“Matarong ang Tanan Niya nga Ginahimo”

1, 2. (a) Ano nga grabe nga mga inhustisya ang naagihan ni Jose? (b) Paano gintadlong ni Jehova ang mga inhustisya?

GRABE gid ato nga inhustisya. Ang guapo nga pamatan-on wala sing nahimo nga krimen, pero ginbartolina sia, bangod ginbutangbutangan sia nga manglugos kuntani. Pero indi ini ang una nga inhustisya nga naagihan niya. Mga tinuig antes sini, sa edad nga 17, ining pamatan-on nga si Jose, gintraidoran sang iya mismo mga utod nga lalaki, nga diutayan lang magpatay sa iya. Pagkatapos sadto, ginbaligya sia bilang ulipon sa iban nga pungsod. Didto, ginpangindian niya ang mga pagsulay sang asawa sang iya agalon. Ang ginpangindian nga babayi naghimuhimo sang akusasyon, gani napriso si Jose. Makapasubo nga daw wala sing isa nga makabulig kay Jose.

² Pero, ang Dios nga ‘mahigugmaon sa pagkamatarong kag katarungan’ nagatan-aw. (Salmo 33:5) May ginhimo si Jehova para tadlungon ang mga inhustisya. Ginmaniobra niya ang mga hitabo asta makagua si Jose. Dugang pa sini, si Jose, ang tawo nga ginpriso, ginbutang sang ulihi sa isa ka dungganon nga posisyon nga may daku nga responsibilidad. (Genesis 40:15; 41:41-43; Salmo 105:17, 18) Napamatud-an gid man nga wala sing sala si Jose, kag gingamit niya ang iya mataas nga posisyon para luwason ang katawhan ni Jehova.—Genesis 45:5-8.

3. Ngaa natural lang nga gusto naton nga trataron kita sing makatarunganon?

³ Makapaumpaw gid sa aton ang istorya sang kabuhi ni Jose bangod tanan kita nakakita sing inhustisya ukon nangin biktima sini. Ang matuod, gusto naton tanan nga trataron kita sing makatarunganon. Natural lang ini kay ginhatagan kita ni Jehova sing mga kinaiya nga nagapakita sang iya mismo personalidad, kag ang katarungan isa sang iya nagapanguna nga mga kinaiya. (Genesis 1:27) Para makilala sing maayo si Jehova, dapat naton mahangpan kon paano sia nagapakita sing katarungan. Gani, maapresyar pa gid naton ang iya dalayawon nga mga paagi kag gusto naton nga mangin malapit pa gid sa iya.

Ano ang Katarungan?

4. Para sa mga tawo, ano sa masami ang kahulugan sang katarungan?

⁴ Sa masami, ginapensar sang mga tawo nga ang katarungan nagakahulugan sang patas nga pagpatuman sang mga kasuguan sa tanan. Ang libro nga Right and Reason—Ethics in Theory and Practice nagasiling nga ang “katarungan konektado sa kasuguan, obligasyon, mga kinamatarong, kag mga katungdanan, kag nagahukom nga wala sing ginadampigan ukon kon ano ang nagakadapat.” Pero, ang katarungan nga ginapakita ni Jehova wala ginabase sa pagpatuman lang sang mga regulasyon bangod isa ini ka katungdanan ukon obligasyon.

5, 6. (a) Ano ang kahulugan sang mga tinaga sa orihinal nga lenguahe nga gin-translate nga “katarungan”? (b) Ano ang buot silingon nga ang Dios matarong?

⁵ Mas maintiendihan pa gid naton ang kasangkaron kag kadakuon sang katarungan ni Jehova kon tun-an naton ang mga tinaga sa orihinal nga lenguahe nga gingamit sa Biblia. Sa Hebreong Kasulatan, tatlo ka panguna nga mga tinaga ang gingamit. Ang tinaga nga masami gina-translate nga “katarungan” mahimo man i-translate nga “matarong.” (Genesis 18:25) Ang duha pa ka tinaga masami gina-translate nga “pagkamatarong.” Sa Cristianong Griegong Kasulatan, ang tinaga nga gin-translate “pagkamatarong” nagakahulugan sing “husto ukon matarong nga kinaiya.” Kon amo, ang pagkamatarong kag katarungan halos pareho sang kahulugan.—Amos 5:24.

⁶ Gani, kon ang Biblia nagasiling nga ang Dios matarong, ginasugiran kita sini nga pirme niya ginahimo kon ano ang husto kag matarong, nga wala sing pagpasulabi. (Roma 2:11) Ang matuod, indi gid kita magpensar nga magahimo sia sang indi matarong. Ang matutom nga si Elihu nagsiling: “Imposible nga ang matuod nga Dios maghimo sing malaut, nga ang Labing Gamhanan maghimo sing sayop!” (Job 34:10) Gani, imposible gid nga si Jehova maghimo sang indi makatarunganon nga butang. Ngaa? Bangod sang duha ka importante nga rason.

7, 8. (a) Ngaa indi makahimo si Jehova sing inhustisya? (b) Ano ang rason kon ngaa matarong si Jehova sa pagtratar sa iban?

⁷ Una, balaan sia. Nabinagbinag na naton sa Kapitulo 3, nga si Jehova putli gid kag matadlong. Gani, indi sia puede maghimo sing indi makatarunganon. Binagbinaga kon ano ang buot silingon sini. Ang pagkabalaan sang aton Amay sa langit nagahatag sa aton sing mabakod nga rason sa pagsalig nga indi gid niya kita pagpintasan. May amo sini nga pagsalig si Jesus. Sang katapusan nga gab-i sang iya kabuhi sa duta, nangamuyo sia: “Balaan nga Amay, bantayi sila [ang mga disipulo] tungod sa imo ngalan.” (Juan 17:11) Sa Biblia, si Jehova lang ang gintawag nga “Balaan nga Amay.” Nagakaigo gid ini, kay wala sing bisan sin-o nga amay nga tawo nga makumparar sa Iya sa pagkabalaan. Nagatuo gid si Jesus nga wala sing malain nga matabo sa iya mga disipulo kay ginabantayan sila sang Amay, nga putli, matinlo, kag wala gid sing sala.—Mateo 23:9.

⁸ Ikaduha, mahigugmaon gid ang Dios kag wala niya ginauna ang iya kaugalingon. Ini nga gugma amo ang rason nga ginatratar niya sing matarong ang iban. Pero ang madamo nga porma sang inhustisya, lakip ang rasismo, diskriminasyon, kag pagpasulabi, masami nga resulta sang kadalok kag kasakon, nga kabaliskaran sang gugma. Parte sa Dios sang gugma, ang Biblia nagapasalig sa aton: “Matarong si Jehova; ginahigugma niya ang matarong nga mga buhat.” (Salmo 11:7) Si Jehova nagsiling parte sa iya kaugalingon: “Ako, si Jehova, nagahigugma sang katarungan.” (Isaias 61:8) Makapaumpaw gid mahibaluan nga ang aton Dios nagakalipay sa paghimo sang husto.—Jeremias 9:24.

Ang Kaluoy kag ang Perpekto nga Katarungan ni Jehova

9-11. (a) Ano ang koneksion sang katarungan kag kaluoy ni Jehova? (b) Paano ginpakita ni Jehova ang katarungan kag kaluoy sa makasasala nga mga tawo?

⁹ Pareho sa tanan nga bahin sang wala tupong nga personalidad ni Jehova, perpekto man kag wala sing kulang ang iya katarungan. Bilang pagdayaw kay Jehova, si Moises nagsulat: “Ang Igang, himpit ang iya hinimuan, matarong ang tanan niya nga ginahimo. Matutom sia nga Dios kag wala gid sing pagkadimatarong sa iya; matarong sia kag matadlong.” (Deuteronomio 32:3, 4) Perpekto gid pirme ang katarungan ni Jehova. Indi sia sobra ka matinuguton kag indi man sia sobra ka estrikto.

¹⁰ Ang katarungan ni Jehova may koneksion man sa iya kaluoy. Ang Salmo 116:5 nagasiling: “Si Jehova mainawaon kag matarong; ang aton Dios maluluy-on.” Huo, matarong kag maluluy-on si Jehova. Ining duha ka kinaiya wala nagakontrahanay. Kay kon magpakita sang kaluoy si Jehova, indi buot silingon nga tam-an ka estrikto ang iya katarungan nga kinahanglan ini pahaganhaganon. Kundi, sa masami dungan niya nga ginapakita ang katarungan kag kaluoy. Binagbinaga ang isa ka halimbawa.

¹¹ Ang tanan nga tawo may napanubli nga sala gani nagakabagay nga mapatay kay amo ini ang silot para sa sala. (Roma 5:12) Pero wala nalipay si Jehova sa kamatayon sang mga makasasala. Sia “isa ka Dios nga handa gid magpatawad, mainawaon, maluluy-on.” (Nehemias 9:17) Pero, bangod balaan sia, indi mahimo nga pabay-an lang niya ang sala. Gani paano sia makapakita sing kaluoy sa mga tawo nga may napanubli nga sala? Ang sabat ara sa isa sa pinakaimportante nga mga kamatuoran sa Pulong sang Dios: ang gin-aman ni Jehova nga gawad para maluwas ang mga tawo. Sa Kapitulo 14 makatuon kita sing dugang pa parte sa sining mahigugmaon nga regalo. Matarong gid ini kag maluluy-on. Paagi sa sini, makapakita si Jehova sing mapinalanggaon nga kaluoy sa mga nakasala nga naghinulsol kag masunod man niya ang mga talaksan sang iya perpekto nga katarungan.—Roma 3:21-26.

Palangga Naton si Jehova Bangod sang Iya Katarungan

12, 13. (a) Ngaa nangin malapit pa gid kita kay Jehova bangod sa iya katarungan? (b) Ano ang nangin konklusion ni David parte sa katarungan ni Jehova, kag paano ini makapaumpaw sa aton?

¹² Imbes nga magpalayo kita kay Jehova bangod sa iya katarungan, nangin malapit pa gid kita sa iya. Maathag nga ginapakita sang Biblia nga ang katarungan ukon pagkamatarong ni Jehova may upod nga kaluoy. Binagbinagon naton ang pila sa manami nga mga halimbawa nga ginpakita ni Jehova ang iya katarungan.

¹³ Bangod sa perpekto nga katarungan ni Jehova, matutom sia kag mainunungon sa iya mga alagad. Naeksperiensiahan kag ginpabaloran gid sang salmista nga si David ini nga bahin sang katarungan ni Jehova. Ano ang nangin konklusion ni David base sa iya naeksperiensiahan kag sa iya natun-an sa mga ginhimo sang Dios? Sia nagsiling: “Si Jehova mahigugmaon sa katarungan, kag indi niya pagbiyaan ang mga mainunungon sa iya. Bantayan niya sila pirme.” (Salmo 37:28) Makapaumpaw gid ini nga pasalig! Indi gid pagbiyaan sang aton Dios ang mga mainunungon sa iya. Bangod matarong sia, makasalig kita nga malapit sia pirme sa aton kag atipanon niya kita sing mahigugmaon.—Hulubaton 2:7, 8.

14. Paano ang Kasuguan nga ginhatag ni Jehova sa Israel nagapakita nga nagaulikid sia sa mga kubos?

¹⁴ Bangod sang katarungan sang Dios, ginatan-aw niya ang mga kinahanglanon sang mga nagaantos. Ang pag-ulikid ni Jehova sa mga kubos makita gid sa Kasuguan nga ginhatag niya sa Israel. Halimbawa, sa Kasuguan may espesyal nga mga instruksion para masigurado nga indi mawad-an sang ila kinahanglanon ang mga ilo kag balo nga mga babayi. (Deuteronomio 24:17-21) Nahibaluan ni Jehova kon daw ano kabudlay ang kabuhi para sa mga wala sang amay ukon bana. Gani, sia mismo nangin ila Amay nga nagaproteksion kag ‘nagapakita sing hustisya sa ilo kag sa balo nga babayi.’a (Deuteronomio 10:18; Salmo 68:5) Ginpaandaman ni Jehova ang mga Israelinhon nga kon daugdaugon nila ang wala sing mahimo nga mga babayi kag kabataan, pamatian gid niya ang ila pagpangayo sing bulig. Sia nagsiling: “Magadabdab ang akon kaakig.” (Exodo 22:22-24) Si Jehova indi dali maakig, pero kon may hungod nga maghimo sang indi matarong, insakto lang nga maakig si Jehova ilabi na kon ang mga biktima amo ang mga kubos kag wala sing mahimo.—Salmo 103:6.

15, 16. Ano ang talalupangdon gid nga ebidensia nga si Jehova wala sing ginapasulabi?

¹⁵ Ginapasalig man kita ni Jehova nga sia “wala sing ginapasulabi kag wala nagabaton sing hamham.” (Deuteronomio 10:17) Si Jehova indi pareho sa mga tawo nga may gahom ukon impluwensia nga sa masami nagapabor sa mga manggaranon ukon sa kilala nga mga tawo. Si Jehova wala sing ginadampigan ukon ginapaboran. Binagbinaga ang isa ka talalupangdon gid nga ebidensia nga si Jehova wala sing ginapasulabi. Ang kahigayunan nga mangin matuod nga mga sumilimba niya, nga may paglaum nga mabuhi sing wala katapusan, indi lang para sa pila ka pinili nga mga tawo. Kundi, “sa tagsa ka pungsod, nahamuot sia sa tawo nga nagakahadlok sa iya kag nagahimo sing matarong.” (Binuhatan 10:34, 35) Ining dalayawon nga paglaum puede sa tanan bisan ano man ang ila sitwasyon sa pangabuhi, kolor sang ila panit, ukon pungsod. Maathag gid nga ginapakita sang Dios ang matuod nga katarungan.

¹⁶ May isa pa ka bahin ang perpekto nga katarungan ni Jehova nga dapat gid naton binagbinagon kag tahuron: ang iya pagtratar sa mga nagalapas sa iya matarong nga mga talaksan.

Silutan ni Jehova ang mga Nagahimo sang Malain

17. Ipaathag kon ngaa indi gid maduhaduhaan ang katarungan ni Jehova bisan pa may mga inhustisya sa kalibutan subong.

¹⁷ Ang iban mahimo magapalibog: ‘Kon wala ginapabay-an ni Jehova ang paghimo sang indi matarong, ngaa grabe gid ang pag-antos kag inhustisya sa kalibutan subong?’ Indi gid maduhaduhaan ang katarungan ni Jehova bisan pa may mga inhustisya. Kay man, ang madamo nga inhustisya sa malain nga kalibutan subong resulta sang sala nga napanubli sang mga tawo kay Adan. Sa isa ka kalibutan diin ginpili sang indi perpekto nga mga tawo ang ila makasasala nga mga dalanon, madamo gid ang inhustisya, pero indi na ini magdugay.—Deuteronomio 32:5.

18, 19. Ngaa indi pagpabay-an ni Jehova asta san-o ang mga hungod nga nagalapas sa iya matarong nga mga kasuguan?

¹⁸ Bisan nagapakita si Jehova sing daku nga kaluoy sa mga nagapalapit sa iya sing sinsero, indi niya pagpabay-an nga pakahuy-an ang iya balaan nga ngalan asta san-o. (Salmo 74:10, 22, 23) Ang Dios sang katarungan indi madaya. Siguraduhon niya nga masilutan ang mga tawo nga hungod nga nagapakasala. Si Jehova “isa ka Dios nga maluluy-on kag mainawaon, indi dali maakig kag bugana sa mainunungon nga gugma kag kamatuoran, . . . apang indi niya pagpabay-an nga indi masilutan ang nakasala.” (Exodo 34:6, 7) Base sa sini, may mga pamatuod sa Kasulatan nga ginsilutan ni Jehova ang mga hungod nga nagalapas sa iya matarong nga mga kasuguan.

¹⁹ Halimbawa, binagbinaga ang mga Israelinhon. Bisan sang nagaistar sila sa Ginsaad nga Duta, sulitsulit sila nga wala nagtuman sa Dios. Bisan pa ‘ginsakit nila ang balatyagon’ ni Jehova bangod sa ila malain nga mga ginahimo, wala niya sila ginsikway dayon. (Salmo 78:38-41) Maluluy-on nga ginhatagan niya sila sing mga kahigayunan nga magbag-o. Nakitluoy sia: “Wala ako nalipay nga mapatay ang malauton, kundi luyag ko nga magbag-o sia sang iya dalanon kag padayon nga magakabuhi. Magtalikod kamo sa inyo malaut nga dalanon, kay ngaa mapatay kamo, O panimalay sang Israel?” (Ezequiel 33:11) Bangod importante kay Jehova ang kabuhi, sulitsulit nga ginpadala niya ang iya mga manalagna para untatan sang mga Israelinhon ang ila malain nga ginahimo. Pero, ang kalabanan nga Israelinhon wala gid magpamati kag maghinulsol. Sang ulihi, bangod sa iya balaan nga ngalan kag sang tanan nga ginarepresentar sini, gintugyan sila ni Jehova sa ila mga kaaway.—Nehemias 9:26-30.

20. (a) Ano ang natun-an naton parte kay Jehova sa iya pagtratar sa mga Israelinhon? (b) Ngaa nagakaigo nga gingamit sang Biblia ang leon bilang simbulo sang katarungan sang Dios?

²⁰ Madamo kita sang natun-an parte kay Jehova sa pagtratar niya sa mga Israelinhon. Natun-an naton nga makita niya ang tanan nga inhustisya kag nasubuan gid sia sa sini. (Hulubaton 15:3) Kanami man mahibaluan nga gusto gid niya pakitaan sing kaluoy ang mga nagahinulsol. Dugang pa, natun-an naton nga indi gid padasudaso ang iya katarungan. Bangod mapinasensiahon si Jehova, madamo ang nagasiling nga indi gid niya paghukman ang mga malain. Pero indi ina matuod, kay base sa pagtratar sang Dios sa mga Israelinhon natun-an naton nga may limitasyon ang pagpasensia sang Dios. Malig-on si Jehova para sa pagkamatarong. Indi pareho sa mga tawo, nga masami nahadlok sa paghimo sing katarungan, may kaisog gid sia nga tindugan kon ano ang husto. Amo ina kon ngaa gingamit sang Biblia ang maisog nga leon bilang simbulo sang katarungan sang Dios.b (Ezequiel 1:10; Bugna 4:7) Gani, makasalig kita nga tumanon niya ang iya promisa nga dulaon ang inhustisya sa sini nga duta. Huo, ang iya paghukom masumaryo pareho sini: mangin malig-on kon kinahanglanon, magpakita sang kaluoy kon posible.—2 Pedro 3:9.

Mangin Malapit sa Dios sang Katarungan

21. Kon ginapamalandungan naton kon paano si Jehova nagapakita sing katarungan, ano ang dapat naton hunahunaon parte sa iya, kag ngaa?

²¹ Kon nagapamalandong kita kon paano si Jehova nagapakita sing katarungan, indi kita dapat maghunahuna nga isa sia ka wala nagaulikid, estrikto kaayo nga hukom nga gusto lang magsilot sa mga nakasala. Kundi, dapat kita maghunahuna nga isa sia ka mahigugmaon pero malig-on nga Amay nga pirme nagatratar sa iya mga anak sa pinakamaayo nga paagi. Bilang isa ka matarong nga Amay, ginatindugan ni Jehova kon ano ang husto pero may mapinalanggaon nga kaawa man sia sa iya mga anak, nga nagakinahanglan sang iya bulig kag pagpatawad.—Salmo 103:10, 13.

22. Bangod may katarungan si Jehova, ano nga palaabuton ang aton mabaton, kag ngaa himuon niya ini?

²² Makapasalamat gid kita nga ang katarungan sang Dios indi lang amo ang paghatag sing silot sa mga nakasala! Bangod may katarungan si Jehova, naghimo sia sing paagi para mabaton naton ang matahom gid nga palaabuton. Amo ini ang perpekto kag wala sing katapusan nga kabuhi sa isa ka kalibutan diin “magapuyo ang pagkamatarong.” (2 Pedro 3:13) Ginapakita sini nga gusto gid sang Dios nga maluwas ang mga tawo imbes nga silutan sila. Bangod nangin mas maathag pa gid sa aton ang katarungan ni Jehova, gusto pa gid naton nga mangin malapit sa iya! Sa masunod nga mga kapitulo, usisaon naton sing maayo kon paano ginapakita ni Jehova ining dalayawon nga kinaiya.