“May Inhustisya Bala sa Dios?”

1. Ano ang posible nga mabatyagan naton sa nagakatabo nga mga inhustisya?

GINTUNTO ang isa ka tigulang nga balo nga babayi gani nadula ang iya sinuptan nga kuarta. Ang isa ka wala sing mahimo nga lapsag ginbiyaan sang iya ginikanan. Ang isa ka tawo ginpriso bangod sa krimen nga wala niya man ginhimo. Ano ang reaksion mo sa sini nga mga sitwasyon? Sigurado gid nga nagalalain ka sa sini, kag natural lang ina. Kita nga mga tawo may mabaskog nga balatyagon sa kon ano ang husto kag sala. Nagapangakig kita kon may inhustisya nga ginahimo. Gusto ta nga mabuligan ang biktima kag silutan ang nakasala. Pero kon indi ini matabo, posible nagapalibog kita: ‘Nakita bala sang Dios ang nagakatabo? Ngaa wala sia sang may ginahimo?’

2. Ano ang reaksion ni Habacuc sa inhustisya, kag ngaa wala sia ginsaway ni Jehova bangod sini?

² Sa Biblia, mabasa naton nga ang pila ka matutom nga alagad ni Jehova nakapamangkot man sini. Halimbawa, ang manalagna nga si Habacuc nangamuyo sa Dios: “Ngaa ginapatan-aw mo sa akon ang makakulugmat nga inhustisya? Ngaa ginatugutan mo ang kasingki, pagkamalinapason, krimen, kag kapintas nga maglapnag bisan diin?” (Habacuc 1:3, Contemporary English Version) Wala ginsaway ni Jehova si Habacuc sa iya prangka nga pamangkot, kay gintuga niya ang tawo nga may kinaiya nga katarungan. Gani, sa gamay nga paagi mapakita naton ang katarungan pareho kay Jehova.

Ginadumtan ni Jehova ang Inhustisya

3. Ngaa makasiling kita nga mas nahibaluan ni Jehova ang mga inhustisya sangsa aton?

³ Wala nagapabulagbulag si Jehova sa inhustisya. Makita niya ang nagakatabo. Parte sa adlaw ni Noe, ang Biblia nagasugid sa aton: “Nakita ni Jehova nga tuman gid ang kalautan sang tawo sa duta kag ang tagsa ka huyog sang iya hunahuna kag tagipusuon malain sa tanan nga tion.” (Genesis 6:5) Binagbinaga kon ano ang buot silingon sini. Nakahibalo kita parte sa pila ka inhustisya nga nagakatabo bangod nabatian naton ini ukon naeksperiensiahan naton ini mismo. Pero, nahibaluan ni Jehova ang inhustisya sa bilog nga kalibutan. Nakita niya ini tanan! Dugang pa, mahibaluan niya ang mga huyog sang tagipusuon, ang malain nga panghunahuna nga amo ang rason nga nagahimo sila sang malain.—Jeremias 17:10.

4, 5. (a) Paano ginapakita sang Biblia nga nagaulikid si Jehova sa mga biktima sang inhustisya? (b) Paano si Jehova mismo naapektuhan sang inhustisya?

⁴ Pero wala lang ginatan-aw ni Jehova ang mga inhustisya. Ginaulikdan man niya ang mga biktima sini. Sang ginpintasan sang kaaway nga mga pungsod ang iya katawhan, naluoy si Jehova “sa ila pag-ugayong bangod sang pagpigos kag pagpamintas sa ila.” (Hukom 2:18) Basi napanilagan mo sa pila ka tawo nga kon pirme sila makakita sang inhustisya, daw normal na lang ini para sa ila. Pero indi amo sina si Jehova! Nakita niya ang tanan nga inhustisya sa sulod na sang mga 6,000 ka tuig, pero wala madula ang iya dumot sa sini. Ginapasalig kita sang Biblia nga ang mga butang pareho sang “butigon nga dila,” “mga kamot nga nagapaagay sing dugo nga wala sing sala,” kag ang “butigon nga saksi nga nagasugid sing kabutigan” makangilil-ad sa iya.—Hulubaton 6:16-19.

⁵ Binagbinaga man, ang mabaskog nga pagsaway ni Jehova sa indi makatarunganon nga mga lider sa Israel. “Indi bala nga dapat nahibaluan ninyo kon ano ang matarong?” pamangkot niya sa ila paagi sa iya manalagna. Sa tapos ginsugid ni Jehova sing maathag ang ila pag-abuso sa gahom, gintagna niya ang matabo sa sining malain nga mga tawo: “Mangayo sila sing bulig kay Jehova, apang indi sia magsabat sa ila. Sa sina nga tion lipdan niya ang iya nawong sa ila, bangod sang ginahimo nila nga malaut.” (Miqueas 3:1-4) Nangil-ad gid si Jehova sa inhustisya! Sia mismo nakaeksperiensia sini! Sa sulod sang linibo ka tuig, indi makatarunganon nga ginayaguta sia ni Satanas. (Hulubaton 27:11) Dugang pa, naapektuhan gid si Jehova sang pinakamakangilil-ad nga inhustisya. Kay ang iya Anak, nga ‘wala sing nahimo nga sala,’ ginpatay bilang isa ka kriminal. (1 Pedro 2:22; Isaias 53:9) Maathag nga si Jehova wala nagapabulagbulag ukon nagapabungolbungol sa mga nagaantos sang inhustisya.

6. Ano ayhan ang mangin reaksion naton kon mabiktima kita sang inhustisya, kag ngaa?

⁶ Pero kon makakita kita sang inhustisya, ukon kon kita mismo mabiktima sini, natural lang nga maakig kita. Ginhimo kita sa larawan sang Dios, kag ang inhustisya kabaliskaran gid sa tanan nga kinaiya ni Jehova. (Genesis 1:27) Ti, ngaa ginatugutan sang Dios ang inhustisya?

Ang Importante nga Isyu

7. Paano ginkuestyon ni Satanas ang ngalan kag paagi sa paggahom ni Jehova?

⁷ Ang sabat sa sining pamangkot may koneksion sa importante nga isyu. Nahibaluan naton nga may kinamatarong ang Manunuga sa paggahom sa duta kag sa tanan nga nagaistar sa sini. (Salmo 24:1; Bugna 4:11) Pero, sa umpisa sang kasaysayan sang tawo, ginpasipalahan ang maayo nga ngalan ni Jehova kag ginkuestyon ang iya paagi sa paggahom. Paano ini natabo? Ginsugo ni Jehova ang una nga lalaki, si Adan, nga indi magkaon halin sa isa ka kahoy sa hardin nga amo ang iya Paraiso nga puluy-an. Kag ano ang matabo kon indi sia magtuman? “Pat-od gid nga mapatay ka,” siling sa iya sang Dios. (Genesis 2:17) Ang sugo sang Dios indi mabudlay para kay Adan ukon sa iya asawa, si Eva. Pero, ginkumbinsi ni Satanas si Eva nga estrikto gid ang Dios. Ano ang matabo kon magkaon sia? Ginbutigan ni Satanas si Eva: “Indi kamo mapatay. Kay nakahibalo ang Dios nga sa adlaw nga magkaon kamo sini, magamuklat ang inyo mga mata kag mangin kaangay kamo sa Dios, nga nakahibalo kon ano ang maayo kag malain.”—Genesis 3:1-5.

8. (a) Ano ang ginpahangop ni Satanas sa iya ginsiling kay Eva? (b) Ano ang ginkuestyon ni Satanas parte sa ngalan kag pagkasoberano sang Dios?

⁸ Sa iya ginsiling wala lang ginpahangop ni Satanas nga si Jehova nagdingot sing importante nga impormasyon kay Eva kundi nga nagbinutig pa Sia sa iya. May ginhimo si Satanas para duhaduhaan ni Eva kon ano nga klase sang Persona si Jehova. Bangod sini, ginpakahuy-an gid ni Satanas ang ngalan sang Dios. Ginpakalain man niya ang pagkasoberano ukon ang paagi sang paggahom ni Jehova. Wala ginkuestyon ni Satanas ang kamatuoran nga ang Dios amo ang Soberano. Pero ginpagua niya nga ang Dios wala sing kinamatarong sa paggahom, indi nagakadapat nga maggahom, kag indi insakto ang paagi sa paggahom. Kon sa aton pa, nagsiling sia nga wala ginagamit ni Jehova ang iya paggahom sa matarong nga paagi kag sa kaayuhan sang Iya mga sakop.

9. (a) Ano ang resulta bangod wala nagtuman si Adan kag si Eva, kag ano nga importante nga mga pamangkot ang dapat sabton? (b) Ngaa wala na lang ginlaglag ni Jehova ang mga rebelde?

⁹ Bilang resulta, wala gintuman ni Adan kag ni Eva si Jehova kay nagkaon sila halin sa ginadumilian nga kahoy. Bangod wala sila nagtuman, dapat sila silutan sing kamatayon, base sa sugo sang Dios. Nagbinutig si Satanas gani may pila ka importante nga mga pamangkot nga dapat sabton. May kinamatarong gid bala si Jehova nga maggahom sa mga tawo, ukon dapat bala nga maggahom ang tawo sa iya kaugalingon? Ginagamit bala ni Jehova ang iya pagkasoberano sa pinakamaayo nga paagi? Puede kuntani gamiton ni Jehova ang iya wala tupong nga gahom sa paglaglag sa mga rebelde sadto mismo nga tion. Pero ang mga pamangkot wala sing koneksion sa gahom sang Dios, kundi sa iya ngalan, nga nagalakip sang iya paagi sa paggahom. Gani indi mapamatud-an ang pagkamatarong sang paggahom sang Dios kon laglagon si Adan, si Eva, kag si Satanas. Mahimo pa gani nga duhaduhaan pa gid ang iya paggahom. Ang paghatag sing tion amo lang ang paagi para mahibaluan kon bala ang tawo madinalag-on nga makagahom sa iya kaugalingon, nga wala ang Dios.

10. Ano ang ginpakita sang kasaysayan parte sa paggahom sang tawo?

¹⁰ Ano ang ginpakita sa pagligad sang tion? Sa sulod sang linibo ka tuig, gin-eksperimentuhan sang mga tawo ang madamo nga porma sang panguluhan, lakip ang awtokrasya, demokrasya, sosyalismo, kag komunismo. Ang resulta sini tanan ginasumaryo sa prangka nga ginsiling sang Biblia: “Ginagamhan sang tawo ang iya isigkatawo sa iya kahalitan.” (Manugwali 8:9) May rason gid si manalagna Jeremias sa pagsiling: “O Jehova, nahibaluan ko gid nga wala sing ikasarang ang tawo sa pagtuytoy sang iya dalanon. Wala sing ikasarang ang tawo sa pagtuytoy sang iya tikang.”—Jeremias 10:23.

11. Ngaa gintugutan ni Jehova nga mag-antos ang mga tawo?

¹¹ Nahibaluan ni Jehova halin sa umpisa nga ang pagkaindependiente ukon paggahom sang mga tawo sa ila kaugalingon, magaresulta sa grabe nga pag-antos. Kon amo sina, masiling bala nga indi sia makatarunganon kay gintugutan niya nga matabo ina? Indi ina matuod! Sa pag-ilustrar: Ibutang ta nga ang imo bata kinahanglan nga operahan para mabulong ang isa ka malala nga balatian. Nahibaluan mo nga magaantos sia sa sini, kag nagapasubo gid ini sa imo. Pero nabal-an mo man nga paagi sa operasyon, magaayo pa ang panglawas sang imo bata. Pareho sa sini, nahibaluan sang Dios nga ang iya pagtugot sa paggahom sang tawo magaresulta sa kabudlayan kag pag-antos kag gintagna pa gani niya ini. (Genesis 3:16-19) Pero nahibaluan man niya nga posible lang ang dayon kag daku nga paumpaw kon tugutan niya ang mga tawo nga maeksperiensiahan ang malain nga resulta sang pagrebelde. Sa sining paagi ang isyu parte sa pagkasoberano mahusay sing permanente kag indi na gid masulit liwat.

Ang Isyu Parte sa Integridad sang Tawo

12. Pareho sang ginpakita sa kaso ni Job, ano ang akusasyon ni Satanas sa mga tawo?

¹² May isa pa ka bahin ini nga isyu. Sang ginkuestyon ni Satanas kon bala husto kag matarong ang paggahom sang Dios, wala lang niya ginpasipalahan ang pagkasoberano kag ngalan ni Jehova kundi ginpasipalahan man niya ang integridad sang mga alagad sang Dios. Halimbawa, talupangda ang ginsiling ni Satanas kay Jehova parte sa matarong nga tawo nga si Job: “Indi bala nga ginaamligan mo sia kag ang iya panimalay kag ang tanan nga yara sa iya? Ginpakamaayo mo ang iya mga binuhatan, kag ginpadamo ang iya kasapatan sa duta. Apang untaya ang imo kamot kag kuhaa ang tanan nga yara sa iya, kag pat-od gid nga sikwayon ka niya.”—Job 1:10, 11.

13. Ano ang gusto ipagua ni Satanas sa iya mga akusasyon kay Job, kag ngaa nalakip sa sini ang bisan sin-o nga tawo?

¹³ Nangatarungan si Satanas nga ginagamit ni Jehova ang Iya gahom sa pag-amlig para baklon ang debosyon ni Job. Gusto niya ipagua nga ang integridad ni Job pakunokuno lang, nga ginasimba niya ang Dios bangod lang sang makuha niya bilang balos. Nagsiling si Satanas nga kon idingot kay Job ang pagpakamaayo sang Dios, biyaan ni Job ang iya Manunuga, bisan pa maayo sia nga tawo. Nahibaluan ni Satanas nga talalupangdon si Job bilang ‘matarong kag may integridad nga tawo. Nagakahadlok sa Dios kag nagalikaw sa malain.’a Gani kon maguba ni Satanas ang integridad ni Job, sigurado sia nga maguba man niya ang integridad sang bisan sin-o nga tawo. Masiling naton nga ginkuestyon gid ni Satanas ang katutom sang tanan nga gusto mag-alagad sa Dios. Maathag ina sa masunod nga ginsiling ni Satanas kay Jehova: “Ihatag sang tawo ang tanan nga yara sa iya tungod sa iya kabuhi.”—Job 1:8; 2:4.

14. Ano ang ginapakita sang kasaysayan parte sa akusasyon ni Satanas sa mga tawo?

¹⁴ Ginapakita sang kasaysayan nga madamo nga tawo, pareho kay Job, ang nagpabilin nga matutom kay Jehova sa mabudlay nga mga sitwasyon. Kabaliskaran gid ini sa pangangkon ni Satanas. Ginpahalipay nila ang tagipusuon ni Jehova paagi sa ila katutom. Gani may isabat na si Jehova sa pagyaguta ni Satanas nga ang mga tawo magauntat sa pag-alagad sa Dios kon pabudlayan sila. (Hebreo 11:4-38) Huo, ang mga tawo nga nagapalangga sa Dios wala magtalikod sa iya. Bisan pa ginabudlayan gid sila bangod sang mabug-at nga mga problema, nagasalig pa gid sila kay Jehova nga hatagan niya sila sing kusog nga makabatas.—2 Corinto 4:7-10.

15. Ano ang mahimo ipamangkot sang iban parte sa mga paghukom sang Dios sang una kag sa palaabuton?

¹⁵ Pero indi lang ang mga isyu parte sa pagkasoberano kag sa integridad sang tawo ang nalakip sa paghimo ni Jehova sing katarungan. Mabasa naton sa Biblia ang parte sa mga paghukom ni Jehova sa mga tawo kag bisan gani sa mga pungsod sang una. Mabasa man sa sini ang mga tagna parte sa paghukom nga himuon niya sa palaabuton. Ngaa makasalig kita nga si Jehova matarong sa iya mga paghukom sang una kag sa palaabuton?

Kon Ngaa Superyor ang Katarungan sang Dios

16, 17. Ano nga mga halimbawa ang nagapakita nga indi pirme insakto ang pagtan-aw sang mga tawo kon parte sa matuod nga katarungan?

¹⁶ Husto gid ang ginasiling sang Biblia parte kay Jehova: “Matarong ang tanan niya nga ginahimo.” (Deuteronomio 32:4) Wala sing bisan sin-o sa aton ang makasiling sini sa aton kaugalingon, kay masami nga ginapaburon sang aton limitado nga ihibalo ang aton paghangop sa kon ano ang husto. Halimbawa, binagbinaga si Abraham. Nakitluoy sia kay Jehova nga indi paglaglagon ang Sodoma, bisan pa malain gid ang mga tawo didto. Ginpamangkot niya si Jehova: “Papason mo gid bala ang matarong upod sa malauton?” (Genesis 18:23-33) Siempre, indi ina paghimuon ni Jehova. ‘Nagpaulan lang si Jehova sa Sodoma sing asupre kag kalayo’ sang nakalab-ot na ang matarong nga si Lot kag ang iya mga anak nga babayi sa siudad sang Zoar. (Genesis 19:22-24) Pero, si Jonas “naakig gid” sang ginkaluy-an sang Dios ang katawhan sang Ninive. Bangod napahibalo na ni Jonas ang ila kalaglagan, gusto niya makita nga malaglag sila, bisan pa naghinulsol gid sila.—Jonas 3:10–4:1.

¹⁷ Ginpasalig ni Jehova si Abraham nga ang Iya paghimo sing katarungan indi lang paglaglag sa mga malauton kundi pagluwas man sa mga matarong. Dapat man matun-an ni Jonas nga maluluy-on si Jehova. Kon ang mga malauton magbag-o, sia “handa sa pagpatawad.” (Salmo 86:5) Indi pareho sang pila ka tawo, si Jehova wala nagapanglaglag para lang ipakita sa iban nga may gahom sia. Indi man sia pareho sa ila nga wala nagapakita sang kaluoy kay nahadlok sila nga pensaron sang iban nga maluya sila. Si Jehova pirme gid nagapakita sing kaluoy kon may basihan ini.—Isaias 55:7; Ezequiel 18:23.

18. Ano nga mga halimbawa sa Biblia ang nagapakita nga si Jehova wala nagahukom base lang sa balatyagon?

¹⁸ Pero, si Jehova wala nagahukom base lang sa balatyagon. Sang nagsimba sa mga diosdios ang iya katawhan, si Jehova malig-on nga nagsiling: “Hukman ko ikaw suno sa imo mga dalanon kag pabayaron ko ikaw sa tanan mo nga makangilil-ad nga mga buhat. Indi ko ikaw pagpakitaan sing kaluoy; ukon sing pagkamainawaon, kay pabayaron ko ikaw suno sa imo mga dalanon.” (Ezequiel 7:3, 4) Kon indi pagbag-uhon sang mga tawo ang ila malain nga paggawi, si Jehova magahukom sing nagakabagay sa ila. Pero ang iya paghukom ginabase sa malig-on nga ebidensia. Gani sang mabatian niya ang mabaskog nga reklamo kontra sa Sodoma kag Gomorra, si Jehova nagsiling: “Manaug ako agod tan-awon kon bala matuod ukon indi ang reklamo nga nakalab-ot sa akon kag kon bala malaut gid ang ila ginahimo.” (Genesis 18:20, 21) Nagapasalamat gid kita nga si Jehova indi pareho sang madamo nga tawo nga nagapadasudaso sa paghukom bisan wala pa nila nabal-an ang matuod nga natabo! Si Jehova pareho gid sa ginasiling sang Biblia parte sa iya, “matutom sia nga Dios kag wala gid sing pagkadimatarong sa iya.”—Deuteronomio 32:4.

Saligi ang Katarungan ni Jehova

19. Ano ang mahimo naton kon may indi kita maintiendihan parte sa ginahimo ni Jehova?

¹⁹ Wala ginabinagbinag sang Biblia ang kada pamangkot parte sa mga ginhimo ni Jehova sang una. Wala man ini nagahatag sang tanan nga detalye kon paano magahukom si Jehova sa mga indibiduwal kag mga grupo sa palaabuton. Kon indi naton maintiendihan ang mga hitabo ukon mga tagna sa Biblia nga kulang sing detalye, makapakita kita sing katutom pareho kay manalagna Miqueas, nga nagsulat: “Ipakita ko ang nagahulat nga panimuot sa Dios nga magaluwas sa akon.”—Miqueas 7:7.

20, 21. Ngaa makasalig kita nga himuon pirme ni Jehova kon ano ang husto?

²⁰ Makasalig kita nga sa tanan nga sitwasyon, himuon ni Jehova kon ano ang husto. Bisan pa kon ang mga inhustisya daw wala ginasapak sang tawo, si Jehova nagapromisa: “Akon ang pagtimalos; ako ang magabalos.” (Roma 12:19) Kon magpakita kita sing nagahulat nga panimuot, ginapakita man naton nga pareho ang aton pagsalig kay apostol Pablo nga nagsiling: “May inhustisya bala sa Dios? Wala gid!”—Roma 9:14.

²¹ Subong, nagakabuhi pa kita sa “makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay atubangon.” (2 Timoteo 3:1) Ang inhustisya kag ang “pagpamigos nga ginahimo” nagresulta sa madamo nga pag-antos. (Manugwali 4:1) Pero, wala magbag-o si Jehova. Ginadumtan niya gihapon ang inhustisya, kag nagaulikid gid sia sa mga nabiktima sini. Kon magpabilin kita nga matutom kay Jehova kag sa iya pagkasoberano, hatagan niya kita sing kusog sa pagbatas asta sa gintalana nga tion nga tadlungon niya ang tanan nga inhustisya sa paggahom sang iya Ginharian.—1 Pedro 5:6, 7.