” Ang isa pa ka tin-edyer nga lalaki nagbaton man: “Para sa akon ang musika isa ka siod bangod mahuyugon ako sa sini. Kon may makita gani ako nga malain sa sini, ukon kon ipatalupangod ini sa akon sang akon mga ginikanan, dapat ko gid piliton ang akon hunahuna nga sundon ang sugo sangsa akon tagipusuon bangod sa akon tagipusuon luyag ko yadto nga musika.” Mga pamatan-on, indi mangin “ignorante sa mga padugi [ni Satanas]”! (2 Corinto 2:11) Ginagamit niya ang musika sa panikasog nga patalikdon ang lamharon nga mga Cristiano gikan kay Jehova! May mga artikulo nga nagguwa anay sa mga publikasyon sang Watch Tower nga nagabinagbinag sang rap, heavy metal, kag alternative rock music.d Apang, indi mahimo nga kumentuhan sang mga publikasyon sang Watch Tower ang tanan nga bag-ong uso kag estilo sang musika. Gani, dapat ninyo gamiton ang “ikasarang sa paghunahuna” kag “paghantop” kon nagapili kamo sing musika.—Hulubaton 2:11.
17. (a) Ano ang por·neiʹa, kag ano nga mga buhat ang ginalakip sini? (b) Ano ang kabubut-on sang Dios may kaangtanan sa moralidad?
17 Sa katapusan, dapat ninyo huptan ang inyo kaugalingon nga matinlo sa moral. Ang Biblia nagalaygay: “Palagyo kamo sa pagkamakihilawason.” (1 Corinto 6:18) Ang orihinal nga Griegong tinaga para sa pakighilawas, por·neiʹa, nagapatuhoy sa tanan malaw-ay seksuwal nga buhat nga nagadalahig sang paggamit sang mga kinatawo sa guwa sang wagkus sang pag-asawahay. Nagalakip ina sang oral sex kag sang hungod nga paghuluhampang sa mga kinatawo. Madamong Cristianong pamatan-on ang nagahimo sini, nagahunahuna nga wala gid sila nagahimo sing pakighilawas. Apang, ang Pulong sang Dios maathag nga nagasiling: “Amo ini ang kabubut-on sang Dios, ang pagpakabalaan sa inyo, agod nga maglihi kamo sa pagpakighilawas; agod nga ang tagsa sa inyo makahibalo kon paano panag-iyahan ang iya kaugalingon nga suludlan sa pagkabalaan kag sa kadungganan.”—1 Tesalonica 4:3,4.
18. (a) Paano makalikaw ang isa ka pamatan-on nga madagtaan sang espiritu sang kalibutan? (b) Ano ang binagbinagon sa masunod nga artikulo?
18 Huo, sa bulig ni Jehova, malikawan ninyo nga madagtaan sang espiritu sang kalibutan! (1 Pedro 5:10) Walay sapayan sina, si Satanas masunson nagahinago sang iya makamamatay nga mga tiglapak, kag kon kaisa kinahanglan gid ang paghantop agod mamutikan ang katalagman. Ang masunod nga artikulo gindesinyo agod buligan ang mga pamatan-on nga mapalambo ang ila mga ikasarang sa paghantop.
[Mga footnote]
a Ang mga binayle masunson nagalawig sa bug-os nga gab-i. Para sa dugang nga kasayuran tan-awa ang “Pamangkot Sang mga Pamatan-on . . . Isa Lamang Bala ka Dimakahalalit nga Kalingawan ang ‘Raves’?” sa Enero 8, 1998, nga guwa sang Magmata!
b Mga kabataan nga mga 11 anyos.
c Para sa mga panugda, tan-awa ang mga pahina 296-303 sang libro nga Questions Young People Ask—Answers That Work.
d Tan-awa ang Abril 15, 1993, nga guwa sang Ang Lalantawan.
Mga Pamangkot Para sa Repaso
◻ Ano ang “espiritu sang kalibutan,” kag paano ini may “awtoridad” sa mga tawo?
◻ Ano ang pila ka pagpadayag sang espiritu sang kalibutan sa tunga sang mga pamatan-on karon?
◻ Paano mapakita sang Cristianong mga pamatan-on ang “tuhay nga espiritu” may kaangtanan sa panghambal kag kalingawan?
◻ Paano mapakita sang Cristianong mga pamatan-on ang “tuhay nga espiritu” may kaangtanan sa moral kag musika?
[Laragway sa pahina 9]
Madamong pamatan-on ang nagapakita nga paagi sa ila paggawi napaidalom sila sa “awtoridad” sang espiritu sang kalibutan
[Laragway sa pahina 10]
Mangin mapilion sa inyo naluyagan nga musika
[Laragway sa pahina 11]
Kinahanglan ang kaisog agod mapamatukan ang espiritu sang kalibutan