Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • nwt Ieremia 1:1-52:34
  • Ieremia

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Ieremia
  • Nega Matamata Trensleisen Ena Buka Helaga
Nega Matamata Trensleisen Ena Buka Helaga
Ieremia

IEREMIA

1 Inai be Ieremia* ena hereva, ia be Hilekaia ena natuna. Hilekaia be hahelaga tauna ta Anatoto+ dekenai, Beniamina tano ai. 2 Iuda ena king Iosaia,+ Amona+ ena natuna ena lohia lagani namba 13 ai, Iehova be lau dekenai ia hereva. 3 Bona Iuda ena king, Iehoiakimi,+ Iosaia ena natuna ena lohia negana ai, Dirava be lau ia hereva henia lou, ela bona Iuda ena king Sedekaia,+ Iosaia ena natuna, ena lohia lagani namba 11 ia ore, bena hua namba 5 ai Ierusalema ai idia noho taudia be igui hesiai taudia ai idia lao.+

4 Iehova be lau ia hereva henia, ia gwau:

 5 “Sinana ena bogana lalonai oi lau do karaia lasi neganai, oi lau diba,*+

Bona oi do vara lasi neganai, oi lau hahelagaia,*+

Oi be bese idauidau edia peroveta tauna ai lau halaoa.”

 6 To lau gwau: “Siahu Ibounai Lohiabadana Iehova e!

Lau be hereva dalana lau diba lasi,+ badina lau be mero matamata sibona.”+

 7 Bena Iehova be lau dekenai ia gwau:

“Namo lasi oi gwau, ‘Lau be mero matamata sibona.’

Badina oi do lau siaia lao taudia dekenai do oi lao,

Bona oi dekenai lau gwauraia oda herevadia ibounai be idia dekenai oi gwauraia.+

 8 Namo lasi idia dekenai oi gari,+

Badina ‘lau be oi ida lau noho, oi lau hamauria totona.’+ Unai be Iehova ena hereva.”

9 Bena Iehova ese ena imana amo egu uduna ia dogoatao.+ Bona Iehova be lau dekenai ia gwau: “Egu hereva be emu uduna ai lau atoa vadaeni.+ 10 Itaia, lau ese oi dekenai siahu lau henia bese idauidau bona basileia idauidau dekenai do oi lao, do oi kokia bona veria diho, oi hadikaia bona makohia, oi haginia bona hadoa totona.”+

11 Iehova be lau dekenai ma ia gwau: “Ieremia e, dahaka oi itaia?” Bena lau gwau: “Lau ese alamono au* ena rigi lau itaia.”

12 Iehova be lau dekenai ia gwau: “Oi itaia gauna be maoro, badina lau noga noho egu hereva lau hagugurua totona.”

13 Iehova be nega iharuana lau ia hereva henia, ia gwau: “Dahaka oi itaia?” Bena lau gwau: “Ia boela noho uro badana ta lau itaia, bona unai uro ena uduna be not kahana ia vaira henia.” 14 Bena Iehova be lau dekenai ia gwau:

“Not kahana amo dika do ia mai,

Unai tano taudia ibounai latanai do ia vara.+

15 Iehova ia gwau, badina ‘lau ese not kahana ena basileia idauidau edia bese ibounai do lau boiria,+

Bona do idia mai, idia ta ta be edia terona do idia haginia,

Ierusalema ena geiti ai,+

Ena magu ibounai do idia hadikaia

Bona Iuda ena siti ibounai do idia tuari henia.+

16 Bona edia kara dika ibounai dainai lau ese idia do lau kota henia,

Badina idia ese lau idia rakatania,+

Bona dirava ma haida dekenai boubou gaudia* idia henia,+

Bona edia imana amo idia karaia gaudia dekenai idia igo diho.’+

17 To namona be gaukara ta karaia totona oi hegaegae,*

Bona oi toreisi bona oi dekenai lau henia oda hereva ibounai be idia dekenai oi gwauraia.

Idia dekenai oi gari lasi,+

Unai amo edia vairanai emu gari do lau habadaia lasi.

18 Badina hari oi be siti mai magu aukana ta bamona,

Auri du bamona, bona kopa magu bamona ai oi lau halaoa,+

Unai amo tano ibounai, Iuda ena king taudia, lohia taudia,

Hahelaga taudia bona unai tano taudia ibounai vairanai do oi gini goada.+

19 Bona idia ese oi do idia tuari henia,

To oi do idia halusia lasi,

Badina ‘lau be oi ida lau noho, oi lau hamauria totona.’+ Unai be Iehova ena hereva.”

2 Iehova be lau ia hereva henia, ia gwau: 2 “Oi lao bona Ierusalema taudia oi hadibaia, ‘Iehova ena hereva be inai:

“Emu matamata neganai oi hahedinaraia lalokau*+

Bona headava totona oi maoheni neganai, oi hahedinaraia lalokau lau laloatao,+

Bona taunimanima lasi gabuna,

Huahua idia tubu lasi tanona ai lau oi badinaia karana lau laloatao danu.+

3 Iehova dekenai Israela be helaga,+ ia be iena uma ena anina ginigunadia bamona.”’

‘Ia idia hadikaia taudia be idia kerere.

Edia latanai dika do ia mai.’ Unai be Iehova ena hereva.”+

 4 Iakobo ena bese bona Israela taudia edia ruma bese ibounai e,

Iehova ena hereva umui kamonai.

 5 Iehova ena hereva be inai:

“Emui sene taudia be lau dekenai dahaka kerere idia davaria?+

Unai dainai lau amo idia daudau momokani,

Bona kaivakuku idia tomadiho henia+ bona anina lasi taudia ai idia lao.+

 6 Idia gwau lasi, ‘Iehova ita tahua be namo.

Ia ese Aigupito tanona amo ita ia hakaua raka-lasi,+

Taunimanima lasi gabuna ai,

Tano kaukau+ bona guri gabudia ai,

Ranu lasi tanodia+ bona dibura momokani negadia ai,

Taunimanima idia loaloa lasi tanona ai

Bona taunimanima lasi gabudia ai ita ia hakaua.’

 7 Lau ese huahua momo ia havaraia tanona dekenai umui lau hakaua mai,

Unai amo tano ena huahua bona gau namodia umui ania diba.+

To egu tano dekenai umui vareai bona umui hadikaia.

Lau ese umui dekenai lau henia ahuna umui hadikaia momokani.+

 8 Hahelaga taudia idia gwau lasi, ‘Iehova be edeseniai?’+

Taravatu hadibaia taudia be lau idia diba lasi,

Mamoe naria taudia be lau idia gwau-edeede henia,+

Peroveta taudia be Bala dirava ena ladana ai idia peroveta,+

Bona namo ta idia havaraia lasi diravadia idia badinaia.

 9 Iehova ia gwau, ‘Unai dainai lau be umui totona samania hereva ma haida do lau gwauraia,+

Bona emui natudia edia natudia memero do lau samania.’

10 ‘To Kitima ena kone kahadia* dekenai umui hanaia lao+ bona umui itaia.

Oibe, Kedara dekenai gwaukau tauna ta umui siaia lao,+ to umui laloa namonamo,

Bona umui itaia unuseniai inai bamona gauna ta ia vara eiava lasi.

11 Bese ta ese ena dirava ia dadaraia bona idia tomadiho henia lasi gaudia ia badinaia, a?

Egu taunimanima be lau idia hanamoa lasi, to anina lasi gaudia idia hanamoa.’+

12 Iehova ia gwau, ‘Guba gaudia e, mai hoa bada ida unai umui itaia,

Bona umui gari bada.

13 Badina egu taunimanima be gau dikadia rua idia karaia:

Idia ese lau, mauri ranuna ena badina idia rakatania,

Bona idia sibona totona ranu guridia* idia geia,*+

Idia dika vadaeni ranu guridia unai.’

14 ‘Israela be igui hesiai tauna ta, a? Ia be igui hesiai tauna ena ruma bese lalonai ia vara, a?

Vadaeni dahaka dainai ia be igui hesiai tauna bamona taunimanima ese idia abia lao?

15 Laiona natudia be ia dekenai idia boiboi,+

Bona edia gadona idia habadaia.

Idia ese iena tano be gari gabuna ai idia halaoa.

Iena siti iboudiai be lahi dekenai idia gabua, unai amo ta ia noho lasi.

16 Nofu* taudia+ bona Tapanese taudia+ ese oiemu tano idia hadikaia noho.

17 Oi sibona ese unai dika oi havaraia,

Badina Iehova emu Dirava ese oi ia hakaua neganai,

Oi ese ia oi dadaraia.+

18 Vadaeni dahaka dainai Sihoro* ena ranu inua totona

Aigupito ena dala oi ura henia?+

Dahaka dainai Sinavai* ena ranu inua totona

Asuria ena dala oi ura henia?+

19 Namona be emu kara dika ese oi ia hamaoromaoroa,

Bona namona be emu kamonai lasi karana dainai sisiba oi abia.

Iehova emu Dirava dadaraia karana ese ia havaraia dika+

Oi diba bona oi laloparara be namo.

Umui be lau umui gari henia lasi,’+ Siahu Ibounai Lohiabadana, tuari oreadia edia Iehova* be unai bamona ia hereva.

20 ‘Gunaguna negadia ai lau ese emu huaia auna lau makohia,+

Imana bona aena ia lokaia auri lau makohia.

To oi gwau: “Lau ese oi do lau hesiai henia lasi,”

Badina ororo maragidia ibounai latanai bona au namodia ibounai henunai+

Oi be oi hekure diho, bona oi heudahanai noho.+

21 Lau ese vain kakakaka ena uhe namo hereana bamona oi lau hadoa.+

Edena bamona egu vairanai oi be vain idauna, eiava vain dikana ai oi lao?’+

22 ‘Ena be damena* bona sopu amo oi digu,

To emu kerere ena miro be egu vairanai do ia hedinarai noho,’+ unai be Siahu Ibounai Lohiabadana Iehova ena hereva.

23 Dahaka dainai oi gwau, ‘Lau be sibona lau hamiroa lasi,

Lau be Bala diravadia lau badinaia lasi’?

Koura dekenai oi karaia karadia oi laloa.

Oi karaia gauna oi laloa.

Oi be ia heau haraga kamelo maragina bamona,

Ia heau lao bona heau mai kava noho.

24 Uda doniki be tano kaukau gabuna ai ia noho,

Doniki tau ia ura henia dainai lai ia bonaia noho.

Ia badu neganai, daika ese ia do ia koua?

Ia idia tahua taudia be do idia hekwarahi lasi.

Iena nega* ai ia do idia davaria.

25 Emu aena oi naria namonamo, namo lasi aena kavakava oi raka,

Bona emu gadona oi naria namonamo, namo lasi ia kaukau.

To oi gwau, ‘Egu lalona do lau haidaua lasi!+

Lau be idau diravadia lau ura henia bada,+

Bona idia do lau badinaia.’+

26 Henaohenao tauna idia dogoatao neganai, do ia hemarai,

Unai hegeregerena, Israela bese ia hemarai,

Unai bese, edia king taudia bona lohia taudia,

Bona edia hahelaga taudia bona peroveta taudia idia hemarai.+

27 Idia be au dekenai idia gwau, ‘Oi be egu tamana,’+

Bona nadi dekenai idia gwau, ‘Oi ese lau oi havaraia.’

Idia be lau idia dadaraia bona egu heduru idia tahua lasi.+

Bona dika idia davaria neganai, lau dekenai do idia gwau,

‘Oi toreisi bona ai oi hamauria!’+

28 Umui sibona totona umui karaia diravadia be edeseni?+

Iuda e, bema idia ese emui dika negana ai umui idia hamauria diba, vadaeni idia toreisi bona umui idia hamauria,

Badina emui dirava be momo herea, emui siti edia momo hegeregerena.+

29 Iehova ia gwau, ‘Dahaka dainai lau ida umui hepapahuahu noho?

Dahaka dainai umui ibounai ese lau umui gwau-edeede henia?’+

30 Lau ese emui natudia memero lau hamasea kava.+

Idia be matahakani idia abia dae diba lasi,+

Emui tuari kaia amo emui peroveta taudia umui hamasea,+

Dagedage laiona bamona.

31 Inai uru taudia e, Iehova ena hereva umui laloa namonamo.

Israela taudia dekenai, lau be taunimanima lasi gabuna bamona, a?

Eiava dika havaraia dibura tanona ta bamona, a?

Dahaka dainai egu taunimanima idia gwau, ‘Ai be emai ura hegeregerena ai loaloa.

Oi dekenai do ai giroa mai lasi, a’?+

32 Rami-hebou kekeni be ena herahera gaudia ia laloaboio diba, a?

Headava matamata hahine be ena gabana ai ia kwatua herahera dabua ia laloaboio diba, a?

To egu taunimanima ese dina momo herea lalonai lau idia laloaboio.+

33 Hahine e, tatau edia lalona oi veria dalana oi diba momo!

Oi be kara dika ena dala oi dibaia bona oi badinaia noho.+

34 Emu dabua ai kerere lasi ogogami taudia edia rara ia noho.+

Ena be idia lau itaia lasi emu ruma idia hamakohia,

To emu dabua ibounai dekenai edia rara lau itaia.+

35 To oi gwau, ‘Lau be kerere lasi.

Iena badu be lau dekenai do ia mai lasi.’

Vadaeni hari lau ese oi do lau hahemaoro henia

Badina oi gwau, ‘Lau kara dika lasi.’

36 Dahaka dainai emu loaloa kava karana oi laloa lasi?

Oi be Aigupito dainai do oi hemarai,+

Asuria dainai oi hemarai hegeregerena.+

37 Unai dainai oi be emu kwarana latanai imana oi atoa bona do oi lao,+

Badina oi abidadama henia taudia be Iehova ese ia dadaraidia vadaeni,

Idia ese oi do idia durua lasi oi kwalimu totona.”

3 Taunimanima idia henanadai: “Bema tau ta be ena hahine ia siaia lao, bona hahine be tau ma ta ia adavaia, ena tau be ia dekenai do ia giroa lou, a?”

Unai tano be idia hadikaia vadaeni, a?+

Iehova ia gwau: “Oi be tatau momo ida matabodaga karadia oi karaia vadaeni,+

Bona hari lau dekenai do oi giroa mai, a?

 2 Emu matana oi abia isi bona au lasi ororo maragidia oi itaia.

Oi be tatau momo ida oi mahuta hebou, ani?

Dala badinai oi helai bona idia oi naria noho,

Arabia tauna be taunimanima lasi gabuna ai ia helai bamona.

Emu ariara karadia bona kara dikadia amo,

Tano oi hadikaia noho.+

 3 Unai dainai medu ia diho diba lasi,+

Bona medu negana ai medu be lasi.

Oi be ariara karadia ia karaia hahine ena toana bamona,

Oi be oi hemarai diba lasi.+

4 To hari lau oi boiboi henia, oi gwau,

‘Egu Tamana e, egu matamata negana ai oi lau bamoa!+

 5 Ta ena badu be do ia noho daudau, a?

Eiava ena badu karana ia dogoatao noho, a?’

Oi be unai bamona oi hereva,

To oi ura kara dikadia oi karaia noho.”+

6 King Iosaia ena nega ai,+ Iehova be lau dekenai ia gwau: “‘Israela ena kamonai lasi karana oi itaia, a? Ia be ororo ibounai edia ataiai ia daekau lao bona au namodia edia henunai ariara karadia ia karaia.+ 7 Ena be Israela be unai gaudia ibounai ia karaia, to lau hamaoroa loulou lau dekenai ia giroa mai totona,+ to ia giroa mai lasi. Bona Iuda be ena gwau-edeede taihuna ena kara ia itaia noho.+ 8 Unai lau itaia neganai, lau ese kamonai lasi Israela lau siaia, bona divos pepa ia abia lao danu,+ badina ia heudahanai.+ To iena gwau-edeede taihuna, Iuda be ia gari lasi, ia danu be ia lao bona ariara karadia ia karaia.+ 9 Ia be mai hemarai lasi ida unai ia karaia, bona tano ia hadikaia, bona au bona nadi tomadiho henia karadia amo heudahanai karana ia karaia noho.+ 10 Ena be unai ibounai idia vara, to Israela ena gwau-edeede taihuna, Iuda be mai koikoi ida lau dekenai ia giroa lou, mai kudouna ibounai ida lasi.’ Unai be Iehova ena hereva.”

11 Bena Iehova be lau dekenai ia gwau: “Kamonai lasi Israela ia hahedinaraia ena kerere be bada lasi, to gwau-edeede Iuda ena kerere be bada.+ 12 Oi lao bona not kahana dekenai inai hereva oi gwauraia:+

‘Iehova ia gwau, “Gwau-edeede Israela e, umui giroa mai.+ Lau ese mai badu ida umui do lau kara henia noho lasi,+ badina lau be hebogahisi Diravana, do lau badu hanaihanai lasi.” Unai be Iehova ena hereva. 13 “Emu kerere oi gwauraia hedinarai, badina oi be Iehova, emu Dirava oi gwau-edeede henia. Oi be au namodia edia henunai idau taudia ida oi mahuta hebou, to egu hereva oi badinaia lasi.” Unai be Iehova ena hereva.’”

14 Iehova ia gwau: “Gwau-edeede taudia* e, umui giroa mai, badina lau be emui biaguna korikorina, bona lau ese siti ta amo ta do lau abia bona ruma bese amo rua do lau abia, bona umui be Siona dekenai do lau abia lao.+ 15 Bona egu ura* hegeregerena idia kara mamoe naria taudia be umui dekenai do lau henia,+ bona mai edia diba bona aonega ida umui do idia hadibaia.” 16 Iehova ma ia gwau: “Unai nega ai, umui be natudia momo do umui havaraia bona tano ai do umui momo herea.+ Iehova ena Taravatu Maua do umui herevalaia lou lasi, do umui laloa lou lasi, eiava do umui laloatao lasi, bona ma ta do umui karaia lou lasi. 17 Unai nega ai Ierusalema do idia gwauraia Iehova ena terona.+ Bona bese ibounai be Iehova ena ladana dainai Ierusalema dekenai do idia haboua,+ bona edia kudouna ena ura dikana do idia badinaia goada lou lasi.”

18 “Unai nega ai Iuda besena bona Israela besena be do idia raka hebou,+ bona not kahana ena tano amo do idia mai bona edia sene taudia dekenai lau henia tanona, edia tano unai, dekenai do idia vareai.+ 19 Bona lau laloa, ‘Umui be egu natudia memero huanai lau atoa bona tano namona, bese idauidau huanai ia noho tano hairaina unai, lau henia!’+ Bona ma lau laloa, umui be lau dekenai do umui gwau, ‘Egu Tamana’ bona lau amo do umui raka-siri lasi. 20 Iehova ia gwau: ‘Gwau-edeede hahine ese ena adavana ia rakatania hegeregerena, umui Israela besena e, umui be lau umui gwau-edeede henia.’”+

21 Au lasi ororo maragidia amo rege ta ia daekau,

Unai be Israela taudia edia taitai bona edia noinoi ena regena,

Badina idia ese edia dala idia rakatania,

Bona edia Dirava, Iehova idia laloaboio vadaeni.+

22 “Gwau-edeede natudia e, umui giroa mai.

Emui gwau-edeede karadia do lau hanamoa.”+

Momokani, ai gwau diba: “Ai be oi dekenai ai giroa mai,

Badina Iehova e, oi be emai Dirava.+

23 Ororo maragidia bona ororo badadia edia latanai regerege ai karaia neganai, ai be sibona ai koia.+

To Iehova, emai Dirava, oi be Israela ena hamauria Diravana.+

24 To emai matamata negana amo, emai sene taudia be anina lasi diravana dekenai edia goada idia haorea kava.+

Edia mamoe bona boromakau oreadia ia abia,

Bona edia natudia memero bona natudia kekeni danu ia abia.

25 Mai hemarai ida ita hekure be namo,

Bona iseda hemarai amo sibona ita koua,

Badina iseda matamata negana amo ema bona hari,+

Ita bona eda tamadia be eda Dirava, Iehova, vairanai ita kara dika,+

Bona iseda Dirava, Iehova, ena hereva ita badinaia lasi.”

4 Iehova ia gwau: “Israela e, bema lau dekenai oi giroa mai,

Oibe, bema lau dekenai oi giroa mai

Bona bema egu vairana amo emu kaivakuku dika rohorohodia oi kokia,

Vadaeni idau tano ai do oi loaloa kava lasi.+

 2 Bona bema mai momokani bona kara maoromaoro ida gwauhamata ta oi karaia,

Bona oi gwau, ‘Iehova ia mauri noho hegeregerena,’

Vadaeni bese idauidau be ia dainai hanamoa do idia abia,

Bona ia dainai do idia heagi.”+

3 Iehova be Iuda bona Ierusalema ai idia noho tatau dekenai inai bamona ia gwau:

“Uma totona tano do umui geia,

Bona ava ginigini huanai uhe umui hadoa noho lasi.+

 4 Iuda tatau bona Ierusalema ai umui noho taudia e,

Sibona umui hagoevaia bona Iehova ena vairanai umui lao,

Bona emui kudouna umui hagoevaia danu,*+

Namo lasi emui kara dikadia dainai,

Egu badu be lahi bamona do ia bada,

Bona ta ese do ia habodoa diba lasi.”+

 5 Iuda ai inai hereva umui gwauraia hedinarai, bona Ierusalema ai danu.

Tano ibounai dekenai umui boiboi bona kibi umui hiriria.+

Inai hereva umui boiboilaia: “Umui haboua,

Bona siti mai magu aukadia dekenai ita heau lao.+

 6 Siona ena dala do ia hahedinaraia saini au ta umui haginia.

Hunia gabuna umui tahua, bona umui gini kava lasi,”

Dirava ia gwau: “Badina lau ese not kahana amo dika bada lau mailaia noho.+

 7 Lau be bese idauidau hadikaia totona lau mai,+

Laiona be uda gabuna amo ia mai bamona.+

Lau be egu gabu amo lau mai vadaeni, emu tano be gari gabuna ai lau halaoa totona.

Emu siti momo be do lau hadikaia, tau ta do ia noho lasi.”+

 8 Unai dainai puse dabua umui karaia,+

Umui taitai mai boiboi ida,

Badina Iehova ena badu mai siahuna be ita dekenai ia do noho.

 9 Iehova ia gwau: “Unai dina ai, king ena goada do ia ore,+

Lohia taudia edia goada do ia ore danu.

Hahelaga taudia do idia gari dikadika, bona peroveta taudia do idia hoa bada.”+

10 Bena lau gwau: “Siahu Ibounai Lohiabadana Iehova e, oi ese Iuda taudia bona Ierusalema ai idia noho taudia oi koidia,+ oi gwau, ‘Umui be maino ai do umui noho,’+ to tuari kaia amo kahirakahira emai mauri do idia hadikaia.”

11 Unai nega ai unai taudia bona Ierusalema ai idia noho taudia dekenai do idia gwau:

“Lai siahuna be tano kaukau ena au lasi ororodia amo ia mai,

Unai lai be egu taunimanima* latanai do ia toa,

Ia be hagoevaia totona ia mai lasi.

12 Egu ura hegeregerena, unai gabudia amo lai goadana ia mai.

Hari lau ese idia do lau hahemaoro henia.

13 Itaia! Ia be ori koremana bamona do ia mai,

Bona ena kariota be lai goadana bamona.+

Iena hosi be idia heau haraga, ugava bamona.+

Madi, ai be dika ai davaria vadaeni!

14 Ierusalema e, emu kudouna oi hagoevaia mauri oi abia totona.+

Emu lalona ai lalohadai dikadia do idia noho ela bona edena negai?

15 Badina Dano amo dika ena sivarai idia gwauraia noho,+

Bona Eparaima ena ororo gabudia amo dika bada ena sivarai idia gwauraia noho.

16 Oibe, bese idauidau umui hadibaia,

Ierusalema hadikaia sivaraina umui gwauraia.”

“Gadi taudia be daudau tanona amo idia mai noho,

Bona Iuda ena siti idauidau hadikaia totona do idia boiboi badabada.

17 Ierusalema hadikaia totona idia be kahana ta ta amo idia mai, uma gabu gimaia taudia bamona,+

Unai ia vara badina Ierusalema be lau ia gwau-edeede henia.”+ Unai be Iehova ena hereva.

18 “Emu mauri dalana bona emu kara dainai dika do oi davaria.+

Do oi davaria dika be bada herea,

Badina emu kara ibounai be ia dika vadaeni!”

19 Lau lalometau bada!

Egu kudouna ia hisihisi bada.

Egu kudouna ia marere haragaharaga.

Mai regerege lasi ida lau noho diba lasi,

Badina kibi ena regena lau kamonai,

Unai be tuari ia mai noho ena toa.+

20 Dika idauidau edia sivarai lau kamonai vadaeni,

Badina tano ibounai ia dika vadaeni.

Karaharaga egu palai rumadia

Bona egu palai ruma ena dabua idia dika momokani.+

21 Saini au do lau itaia noho ela bona edena negai?

Kibi ena regena do lau kamonai noho ela bona edena negai?+

22 Dirava ia gwau: “Badina egu taunimanima be kavakava,+

Idia ese lau idia laloa lasi.

Idia be kavakava natudia, bona idia dekenai laloparara be lasi.

Kara dika karaia totona idia be mai edia aonega,

To kara namo karaia dalana be idia diba lasi.”

23 Lau ese edia tano lau itaia, gau ta ia noho lasi bona ia noho kava.+

Guba lau itaia, bona guba dekenai diari be lasi.+

24 Ororo badadia lau itaia, idia marere noho,

Bona ororo maragidia danu idia marere noho.+

25 Taunimanima ta lau itaia lasi,

Bona atai manudia ibounai idia roho boio.+

26 Lau itaia au huahua idia tubu gabuna be tano kaukau ai ia lao,

Bona unai gabu ena siti ibounai idia hadikaia vadaeni.+

Badina unai be Iehova ese ia havaraia,

Iena badu mai siahuna dainai unai ia vara.

27 Iehova be inai bamona ia hereva: “Tano ibounai be do ia noho kava,+

To lau ese do lau hadikaia ore momokani lasi.

28 Unai badina dainai tano taudia do idia taitai,+

Bona guba be do ia dibura.+

Unai be egu hereva bona egu ura dainai ia vara,

Bona egu lalona do lau haidaua lasi.+

29 Hosi guia taudia bona peva gaukaralaia taudia edia regena dainai,

Siti taudia ibounai idia heau boio.+

Idia be uda badadia lalonai idia vareai,

Bona nadi badadia dekenai idia daekau.+

Siti ibounai idia rakatania,

Bona unai siti ai tau ta ia noho lasi.”

30 Hari oi lalometau dainai, dahaka do oi karaia?

Dabua kakakaka oi karaia,

Bona golo herahera gaudia oi karaia,

Bona emu matana be peni koremana amo oi penia.

To sibona oi hahairaia karana be anina lasi,+

Badina oi idia ura henia taudia be oi idia dadaraia vadaeni,

Bona dala idia tahua oi idia hamasea totona.+

31 Badina lau kamonai regena be ia hisihisi noho hahine ta ena boiboi bamona,

Bona ia vara hisihisi be natuna ginigunana ia havaraia hahine ena hisihisi bamona,

Siona ena natuna kekeni ia hahodi haragaharaga noho.

Iena imana ia kehoa bona ia gwau:+

“Lau madi o, ala-ala taudia dainai lau manoka momokani!”

5 Ierusalema ena dala dekenai umui loaloa.

Umui itaia bona sekea namonamo.

Siti ena ariara gabudia ai umui tahua,

Bema kota maoromaoro ia karaia tauna ta ia noho,+

Eiava abidadama tauna ta ia noho,

Vadaeni Ierusalema ena dika do lau gwauatao.

 2 Ena be idia gwauhamata neganai, idia gwau: “Iehova ia mauri noho hegeregerena!”

To edia gwauhamata idia hamomokania lasi.+

 3 Iehova e, emu matana be kara maoromaoro taudia ia itaia noho, ani?+

Oi ese idia oi kwadia, to hisihisi ta idia mamia lasi.

Oi ese idia momo oi hadikaia, to matahakani idia abia dae lasi.+

Idia be edia lalona idia ha-aukaia,+

Bona idia ura lasi edia kara idia haidaua.+

 4 To lau sibona dekenai lau gwau: “Idia be ladana bada lasi taudia.

Idia be kavakava taudia bamona idia kara, badina edia Dirava Iehova ena dala,

Kota maoromaoro karana unai, idia diba lasi.

 5 Lau be ladana bada taudia dekenai do lau lao bona idia ida do lau herevahereva,

Badina reana edia Dirava Iehova ena dala,

Kota maoromaoro karana unai, idia diba vadaeni.+

To idia ibounai ese metau auna

Bona auri seini idia makohia vadaeni.”

 6 Unai dainai uda amo laiona ta ese idia ia alaia,

Tano kaukau palakana ena uda sisia ese idia ia hadikaia noho,

Siti ta ta ena murimuri ai lepadi ta ia naria noho.

Unai siti ta amo tau ta ia raka-lasi neganai, lepadi ese ia ania ore.

Badina edia kara dika

Bona kamonai lasi karadia be momo herea.+

 7 Dahaka dainai emu kara dika do lau gwauatao?

Emu natudia memero ese lau idia rakatania,

Bona dirava koikoidia dekenai gwauhamata idia karaia.+

Lau ese edia dabu gaudia lau henia,

To idia heudahanai noho,

Bona ariara hahine ena ruma ai idia haboua.

 8 Idia be hosi bamona, mahuta hebou karadia idia ura henia,

Idia ura dikadika tau ma ta ena adavana ida idia mahuta hebou.+

 9 Iehova ia gwau: “Edia kara dika dainai idia lau kota henia be maoro, ani?

Unai bese ena dika davana lau henia be namo, ani?”+

10 “Ierusalema ena vain umadia dekenai umui lao bona umui hadikaia,

To ibounai umui hadikaia ore lasi.+

Vain ena rigi matamatadia umui utua,

Badina unai uma be Iehova ena lasi.”

11 Iehova ma ia gwau: “Israela besena bona Iuda besena

Be lau dekenai koikoi karadia momo idia karaia.+

12 Idia be Iehova idia herevalaia koikoi, bona idia gwau,

‘Ia be gau ta do ia karaia lasi.*+

Dika ta do ita davaria lasi,

Tuari kaia eiava hitolo amo do ita mase lasi.’+

13 Peroveta taudia edia hereva be anina lasi, lai bamona,

Bona idia dekenai Dirava ena hereva ia noho lasi.

Idia be do idia boio danu!”

14 Unai dainai tuari oreadia edia Dirava, Iehova ia gwau:

“Inai tatau be inai bamona idia hereva dainai,

Lau ese egu hereva be lahi bamona emu uduna ai lau atoa,+

Bona inai taudia be au bamona,

Idia be lahi ese do ia gabua ore.”+

15 Iehova ia gwau: “Israela besena e, gabu daudau ai ia noho bese ta be umui dekenai lau mailaia inai,+

Unai bese be nega daudau ia noho.

Ia be idaunegai ia noho besena,

Unai bese taudia edia gado be umui diba lasi,

Bona edia hereva umui lalopararalaia diba lasi.+

16 Idia ibounai be tuari taudia goadadia

Bona edia diba udaia gauna be mase gurina bamona.

17 Idia ese umui gogoa aniani bona emui paraoa do idia ania ore,+

Emui natudia memero bona natudia kekeni do idia hamasea,

Emui mamoe oreana bona boromakau oreana do idia hamasea,

Emui vain bona fig audia do idia hadikaia,

Emui siti mai magu aukadia be tuari kaia amo do idia hadikaia ore.”

18 Iehova ia gwau: “Unai negadia ai, lau ese oi do lau hadikaia ore lasi.+ 19 Bona bema idia henanadai, ‘Dahaka dainai iseda Dirava, Iehova be ita dekenai inai gaudia ibounai ia havaraia?’ Namona be idia oi hamaoroa, ‘Umui ese lau umui rakatania bona emui tano ai idau dirava umui hesiai henia hegeregerena, umui be tano ma ta ai idau taudia do umui hesiai henia.’”+

20 Iakobo ena bese taudia dekenai oi gwauraia,

Bona Iuda taudia oi hadibaia, oi gwau:

21 “Kavakava taudia e, inai umui kamonai:+

Idia be mai edia matana, to idia itaia lasi,+

Idia be mai edia taiana, to idia kamonai lasi.+

22 Iehova ia gwau, ‘Umui be lau umui gari henia lasi, a?

Egu vairana ai mai gari ida umui heudeheude lasi, a?

Lau ese miri bona davara ena hetoana lau atoa,

Bona unai taravatu be do ia noho hanaihanai.

Ena be hurehure be bada, to do ia kwalimu lasi,

Ena be hurehure ena regena be bada, to ena hetoana do ia hanaia lasi.+

23 To inai taunimanima edia kudouna be ia auka bona idia gwau-edeede,

Idia ese lau idia rakatania bona sibona edia dala idia badinaia.+

24 Bona edia lalona ai idia gwau lasi:

“Namona be iseda Dirava, Iehova ita gari henia,

Ia ese medu be ena nega korikori ai ia hadihoa,

Medu ginigunana bona medu ginigabena,

Ita totona aniani gogoa ena nega ia abia hidi Diravana unai.”+

25 Emui kara kerere dainai unai gaudia umui abia lasi,

Bona emui kara dikadia dainai namo ta umui davaria lasi.+

26 Egu taunimanima huanai kara dika tatau idia noho.

Idia be do idia tarapua taudia idia naria noho, tau ta be manu tarapua totona ia naria bamona.

Idia ese ta ia hamasea diba tarapu idia atoa,

Taunimanima idia tarapua totona.

27 Magu ta be manu amo ia honu hegeregerena,

Edia ruma be koikoi karadia amo ia honu.+

Unai dainai idia be siahu bona taga taudia ai idia lao.

28 Edia tauanina ia bada bona toana be namo,

Idia be kara dika amo idia honu.

Kota ai tamana lasi natudia idia durua lasi,+

Unai amo idia kwalimu diba,

Bona ogogami taudia totona kota maoromaoro idia karaia lasi.’”+

29 Iehova ia gwau: “Edia kara dika dainai idia lau kota henia be maoro, ani?

Unai bese ena dika davana lau henia be namo, ani?

30 Unai tano ai gau dika rohorohona bona gari gauna ta ia vara:

31 Peroveta taudia be koikoi herevadia idia perovetalaia,+

Hahelaga taudia be sibona edia siahu amo haida idia lohiaia,

Bona egu taunimanima ese unai idia ura henia.+

To dokona ia mai neganai dahaka do oi karaia?”

6 Beniamina taudia e, Ierusalema amo umui heau mauri.

Tekoa+ ai kibi umui hiriria.+

Bete-hakereme ai lahi umui karaia, haida hadibaia totona!

Badina not kahana amo dika bada ia mai noho.+

 2 Siona ena natuna kekeni be mai ena hairai bona ena toana be namo herea.+

 3 Mamoe naria taudia bona edia mamoe oreadia be do idia mai.

Edia palai rumadia do idia haginia, Ierusalema do idia hagegea,+

Idia ta ta be edia gabu ai edia mamoe do idia naria.+

 4 Tuari tauna ta ia gwau: “Ierusalema tuari henia totona ita hegaegae!

Toreisi, bona dina tubu ai ia do ita tuari henia!”

Ma ta ia gwau: “Dika do ita davaria, badina dina ia diho noho,

Gabu ia dibura ia lao noho!

 5 Toreisi, namona be hanuaboi ai ia ita tuari henia

Bona ena kohoro aukadia ita hadikaia.”+

 6 Badina tuari oreadia edia Iehova* be inai bamona ia gwau:

“Au umui utudia bona Ierusalema tuari henia totona tano umui haboua daekau.+

Ierusalema siti idia panisia be namo.

Unai siti ai dagedage karadia be momo.+

 7 Ierusalema be ena kara dikadia ia hamatamataia noho,

Ranu guri* ese ranu ia hamatamataia bamona.

Unai siti lalonai dagedage karadia bona kohu hadikaia karadia idia karaia noho,+

Hanaihanai gorere bona hisihisi idauidau lau itaia noho.

 8 Ierusalema e, sisiba oi abia dae, bema lasi lau be oi amo do lau raka-siri,+

Lau ese oi be anina lasi gabuna ai do lau halaoa, bona ta do ia noho lasi.”+

 9 Tuari oreadia edia Iehova ma ia gwau:

“Israela taudia oredia be vain auna ai idia noho greips oredia bamona.

Umui ese Israela taudia oredia umui haboua, ta ese greips oredia be bosea lalonai ia haboua bamona.”

10 Ieremia ia haere, ia gwau: “Daika do lau hereva henia bona sisiba henia?

Daika do ia kamonai?

Itaia! Edia taiana be kudima, unai dainai idia kamonai lasi.+

Itaia! Idia be Iehova ena hereva idia kirikirilaia.+

Iena hereva idia ura henia lasi.

11 Unai dainai lau be Iehova ena badu amo lau honu,

Bona unai badu lau koua diba lasi.”+

“Dala ai ia noho natuna latanai emu badu oi bubua,+

Idia haboua tatau matamata latanai oi bubua.

Idia ibounai, tau bona ena adavana,

Tau badadia bona tau burukadia latanai unai badu oi bubua danu.+

12 Edia ruma be haida dekenai do idia henia,

Edia tano bona edia adavadia danu be ma haida dekenai do idia henia.+

Badina lau be egu imana do lau abia isi, unai tano ai idia noho taudia tuari henia totona.” Unai be Iehova ena hereva.

13 “Badina ladana maragi taudia bona ladana bada taudia be koikoi dalanai moni idia abia,+

Bona peroveta taudia bona hahelaga taudia be koikoi karadia idia karaia noho.+

14 Bona idia ura egu taunimanima edia hisihisi idia hanamoa koikoi, idia gwau,

‘Maino ia noho! Maino ia noho!’

To maino be ia noho lasi.+

15 Idia karaia gau dika rohorohodia dainai idia hemarai, a?

Idia be idia hemarai lasi!

Hemarai ena hemami idia diba lasi danu!+

Unai dainai idia moru vadaeni taudia huanai do idia moru.

Idia lau panisia neganai, dika bada do idia davaria.” Unai be Iehova ena hereva.

16 Iehova ma ia gwau:

“Dala idia hakapua gabunai umui gini bona itaia.

Gunaguna idia gaukaralaia daladia totona umui henanadai,

Dala maorona totona umui henanadai, bona unai dala umui badinaia,+

Bona laga-ani umui abia.”

To taunimanima idia gwau: “Unai dala do ai badinaia lasi.”+

17 Vadaeni Dirava ia hereva: “Lau abia hidi gima taudia+ idia gwau,

‘Kibi ena regena umui kamonai!’”+

To idia gwau: “Ai be do ai kamonai lasi.”+

18 Ma Dirava ia gwau: “Unai dainai bese idauidau e, umui kamonai!

Umui haboua taudia e, namona be umui diba,

Idia dekenai dahaka do ia vara.

19 Tanobada e, kamonai!

Lau ese inai taudia latanai dika lau mailaia noho,+

Unai be edia kara dika ena davana,

Badina idia be egu hereva idia kamonai lasi

Bona egu taravatu* idia dadaraia.”

20 “Dahaka totona Sieba amo umui abia mai frenkinsens,*

Bona tano daudau amo umui abia mai bonana namo siriho lau laloa bada?

Emui gabua bouboudia lau abia dae lasi,

Bona emui boubou gaudia lau moalelaia lasi.”+

21 Unai dainai Iehova be inai bamona ia gwau:

“Inai taunimanima totona lau ese hahekwakwanaia gaudia lau atoa noho,

Bona unai gaudia ese idia,

Tamadia bona natudia memero,

Dekena tauna bona ena turana, do ia hamorudia

Bona idia ibounai do idia boio.”+

22 Iehova be inai bamona ia gwau:

“Itaia! Not tanona amo taunimanima idia mai noho,

Bona tanobada ena daudau gabudia amo bese badana ta do ia toreisi.+

23 Idia be peva bona io do idia dogoatao.

Do idia dagedage bona ta do idia hebogahisi henia lasi.

Edia gadona do ia bada, davara bamona,

Bona idia be hosi ai idia heau.+

Siona ena natuna kekeni e, idia be oi idia tuari henia totona tuari tauna bamona tuari totona idia hegaegae.”

24 Ai be unai sivarai ai kamonai.

Emai imana ena goada ia ore.+

Metau bada ai davaria vadaeni,

Ai abia hisihisi be hahine ta ia mara ena hisihisi bamona.+

25 Siti ena murimuri dekenai umui lao lasi,

Bona dala ai umui raka loaloa lasi,

Badina emui inai tauna be mai ena tuari kaia,

Bona gabu ibounai dekenai taunimanima idia gari.

26 Egu taunimanima edia natuna kekeni e,

Puse dabua oi karaia+ bona lahi ena kahu lalonai oi hekure,

Mai lalohisihisi ida oi taitai, emu natuna tamona sibona totona oi taitai bamona,+

Badina hadikaia ore tauna be karaharaga ita do ia hadikaia.+

27 “Lau ese oi be auri ia hagoevaia tauna bamona ai lau halaoa,

Badina egu taunimanima do oi hagoevaia.

Oi ese idia do oi sekea bona edia kara do oi tahua namonamo.

28 Idia ibounai be kudou auka taudia,+

Hereva koikoidia sibona idia gwauraia loaloa,+

Idia be kopa bona auri bamona,

Idia ibounai edia kara be maoromaoro lasi.

29 Lahi hiriria gaudia be lahi ese ia gabua vadaeni.

Bona lahi amo ledi sibona ia hedinarai.

Ta be lahi ai auri ia hagoevaia kava,+

Bona kara dika idia karaia taudia be idia hapararaia lasi.+

30 Taunimanima ese idia do idia gwauraia siliva ena momoru,

Badina Iehova ese idia ia dadaraia vadaeni.”+

7 Iehova be Ieremia dekenai ia gwau: 2 “Iehova ena ruma ena geiti ai oi gini bona inai hereva oi gwauraia, do oi gwau, ‘Iehova tomadiho henia totona inai geiti ai umui vareai Iuda taudia ibounai e, Iehova ena hereva umui kamonai. 3 Israela ena Dirava, tuari oreadia edia Iehova,* ia gwau: “Emui mauri daladia bona emui kara umui hamaoromaoroa, unai amo inai tano ai umui do lau kokia lasi.+ 4 Namo lasi koikoi herevadia umui abia dae dainai umui gwau, ‘Inai be* Iehova ena dubu, Iehova ena dubu, Iehova ena dubu!’+ 5 Badina bema mai momokani ida emui mauri daladia bona kara umui hamaoromaoroa, bema tau ta bona ena dekena tauna huanai kota maoromaoro umui karaia,+ 6 bema idau taudia, tama sina idia mase natudia,* bona vabu umui hahisidia lasi,+ bema kerere lasi tauna ena rara umui bubua lasi, bona bema dirava ma haida umui badinaia lasi,+ 7 vadaeni inai tano amo umui do lau kokia lasi, emui sene taudia dekenai lau henia idia noholaia hanaihanai tanona unai.”’”

8 “To umui be koikoi herevadia umui abidadama henia,+ unai hereva ese namo do ia havaraia lasi. 9 Umui henaohenao,+ umui ala-ala, umui heudahanai, umui gwauhamata koikoi,+ Bala dirava dekenai boubou gaudia umui henia,+ bona umui diba lasi diravadia umui badinaia noho. 10 Ena be unai gau dika hereadia umui karaia, to umui mai bona egu ladana ia noho rumana ai egu vairanai umui gini bona umui gwau, ‘Ita be dika ta do ita davaria lasi.’ 11 Emui matanai egu ladana ia noho rumana be henaohenao taudia edia kohua ai ia lao, a?+ Lau sibona ese unai lau itaia vadaeni.” Unai be Iehova ena hereva.

12 “‘Silo ai ia noho dubu dekenai umui lao,+ guna egu ladana ia noho dubu unai,+ bona Israela taudia edia kara dika dainai, unai gabu dekenai lau karaia karana umui itaia.’+ 13 Iehova ma ia gwau: ‘To umui be kara dika umui karaia noho, bona ena be umui lau hereva henia loulou,* to umui kamonai lasi.+ Umui lau boiria noho, to umui haere lasi.+ 14 Unai dainai egu ladana ia noho rumana,+ umui abidadama henia rumana unai,+ bona umui bona emui sene taudia dekenai lau henia tanona dekenai kara ta do lau karaia, Silo dekenai lau karaia bamona.+ 15 Egu vairana amo umui do lau negea lao, emui tadikaka, Eparaima bese taudia ibounai lau negea lao bamona.’+

16 “To inai taunimanima totona oi guriguri lasi. Idia durua totona lau dekenai oi noinoi lasi eiava guriguri ta oi gwauraia lasi,+ badina oi do lau kamonai henia lasi.+ 17 Iuda ena siti idauidau bona Ierusalema ena raka daladia ai idia karaia gaudia oi itaia, a? 18 Natudia memero be lahi au idia haboua, tamadia be lahi idia karaia, bona edia adavadia be paraoa idia hegaegaelaia, unai amo idia gwauraia Guba Ena Kwini* dekenai boubou keke idia henia,+ bona lau idia habadua totona dirava ma haida dekenai wain be boubou gauna bamona idia henia.+ 19 Iehova ia gwau, ‘Idia be lau idia hahisia noho, a? Lasi, idia be sibona dekenai dika bona hemarai idia havaraia noho.’+ 20 Unai dainai Siahu Ibounai Lohiabadana Iehova ia gwau, ‘Itaia, egu badu be inai tano latanai do lau bubua diho.+ Taunimanima bona animal, bona huahua idia havaraia au bona huahua ibounai latanai do lau bubua, bona lahi bamona do ia araia noho bona do ia bodo lasi.’+

21 “Israela ena Dirava, tuari oreadia edia Iehova, be inai bamona ia gwau, ‘Umui karaia gaudia umui karaia noho, emui boubou gaudia haida latanai gabua boubou umui atoa, bona boubou gaudia edia vamu umui ania.+ 22 Aigupito tanona amo emui sene taudia lau hakaua raka-lasi negana amo, lau ese idia dekenai hereva ta lau henia lasi eiava idia lau oda henia lasi gabua bouboudia idia henia bona bouboulaia totona.+ 23 To idia dekenai inai oda lau henia: “Egu hereva umui badinaia, bona lau be emui Dirava ai do lau lao, bona umui be egu taunimanima.+ Namona be lau ura henia dala ibounai dekenai umui raka, unai amo do umui kwalimu.”’+ 24 To idia ese lau idia kamonai henia lasi eiava idia laloa lasi,+ bona sibona edia palani* bona edia kudouna ena ura dikana idia badinaia goada,+ bona edia kara be ia dika ia lao. 25 Emui sene taudia be Aigupito tano amo idia raka-lasi dinana amo ema bona hari, umui be unai umui karaia noho.+ Dina ta ta ai umui dekenai egu peroveta taudia lau siaia loulou.*+ 26 To idia ura lasi lau idia kamonai henia, bona lau idia laloa lasi.+ Ma danu, idia kwara auka, bona idia karaia kara dika ese edia sene taudia edia dika idia hereaia!

27 “Oi ese idia dekenai inai hereva ibounai do oi gwauraia,+ to oi do idia kamonai henia lasi. Idia dekenai do oi boiboi, to do idia haere lasi. 28 Bona idia dekenai do oi gwau, ‘Inai bese ese edia Dirava, Iehova idia kamonai henia lasi bona iena matahakani idia dadaraia. Idia huanai abidadama tauna ta ia noho lasi bona abidadama karadia idia herevalaia lasi.’+

29 “Emui huina latana umui utua bona negea, bona au lasi ororo maragidia ai lalohisihisi anena* umui abia, badina inai uru ese Iehova ia habadua dainai, idia ia dadaraia bona ia rakatania. 30 Iehova ia gwau, ‘Badina Iuda taudia be egu vairana ai kara dika idia karaia vadaeni. Egu ladana ia noho rumana ai idia ese kaivakuku dika rohorohodia idia haginia, unai amo egu ruma idia hamiroa.+ 31 Idia ese Topete ena ataiai gabudia* idia haginia, unai be Hinoma* Ena Natuna Mero Koura ai,+ unai amo edia natudia memero bona natudia kekeni be lahi lalonai idia gabua.+ To lau ese idia dekenai unai oda lau henia lasi bona unai lalohadai be egu lalona ai ia noho lasi momokani.’+

32 “Iehova ia gwau, ‘Unai dainai itaia, nega ta do ia mai, taunimanima ese unai gabu do idia gwauraia lasi Topete eiava Hinoma* Ena Natuna Mero Koura, to do idia gwau Ala-ala Koura. Topete ai idia ese mase taudia do idia guria ela bona gabu ibounai ia honu.+ 33 Bona inai taunimanima edia mase tauanidia be guba manudia bona tanobada ena animal idauidau ese do idia ania, bona ta ese idia do ia hagaria lasi idia heau totona.+ 34 Iuda ena siti idauidau bona Ierusalema ena dala ibounai dekenai, lau ese hanamoa regena bona moale regena, headava matamata tau bona hahine edia moale ena boiboi do lau hadokoa,+ badina tano be do ia dika momokani.’”+

8 Iehova ia gwau: “Unai nega ai, Iuda ena king taudia edia turia, lohia taudia edia turia, hahelaga taudia edia turia, peroveta taudia edia turia, bona Ierusalema taudia edia turia be guria gabudia amo do idia kokia. 2 Unai turia ibounai be tano dekenai idia atoa, dina, hua, bona hisiu* ibounai henunai, idia ese unai gaudia idia ura henia, idia hesiai henia, idia badinaia, edia heduru idia tahua bona idia tomadiho henia.+ Unai turia do idia haboudia lou lasi, eiava do idia guria lou lasi. Idia be kukuri bamona tano latanai do idia noho.”+

3 Tuari oreadia edia Iehova* ia gwau: “Bona inai bese dikana ena taunimanima oredia, idia roho mauri taudia unai, be mauri eiava mase do idia abia hidi.”

4 Bona idia dekenai oi gwau, ‘Iehova ena hereva be inai:

“Bema idia moru, do idia gini toreisi lou, ani?

Bema tau ta be ena raka dalana ia haidaua bona ia giroa, ma haida danu be unai bamona do idia karaia, ani?

 5 To dahaka dainai inai taudia, Ierusalema ai idia noho taudia unai, be lau idia badinaia noho lasi?

Idia be koikoi karadia idia karaia noho,

Idia ura lasi lau dekenai idia giroa lou.+

 6 Idia lau laloa bona kamonai henia noho, to edia hereva dalana be maoro lasi.

Tau ta be ena kara dika amo ia helalo-kerehai lasi eiava ia henanadai lasi, ‘Lau be dahaka lau karaia?’+

Idia ta ta be ma haida ese idia karaia karadia idia badinaia noho, tuari totona ia heau lao haraga hosi bamona.

 7 Noko manu be edia giroa mai negadia idia diba,

Kerea manu bona manu ma haida be edia giroa mai negadia idia diba.

To egu taunimanima be Iehova ena hahemaoro negana idia diba lasi.”’+

 8 ‘Dahaka dainai umui gwau: “Ai be aonega taudia, bona Iehova ena taravatu* be ai dekenai ia noho”?

Momokani, toretore taudia* edia peni+ be koikoi herevadia torea totona idia gaukaralaia.

 9 Aonega taudia be hemarai idia abia vadaeni.+

Idia be idia gari bona tarapu lalonai do idia moru.

Itaia! Idia ese Iehova ena hereva idia dadaraia vadaeni,

Bona edia aonega be edeseni?

10 Unai dainai lau ese edia adavadia be tatau ma haida dekenai do lau henia,

Edia tano be haida dekenai do lau henia idia biagua totona,+

Badina ladana maragi taudia bona ladana bada taudia be koikoi dalanai moni idia abia,+

Bona peroveta taudia bona hahelaga taudia be koikoi karadia idia karaia noho.+

11 Bona egu taunimanima edia natuna kekeni ena hisihisi idia ura hanamoa koikoi, idia gwau,

“Maino ia noho! Maino ia noho!”

To maino be ia noho lasi.+

12 Idia karaia gau dika rohorohodia dainai idia hemarai, a?

Idia be idia hemarai lasi!

Hemarai ena hemami idia diba lasi danu!+

Unai dainai idia moru vadaeni taudia huanai do idia moru.

Idia lau panisia neganai, dika do idia davaria.’+ Unai be Iehova ena hereva.

13 Iehova ma ia gwau: ‘Idia lau haboua neganai, idia do lau haorea momokani.

Vain auna ai greips do idia noho lasi, fig auna ai fig huahua do idia noho lasi, bona au raurau do idia kakoro.

Bona idia dekenai lau henia gaudia do idia boio.’”

14 “Dahaka dainai iniseniai ita helai noho?

Namona be ita haboua bona siti mai magu aukadia+ dekenai ita vareai bona unuseni do ita mase.

Badina Iehova iseda Dirava ese ita do ia hamasea ore,

Bona ita dekenai poisini ranu ia henia ita inua totona,+

Badina Iehova vairanai ita kara dika vadaeni.

15 Maino totona ita naria, to gau namona ta ia vara lasi,

Mauri namona ita naria, to gari mamina sibona ita abia!+

16 Dano amo inai taudia edia hosi edia boiboi oi kamonai diba.

Edia hosi idia boiboi neganai,

Tano ibounai ia mareremarere.

Edia hosi idia mai bona tano bona gau ibounai idia hadikaia,

Siti bona siti lalonai idia noho taudia idia hadikaia ore danu.”

17 “Lau ese umui huanai gaigai lau siaidia noho,

Gaigai be mai edia poisini bona ta ese ia hamanaua diba lasi,

Bona umui do idia koria.” Unai be Iehova ena hereva.

18 Egu lalohisihisi be ia namo lou diba lasi.

Egu kudouna be ia makohi.

19 Tano daudau amo egu taunimanima edia natuna kekeni ena taitai lau kamonai,

Heduru totona ia boiboi, ia gwau:

“Iehova be Siona ai ia noho lasi, a?

Eiava ena king ia noho lasi, a?”

“Dahaka dainai edia kaivakuku, anina lasi idau diravadia amo,

Lau idia habadua?”

20 “Aniani gogoa negana ia hanaia vadaeni, siahu negana ia ore vadaeni,

To ta ese ita ia do hamauria lasi!”

21 Egu taunimanima edia natuna kekeni ena hisihisi dainai lau lalohisihisi;+

Lau lalometau bada.

Lau gari bada.

22 Gileada ai balsam* oela be lasi, a?+

Eiava gorere hanamoa tauna* ta ia noho lasi, a?+

Dahaka dainai egu taunimanima edia natuna kekeni ena hisihisi ia ore lasi?+

9 Bema egu kwarana be ranu amo ia honu,

Bona bema egu matana be ranu guri ta bamona, mata ranu amo ia honu diba.+

Vadaeni dina bona hanuaboi do lau taitai,

Badina egu taunimanima idia hamasea vadaeni.

 2 Lau diba taunimanima lasi gabuna ai noho gabuna ta lau davaria!

Vadaeni egu taunimanima do lau rakatania, bona idia amo do lau noho daudau,

Badina idia ibounai be heudahanai taudia,+

Koikoi karadia idia karaia taudia.

 3 Idia be koikoi karadia karaia totona idia hegaegae, ta be peva pidia totona ia hegaegae bamona,

Tano be koikoi karadia amo ia honu, bona Dirava badinaia karadia be lasi.+

“Edia kara dika idia habadaia noho,

Bona lau idia laloa lasi.”+ Unai be Iehova ena hereva.

 4 “Umui ibounai be emui dekena tauna dekenai do umui naria namonamo,

Bona emui tadikaka umui abidadama henia lasi.

Badina tadikaka ibounai be koikoi taudia,+

Bona dekena taudia ibounai be ladana hadikaia taudia.+

 5 Ta ta be ena dekena tauna ia koia noho,

Bona tau ta be hereva momokani ia gwauraia lasi.

Edia malana be koikoi herevadia ia manadalaia.+

Kara dika momo idia karaia dainai, edia goada ibounai ia ore.

 6 Umui be koikoi taudia huanai umui noho.

Idia be koikoi karadia idia karaia noho, idia ura lasi lau idia dibaia.” Unai be Iehova ena hereva.

 7 Unai dainai tuari oreadia edia Iehova* ia gwau:

“Lau ese auri idia hagoevaia bamona idia do lau hagoevaia, bona idia do lau tohoa,+

Badina egu taunimanima totona dahaka ma do lau karaia?

 8 Edia malana amo koikoi herevadia idia gwauraia, mase ia havaraia diba bamona.

Tau ta be ena uduna amo ena dekena tauna dekenai maino herevadia ia gwauraia,

To ena lalona ai ia be hadikaia dalana ia tahua.”

 9 Iehova ia gwau: “Edia kara dika dainai idia lau kota henia be maoro, ani?

Unai bese ena dika davana lau henia be namo, ani?+

10 Lau be ororo dainai do lau taitai

Bona taunimanima lasi gabuna ena rei dainai lalohisihisi anena* do lau abia,

Badina idia be lahi ese ia araia vadaeni, unai amo tau ta ia hanaia diba lasi,

Bona animal edia regena be lasi.

Atai manudia bona animal idauidau idia heau boio vadaeni, idia noho lasi.+

11 Lau ese Ierusalema be nadi idia haboua gabuna bona uda sisia edia noho gabuna ai do lau halaoa,+

Bona Iuda ena siti ibounai be taunimanima ese do idia noholaia lasi.+

12 Daika be ia aonega idia vara gaudia ia lalopararalaia totona?

Iehova be daika dekenai inai gaudia ia herevalaia, bena unai tau ese do ia gwauraia hedinarai?

Dahaka dainai tano ia boio?

Dahaka dainai tano be ia dika, tano kaukau bamona,

Unai amo tau ta ia hanaia diba lasi?”

13 Iehova ia haere: “Badina lau ese idia dekenai lau henia taravatu* idia dadaraia bona idia badinaia lasi, bona egu hereva idia kamonai henia lasi. 14 Idia be edia kudouna ena ura+ bona Bala kaivakuku idia badinaia goada, edia tamadia ese idia hadibaia hegeregerena.+ 15 Unai dainai tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava ia gwau: ‘Lau ese egu bese taudia dekenai ava dikadia do lau henia, idia ania totona, bona poisini ranu do lau henia, idia inua totona.+ 16 Lau ese bese idauidau, idia bona edia tamadia idia diba lasi besedia edia huanai idia do lau lulua lao,+ bona lau ese edia murinai tuari taudia do lau siaia bona do idia tuari henia, ela bona idia ibounai lau hamasea ore.’+

17 Tuari oreadia edia Iehova ia gwau,

‘Ia vara noho gauna umui laloa.

Lalohisihisi anena* idia abia hahine umui oda henia,+

Bona ta umui siaia gaukara diba momo hahinedia ia boiria totona,

18 Unai amo do idia mai haraga, bona ita totona lalohisihisi ane idia abia,

Bena iseda mata ranu do idia diho

Bona iseda matana kopina idia paripari.+

19 Badina lalohisihisi ane be Siona amo ia mai noho:+

“Ita be dika ita davaria vadaeni!

Hemarai bada ita abia!

Badina tano ita rakatania vadaeni, bona iseda ruma idia hadikaia vadaeni.”+

20 Hahine taudia e, Iehova ena hereva umui kamonai.

Emui taiana amo iena hereva umui kamonai.

Emui natudia kekeni dekenai inai lalohisihisi ane umui hadibaia,

Bona ta ta dekenai unai lalohisihisi anena* umui hadibaia.+

21 Badina mase be iseda windo amo ia vareai vadaeni,

Iseda magu goadadia dekenai ia vareai

Dala amo natudia maragidia

Bona ariara amo matamata taudia ia abia lao totona.’+

22 Oi gwau, ‘Iehova be inai bamona ia hereva:

“Taunimanima edia mase tauanina be kukuri bamona tano ai do idia noho kava,

Witi utua tauna ese ia utua witi matamata bamona do idia noho kava,

Tau ta ese do ia haboua lasi.”’”+

23 Iehova be inai bamona ia gwau:

“Aonega tauna be ena aonega dainai do ia heagi lasi,+

Goada tauna be ena goada dainai do ia heagi lasi,

Bona taga tauna be ena kohu dainai do ia heagi lasi.”+

24 Iehova ma ia gwau: “To ia heagi tauna be inai do ia heagilaia:

Ia be laloparara tauna bona lau ia diba namonamo,+

Ia diba lau be Iehova, tanobada ai lalokau, kota maoromaoro, bona kara maoromaoro lau hahedinaraia,+

Badina lau be unai karadia dekenai lau moale.”+

25 Iehova ia gwau: “Itaia! Nega ta ia mai noho, bona lau ese kopina utua* taudia bona kopina utua lasi taudia do lau kota henia,+ 26 bona Aigupito taudia,+ Iuda taudia,+ Edoma taudia,+ Amono taudia,+ Moaba taudia,+ bona edia medena huina idia utua taudia, tano kaukau ai idia noho taudia unai, do lau kota henia.+ Badina unai bese ibounai be kopina utua lasi taudia, bona Israela ena bese ibounai edia kudouna be dika.”+

10 Israela besena e, Iehova ese umui totona ia gwauraia herevana umui kamonai. 2 Iehova be inai bamona ia hereva:

“Namo lasi bese idauidau edia mauri daladia umui dibaia,+

Bona namo lasi guba ena toa idauidau dainai umui gari bada,

Badina bese idauidau be unai gaudia dainai idia gari bada.+

 3 Taunimanima edia kara be koikoi.*

Idia ese uda lalonai au idia utua diho,

Bona koroa tauna ese unai au amo kaivakuku ia karaia.+

4 Siliva bona golo amo idia hahairaia+

Bona hama bona ikoko amo idia kokoa auka, unai amo do ia moru lasi.+

 5 Unai kaivakuku idia hereva diba lasi, kiukamba uma ai manu hagaria totona idia karaia gaudia bamona,+

Unai kaivakuku idia huaia, badina idia raka diba lasi,+

Umui gari henia lasi, badina umui do idia hadikaia lasi,

Bona gau namona ta idia karaia diba lasi.”+

 6 Iehova e, oi hegeregerena ta ia noho lasi.+

Oi be Dirava badana, bona emu ladana be herea bona mai ena siahu.

 7 Bese idauidau edia King e,+ taunimanima ibounai ese oi idia gari henia be namo,

Badina bese idauidau edia aonega taudia huanai bona edia basileia lalonai,

Oi hegeregerena ta ia noho lasi.+

 8 Idia ibounai be laloa namonamo lasi taudia bona kavakava taudia.+

Au amo idia karaia gauna ese hadibaia hereva ia henia diba lasi.+

 9 Siliva palakadia be Tarasisi amo+ bona golo be Upasa amo idia mailaia,

Gaukara idauidau karaia diba taudia ese unai gaudia amo au idia hahairaia.

Bona unai kaivakuku be wulu varo bulu bona wulu pepol dabua amo idia koua.

Unai ibounai be gaukara diba namonamo taudia ese idia karaia gaudia.

10 To, Iehova be Dirava momokanina.

Ia be mauri Diravana+ bona noho hanaihanai King.+

Ia badu neganai, tanobada do ia mareremarere,+

Bona ena badu be bese ta ese do ia haheaukalaia diba lasi.

11 Idia dekenai inai bamona do oi hereva:

“Guba bona tanobada idia karaia lasi diravadia

Be tanobada ai bona guba henunai do idia noho lasi.”+

12 Dirava ese ena siahu amo tanobada ia karaia,

Bona ena aonega amo tano ai tubutubu gaudia idauidau ia havaraia+

Bona ena laloparara amo guba be dabua ta bamona ia kehoa badabada.+

13 Ia hereva neganai,

Guba ai idia noho ranu idia regerege,+

Bona tanobada ena gabu daudau amo ia ese ori ia mailaia.+

Ia ese kevaru* ia karaia medu totona,

Bona lai ia haboua gabuna amo ia ese lai ia mailaia.+

14 Taunimanima ibounai be idia laloa maoromaoro lasi bona aonega ida idia kara lasi.

Auri gaukara idia karaia taudia ibounai be auri kaivakuku idia koroa dainai do idia hemarai,+

Badina idia karaia auri kaivakuku be koikoi gauna,

Bona idia hahodi diba lasi.+

15 Unai gaudia be koikoi, bona ma haida ese idia kirikirilaia.+

Edia hahemaoro negana ia ginidae neganai, do idia ore.

16 Iakobo Ena Dirava* be unai kaivakuku bamona lasi.

Ia be gau ibounai ia karaia Diravana.

Israela be iena dava bada ahuna.+

Iena ladana be Iehova, ia be tuari oreadia edia Lohiabada.*+

17 Idia koua hagegea hahine e,

Tano ai oi haboua kohu oi abia isi.

18 Badina Iehova be inai bamona ia hereva:

“Hari lau ese inai tano ai idia noho taudia do lau negea lao,+

Bona hisihisi do idia abia neganai, unai do lau koua lasi.”

19 Bero lau davaria dainai, lau madi o!+

Egu toto be ia namo diba lasi.

Bona lau gwau: “Momokani inai be egu gorere, bona lau haheaukalaia be namo.

20 Egu palai ruma ia dika vadaeni, bona egu palai ruma ia dogoatao varo ia makohi.+

Egu natudia memero ese lau idia rakatania bona idia lao.+

Ta ia noho lasi egu palai ruma ia kehoa badabada eiava ia haginia totona.

21 Badina mamoe naria taudia be mai kavakava ida idia kara,+

Bona idia be Iehova ena heduru idia tahua lasi.+

Unai dainai mai aonega ida idia kara lasi,

Bona edia mamoe ibounai be gabu idauidau dekenai idia lao.”+

22 Kamonai, sivarai ta idia gwauraia noho!

Not kahana amo regerege bada ia vara noho,+

Iuda siti idauidau hadikaia totona, unai siti be uda sisia edia noho gabudia ai do idia lao.+

23 Iehova e, lau diba tau ta be sibona ena dala ia abia hidi diba lasi.

Tau ta be ia hegeregere lasi sibona ia hakaua totona.+

24 Iehova e, emu hahemaoro karana amo lau oi hamaoromaoroa,

To mai badu ida unai oi karaia lasi,+ lau oi hadikaia garina.+

25 Oi idia dadaraia besedia dekenai emu badu oi bubua+

Bona emu ladana ai idia boiboi lasi ruma bese idauidau dekenai danu.

Badina idia ese Iakobo idia tuari henia,+

Oibe, dala idia tahua ia idia hadikaia ore totona.+

Bona ena noho gabuna idia hadikaia vadaeni.+

11 Iehova ese Ieremia dekenai ia henia hereva be inai: 2 “Taunimanima e, inai gwauhamata hereva umui kamonai!

“Iuda tatau bona Ierusalema ai idia noho taudia dekenai inai hereva oi gwauraia, 3 bona idia dekenai oi gwau, ‘Israela ena Dirava Iehova be inai bamona ia hereva: “Inai gwauhamata ena hereva ia badinaia lasi tauna be dika do ia davaria,+ 4 unai gwauhamata be emui sene taudia dekenai lau hadibaia, Aigupito, auri havevea lahi badana gabuna amo idia lau hakaua raka-lasi neganai,+ lau gwau, ‘Egu hereva umui kamonai, bona umui dekenai lau henia oda hereva ibounai umui badinaia, bona umui be egu taunimanima ai do umui lao, bona lau be emui Dirava ai do lau lao,+ 5 unai amo lau ese emui sene taudia dekenai lau karaia gwauhamata do lau hagugurua. Unai gwauhamata be, idia dekenai milika bona hani amo ia honu tano do lau henia,+ hari umui noholaia tano unai.’”’”

Bona lau haere: “Iehova e, unai ia vara be namo.”*

6 Bena Iehova be lau dekenai ia gwau: “Iuda ena siti iboudiai bona Ierusalema ena dala dekenai inai hereva oi harorolaia, oi gwau: ‘Inai gwauhamata ena hereva umui kamonai, bona umui badinaia. 7 Badina lau ese emui sene taudia be Aigupito tano amo lau hakaua raka-lasi neganai, idia lau hadibaia, lau gwau: ‘Egu hereva umui badinaia.’ Bona unai hadibaia hereva lau henia loulou* ema bona hari.+ 8 To idia kamonai lasi bona idia laloa lasi, bona idia ta ta be edia kudouna ena ura dikana idia badinaia goada.+ Unai dainai gwauhamata hereva hegeregerena idia lau panisia. Idia lau oda henia unai idia badinaia totona, to idia ura lasi idia badinaia.’”

9 Iehova be lau dekenai ia gwau: “Iuda taudia bona Ierusalema ai idia noho taudia be palani dikana ta idia karaia. 10 Idia be edia sene taudia, egu hereva idia badinaia lasi taudia unai, edia kara idia tohotohoa.+ Idia be dirava ma haida idia badinaia bona hesiai henia.+ Israela bese bona Iuda bese ese egu gwauhamata hereva idia hamakohia, edia sene taudia dekenai lau henia gwauhamata unai.+ 11 Unai dainai Iehova be inai bamona ia gwau, ‘Lau ese idia dekenai dika do lau mailaia,+ bona idia ta do ia heau mauri lasi. Lau dekenai heduru totona idia boiboi neganai, idia do lau kamonai henia lasi.+ 12 Bena Iuda siti idauidau bona Ierusalema ai idia noho taudia be edia dirava idauidau, boubou gaudia idia henia diravadia dekenai do idia lao bona edia heduru do idia tahua,+ to unai diravadia be edia dika negana ai do idia hamauria lasi. 13 Iuda taudia e, emui dirava be momo herea, emui siti edia momo hegeregerena, bona Ierusalema ena dala ena momo hegeregerena, umui ese anina lasi diravana ena boubou patadia momo umui haginia, Bala dekenai boubou gaudia umui henia totona.’+

14 “To inai taunimanima totona oi* guriguri lasi. Idia dainai lau dekenai do oi noinoi lasi eiava guriguri ta oi gwauraia lasi,+ badina idia davaria dika dainai lau idia boiboi henia neganai, do lau kamonai lasi.

15 Taunimanima be palani dikadia idia karaia noho dainai,

Egu lalokau tauna be egu ruma ai do ia noho ena namo be dahaka?

Oi dekenai dika ia mai neganai, edia animal bouboudia edia vamu helagadia ese unai dika do ia koua, a?

Unai nega ai do oi moale bada, a?

16 Guna Iehova ese oi ia gwauraia ia tubu namo herea olive au,

Huahua namo hereadia dainai oi be mai emu hairai.

Dirava ese mai boiboi bada ida, siti be lahi amo ia gabua,

Bona ena rigi idia makohi.

17 “Tuari oreadia edia Iehova,* umui ia Hadoa Tauna,+ ia gwau dika be umui dekenai do ia mai badina Israela besena bona Iuda besena ese dika bada idia karaia, idia be Bala dekenai boubou gaudia idia henia noho dainai, lau idia habadua.”+

18 Iehova e, oi ese lau oi hadibaia, unai amo do lau diba.

Unai nega ai, oi ese dala oi kehoa idia karaia karadia lau itaia totona.

19 Lau be ia manada mamoe ta bamona, alaia totona idia hakaua lao.

Lau diba lasi idia be lau totona palani dikana ta idia karaia, idia gwau:+

“Namona be au bona ena huahua ita hadikaia hebou,

Bona inai tano amo ia ita kokia momokani,

Unai amo iena ladana do idia laloatao lasi.”

20 To tuari oreadia edia Iehova be mai kara maoromaoro ida hahemaoro ia karaia,

Bona tau ta ena kudouna bona ia laloa gaudia ia itaia.+

Lau ura idia dekenai do oi hahedinaraia badu lau itaia,

Badina lau be oi dekenai egu kota herevana lau gwauraia.

21 Unai dainai Iehova ese Anatoto taudia+ hadikaia herevana ia gwauraia, badina idia ura oi idia hamasea bona oi dekenai idia gwau: “Iehova ena ladana ai oi peroveta lasi,+ oi do ai hamasea garina.” 22 Tuari oreadia edia Iehova be inai bamona ia gwau: “Lau ese idia do lau kota henia. Tatau matamatadia be tuari kaia dekenai do idia mase,+ edia natudia memero bona natudia kekeni be hitolo bada dainai do idia mase.+ 23 Idia ta do ia mauri lasi, badina lau ese Anatoto taudia+ do lau kota henia laganina ai, idia dekenai dika bada do lau mailaia.”

12 Iehova e, oi dekenai egu maumau herevana lau gwauraia neganai,

Eiava oi ida emu hahemaoro karana lau herevalaia neganai, oi be hanaihanai oi kara maoromaoro.+

To dahaka dainai kara dika taudia idia kwalimu?+

Bona dahaka dainai koikoi taudia be gau ta dekenai idia lalohekwarahi lasi?

 2 Oi ese idia oi hadoa, bona ramuna idia vara.

Idia tubu bona huahua idia havaraia.

Hanaihanai oi idia herevalaia, to edia kudouna ai oi idia laloa lasi.+

 3 Iehova e, oi be lau oi diba namonamo+ bona lau oi itaia,

Egu lalona oi tahua bona do oi diba egu ura be emu ura ida ia hegeregere,+

Idia oi hapararaia, idia hamasea gwauraia mamoe bamona,

Bona hamasea dinana totona idia oi abia hegaegae.

 4 Tano be do ia kaukau noho ela bona edena negai?

Bona tubutubu gaudia ibounai idia kakoro noho ela bona edena negai?+

Unuseniai idia noho taudia idia kara dika noho dainai,

Animal bona manu idauidau idia boio vadaeni.

Idia gwau: “Ita dekenai do idia vara gaudia ia itaia lasi.”

 5 Bema taunimanima ida oi heau helulu, to oi hesiku,

Vadaeni edena bamona hosi ida oi heau helulu diba?+

Maino tanona ai oi noho neganai, oi noho namonamo.

To Ioridane ena uda badadia ai oi noho neganai, dahaka do oi karaia?

 6 Emu tadikaka korikori, emu tamana ena bese taudia

Be mai koikoi ida oi idia kara henia.+

Idia be oi dekenai idia boiboi badabada.

Ena be oi dekenai hereva namodia idia gwauraia,

To idia oi abidadama henia lasi.

 7 “Lau ese egu ruma lau rakatania vadaeni,+ bona egu bese danu.+

Lau ese egu lalokau tauna be ena inai taudia edia imana dekenai lau atoa.+

 8 Egu bese be uda lalonai ia noho laiona ta bamona.

Ia be lau dekenai ia boiboi badabada.

Unai dainai, lau ese ia lau inai henia.

 9 Lau dekenai egu bese taudia be kala momo dagedage manu bamona.

Dagedage manu haida ese ia idia hagegea bona heatu henia.+

Tano ena uda animal idauidau e, umui mai, umui haboua,

Umui aniani totona.+

10 Mamoe naria taudia momo ese egu vain uma idia hadikaia.+

Idia ese egu tano idia moia patapata.+

Idia ese egu tano namona be taunimanima lasi gabuna ai idia halaoa.

11 Ia be anina lasi tano ai ia lao vadaeni.

Ia kaukau momokani.*

Egu vairana ai tano be ia noho kava.+

Oibe, tano ibounai be ia noho kava,

To ta ese unai ia laloa lasi.+

12 Tano kaukau ena dala dikadia ibounai amo dika havaraia taudia idia mai vadaeni,

Badina Iehova ena tuari kaia be tano ena dokona amo ela bona tano ena dokona ai dika ia havaraia noho.+

Taunimanima totona maino be lasi.

13 Idia ese witi idia hadoa, to ava ginigini idia gogoa.+

Idia gaukara goada, to namo ta idia davaria lasi.

Iehova be idia dekenai ia badu momokani dainai,

Edia uma ena anina ia henia lasi, unai amo do idia hemarai.”

14 Iehova be inai bamona ia hereva: “Egu bese badinai idia noho bese dikadia ibounai be edia tano amo do lau kokia,+ badina unai bese idauidau ese egu taunimanima, Israela besena, dekenai lau henia tano idia hadikaia,+ bona Iuda besena be edia huana amo do lau kokia. 15 To idia lau kokia murinai, idia do lau hebogahisi henia lou bona idia ta ta dekenai edia tano bona ahuna do lau henia lou.”

16 “Guna unai bese idauidau ese egu taunimanima idia hadibaia Bala ena ladana ai gwauhamata idia karaia, to bema hari idia be egu taunimanima edia dala idia dibaia bona egu ladana ai idia gwauhamata bona idia gwau, ‘Iehova ia mauri noho hegeregerena,’ vadaeni idia be egu taunimanima huanai do idia noho. 17 To bema unai bese be egu hereva idia badinaia lasi, vadaeni lau ese idia do lau kokia bona hadikaia momokani.” Unai be Iehova ena hereva.+

13 Iehova be lau dekenai ia gwau: “Oi lao bona linen* beleta ta oi hoia bona emu gabana ai oi kwatua, to ranu lalonai oi atoa lasi.” 2 Vadaeni Iehova ena hereva hegeregerena beleta lau hoia bona egu gabana ai lau kwatua. 3 Bena Iehova be nega iharuana lau ia hereva henia lou: 4 “Oi hoia beleta, emu gabana ai oi kwatua gauna, oi abia bona Euperate dekenai oi lao, bona unuseniai nadi badana ena huanai oi hunia.” 5 Vadaeni lau lao bona Euperate dekenai beleta lau hunia, Iehova ese lau ia oda henia hegeregerena.

6 To dina momo murinai Iehova be lau dekenai ia gwau: “Oi toreisi, Euperate dekenai oi lao, bona oi lau oda henia unuseniai oi hunia beleta do oi abia.” 7 Bena Euperate dekenai lau lao bona unuseniai lau hunia beleta lau abia, bona lau itaia beleta be ia dika vadaeni, ia be anina lasi gauna.

8 Bena Iehova be lau dekenai ia hereva: 9 “Iehova be inai bamona ia gwau, ‘Lau ese Iuda ena hekokoroku karana bona Ierusalema ena hekokoroku bada karana do lau hadikaia, unai beleta hegeregerena.+ 10 Inai taunimanima dikadia, idia be egu hereva idia badinaia lasi+ bona sibona edia lalohadai idia badinaia goada,+ bona dirava ma haida idia badinaia, idia hesiai henia bona tomadiho henia, unai taudia be anina lasi gauna ai do idia lao, unai beleta hegeregerena.’ 11 Iehova ma ia gwau, ‘Beleta be tau ta ena gabana ai ia noho auka hegeregerena, lau ese Israela bese bona Iuda bese ibounai lau veria mai egu badinai idia noho, unai amo egu taunimanima ai idia lao,+ bona lau dainai ladana idia abia,+ hanamoa idia abia, bona hairai idia abia. To idia be lau idia badinaia lasi.’+

12 “Bona idia dekenai inai hadibaia hereva oi henia danu, ‘Israela ena Dirava, Iehova, be inai bamona ia gwau: “Wain amo hodu badadia ibounai umui hahonua be namo.”’ Bona oi dekenai do idia gwau, ‘Ai be ai diba hodu badadia ibounai be wain amo ai hahonua be namo, ani?’ 13 Bena idia dekenai oi gwau, ‘Iehova be inai bamona ia gwau: “Lau ese inai tano be wain amo lau hahonua,+ unai amo Davida ena terona ai idia helai king taudia, hahelaga taudia bona peroveta taudia, bona Ierusalema ai idia noho taudia ibounai be do idia kekero. 14 Bona lau ese idia be idia ta ta dekenai do lau botaia hebou, tamadia bona natudia memero dekenai unai bamona do lau karaia danu.+ Idia ta do lau hebogahisi henia lasi eiava idia dainai do lau lalohisihisi lasi, bona idia lau hadikaia totona gau ta ese lau do ia koua lasi.” Unai be Iehova ena hereva.’+

15 Umui kamonai namonamo.

Umui hekokoroku lasi, badina Iehova be ia hereva vadaeni.

16 Dirava ese dibura ia do mailaia lasi

Bona gabu ia dibura lalonai ororo ai emui aena ia do hekwakwanai lasi neganai,

Iehova emui Dirava dekenai hairai umui henia.

Badina unai dina be dibura momokani gabuna ai do ia halaoa,

Umui be diari do umui ura henia,

To ia ese dibura bada do ia mailaia.+

17 Bona bema umui ura lasi kamonai,

Lau be hunia dekenai do lau taitai badina umui hekokoroku.

Egu matana be ranu amo do ia honu, bona egu matana ranu do idia diho loulou,+

Badina Iehova ena mamoe oreana+ be idia abia lao vadaeni.

18 King bona ena sinana umui hamaoroa,+ ‘Emui terona amo umui diho,

Badina emui korona hairaina be emui kwarana amo do ia moru.’

19 Saut kahana ena siti iboudiai idia koua momokani, ta ese ia kehoa diba lasi.

Iuda taudia ibounai idia abia lao vadaeni.+

20 Emui matana umui abia isi bona not kahana amo idia mai taudia umui itaia.+

Umui dekenai idia henia mamoe oreana mai hairaina be edeseni?+

21 Matamanai umui gwauraidia emui turana namodia

Ese umui idia panisia neganai, dahaka do umui gwau?+

Umui be hisihisi bada do umui mamia, ia mara noho hahine ena hisihisi bamona, a?+

22 Bona emui kudouna ai umui gwau, ‘Dahaka dainai inai gaudia be lau dekenai idia vara?’+

Emui kara dika bada dainai emui dabua ena dorina kahana ia darea,+

Bona emui aena geduna be idia hisihisi bada.

23 Kusu tauna* be ena kopina ia haidaua diba, a? Eiava lepadi be ena kopina maka ia haidaua diba, a?+

Bema oibe, vadaeni umui be kara namo umui karaia diba,

Ena be kara dika dekenai umui manada.

24 Vadaeni lau ese idia do lau lulua lao, tano kaukau ena lai ese witi momoru ia odaia lao hegeregerena.+

25 Iehova ma ia gwau, “Umui dekenai unai bamona do ia vara. Unai be umui dekenai lau henia ahuna.

Badina umui ese lau umui laloaboio+ bona koikoi herevadia umui abidadama henia.+

26 Unai dainai, lau ese emui dabua do lau abia isi momokani,

Bona emui hemarai do idia itaia.+

27 Badina heudahanai karadia umui karaia+ bona kara dikadia umui ura henia dikadika,

Bona hemarai ariara karadia umui karaia.

Ororo maragidia ai, tano ena kahana ibounai,

Lau ese emui kara dika rohorohodia lau itaia vadaeni.+

Ierusalema e, oi be dika do oi davaria!

Do oi goeva noho lasi ela bona edena negai?”+

14 Iehova be tano ia kaukau herevana totona Ieremia dekenai inai hereva ia henia:+

 2 Iuda ia taitai,+ bona ena geiti idia dika idia lao.

Bona tano dekenai idia moru vadaeni,

Bona Ierusalema ai taunimanima idia taitai noho.

3 Bona edia biagudia be edia hesiai taudia idia siaia ranu abia totona.

Ranu guridia dekenai idia lao bona ranu idia davaria lasi.

Idia giroa mai neganai, edia hodu be ranu lasi.

Idia hemarai bona idia lalohisihisi,

Bona edia kwarana idia koua.

 4 Tano ia makohi,

Badina tano latanai medu ia diho lasi,+

Bona biru taudia idia lalometau bona edia kwarana idia koua.

 5 Dia hahine be ena noho gabuna ai ena vara matamata natuna ia rakatania,

Badina rei be lasi.

 6 Uda doniki be au lasi ororo maragidia ai idia gini.

Idia hahodi haragaharaga, uda sisia bamona,

Aniani totona tubutubu gaudia be lasi dainai, gabu idia itaia namonamo lasi.+

 7 Iehova e, ena be emai kerere ese emai kara dikadia ia hahedinaraia,

To emu ladana dainai gau ta oi karaia be namo.+

Badina ai be kamonai lasi karadia momo ai karaia,+

Bona oi dekenai ai kara dika vadaeni.

 8 Lalometau negadia ai, Israela ia durua bona ia hamauria Diravana+ e,

Dahaka dainai inai tano ai oi be idau bese tauna ta bamona?

Dahaka dainai loaloa tauna bamona mahuta sibona totona iniseni oi mai?

 9 Dahaka dainai oi be daradara tauna ta bamona?

Dahaka dainai oi be haida ia hamauria diba lasi goada tauna ta bamona?

Iehova e, oi be emai huanai oi noho,+

Bona ai be emu ladana ai abia taudia.+

Namo lasi ai oi rakatania.

10 Inai taunimanima totona Iehova be inai bamona ia hereva: “Idia ura idia loa kava,+ bona edia aena idia naria namonamo lasi.+ Unai dainai lau, Iehova, be idia dekenai lau moale lasi.+ Lau ese edia kara dika do lau laloatao bona edia kara dika dainai idia do lau hahemaoro henia.”+

11 Bena Iehova be lau dekenai ia gwau: “Oi guriguri lasi inai taunimanima dekenai namo ia vara totona.+ 12 Aniani lasi taravatu* idia karaia neganai, edia noinoi lau kamonai lasi,+ bona gabua bouboudia ena kahana ibounai bona aniani bouboudia idia henia neganai, unai gaudia lau ura henia lasi,+ badina tuari, hitolo bada, bona gorere idauidau amo idia do lau haorea momokani.”+

13 Bena lau gwau: “Siahu Ibounai Lohiabadana Iehova e, peroveta taudia be idia dekenai idia hereva noho, idia gwau, ‘Umui do idia tuari henia lasi, bona hitolo bada do ia vara lasi, to inai tano ai lau, Dirava, ese maino korikori do lau mailaia.’”+

14 Bena Iehova be lau dekenai ia gwau: “Peroveta taudia be egu ladana ai idia peroveta koikoi noho.+ Lau ese idia lau siaia lasi eiava oda henia lasi eiava idia dekenai hereva ta lau gwauraia lasi.+ Matahanai koikoidia idia itaia bona vaira nega totona hereva koikoi idia gwauraia, bona edia lalohadai koikoidia be umui dekenai idia perovetalaia noho.+ 15 Unai dainai Iehova be inai bamona ia gwau: ‘Unai peroveta taudia, egu ladana ai idia peroveta taudia be lau ese lau siaia lasi, bona idia gwau tuari eiava hitolo bada be edia tano ai do ia vara lasi, to idia be tuari bona hitolo bada amo do idia mase ore.+ 16 Bona edia peroveta herevadia idia kamonai taudia be hitolo bada bona tuari dainai Ierusalema ena dala ai do idia negea kava, bona idia, edia adavana, edia natudia memero eiava natudia kekeni edia tauanina do idia guria lasi,+ badina lau ese idia dekenai dika bada do lau mailaia.’+

17 “Oi ese idia dekenai inai hereva do oi gwauraia,

‘Dina bona hanuaboi egu mata ranu idia diho noho be namo, idia doko lasi,+

Badina egu taunimanima edia rami-hebou natuna kekeni be dika ia davaria vadaeni,+

Oibe, bero badana ia davaria vadaeni.

18 Lau be siti ena murimuri dekenai lau lao bona lau itaia,

Tuari kaia amo idia hamasea tauanidia idia noho!+

Bona siti dekenai lau raka vareai,

Bona lau itaia hitolo bada dainai taunimanima be gorere idauidau idia davaria!+

Badina peroveta tauna bona hahelaga tauna be idia diba lasi tano ai idia loa kava.’”+

19 Dirava e, oi ese Iuda oi rakatania momokani, eiava Siona oi laloaboio, a?+

Dahaka dainai ai oi hadikaia, vadaeni ta ia noho lasi emai dika ia hanamoa totona?+

Maino totona ai naria, to gau namona ta ia vara lasi,

Mauri namona ai naria, to gari mamina sibona ai abia!+

20 Iehova e, emai kara dika ai gwauraia hedinarai,

Bona emai sene taudia edia kerere danu,

Badina ai be oi dekenai ai kara dika vadaeni.+

21 Emu ladana dainai, ai oi dadaraia lasi,+

Bona emu terona helagana oi hadikaia lasi.

Ai ida oi karaia gwaubou oi laloatao bona oi makohia lasi.+

22 Bese idauidau edia anina lasi kaivakukudia ese medu idia mailaia diba, a?

Eiava guba be sibona ena ura hegeregerena ai medu ia mailaia diba, a?

Iehova, emai Dirava e, oi sibona ese unai oi karaia diba, ani?+

Bona ai be oi ai abidadama henia,

Badina oi sibona ese unai gaudia ibounai oi karaia diba.

15 Bena Iehova be lau dekenai ia gwau: “Ena be Mose bona Samuela be egu vairana ai idia gini,+ to lau ese inai taunimanima do lau lalonamo henia lasi. Egu vairana amo idia do oi lulua lao. Namona be idia lao. 2 Bona bema oi dekenai idia gwau, ‘Edeseni do ai lao?’ Vadaeni idia do oi hamaoroa, ‘Iehova be inai bamona ia hereva:

“Haida be gorere dikadia amo do idia mase!

Haida be tuari kaia amo do idia mase!+

Haida be hitolo bada dainai do idia mase!

Bona haida be tano ta dekenai do idia abia lao!”’+

3 “Iehova ia gwau: ‘Bona lau ese idia totona dika 4* do lau havaraia.+ Tuari kaia amo do idia mase, sisia ese edia mase tauanina do idia veria lao, bona edia tauanina be atai manudia ese do idia ania bona dagedage animal ese do idia hadikaia ore.+ 4 Bona tanobada ena basileia ibounai dekenai idia be gari bada gauna ai do lau halaoa.+ Badina Iuda ena king Hesekaia ena natuna Manase be Ierusalema ai kara dikadia ia karaia.+

 5 Ierusalema e, daika ese oi do ia hebogahisi henia?

Daika be oi totona do ia taitai?

Bona daika be emu noho dalana totona do ia henanadai?’

 6 Iehova ia gwau: ‘Umui ese lau umui rakatania vadaeni.+

Lau amo umui raka siri loulou.+

Unai dainai egu imana do lau abia isi bona umui do lau hadikaia.+

Umui lau hebogahisi henia noho, to hari lau hesiku vadaeni.

 7 Bona lau ese idia do lau hapararaia, tano ena geiti ai witi idia hapararaia bamona.

Lau ese emui natudia do lau kokia.+

Lau ese egu taunimanima do lau hadikaia ore,

Badina idia ura lasi edia kara idia haidaua.+

 8 Egu vairana ai edia vabu taudia be do idia momo herea, kone ena miri bamona.

Dina tubua ai, lau ese hadikaia ore tauna ta do lau siaia, sinadia bona tatau matamata do ia hadikaia ore.

Karaharaga lau ese idia dekenai lalohisihisi bona gari do lau havaraia.

 9 Natudia 7 ia havaraia hahine be ia manoka vadaeni.

Ia hahodi be auka.

Ena be dina ia do diho lasi, to ia be dibura ai ia noho,

Ia hemarai bona lalohisihisi.*

Bona idia do mauri taudia

Be lau ese edia inai taudia dekenai do lau henia idia hamasedia totona.’ Unai be Iehova ena hereva.”+

10 Egu sinana e, lau oi havaraia dainai, dika bada do lau davaria,+

Taunimanima ibounai ese lau idia heai henia bona dagedage henia noho.

Lau be moni lau henitorehai lasi eiava lau abitorehai lasi,

To idia ibounai be lau idia gwauraia dika.

11 Iehova ia gwau: “Lau ese oi totona kara namona ta do lau karaia,

Bona dika negana ai lau be oi do lau durua,

Emu inai taudia ese oi idia dagedage henia negana ai danu.

12 Tau ta ese auri ia makohia maragimaragi diba, a?

Tau ta ese not amo ia mai auri bona kopa ia makohia maragimaragi diba danu, a?

13 Lau ese emui inai taudia dekenai emui kohu bona dava bada gaudia do lau henia,+

Davana totona lasi, to badina emui teritori ibounai dekenai kara dika momo umui karaia.

14 Lau ese unai gaudia be emui inai taudia dekenai do lau henia,

Umui diba lasi tano dekenai do idia abia lao.+

Badina egu badu be lahi bamona ia araia matamaia vadaeni

Bona umui dainai lau badu noho.”+

15 Iehova e, egu lalohekwarahi oi diba,

Lau oi laloatao bona lau oi durua.

Lau idia hahisia taudia edia davana oi henia.+

Namo lasi edia dika oi haheaukalaia dainai, do lau boio.

Namona be oi diba, emu ladana dainai lau be dika lau davaria.+

16 Emu hereva lau davaria bona lau ania.+

Bona emu hereva dainai lau moale bada,

Badina tuari oreadia edia Dirava Iehova e, lau be emu ladana ai gaukara lau karaia.

17 Lau be hevaseha taudia ida lau helai lasi bona ai moale hebou lasi.+

Lau sibona lau helai, badina emu imana be lau latanai,

Badina oi ese emu badu amo lau oi hahonua.+

18 Dahaka dainai egu hisihisi ia noho daudau bona egu bero be ia namo lasi?

Unai bero be ia namo lou diba lasi.

Lau dekenai oi be ia kaukau sinavai maragina bamona do oi lao, a?

Unai amo ranu lau abia diba lasi, a?

19 Unai dainai Iehova be inai bamona ia gwau:

“Bema lau dekenai oi giroa mai, vadaeni oi do lau lalonamo henia lou,

Bona egu vairanai lau do oi hesiai henia* noho.

Bema mai anina bada gaudia be anina lasi gaudia amo oi hapararaia,

Vadaeni oi be egu uduna bamona ai do oi lao.

Idia be oi dekenai do idia mai,

To oi be idia dekenai do oi lao lasi.”

20 Iehova ma ia gwau: “Inai taunimanima huanai oi be kopa magu aukana bamona ai do oi lao.+

Idia be oi do idia tuari henia,

To do idia kwalimu lasi,*+

Badina lau be oi ida lau noho, oi do lau durua bona hamauria.

21 Bona kara dika taudia edia imana amo oi do lau hamauria

Bona dagedage taudia edia imana amo oi do lau hoia lou.”

16 Iehova be lau dekenai ma ia gwau: 2 “Namona be hahine ta oi adavaia lasi, bona inai gabu ai natudia memero bona natudia kekeni oi havaraia lasi. 3 Badina iniseniai idia vara natudia memero bona natudia kekeni bona edia sinadia bona tamadia totona Iehova be inai bamona ia hereva: 4 ‘Idia be gorere dikadia dainai do idia mase,+ to ta be idia totona do ia taitai lasi eiava edia mase tauanidia do ia guria lasi. Idia be kukuri bamona tano ai do idia noho.+ Idia be tuari bona hitolo amo do idia mase,+ bona edia mase tauanina be manu bona dagedage animal ese do idia ania.’

 5 Badina Iehova be inai bamona ia hereva,

‘Taitai taudia edia aniani rumana lalonai do oi vareai lasi,

Bona taitai eiava hebogahisi hahedinaraia totona oi lao lasi.’+

Iehova ma ia gwau: ‘Badina inai taunimanima amo egu maino lau kokia vadaeni,

Egu lalokau* bona hebogahisi danu.+

 6 Inai tano ai ladana bada taudia bona ladana maragi taudia ibounai do idia mase.

Ta ese edia mase tauanina do ia guria lasi,

Ta be idia totona do ia taitai lasi,

Bona ta be idia totona ena kopina do ia utua lasi eiava ena kwarana huina ibounai do ia kokia lasi.*

 7 Bona ta ese taitai taudia dekenai aniani do ia henia lasi,

Idia mase taudia dainai edia lalona ia hanamoa totona,

Bona lalogoada totona ta ese idia dekenai wain do ia henia lasi,

Edia tamana eiava sinana ena mase dainai idia inua totona.

 8 Bona aria rumadia ai oi vareai lasi,

Idia ida oi aniani bona inuinu totona.’

9 “Badina tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava, ia gwau, ‘Inai gabu ai, emui mauri negadia lalonai bona emui vairana ai, lau ese hanamoa regena bona moale regena, headava matamata tau bona hahine edia gadona ena regena do lau hadokoa.’+

10 “Inai taunimanima dekenai inai gaudia ibounai oi herevalaia neganai, oi do idia nanadaia, ‘Dahaka dainai ai dekenai idia vara dika ibounai be Iehova ese ia herevalaia? Ai ese Iehova emai Dirava dekenai dahaka kara dika ai karaia?’+ 11 Idia dekenai do oi gwau, ‘Iehova ia gwau, “Badina emui sene taudia ese lau idia rakatania,+ bona dirava ma haida idia badinaia bona hesiai henia bona tomadiho henia noho.+ To idia ese lau idia rakatania, bona egu taravatu idia badinaia lasi.+ 12 Bona umui emui kara dika be bada herea, emui sene taudia edia kara dika ia hereaia,+ bona umui ta ta ese emui kudouna ena ura dikana umui badinaia goada, to lau umui badinaia lasi.+ 13 Vadaeni lau ese umui be inai tano amo do lau kokia, bona umui bona emui sene taudia idia diba lasi tano ta dekenai umui do lau atoa,+ bona unuseniai dina bona hanuaboi dirava ma haida do umui hesiai henia,+ badina umui do lau lalonamo henia lou lasi.”’

14 “Iehova ia gwau, ‘Nega ta do ia mai, idia be do idia hereva lou lasi: “Iehova, Aigupito tanona amo Israela taudia ia hakaua raka-lasi Diravana, ia mauri noho hegeregerena,”+ 15 to do idia gwau: “Iehova, Israela taudia be not tanona bona idia ia lulua lao tanodia amo ia hakaudia mai Diravana ia mauri noho hegeregerena,” bona lau ese idia be edia tano ai do lau hakaua lou, edia sene taudia dekenai lau henia tano unai.’+

16 Iehova ma ia gwau, ‘Lau ese haoda taudia momo lau siaia,

Bona idia do idia tahua.

Unai murinai labana taudia momo do lau siaia,

Bona ororo badadia bona maragidia ai idia do idia tahua

Bona nadi badadia idia noho gabudia ai danu.

17 Badina idia karaia gaudia ibounai lau itaia.

Egu vairanai idia ta ia hunia diba lasi,

Bona edia kara dikadia danu idia hunia diba lasi.

18 Lau ese edia kara dika ena davana ibounai do lau henia,+

Badina idia ese egu tano be edia kaivakuku dika rohorohodia amo idia hadikaia,

Oibe, egu tano korikori be edia gau dikadia amo idia hahonua.’”+

19 Iehova e, oi be egu goada bona egu kohoro goadana,

Metau negadia ai oi be egu heau mauri gabuna,+

Oi dekenai tanobada ena bese idauidau do idia mai,

Bona do idia gwau: “Emai sene taudia ese kaivakuku idia badinadia,

Idia be namo ta ia havaraia lasi anina lasi gaudia.”+

20 Tau ta ese dirava idauidau ia karaia diba, a?

Ia karaia gaudia be dirava korikoridia lasi.+

21 “Vadaeni idia be do idia diba,

Oibe, hari egu siahu bona goada do idia diba,

Bona do idia diba egu ladana be Iehova.”

17 “Iuda ena kara dika be auri amo idia karaia toretore gauna amo idia torea.

Daimon toretore gauna amo edia kudouna ai idia torea,

Bona boubou patadia edia doa latanai idia torea.

 2 Unai nega ai edia boubou patadia bona au helagadia* be edia natudia memero ese idia laloatao,+

Unai gaudia be ororo ataiai, au namodia edia badinai idia noho,+

 3 Unai be taoni maragina ta ena ororo ai idia noho.

Lau ese emui kohu, dava bada kohu ibounai, be haida dekenai do lau henia,+

Oibe, emui ataiai gabudia* do lau henia, badina emui tano ibounai dekenai kara dika umui karaia.+

 4 Emui kerere dainai, umui dekenai lau henia ahuna do umui haboioa.+

Bona umui diba lasi tano ai emui inai taudia do umui hesiai henia,+

Badina umui ese egu badu umui habadaia, lahi bamona.*+

Do ia araia hanaihanai.”

 5 Iehova be inai bamona ia hereva:

“Taunimanima ia abidadama henia tauna be dika do ia davaria,+

Taunimanima edia goada dekenai ia tabekau tauna+

Bona Iehova ia rakatania tauna danu dika do ia davaria.

 6 Ia be tano kaukau ai ia noho kava au bamona ai do ia lao.

Gau namona ta be ia dekenai do ia vara lasi,

To ia be kaukau tanodia ai do ia noho,

Unai tano be damena tanona bona ta ia noho diba lasi.

 7 Iehova ia abidadama henia tauna be namo do ia davaria,

Ia be Iehova amo lalogoada ia abia.+

 8 Ia be ranu badinai idia hadoa au bamona do ia lao,

Ena ramuna be sinavai maragina dekenai ia siaia lao.

Siahu be do ia mamia lasi,

To nega ibounai iena raurau do idia mauri noho.+

Bona medu lasi negana ai, gau ta do ia lalohekwarahilaia lasi,

Au huahua do ia havaraia noho.

 9 Gau iboudiai amo, kudouna be ia koikoi momo, bona ia ura dika ia havaraia.+

Daika ese ta ena kudouna ia dibaia diba?

10 Lau, Iehova, ese ta ena kudouna lau tahua,+

Iena lalona momokani ai idia noho gaudia ibounai lau tahua,

Unai amo ta ta edia kara hegeregerena lau kara henia diba,

Edia gaukara edia anina hegeregerena.+

11 Uda manu be manu ma ta ese ia havaraia gatoi ia haboudia bamona,

Tau ta ese koikoi dalana ai kohu momo ia abia.+

Ia do buruka lasi neganai, ena kohu ibounai do idia boio,

Bona dokonai ia be kavakava tauna bamona do ia noho.”

12 Iseda dubu helaga ia noho gabuna,

Unai be matamana negana ai idia hanamoa terona hairaina ta.+

13 Israela ena helaro, Iehova e,

Oi idia rakatania taudia ibounai do idia hemarai.

Oi amo* idia raka-siri taudia* be do idia boio, kahu ai ia noho toretore hegeregerena,+

Badina idia ese oi, Iehova, mauri ranu ia henia Diravana, idia rakatania.+

14 Iehova e, egu bero oi hanamoa, bona do lau namo.

Lau oi hamauria, bona do lau mauri,+

Badina lau hanamoa Diravana be oi sibona.

15 Itaia, haida be lau dekenai idia gwau:

“Iehova ena hereva be edeseni?+

Dahaka dainai ia do guguru lasi?”

16 To lau be oi lau rakatania lasi, oi lau badinaia noho, mamoe naria tauna bamona,

Nega dikana ta totona lau laloa lasi.

Lau herevalaia gaudia ibounai be oi diba namonamo.

Unai ibounai be emu vairana ai lau gwauraia!

17 Lau dekenai gari mamina oi atoa lasi.

Nega dikadia ai oi be egu hunia gabuna.

18 Lau idia hahisia taudia oi hahemaraia,+

To namo lasi lau oi hahemaraia.

Namona be idia dekenai gari oi havaraia,

To namo lasi lau dekenai gari oi havaraia.

Nega dika be idia dekenai oi havaraia,+

Idia oi hamakohia bona hadikaia ore momokani.

19 Lau dekenai Iehova be inai bamona ia hereva: “Oi lao, bona taunimanima edia natudia memero edia geiti, Iuda ena king ia vareai bona raka-lasi geiti unai, bona Ierusalema ena geiti ibounai dekenai oi gini.+ 20 Idia dekenai do oi gwau, ‘Iuda ena king taudia, Iuda taudia ibounai, bona Ierusalema ai idia noho taudia ibounai, inai geiti umui vareai taudia e, Iehova ena hereva umui kamonai. 21 Iehova be inai bamona ia hereva: “Umui naria namonamo, bona Sabati dinana ai metau gauna ta do umui huaia lasi eiava Ierusalema ena geiti amo do umui abia vareai lasi.+ 22 Sabati dinana ai, namo lasi emui ruma amo metau gauna ta umui huaia raka-lasi, bona namo lasi gaukara ta umui karaia.+ Sabati dinana umui hahelagaia, emui sene taudia lau oda henia hegeregerena.+ 23 To idia kamonai lasi, bona egu matahakani idia ura lasi badinaia eiava idia abia dae lasi.”’”+

24 “Iehova ia gwau: ‘To bema lau umui badinaia namonamo, bona Sabati dinana ai metau gauna ta umui abia vareai lasi, bona Sabati dinana be dina helagana dainai gaukara ta umui karaia lasi,+ 25 vadaeni Davida ena terona ai idia helai king taudia bona lohia taudia+ be inai siti ena geiti ai do idia vareai danu, edia kariota bona hosi amo do idia vareai, idia bona edia lohia taudia, Iuda ena tatau bona Ierusalema ai idia noho taudia.+ Bona inai siti do idia noholaia hanaihanai. 26 Bona taunimanima be Iuda ena siti idauidau amo, Ierusalema ena badina gabudia amo, Beniamina ena tano gabudia amo,+ gabu palakana amo,+ ororo gabudia amo, bona Negebe* amo do idia mai, gabua bouboudia,+ boubou gaudia,+ aniani bouboudia,+ frenkinsens,* bona Dirava tanikiu henia boubou gaudia be Iehova ena ruma dekenai do idia abia mai.+

27 “‘“To bema lau umui badinaia lasi, bona Sabati dinana umui hahelagaia lasi, bona Sabati dinana ai metau gaudia umui huaia bona Ierusalema ena geiti amo umui abia vareai, lau ese siti ena geiti be lahi amo do lau gabua, bona Ierusalema ena kohoro aukadia do ia gabua ore,+ bona lahi be ta ese do ia habodoa lasi.”’”+

18 Iehova ena hereva Ieremia dekenai be inai: 2 “Oi toreisi bona uro karaia tauna ena ruma dekenai oi lao,+ bona unuseniai do lau gwauraia herevadia do oi kamonai.”

3 Vadaeni lau be uro karaia tauna ena ruma dekenai lau lao, bona ia be uro giroagiroa patana ai uro ia karaia noho. 4 To uro karaia tauna ese raro amo ia karaia noho uro be ia dika. Unai dainai ia ese unai raro ia gaukaralaia lou, uro ma ta ia karaia totona, iena ura hegeregerena.*

5 Bena Iehova ena hereva be lau dekenai ia mai: 6 “Iehova ia gwau, ‘Israela besena e, inai uro karaia tauna ia karaia bamona, lau ese umui dekenai unai bamona lau karaia diba, ani? Itaia, raro be uro karaia tauna ena imana ai ia noho, unai hegeregerena umui be egu imana ai umui noho.+ 7 Lau ese bese ta eiava basileia ta lau kokia, veria diho bona hadikaia herevana be egu ura negana ai lau gwauraia diba,+ 8 bona bema unai bese be ena kara dika ia rakatania, vadaeni lau gwauraia dika be do ia vara lasi, danu egu lalona do lau haidaua bona lau ura mailaia dika do lau havaraia lasi.+ 9 To lau ese bese ta eiava basileia ta lau haginia bona hadoa herevana be egu ura negana ai lau gwauraia diba, 10 bona bema unai bese be egu vairana ai kara dika ia karaia bona egu hereva ia badinaia lasi, lau ese egu lalona do lau haidaua bona ia dekenai do lau mailaia namo be do lau havaraia lasi.’

11 “Mani Iuda taudia bona Ierusalema ai idia noho taudia dekenai oi gwau, ‘Iehova be inai bamona ia hereva: “Lau ese umui totona dika ta lau hegaegaelaia bona palani dikana ta lau karaia. Mani emui kara dikadia amo umui giroa, bona emui mauri daladia bona emui kara umui hanamoa.”’”+

12 To idia gwau: “Unai be anina lasi!+ Badina ai be sibona emai lalohadai do ai badinaia, bona ta ta emai kudouna ena ura dikana do ai badinaia goada.”+

13 Unai dainai Iehova be inai bamona ia gwau:

“Mani bese idauidau huanai umui henanadai.

Daika ese inai bamona sivarai ia kamonai?

Israela ena rami-hebou kekeni be gau dika hereana ta ia karaia.+

14 Sinou be Lebanona ena nadi badadia edia ataiai do ia boio, a?

Eiava gabu daudau amo ia aru keru ranu do ia kaukau, a?

15 To egu taunimanima ese lau idia laloaboio.+

Badina idia be anina lasi gauna dekenai boubou gaudia idia henia,+

Bona idia ese ma haida be edia raka daladia amo idia hahekwakwanaia, unai be sene taudia edia dala,+

Bena dala maragidia idia badinaia, unai dala be idia dika,

16 Unai dainai edia tano be gari gabuna ai do ia lao,+

Taunimanima ese idia itaia neganai, mai hevaseha ida idia wisili.+

Unai gabu amo ia hanaia tauna be do ia hoa bona ena kwarana do ia hamarerea.+

17 Lau ese idia be edia inai tauna ena vairana amo do lau lulua lao, ist kahana amo ia mai lai bamona.

Dika idia davaria dinana ai, lau ese idia dekenai egu doruna do lau henia, to egu vairana lasi.”+

18 Bona idia gwau: “Umui mai, Ieremia hamasea totona palani ta ita karaia,+ badina iseda hahelaga taudia amo taravatu* eiava aonega taudia amo ia mai sisiba eiava peroveta taudia edia hereva do ia boio lasi. Umui mai bona iseda hereva amo ia ita hahisia bona ia ita kamonai henia lasi.”

19 Iehova e, lau oi kamonai henia,

Bona egu inai taudia edia hereva oi kamonai.

20 Kara namo ese kara dika ena davana ia karaia, a?

Badina idia ese lau totona guri idia geia vadaeni.+

Laloatao lau be emu vairanai lau gini, edia namo totona lau hereva,

Unai amo idia do oi badu henia lasi.

21 Edia natudia memero dekenai hitolo bada oi havaraia,

Idia be tuari kaia amo do oi hamasea.+

Edia adavadia be natudia do idia havaraia lasi bona do idia vabu.+

Edia tatau be gorere dikadia amo do idia mase,

Edia tatau matamata be tuari lalonai tuari kaia amo do idia hamasea.+

22 Idia dekenai dadia oreadia oi abia mai haraga neganai,

Edia ruma amo taitai regena do ia daekau.

Badina idia ese lau totona guri idia geia vadaeni,

Bona egu raka daladia ai tarapu idia atoa.+

23 To oi, Iehova e,

Lau hamasea totona idia karaia palani dikadia ibounai be oi diba namonamo.+

Edia kara dika oi gwauatao lasi,

Bona edia kara dika oi kokia lasi.

Emu badu amo idia dekenai kara ta oi karaia neganai,+

Idia be emu vairana ai idia moru be namo.+

19 Iehova be inai bamona ia hereva: “Oi lao, bona uro karaia tauna amo hodu ta oi hoia.+ Taunimanima huanai tau badadia haida bona hahelaga taudia edia tau badadia haida oi abia, 2 bona Hinoma Ena Natuna Mero Koura dekenai umui lao,+ unai be Uro Karaia Tauna Ena Geiti ena vareai gabuna ai. Bona oi dekenai lau gwauraia herevadia be unuseniai oi gwauraia. 3 Do oi gwau, ‘Iuda ena king taudia bona Ierusalema ai idia noho taudia e, Iehova ena hereva umui kamonai. Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava, ia gwau:

“‘“Inai gabu dekenai lau ese dika do lau mailaia, bona unai sivarai idia kamonai taudia ibounai do idia hoa bada.* 4 Badina idia ese lau idia rakatania+ bona inai gabu idia hamiroa momokani.+ Bona inai gabu ai dirava ma haida dekenai boubou gaudia idia henia, idia bona edia sene taudia bona Iuda ena king taudia idia diba lasi gaudia unai, bona inai gabu be kerere lasi taudia edia rara amo idia hahonua.+ 5 Idia ese Bala dirava ena ataiai gabudia* idia haginia, unai amo edia natudia memero be lahi lalonai idia gabua, bona ia dekenai gabua boubou bamona idia henia.+ To lau ese idia dekenai unai oda lau henia lasi eiava unai lau gwauraia lasi bona unai lalohadai be egu lalona ai ia noho lasi momokani.”’+

6 “Iehova ia gwau, ‘Unai dainai itaia, nega ta do ia mai, taunimanima ese unai gabu do idia gwauraia lasi Topete eiava Hinoma Ena Natuna Mero Koura, to do idia gwauraia Ala-ala Koura.+ 7 Inai gabu ai, lau ese Iuda taudia bona Ierusalema ai idia noho taudia edia palani do lau hadikaia, bona edia inai taudia vairana ai idia be tuari kaia amo bona edia mase dalana idia tahua taudia amo do lau hamasedia. Bona edia mase tauanina be manu bona dagedage animal do lau henia, idia ania totona.+ 8 Bona lau ese inai siti be gari gabuna ai do lau halaoa bona taunimanima ese do idia itaia neganai, mai hevaseha ida do idia wisili. Unai tano ia raka hanaia tauna be mai hoa ida tano ia itaia bona ena kwarana ia hamarerea.+ 9 Bona edia inai taudia bona edia mase dalana idia tahua taudia ese siti idia koua hagegea bona idia hahisidia bada dainai, Ierusalema ai idia noho taudia be edia natudia memero bona natudia kekeni edia hidio do idia ania, bona edia dekena taudia edia hidio do idia ania.”’+

10 “Bena oi ida idia lao tatau vairanai hodu oi hamakohia, 11 bona idia dekenai oi gwau, ‘Tuari oreadia edia Iehova be inai bamona ia gwau: “Inai taunimanima bona inai siti be inai bamona do lau makohia, tau ta ese uro karaia tauna ena hodu ia makohia bona idia hanamoa lou diba lasi bamona. Bona Topete ai idia ese mase taudia do idia guria ela bona gabu ibounai do ia honu.”’+

12 “Iehova ia gwau: ‘Lau ese inai gabu bona iniseni idia noho taudia dekenai unai bamona do lau karaia, inai siti be Topete bamona do lau halaoa. 13 Bona Ierusalema taudia edia ruma bona Iuda ena king taudia edia ruma be do idia miro, Topete bamona.+ Oibe, guhi ai guba ena hisiu oreadia* totona boubou gaudia idia karaia+ bona dirava ma haida dekenai wain boubou idia henia,+ unai dainai edia ruma ibounai do idia miro.’”

14 Ieremia be Iehova ese peroveta gaukara totona ia siaia lao gabuna Topete amo ia giroa mai neganai, Iehova ena ruma ena ariara ai ia gini bona taunimanima ibounai dekenai ia gwau: 15 “Tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava, ia gwau, ‘Lau ese inai siti bona ena badina taonidia dekenai dika bada do lau havaraia, egu hereva hegeregerena, badina idia ese egu hereva idia dadaraia momokani.’”+

20 Ieremia ese inai gaudia ia perovetalaia neganai, Imere ena natuna Pasahuru, hahelaga tauna bona Iehova ena ruma naria gaukara ia karaia tauna badana be ia kamonai noho. 2 Bena Pasahuru ese peroveta tauna Ieremia ia botaia bona au metaudia huanai ia atoa,+ unai be Iehova ena ruma ai Beniamina Iduarana* dekenai. 3 To murina dinana ai Pasahuru ese au metaudia be Ieremia amo ia kokia neganai, Ieremia be ia dekenai ia gwau:

“Iehova ese emu ladana ia hatoa, Gari be Gabu Ibounai,+ to Pasahuru lasi. 4 Badina Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Lau ese oi bona emu turadia dekenai gari do lau havaraia, bona idia be edia inai taudia edia tuari kaia amo do idia mase, bona unai do oi itaia.+ Lau ese Iuda taudia ibounai be Babulonia ena king ena imana ai do lau atoa, bona ia ese idia be Babulonia dekenai do ia abidia lao bona tuari kaia amo do ia hamasedia.+ 5 Bona lau ese inai siti ena kohu ibounai, idia haboua gaudia ibounai, gau namo hereadia ibounai, bona Iuda ena king ena kohu namodia ibounai be edia inai taudia dekenai do lau henia.+ Bona idia ese unai gaudia ibounai do idia hadikaia bona Babulonia dekenai do idia abidia lao.+ 6 Bona oi, Pasahuru, bona emu ruma ai idia noho taudia ibounai be do idia abia lao. Oi be Babulonia dekenai do oi lao bona unuseniai do oi mase, bona oi bona emu turadia ibounai be unuseniai do idia guria, badina idia dekenai oi peroveta koikoi.’”+

 7 Iehova e, oi ese lau oi koia, bona unai lau badinaia.

Emu goada ese egu goada ia hereaia, bona oi kwalimu.+

Dina ta ta ai taunimanima ibounai ese lau idia kirikirilaia,

Bona lau idia hevasehalaia.+

 8 Emu hereva lau gwauraia negadia ai, lau boiboi bona lau gwau:

“Dagedage bona dika ia mai noho!”

Iehova ena hereva dainai, dina ta ta ai taunimanima ese lau idia gwauraia dika bona kirikirilaia.+

 9 Bena lau gwau: “Lau be Dirava do lau herevalaia lou lasi,

Bona iena ladana ai do lau hereva lou lasi.”+

To egu kudouna ai iena hereva be lahi bamona ia araia noho. Egu turia ia araia noho danu.

Bona lau koua diba lasi,

Bona lau haheaukalaia diba lasi.+

10 Badina lau ese sivarai dikadia momo lau kamonai,

Bona lau lao gabudia ibounai dekenai lau gari.+

Idia gwau: “Ia ita hadikaia!”

Lau ida koikoi dalanai maino idia karaia taudia idia ura lau dekenai dika idia havaraia.+

Idia gwau: “Reana ia ita koia bona kerere do ia karaia,

Bona do ita kwalimu bona ena dika davana do ita henia.”

11 To Iehova be lau ida ia noho, tuari tauna goadana ta bamona.+

Unai dainai lau idia dagedage henia taudia be do idia moru bona do idia kwalimu lasi.+

Oibe, do idia kwalimu lasi dainai, do idia hemarai bada.

Edia hemarai bada be do ia noho hanaihanai, bona taunimanima ese do idia laloaboio lasi.+

12 To oi, tuari oreadia edia Iehova* e, oi ese kara maoromaoro tauna oi tahua noho,

Bona tau ta ena kudouna bona ia laloa gaudia oi itaia.+

Lau ura idia dekenai do oi hahedinaraia badu lau itaia,+

Badina lau be oi dekenai egu kota herevana lau gwauraia.+

13 Iehova dekenai ane abia! Iehova hanamoa!

Badina ia ese ogogami tauna be dika taudia edia imana amo ia hamauria vadaeni.

14 Egu vara dinana lau gwauraia dika!

Egu sinana ese lau ia havaraia dinana idia hanamoa lasi be namo!+

15 Egu tamana dekenai sivarai namona ia mailaia tauna ia gwau: “Emu natuna mero ia vara vadaeni!”

Egu tamana be ia moale bada.

To, unai sivarai ia mailaia tauna idia gwauraia dika be namo.

16 Unai tauna be Iehova ese ia hadikadia bona ia hebogahisi henia lasi siti bamona.

Daba ai ia ese taitai regedia ia kamonai bona dina tubua ai tuari ena boiboi regena ia kamonai.

17 Dahaka dainai ia ese lau be sinana ena bogana ai ia hamasea lasi?

Unai amo egu sinana ena bogana be egu guria gabuna ai do ia lao,

Bona natuna do ia havaraia lasi.+

18 Dahaka dainai lau vara?

Hekwakwanai bona hisihisi lau itaia totona, a?

Egu mauri ibounai be hemarai amo ia honu totona, a?+

21 Ieremia be Iehova amo hereva ia abia, unai neganai King Sedekaia+ ese Pasahuru,+ Malekaia ena natuna bona hahelaga tauna Sefanaia,+ Maseaia ena natuna be Ieremia dekenai ia siaia, bona ia idia noia: 2 “Mani ai totona Iehova oi nanadaia, badina Babulonia ena king Nebukanesa* be ai ia tuari henia noho.+ Reana Iehova be ai totona kara badana ta do ia karaia, unai amo Nebukanesa be ai do ia rakatania.”+

3 Ieremia be idia dekenai ia gwau: “Sedekaia dekenai inai bamona do umui hereva, 4 ‘Israela ena Dirava, Iehova be inai bamona ia gwau: “Babulonia ena king+ bona magu idia hagegea Kaledea taudia tuari henia totona umui gaukaralaia tuari kohudia amo umui do lau hadikaia. Bona lau ese tuari kohudia be siti huanai do lau haboua. 5 Bona mai badu siahuna+ ida egu imana goadana amo umui do lau tuari henia.+ 6 Lau ese inai siti ai idia noho taudia, taunimanima bona animal, do lau hamasedia. Gorere dikana amo do idia mase.”’+

7 “‘“Iehova ia gwau: ‘Unai murinai lau ese Iuda ena king Sedekaia bona ena hesiai taudia bona inai siti ai idia noho taudia, gorere dikana, tuari bona hitolo bada amo idia mase lasi taudia unai, be Babulonia ena king Nebukanesa,* edia inai taudia bona edia mase dalana idia tahua taudia unai, dekenai do lau henia.+ Ia ese tuari kaia amo idia do ia hamasea. Ia ese idia do ia laloa lasi bona idia dekenai do ia hebogahisi lasi momokani.”’+

8 “Bona inai taunimanima dekenai do oi gwau, ‘Iehova be inai bamona ia hereva: “Lau ese emui vairanai mauri ena dala bona mase ena dala lau atoa. 9 Inai siti ai idia do noho taudia be tuari, hitolo bona gorere dikana amo do idia mase. To siti amo ia raka-lasi bona siti idia hagegea noho Kaledea taudia dekenai sibona ia henia tauna be ena mauri do ia haboioa lasi.”’+

10 “Iehova ia gwau: ‘Lau ese inai siti lau dadaraia, namo totona lasi, to dika bada ia davaria totona.+ Inai siti be Babulonia ena king ena imana ai do lau atoa,+ bona ia ese lahi amo do ia gabua.’”+

11 “‘Iuda ena king ena bese taudia dekenai oi gwau: Iehova ena hereva umui kamonai. 12 Davida ena bese e, Iehova be inai bamona ia hereva:

“Dina ta ta ai, kota maoromaoro umui badinaia noho,

Bona bema tau ta ese koikoi dalana ai tau ta ena kohu ia abia, ia ese ia koia tauna umui hamauria,+

Namo lasi emui kara dikadia dainai,+

Egu badu be lahi bamona do ia bada,+

Bona ta ese do ia habodoa diba lasi.”’

13 “Iehova ia gwau: ‘Koura ai umui noho taudia, tano palakana ena nadi e,

Lau be umui do lau tuari henia.

Umui gwau: “Daika do ia mai ai ia tuari henia totona?

Bona daika ese emai noho gabudia do ia hadikaia?”’”

14 “To Iehova ia gwau, ‘Lau ese emui kerere davana do lau henia,

Emui kara hegeregerena.+

Bona emui uda badana be lahi amo do lau gabua,

Bona ena badinai ia noho gaudia ibounai do ia araia ore.’”+

22 Iehova be lau dekenai inai bamona ia gwau: “Iuda ena king ena ruma dekenai oi lao, bona inai hereva oi gwauraia. 2 Oi gwau, ‘Davida ena terona ai ia helai Iuda ena king e, oi bona emu hesiai taudia bona emu taunimanima, inai geiti amo idia vareai taudia unai, Iehova ena hereva umui kamonai. 3 Iehova ia gwau: “Kota maoromaoro bona kara maoromaoro umui badinaia. Bona bema tau ta ese ta ena kohu ia abia, unai tauna ena imana amo ia hahisia tauna umui hamauria. Namo lasi idau tauna, tamana lasi natuna* eiava vabu umui hahisia.+ Bona namo lasi inai gabu ai kerere lasi taudia edia rara umui hadihoa.+ 4 Bema umui ese inai hereva umui badinaia momokani, vadaeni Davida ena terona ai idia helai king taudia+ be edia kariota bona hosi ida inai ruma ena geiti amo do idia vareai, edia hesiai taudia bona edia taunimanima danu.”’+

5 “Iehova ia gwau, ‘To bema inai hereva umui badinaia lasi, lau sibona lau gwauhamata, inai ruma be gabu dikana ai do ia lao.’+

6 “Badina Iehova be Iuda ena king ena ruma totona inai bamona ia gwau,

‘Lau dekenai oi be Gileada bamona,

Bona Lebanona ena ororo atai gabuna bamona.

To oi be tano kaukauna ai do lau halaoa,

Bona emu siti idauidau ai ta do ia noho lasi.+

 7 Bona lau ese haida do lau abia hidi, umui idia hadikaia totona,

Idia be mai edia tuari kohudia ida do idia mai.+

Idia ese emui sida au namo hereadia do idia utua

Bona lahi lalonai do idia negea.+

8 “‘Bona bese idauidau taudia be inai siti idia raka hanaia neganai, ta ta dekenai do idia gwau: “Dahaka dainai Iehova be inai siti hairaina dekenai inai bamona ia karaia?”+ 9 Bena haida do idia gwau: “Badina idia ese edia Dirava, Iehova, ida idia karaia gwaubou idia makohia bona dirava ma haida idia tomadiho henia bona hesiai henia.”’+

10 Mase tauna totona umui taitai lasi,

Bona ia totona umui hebogahisi lasi.

To, tano ta dekenai do idia abia lao tauna totona umui tai dikadika,

Badina ena vara tanona be do ia itaia lou lasi.

11 “Badina Iosaia ena natuna bona Iuda ena king Salumu,*+ ena tamana Iosaia ena gabu ai ia lohia noho tauna+ bona inai gabu ia rakatania vadaeni tauna totona, Iehova ia gwau: ‘Ia be ena tano dekenai do ia giroa lou lasi. 12 Badina ia be ia idia abia lao tanona ai do ia mase, bona ia ese inai tano do ia itaia lou lasi.’+

13 Kara maoromaoro ai ena ruma ia haginia lasi

Bona kota maoromaoro ai atai daiutudia ia haginia lasi tauna be dika do ia davaria,

Ena dekena taudia be ia totona hesiai gaukara idia karaia kava,

Bona edia gaukara davana ia henia lasi.+

14 Ia gwau, ‘Lau ese ruma badana ta do lau haginia,

Mai ena atai daiutu badadia.

Unai ruma ai windo momo do lau karaia,

Bona ena haba be sida au amo do lau koua bona peni kakakaka amo do lau penia.’

15 Emu sida au dainai, ma haida oi hereaia bona do oi lohia noho, a?

Emu tamana be ia aniani bona inuinu danu,

To kota maoromaoro bona kara maoromaoro ia badinaia,+

Bona ia be namo ia davaria.

16 Kota ai, ia be hisihisi noho taudia bona ogogami taudia edia maoro totona ia hereva,

Unai amo namo idia davaria.

Iehova ia gwau: ‘Unai bamona ia karaia tauna be lau ia diba.’

17 ‘To nega momo koikoi dalanai sibona emu ura gaudia abia karana oi laloa noho.

Kerere lasi taudia edia rara hadihoa karana

Bona koikoi karadia bona dagedage karadia amo kohu abia karana sibona oi laloa.’

18 “Unai dainai Iehova be Iuda ena king Iosaia ena natuna Iehoiakimi+ totona ia gwau,

‘Ia totona do idia taitai lasi, do idia gwau lasi:

“Egu tadikaka madi o! Egu taihuna madi o!”

Do idia gwau lasi:

“Egu biaguna madi o! Egu king madi o!”

19 Ia mase doniki dekenai idia karaia bamona, ia do idia kara henia,+

Ierusalema ena geiti murimuri ai

Do idia veria lao bona negea.’+

20 Lebanona dekenai oi daekau lao bona oi taitai,

Basana ai emu gado regena oi habadaia,

Bona Abarima amo oi taitai,+

Badina oi idia lalokau henia taudia ibounai be dika idia davaria vadaeni.+

21 Oi noho namo neganai oi lau hereva henia.

To oi gwau, ‘Lau be oi do lau badinaia lasi.’+

Unai dala be matamata negana amo oi badinaia ema bona hari,

Badina egu hereva oi badinaia lasi.+

22 Lai ese emu mamoe naria taudia ibounai do ia odaia lao,+

Bona oi idia lalokau henia taudia be tano ta dekenai do idia abia lao.

Bena oi davaria dika ibounai dainai, hemarai bada do oi abia.

23 Lebanona ai umui noho taudia,+

Sida au huanai umui noho taudia e,+

Umui abia hisihisi bada dainai, do umui taitai,

Unai hisihisi be natuna ia havaraia noho hahine ena hisihisi bamona!”+

24 “Iehova ia gwau, ‘Lau mauri noho hegeregerena, ena be Iuda ena king Iehoiakimi+ ena natuna Konia*+ ia lohia noho, bona ia be egu imana idibana ai ia noho dava bada rini gauna bamona, to lau ese oi be unuseni amo do lau veria diho! 25 Lau ese oi be emu mase dalana idia tahua taudia, oi gari henia taudia edia imana ai oi do lau atoa. Babulonia ena king Nebukanesa,* bona Kaledea taudia dekenai do lau henia danu.+ 26 Bona lau ese oi bona oi ia havaraia hahinena be tano ma ta, umui vara lasi tanona dekenai umui do lau negea lao, bona unuseniai do umui mase. 27 Bona umui ura henia dikadika tanona dekenai do umui giroa lou lasi.+

28 Inai tau, Konia, be idia ura henia lasi makohi uro bamona, a?

Ia be ta ese ia ura henia lasi hodu bamona, a?

Dahaka dainai ia bona ena bese taudia idia negea diho,

Bona idia diba lasi tanona ai idia negea lao?’+

29 Tanobada ai umui noho taudia e, Iehova ena hereva umui kamonai.

30 Iehova ia gwau:

‘Inai tau ena sivarai umui torea neganai, umui gwau ia be natuna lasi,

Bona ena mauri dinadia ibounai lalonai do ia kwalimu lasi,

Badina ena bese tauna ta do ia kwalimu lasi,

Davida ena terona ai ia helai bona Iuda ai ia lohia noho totona.’”+

23 Iehova ia gwau: “Mamoe naria taudia be dika do idia davaria, badina egu rei gabuna ai idia noho mamoe idia hadikaia bona gabu idauidau dekenai idia siaia lao!”+

2 Unai dainai Israela ena Dirava Iehova be ena taunimanima idia hakaua mamoe naria taudia dekenai inai bamona ia gwau: “Umui ese egu mamoe umui hapararaia noho bona gabu idauidau dekenai idia lao, bona idia umui naria lasi.”+

Iehova ma ia gwau: “Vadaeni emui kara dikadia dainai lau ese umui do lau panisia.”

3 “Bena lau ese egu mamoe oredia do lau haboua lou, tano idauidau dekenai lau siaia lao mamoe unai,+ bona edia rei gabuna dekenai do lau abia giroa lou,+ bona natudia do idia havaraia bona do idia momo herea.+ 4 Bona idia totona mamoe naria taudia do lau abia hidi, idia do idia naria namo herea.+ Idia be do idia gari lasi, bona ta do ia boio lasi.” Unai be Iehova ena hereva.

5 Iehova ia gwau: “Kamonai! Nega ta ia mai noho, lau ese Davida amo kara maoromaoro rigi* ta do lau haginia.+ Bona inai tano ai king ta do ia lohia,+ ia be mai ena aonega, kota maoromaoro ia karaia tauna, bona kara maoromaoro tauna.+ 6 Iena lohia negana ai, Iuda do ia hamauria,+ bona Israela be do ia noho namonamo.+ Bona iena ladana do idia hatoa: Iehova be Eda Kara Maoromaoro.”+

7 “Iehova ia gwau, ‘Nega ta do ia mai, idia be do idia hereva lou lasi: “Iehova, Aigupito tanona amo Israela taudia ia hakaua raka-lasi Diravana, ia mauri noho hegeregerena,’+ 8 to do idia gwau: ‘Iehova, Israela besena be not tanona bona idia ia lulua lao tanodia amo ia hakaudia raka-lasi bona ia hakaua lou Diravana, ia mauri noho hegeregerena,’ bona idia be edia tano ai do idia noho.”+

9 Peroveta taudia dekenai lau gwau:

Egu lalona ia metau momokani.

Egu turia ibounai idia heudeheude noho.

Lau be kekero tauna ta bamona,

Bona wain momo ia inua tauna bamona,

Iehova dainai bona ena hereva helagadia dainai.

10 Badina tano be heudahanai taudia amo ia honu,+

Tano taudia ia gwauraia dika dainai idia taitai+

Bona taunimanima lasi gabuna ai rei gabudia idia kaukau bamona.+

Edia mauri dala be dika, bona edia siahu idia gaukaralaia kerere.

11 Iehova ia gwau: “Peroveta taudia bona hahelaga taudia be lau idia dadaraia.+

Egu ruma lalonai edia kara dikadia lau itaia vadaeni.”+

12 Iehova ma ia gwau: “Vadaeni edia raka dalana be do ia dedidedi bona dibura,+

Ta ese idia do ia doria bona do idia moru.

Badina idia lau panisia laganina ai,

Lau ese idia dekenai dika do lau mailaia.

13 Bona Samaria ena peroveta taudia dekenai+ gau dika rohorohona lau itaia.

Idia be Bala ena ladana ai peroveta herevadia idia gwauraia,

Bona egu taunimanima, Israela taudia idia hakaua kerere.

14 Bona Ierusalema ena peroveta taudia lau itaia, kara dika badadia idia karaia.

Idia heudahanai+ bona koikoi daladia idia badinaia,+

Kara dika taudia idia durua,*

Bona edia kara dika idia rakatania lasi.

Lau dekenai idia ibounai be Sodoma taudia bamona,+

Bona unai siti taudia be Gomora taudia bamona.”+

15 Unai dainai tuari oreadia edia Iehova* be unai peroveta taudia totona inai bamona ia gwau:

“Lau ese mamina dika avadia lau henia, idia ania totona

Bona poisini ranu lau henia, idia inua totona.+

Badina Ierusalema ena peroveta taudia dainai, inai tano ibounai be Dirava dadaraia karana amo ia honu.”

16 Tuari oreadia edia Iehova be inai bamona ia hereva:

“Umui dekenai idia peroveta noho peroveta taudia edia hereva umui kamonai lasi.+

Idia be umui idia koia noho.*

Idia herevalaia matahanai be sibona edia lalohadai,+

Unai be lau, Iehova amo ia mai lasi.+

17 Idia be lau idia matauraia lasi taudia dekenai idia hereva loulou, idia gwau:

‘Iehova ia gwau: “Umui be maino ai do umui noho,”’+

Bona sibona ena ura idia badinaia auka taudia ibounai dekenai idia gwau,

‘Umui dekenai dika ta do ia vara lasi.’+

18 Badina daika be Iehova kahirakahira idia noho taudia huanai ia gini,

Dirava ena hereva ia itaia bona kamonai totona?

Daika be Dirava ena hereva ia kamonai, unai amo ena anina ia diba?

19 Itaia! Iehova ena badu be lai badana bamona do ia toa,

Lai badana bamona do ia giroagiroa bona kara dika taudia edia kwarana latanai do ia diho.+

20 Iehova ena badu be do ia ore lasi

Ela bona ena ura gauna ia karaia bona ia hagugurua.

Nega dokodia ai umui ese unai gaudia do umui lalopararalaia namonamo.

21 Lau ese peroveta taudia lau siaia lasi, to idia heau lao.

Lau ese idia lau hereva henia lasi, to idia peroveta.+

22 To bema idia be Dirava kahirakahira idia noho taudia huanai idia gini,

Idia ese egu taunimanima do idia durua egu hereva idia kamonai totona,

Bona do idia hadibaia edia kara dikadia amo idia giroa totona.”+

23 Iehova ma ia gwau: “Lau be kahirakahira lau noho neganai, umui gwau lau be Dirava, to daudau ai lau noho neganai, umui gwau lau be Dirava lasi, a?”

24 Iehova ma ia gwau: “Tau ta be hunia gabuna ta ai ia hunia bona lau itaia diba lasi, a?”+

Iehova ma ia gwau: “Lau be guba ena kahana ibounai bona tanobada ena kahana ibounai ai lau noho, ani?”+

25 “Lau kamonai vadaeni peroveta taudia haida be egu ladana ai idia peroveta koikoi, idia gwau, ‘Lau be nihi ta lau abia! Lau be nihi ta lau abia!’+ 26 Inai peroveta taudia be peroveta hereva koikoidia idia gwauraia noho ela bona edena negai? Unai peroveta taudia be edia lalona ena koikoi herevadia idia gwauraia.+ 27 Idia ura edia nihi be ta ta dekenai do idia gwauraia, unai amo egu taunimanima be egu ladana do idia laloaboio, edia tamadia be Bala diravadia dainai egu ladana idia laloaboio bamona.+ 28 Namona be nihi ia abia peroveta tauna ese ena nihi ia gwauraia, to egu hereva ia kamonai tauna ese mai momokani ida egu hereva do ia gwauraia.”

Iehova ma ia gwau: “Witi ena momoru bona witi be edena dala ai idia hegeregere?”

29 Iehova ia gwau: “Egu hereva be lahi bamona, ani?+ Bona hama bamona nadi badana ia hamakohia, ani?”+

30 Iehova ia gwau: “Unai dainai lau be peroveta taudia do lau panisia, badina peroveta taudia ma haida edia hereva idia hagagevaia.”+

31 Iehova ia gwau: “Lau be inai peroveta taudia do lau panisia, badina edia uduna amo idia gwau, ‘Inai be Dirava ena hereva!’”+

32 Iehova ia gwau: “Lau be inai peroveta taudia do lau panisia, badina edia koikoi bona hekokoroku karadia dainai edia nihi koikoidia idia gwauraia bona egu taunimanima idia hakaua kerere.”+

Iehova ia gwau: “To lau ese idia lau siaia lasi eiava lau oda henia lasi. Unai dainai inai taunimanima dekenai namo ta do idia havaraia lasi.”+

33 Iehova ia gwau: “Bona bema inai taunimanima eiava peroveta tauna ta eiava hahelaga tauna ta ia henanadai, ‘Iehova ena metau gauna* be dahaka?’ Idia dekenai do oi haere, ‘“Unai be umui! Metau bada gauna unai. Bona lau ese umui do lau negea lao.”’+ 34 Bema peroveta tauna ta eiava hahelaga tauna eiava taunimanima ta ia gwau, ‘Inai hereva be Iehova ena metau gauna* bamona!’ Lau ese ia bona ena ruma bese do lau panisia. 35 Umui be emui dekena taudia bona tadikaka dekenai inai bamona umui hereva noho, ‘Iehova be dahaka haere ia henia? Bona Iehova be dahaka ia gwau?’ 36 To ‘inai hereva be Iehova ena metau gauna* bamona’ umui gwauraia lou lasi, badina umui ta ta sibona emui hereva be metau gauna* ai ia lao, bona umui ese ia mauri noho Diravana, tuari oreadia edia Iehova, iseda Dirava ena hereva umui haidaua.

37 “Peroveta taudia dekenai inai bamona do oi hereva, ‘Iehova be dahaka haere ia henia? Bona Iehova be dahaka ia gwau? 38 Bona bema umui gwau noho, ‘Inai hereva be Iehova ena metau gauna* bamona!’ Iehova be inai bamona ia gwau: “Lau gwau, ‘Do umui gwau lasi, “Inai hereva be Iehova ena metau gauna,’” to inai bamona umui do hereva noho, ‘Inai hereva be Iehova ena metau gauna* bamona,’ unai dainai 39 lau ese umui bona emui siti, umui bona emui sene taudia dekenai lau henia siti unai, be egu vairana amo do lau abia isi bona negea lao. 40 Bona umui dekenai dika bona hemarai do lau havaraia, bona do ia noho ela bona hanaihanai, do idia laloaboio lasi.”’”+

24 Babulonia ena king Nebukanesa* ese Iuda ena king Iekonia,*+ Iehoiakimi ena natuna mero unai,+ bona Iuda ena lohia taudia, gaukara idauidau idia diba taudia, bona auri gaukara idia karaia taudia be Ierusalema amo Babulonia dekenai ia abidia lao murinai, Iehova ese lau, Ieremia dekenai Iehova ena dubu vairanai idia noho fig bosea rua ia hahedinaraia.+ 2 Bosea ta lalonai fig huahua namo hereadia, idia mage vadaeni gaudia idia noho, to ma bosea ta lalonai be fig huahua dikadia idia noho, idia dika momokani dainai ta ese ia ania diba lasi.

3 Bena Iehova be lau ia nanadaia: “Ieremia e, dahaka oi itaia?” Bena lau haere: “Fig huahua. Fig namodia be namo herea, to fig dikadia be dika momokani, ta ese ia ania diba lasi.”+

4 Bena Iehova be lau dekenai ia gwau: 5 “Lau, Israela ena Dirava Iehova be inai bamona lau hereva, ‘Inai fig huahua namodia bamona, lau ese tano idauna ai idia noho Iuda taudia, Kaledea taudia edia tano dekenai lau siaidia lao taudia unai, do lau lalonamo henia. 6 Edia namo totona lau be idia do lau itaia noho, bona dala do lau karaia inai tano dekenai idia giroa mai totona.+ Lau ese idia do lau haginia, bona do lau hadikaia lasi. Lau ese do lau hadoa, bona do lau kokia lasi.+ 7 Bona lau ese edia lalona do lau kehoa, unai amo idia diba lau be Iehova.+ Idia be egu taunimanima ai do idia lao, bona lau be edia Dirava ai do lau lao,+ badina idia be mai kudouna ibounai ida lau dekenai do idia giroa mai.+

8 “‘To fig dikadia be idia dika momokani dainai idia ania diba lasi hegeregerena,+ lau, Iehova be inai bamona lau hereva: “Lau dekenai Iuda ena king Sedekaia,+ ena lohia taudia, inai tano ai idia do noho Ierusalema taudia, bona Aigupito tano ai idia noho taudia be unai fig dikadia bamona.+ 9 Tanobada ena basileia ibounai dekenai idia be gari bada gauna ai do lau halaoa,+ bona lau ese bese idauidau dekenai idia do lau lulua lao gabudia ibounai ai idia do idia gwauraia dika, hevaseha henidia, idia kirikirilaidia, bona idia dekenai hadikaia herevadia do idia gwauraia.+ 10 Bona lau ese tuari,+ hitolo bada, bona gorere dikana+ amo idia do lau hadikaia ela bona tano amo idia boio, idia bona edia sene taudia dekenai lau henia tano unai.”’”

25 Iuda ena king, Iosaia ena natuna Iehoiakimi+ ena lohia lagani namba 4 ai, Iuda taudia ibounai totona Dirava ena hereva be Ieremia dekenai ia mai, unai be Babulonia ena king, Nebukanesa* ena lohia lagani ginigunana ai. 2 Iuda taudia bona Ierusalema ai idia noho taudia ibounai totona peroveta tauna Ieremia be inai bamona ia gwau:

3 “Iuda ena king, Amona ena natuna Iosaia ena lohia lagani namba 13 amo ema bona hari,+ lagani 23 lalonai, Iehova ena hereva be lau dekenai ia mai, bona lau be umui lau hereva henia loulou,* to umui kamonai lasi.+ 4 Bona Iehova ese ena peroveta hesiai taudia ibounai be umui dekenai ia siaia loulou,* to umui kamonai lasi eiava umui laloa lasi.+ 5 Umui dekenai idia gwau, ‘Emui kara dikadia mani umui rakatania,+ bena idaunegai umui bona Iehova ese emui sene taudia dekenai ia henia tanona ai do umui noho daudau. 6 Namo lasi dirava ma haida umui badinaia, hesiai henia, bona tomadiho henia. Bona namo lasi emui imana amo umui karaia gaudia amo lau umui habadua, bena umui dekenai dika lau mailaia.’

7 “Iehova ma ia gwau: ‘To umui be lau umui kamonai henia lasi. Bona emui imana amo umui karaia gaudia amo lau umui habadua dainai, umui sibona dekenai dika umui mailaia.’+

8 “Unai dainai tuari oreadia edia Iehova* be inai bamona ia gwau, ‘“Umui be egu hereva umui badinaia lasi dainai,’ 9 Iehova ma ia gwau, ‘Lau ese not kahana ai idia noho ruma bese idauidau+ bona egu hesiai tauna, Babulonia ena king, Nebukanesa* lau boiria,+ bona idia do lau hakaua mai bona inai tano bona idia noholaia taudia bona ena badina besedia ibounai do idia tuari henia.+ Lau ese Iuda taudia do lau hadikaia bona edia tano be gari gabuna ai do lau halaoa bona do idia dika momokani, haida be mai wisili ida idia do idia hevasehalaia. 10 Lau ese hanamoa regena bona moale regena, headava matamata tau bona hahine edia gado regena do lau hadokoa,+ witi moia nadi ena regena danu do lau hadokoa bona lamepa ena diari do lau habodoa. 11 Bona inai tano ibounai be do ia dika momokani bona gari gabuna ai do ia lao, bona inai bese idauidau be lagani 70 lalonai Babulonia ena king do idia hesiai henia.”’+

12 “Iehova ia gwau, ‘To lagani 70 idia guguru murinai,+ lau ese Babulonia ena king bona unai bese be edia kara dika dainai do lau panisia,+ bona Kaledea taudia edia tano be noho kava gabuna ai do lau halaoa ela bona hanaihanai.+ 13 Lau ese unai tano hadikaia totona lau gwauraia herevadia ibounai be do idia vara, inai buka ai idia torea herevadia hegeregerena, Ieremia ese bese idauidau hadikaia totona ia perovetalaia herevadia unai. 14 Badina bese momo bona king badadia+ ese edia hesiai taudia ai idia do idia halaoa,+ bona lau ese edia kara bona edia imana amo idia karaia gaudia hegeregerena edia davana do lau henia.’”+

15 Badina Israela ena Dirava Iehova be inai bamona ia gwau: “Egu badu ena wain kapusi be egu imana amo oi abia, bona oi lau siaia lao besedia ibounai dekenai oi henia idia inua totona. 16 Bona do idia inua bona do idia raka namonamo lasi bona kava tauna bamona do idia kara, badina lau ese tuari kaia be edia huanai lau siaia.”+

17 Vadaeni lau ese Iehova ena imana amo kapusi lau abia bona Iehova ese lau ia siaia lao besedia dekenai lau henia, idia inua totona.+ 18 Ierusalema bona Iuda ena siti idauidau,+ bona ena king taudia bona lohia taudia amo lau matamaia, unai amo idia be dika idia davaria, edia tano be gari gabuna ai ia lao, haida ese idia kirikirilaia bona gwauraia dika,+ hari ia vara bamona. 19 Bena Aigupito ena king Farao bona ena hesiai taudia ibounai, ena lohia taudia, bona ena taunimanima,+ 20 bona idia huanai idia noho idau bese taudia ibounai, Usu tanona ena king ibounai, Filistia tanona ena king ibounai,+ Asakelona,+ Gasa, Ekarona, bona Asadoda ai idia do noho taudia, 21 Edoma taudia,+ Moaba taudia,+ bona Amono taudia,+ 22 Turo ena king taudia ibounai, Sidono ena king taudia ibounai,+ davara ena motumotu edia king taudia ibounai, 23 Dedana,+ Tema, Busu, bona edia medena huina idia utua taudia ibounai,+ 24 Arabia taudia edia king ibounai+ bona tano kaukau ai idia noho idau bese taudia edia king ibounai, 25 Simiri ena king ibounai, Elama ena king ibounai,+ bona Media ena king ibounai,+ 26 bona not kahana ena kahirakahira bona daudau gabudia edia king ibounai, bona tanobada ena basileia ma haida, bona Seseka+ ena king ese unai kapusi ena wain do idia inua.

27 “Bona idia dekenai do oi gwau, ‘Tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava, ia gwau: “Inai wain kapusi umui inua, umui kekero, umui mumuta bona moru, unai amo do umui toreisi lasi,+ badina lau ese umui huanai tuari kaia lau siaia mai.”’ 28 Bona bema idia ura lasi emu imana amo wain kapusi idia inua, idia dekenai oi gwau, ‘Tuari oreadia edia Iehova ia gwau: “Umui inua be namo! 29 Badina itaia, bema egu ladana ia noho siti dekenai dika lau mailaia guna,+ umui do lau panisia lasi, a?”’+

“‘Umui do lau panisia, badina lau ese tanobada ai idia noho taudia ibounai dekenai tuari do lau mailaia.’ Unai be tuari oreadia edia Iehova ena hereva.

30 “Bona oi ese inai hereva ibounai be idia dekenai oi perovetalaia bona oi gwau,

‘Iehova be atai amo do ia boiboi badabada,

Bona ena noho gabuna helagana amo ena gado regena do ia hedinarai.

Ia be ena gabu dekenai do ia boiboi badabada.

Vain huahua idia moia taudia idia boiboi badabada bamona,

Ia ese kwalimu ane do ia abia, tanobada ai idia noho taudia ibounai ese do idia kamonai.’

31 ‘Tanobada ena dokona gabudia dekenai tuari regena do idia kamonai,

Badina Iehova be mai ena kota herevana ta, bese idauidau totona.

Ia ese taunimanima ibounai do ia hahemaoro henia.+

Bona kara dika taudia be tuari kaia amo do ia hamasea,’ unai be Iehova ena hereva.

32 Tuari oreadia edia Iehova be inai bamona ia gwau:

‘Itaia, bese ta ta dekenai dika ia vara noho,+

Bona tanobada ena daudau momokani gabudia amo lai badana ta do ia mai.+

33 “‘Bona unai dina ai Iehova ese ia hamasea taudia be tanobada ena kahana ta amo ela bona kahana ma ta ai do idia noho. Idia dainai ta do ia taitai lasi, idia do ia haboua lasi eiava guria lasi. Idia be kukuri bamona tano latanai do idia noho.’

34 Umui mamoe naria taudia e, umui taitai!

Mamoe orea edia gunalaia taudia e, kahu dekenai umui hekure giroagiroa,

Badina umui idia hamasea bona hapararaia negana ia ginidae vadaeni,

Bona umui moru, dava bada hodu bamona!

35 Mamoe naria taudia be heau gabuna lasi,

Bona mamoe orea edia gunalaia taudia be do idia heau boio lasi.

36 Kamonai! Mamoe naria taudia

Bona mamoe orea edia gunalaia taudia idia taitai noho,

Badina Iehova ese edia rei gabuna ia hadikaia noho.

37 Bona noho gabu namo hereadia be idia dika,

Badina Iehova ena badu be mai ena siahu.

38 Ia be mai badu ida ena noho gabuna ia rakatania, laiona natuna bamona.+

Edia tano be gari gabuna ai ia lao,

Badina ia ese mai hebogahisi lasi ida tuari kaia ia gaukaralaia,

Bona iena badu be mai ena siahu.”

26 Iuda ena king, Iosaia ena natuna Iehoiakimi+ ia lohia matamaia negana ai, lau, Ieremia be Iehova amo inai hereva lau abia: 2 “Iehova ia gwau, ‘Iehova ena ruma ena ariara dekenai oi gini bona Iuda ena siti idauidau amo Iehova ena ruma dekenai tomadiho totona idia mai taudia oi hereva henia. Oi lau oda henia herevadia ibounai be idia dekenai oi gwauraia, namo lasi hereva ta oi kokia. 3 Reana do idia kamonai bona ta ta be edia kara dikadia amo do idia giroa, bona egu lalona do lau haidaua bona edia kara dikadia dainai lau ura mailaia dika do lau havaraia lasi.+ 4 Idia dekenai oi gwau: “Iehova be inai bamona ia gwau, ‘Bema lau umui kamonai henia lasi, bona umui dekenai lau henia taravatu* umui badinaia lasi, 5 bona egu hesiai taudia, umui dekenai lau siaia loulou* peroveta taudia unai, umui kamonai henia lasi,+ 6 vadaeni Silo+ ai lau karaia hegeregerena, inai ruma dekenai unai bamona do lau karaia, bona inai siti be tanobada ena bese idauidau ibounai ese do idia gwauraia dika.’”’”+

7 Ieremia be Iehova ena ruma dekenai inai hereva ia gwauraia noho lalonai, hahelaga taudia bona peroveta taudia ibounai bona taunimanima ibounai idia kamonai.+ 8 Vadaeni Ieremia be Iehova ese ia oda henia herevadia ibounai be taunimanima dekenai ia gwauraia murinai, hahelaga taudia, peroveta taudia bona taunimanima ibounai ese ia idia dogoatao bona idia gwau: “Oi be do oi mase. 9 Dahaka dainai oi be Iehova ena ladana dekenai oi peroveta, oi gwau, ‘Inai ruma be Silo bamona ai do ia lao, bona inai siti be do ia dika bona ta ese do ia noholaia lasi’?” Bena Iehova ena ruma lalonai taunimanima ibounai ese Ieremia idia hagegea.

10 Iuda ena lohia taudia ese inai hereva idia kamonai neganai, idia be king ena ruma amo Iehova ena ruma dekenai idia daekau mai bona Iehova ena ruma ena geiti matamatana ena vareai gabuna ai idia helai.+ 11 Hahelaga taudia bona peroveta taudia ese Iuda ena lohia taudia bona taunimanima ibounai dekenai idia gwau: “Inai tau ia mase be namo,+ badina umui kamonai vadaeni bamona, ia be inai siti hadikaia ena peroveta herevana ia gwauraia.”+

12 Vadaeni Ieremia be lohia taudia ibounai bona taunimanima ibounai dekenai ia gwau: “Iehova ese lau ia siaia, inai ruma bona inai siti ena hadikaia herevana gwauraia totona, unai umui kamonai vadaeni.+ 13 Unai dainai namona be emui mauri daladia bona emui kara umui haidaua bona Iehova, emui Dirava umui kamonai henia, bona Iehova be ena lalona do ia haidaua bona umui dekenai do ia mailaia dika do ia havaraia lasi.+ 14 To lau be emui siahu henunai lau noho, umui dekenai dahaka be namo bona maoro hegeregerena lau umui kara henia. 15 To namona be umui diba, bema lau umui hamasea, vadaeni kerere lasi taudia edia rara be umui, inai siti bona siti ai idia noho taudia latanai do ia noho, badina Iehova ese momokani lau ia siaia, umui dekenai inai hereva ibounai lau gwauraia totona.”

16 Vadaeni lohia taudia bona taunimanima ibounai be hahelaga taudia bona peroveta taudia dekenai idia gwau: “Inai tau umui hamasea lasi be namo, badina ia be eda Dirava, Iehova ena ladana dekenai ita ia hereva henia.”

17 Danu, tano ena tau badadia haida idia toreisi bona taunimanima ibounai dekenai idia hereva matamaia, idia gwau: 18 “Iuda ena king, Hesekaia+ ena nega ai, Moresete tauna Mika+ be ia peroveta, bona Iuda taudia ibounai dekenai ia gwau, ‘Tuari oreadia edia Iehova* be inai bamona ia gwau:

“Siona be idia geia uma gabu bamona ai do ia lao,

Ierusalema be idia hadikaia siti ai do ia lao,+

Bona dubu helaga ena ororo be ataiai gabudia* bamona, au badadia ese do idia koua.”’+

19 “Iuda ena king Hesekaia bona Iuda taudia ibounai be ia idia hamasea, a? Ia ese Iehova ia gari henia bona Iehova ena lalonamo totona ia noinoi, unai amo Iehova be ena lalona do ia haidaua bona umui dekenai do ia mailaia dika do ia havaraia lasi, a?+ Vadaeni ita be ita sibona dekenai dika bada do ita havaraia.

20 “Bona tau ma ta be Iehova ena ladana ai ia peroveta noho, ia be Uraia, Semaia ena natuna, Kiriata-iearimi amo,+ ia be inai siti bona inai tano hadikaia totona peroveta herevana ia gwauraia, Ieremia ia gwauraia herevadia hegeregerena. 21 King Iehoiakimi+ bona ena tatau goadadia ibounai bona lohia taudia ibounai ese ena hereva idia kamonai, bona king ia ura ia idia hamasea.+ Uraia be unai ia kamonai neganai, ia gari bona Aigupito dekenai ia lao. 22 Bena King Iehoiakimi ese Akaboro ena natuna Elanatana+ bona tatau ma haida be Aigupito dekenai ia siaia lao. 23 Idia ese Uraia be Aigupito amo King Iehoiakimi dekenai idia mailaia, bena king ese tuari kaia amo ia hamasea+ bona ena mase tauanina be ogogami taudia edia guria gabuna dekenai idia negea.”

24 To Sapana+ ena natuna Ahikama+ ese Ieremia ia durua dainai, taunimanima dekenai ia idia henia lasi, hamasea totona.+

27 Iuda ena king, Iosaia ena natuna Iehoiakimi ia lohia matamaia neganai, lau, Ieremia ese Iehova ena hereva lau abia: 2 “Iehova be lau dekenai ia gwau, ‘Huaia au metaudia ai varo oi kwatua, bona emu aiona ai oi atoa. 3 Bena Ierusalema dekenai idia mai hesiai taudia, idia be Iuda ena king, Sedekaia itaia totona idia mai taudia dekenai unai gaudia oi henia, idia ese Edoma ena king,+ Moaba ena king,+ Amono taudia edia king,+ Turo ena king,+ bona Sidono ena king+ dekenai do idia abia lao. 4 Idia dekenai inai oda hereva do oi henia, edia king taudia idia hamaoroa totona:

“‘“Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava, ia gwau; emui king taudia dekenai inai bamona do umui hereva, 5 ‘Lau ese egu siahu bada bona imana goadana amo tanobada lau karaia, bona ena latanai animal bona taunimanima lau havaraia, bona lau ura henia taudia dekenai unai gaudia lau henia.+ 6 Bona hari lau ese unai tano ibounai be egu hesiai tauna Babulonia ena king, Nebukanesa* dekenai lau henia vadaeni,+ tano ena animal idauidau be ia dekenai lau henia danu ia idia hesiai henia totona. 7 Bese ibounai be ia bona ena natuna bona ena tubuna do idia hesiai henia ela bona ena bese do ia moru,+ bena bese momo bona king badadia ese ia be edia hesiai tauna ai do idia halaoa.’+

8 “‘“Iehova ia gwau: ‘Bema bese ta eiava basileia ta ia ura lasi Babulonia ena king, Nebukanesa* ia hesiai henia bona ia ura lasi unai king ena siahu henunai ia noho,* lau ese tuari, hitolo bada, bona gorere dikana amo unai bese do lau panisia,+ ela bona lau ese Babulonia ena king ena imana amo idia do lau hamasea ore.’

9 “‘“‘Unai dainai, emui peroveta taudia, vaira nega gwauraia taudia, nihi anina gwauraia taudia, meamea taudia, bona babalau taudia edia hereva umui kamonai henia lasi, idia gwau noho, “Babulonia ena king do umui hesiai henia lasi.” 10 Idia be umui dekenai idia peroveta koikoi noho, unai amo emui tano amo umui do idia abia lao gabu daudau ai bona lau ese umui do lau lulua lao bona do umui mase ore.

11 “‘“Iehova ia gwau: ‘To bema bese ta be Babulonia ena king ena siahu henunai ia noho bona king ia hesiai henia, lau ese dala do lau kehoa unai bese be unai tano ai do ia noho, ia birulaia bona noholaia totona.’”’”

12 Danu Iuda ena king, Sedekaia+ dekenai inai bamona lau hereva, lau gwau: “Babulonia ena king ena siahu henunai umui noho bona ia bona ena taunimanima umui hesiai henia, bena do umui mauri noho.+ 13 Dahaka dainai oi bona emu taunimanima be tuari,+ hitolo bada,+ bona gorere dikana+ amo do umui mase? Iehova ia gwau Babulonia ena king ia hesiai henia lasi besena dekenai unai bamona do ia vara. 14 Namo lasi peroveta taudia, idia gwau Babulonia ena king do umui hesiai henia lasi taudia unai,+ edia hereva umui kamonai, badina idia be umui dekenai idia peroveta koikoi.+

15 “Iehova ia gwau: ‘Badina lau ese idia lau siaia lasi, to idia be egu ladana ai idia peroveta koikoi, bona bema idia umui kamonai henia, lau ese umui do lau lulua lao, bona umui bona umui dekenai idia peroveta taudia do umui mase ore.’”+

16 Bona hahelaga taudia bona inai taunimanima ibounai dekenai lau gwau: “Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Umui dekenai peroveta herevadia idia gwauraia taudia umui kamonai henia lasi, badina idia peroveta koikoi,+ idia gwau: “Itaia, kahirakahira Iehova ena ruma ena kohu ibounai be Babulonia amo do idia abia giroa mai!”+ 17 Idia umui kamonai henia lasi. Babulonia ena king umui hesiai henia bona do umui mauri noho.+ Bema lasi, inai siti be do ia dika. 18 To bema idia be peroveta taudia bona Iehova ena hereva be idia dekenai, vadaeni mani idia ese tuari oreadia edia Iehova idia noia, unai amo Iehova ena ruma ai, Iuda ena king ena ruma ai, bona Ierusalema ai idia do noho kohu oredia be Babulonia dekenai do idia abia lao lasi.’

19 “Badina tuari oreadia edia Iehova ia gwau, du,+ kopa disi badana,+ treila,+ bona inai siti ai idia do noho kohu oredia 20 be Babulonia ena king, Nebukanesa* ese ia abia lasi. To ia ese Iehoiakimi ena natuna, Iekonia, Iuda ena king unai, be Iuda bona Ierusalema ena ladana bada taudia ida Ierusalema amo Babulonia dekenai ia abidia lao.+ 21 Oibe, Iehova ena ruma ai, Iuda ena king ena ruma ai, bona Ierusalema ai idia do noho kohu oredia totona, tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava, be inai bamona ia hereva: 22 ‘Iehova ia gwau, “Idia be Babulonia dekenai do idia abia lao,+ bona unuseniai do idia noho ela bona idia do lau laloa lou. Bena lau ese idia do lau abia bona inai gabu ai do lau atoa lou.”’”+

28 Unai lagani tamona lalonai, Iuda ena king, Sedekaia ia lohia matamaia neganai,+ lagani namba 4 ena hua namba 5 ai, peroveta tauna Hananaia, Gibeona tauna Asura ena natuna,+ be Iehova ena ruma ai peroveta taudia bona taunimanima ibounai vairanai, lau, Ieremia dekenai ia gwau: 2 “Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava, ia gwau, ‘Lau ese Babulonia ena king ena huaia auna do lau makohia.+ 3 Lagani rua idia do ore lasi lalonai, lau ese inai gabu dekenai, Iehova ena ruma ena kohu ibounai do lau abia giroa mai, unai kohu be Babulonia ena king, Nebukanesa ese inai gabu amo Babulonia dekenai ia abia lao.’”+ 4 “Iehova ia gwau, ‘Babulonia ese ia guia taudia, Iehoiakimi+ ena natuna Iekonia,+ Iuda ena king unai, bona Iuda taudia ibounai be inai gabu ai do lau abia giroa mai,+ badina lau ese Babulonia ena king ena huaia auna do lau makohia.’”

5 Bena Iehova ena ruma ai idia gini hahelaga taudia bona taunimanima ibounai edia vairana ai, peroveta tauna Ieremia ese peroveta tauna Hananaia ia hereva henia. 6 Peroveta tauna Ieremia ia gwau: “Momokani!* Mani Iehova ese unai ia hagugurua! Iehova ese oi perovetalaia herevana, Iehova ena ruma ena kohu bona igui hesiai Iuda taudia ibounai Babulonia amo be inai gabu dekenai idia giroa mai herevana, ia hagugurua be namo! 7 To, oi bona taunimanima ibounai emui taiana ai lau gwauraia herevadia mani umui kamonai. 8 Idaunegai peroveta taudia, oi bona lau ita noho lasi neganai idia noho taudia, be tano momo bona basileia badadia dekenai do idia vara tuari, dika, bona gorere dikana idia perovetalaia. 9 Bema peroveta tauna ta ese maino ia perovetalaia bona iena hereva hegeregerena ia vara, vadaeni unai ese do ia hamomokania Iehova ese unai peroveta tauna ia siaia.”

10 Bena peroveta tauna Hananaia be peroveta tauna Ieremia ena aiona amo huaia auna ia kokia bona ia makohia.+ 11 Bena Hananaia be taunimanima ibounai edia vairana ai ia gwau: “Iehova be inai bamona ia gwau, ‘Hari lau karaia hegeregerena, lau ese lagani rua idia do ore lasi lalonai Babulonia ena king, Nebukanesa ena huaia auna be bese ibounai edia aiona amo do lau kokia.’”+ Bena peroveta tauna Ieremia ia lao.

12 Peroveta tauna Hananaia ese peroveta tauna Ieremia ena aiona amo huaia auna ia makohia oho murinai, Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai, ia gwau: 13 “Oi lao bona Hananaia dekenai oi gwau, ‘Iehova be inai bamona ia gwau: “Oi ese au amo idia karaia huaia gauna oi makohia,+ to auri amo idia karaia huaia gauna ese iena gabu do ia abia.” 14 Badina tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava, be inai bamona ia gwau: “Lau ese bese idauidau edia aiona ai auri amo idia karaia huaia gauna do lau atoa, unai amo Babulonia ena king, Nebukanesa do idia hesiai henia.+ Uda animal idauidau danu be ia dekenai do lau henia.”’”+

15 Bena peroveta tauna Ieremia be peroveta tauna Hananaia+ dekenai ia gwau: “Hananaia e, mani oi kamonai! Iehova ese oi ia siaia lasi, to oi ese inai taunimanima edia lalona oi veria koikoi herevadia idia abidadama henia totona.+ 16 Unai dainai Iehova ia gwau, ‘Itaia, lau ese tanobada amo oi do lau kokia. Inai lagani lalonai do oi mase, badina oi ese taunimanima oi veria Iehova idia gwau-edeede henia totona.’”+

17 Bena unai lagani ena hua namba 7 ai, peroveta tauna Hananaia ia mase.

29 Peroveta tauna Ieremia be Ierusalema amo revareva ta ia torea, bona Nebukanesa ese Ierusalema amo Babulonia dekenai ia abia lao tau badadia, hahelaga taudia, peroveta taudia, bona taunimanima ibounai dekenai ia siaia lao, 2 unai nega ai King Iekonia,+ iena sinana,+ iena hesiai taudia, Iuda bona Ierusalema ena lohia taudia, bona gau idauidau karaia taudia bona auri gaukara idia karaia taudia be Ierusalema idia rakatania vadaeni.+ 3 Ieremia ese unai revareva be Babulonia dekenai ia siaia, Sapana+ ena natuna mero Elasa bona Hilekaia ena natuna mero Gemaraia ese idia abia lao. Iuda ena king, Sedekaia+ ese unai taudia be Babulonia ena king, Nebukanesa dekenai ia siaia. Revareva ia gwau:

4 “Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava, ese Ierusalema amo Babulonia dekenai ia lulua lao taudia dekenai inai bamona lau hereva, 5 ‘Ruma umui haginia bona do umui noholaia. Uma umui karaia bona edia anina do umui ania. 6 Umui headava bona natudia memero bona kekeni do umui havaraia, emui natudia memero totona hahine do umui abia bona emui natudia kekeni umui henia idia headava totona. Unai amo idia danu be natudia memero bona kekeni do idia havaraia. Unuseniai do umui momo herea, emui namba do ia maragi lasi. 7 Bona umui lau siaia lao tano ena siti totona maino do umui tahua, bona unai siti totona Iehova dekenai umui guriguri, badina unai siti be maino ia davaria neganai, umui danu be maino ai do umui noho.+ 8 Badina tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava, ia gwau: “Namo lasi umui huanai idia noho peroveta taudia bona vaira nega gwauraia taudia ese umui idia koia,+ bona namo lasi umui dekenai edia nihi idia gwauraia neganai, umui kamonai. 9 Badina ‘idia be egu ladana ai umui dekenai idia peroveta koikoi noho. Lau ese idia lau siaia lasi.’+ Unai be Iehova ena hereva.”’”

10 “Badina Iehova be inai bamona ia gwau, ‘Babulonia ai lagani 70 ia guguru neganai, lau ese umui do lau laloa lou,+ bona egu gwauhamata do lau hamomokania bona umui be inai tano dekenai do lau abia giroa mai.’+

11 “Iehova ia gwau: ‘Lau diba umui totona dahaka do lau karaia, lau ese umui dekenai maino do lau henia, bona dika do lau henia lasi,+ unai amo vaira nega ai noho namo do umui davaria.+ 12 Bona umui be lau dekenai do umui boiboi bona do umui mai bona umui guriguri, bona lau be umui do lau kamonai henia.’+

13 “‘Lau do umui tahua bona lau do umui davaria,+ badina mai emui kudouna ibounai ida lau do umui tahua.+ 14 Bona lau ese emui tomadiho karana do lau abia dae.’+ Unai be Iehova ena hereva. ‘Bona lau ese bese idauidau bona tano idauidau dekenai lau siaia lao taudia do lau haboua,+ bona umui rakatania tanona dekenai umui do lau abia giroa mai.’+ Unai be Iehova ena hereva.”

15 “To umui gwau, ‘Iehova ese Babulonia dekenai ai totona peroveta taudia ia henia vadaeni.’

16 “Davida ena terona ai ia helai king+ bona Ierusalema ai idia noho taudia ibounai, umui ida igui hesiai tanona dekenai idia lao lasi taudia dekenai, Iehova be inai bamona ia gwau, 17 tuari oreadia edia Iehova be inai bamona ia hereva: “Lau ese idia dekenai tuari, hitolo bada, bona gorere dikana do lau siaia,+ bona idia be idia bodaga vadaeni fig bamona do lau halaodia, bona unai fig huahua be idia dika momokani dainai ta ese ia ania diba lasi.”’+

18 “‘Bona lau ese idia dekenai tuari,+ hitolo bada, bona gorere dikana do lau havaraia, bona tanobada ena basileia ibounai dekenai idia be gari bada gauna ai do lau halaoa.+ Bona lau ese bese idauidau dekenai idia do lau lulua lao, bona unai bese taudia ese idia do idia gwauraia dika, idia kirikirilaia,*+ bona idia dekenai hadikaia hereva do idia gwauraia,+ 19 badina egu hesiai taudia, peroveta taudia, amo egu hereva be idia dekenai lau siaia loulou,* to idia kamonai lasi.’ Unai be Iehova ena hereva.+

“‘To umui kamonai lasi.’+ Unai be Iehova ena hereva.

20 “Unai dainai, umui igui hesiai taudia ibounai, Ierusalema amo Babulonia dekenai lau lulua lao taudia e, Iehova ena hereva umui kamonai. 21 Tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava ena hereva be inai, Kolaia ena natuna Ahaba bona Maseaia ena natuna Sedekaia, egu ladana ai umui dekenai idia peroveta koikoi taudia dekenai inai bamona ia hereva,+ ‘Lau ese Babulonia ena king, Nebukanesa* ena imana ai idia do lau atoa, bona ia ese emui vairana ai idia do ia hamasea. 22 Bona idia dekenai ia vara gauna be Babulonia ai idia noho igui Iuda taudia ese hadikaia hereva bamona do idia gwauraia, idia gwau: “Mani Iehova ese Sedekaia bona Ahaba dekenai ia karaia gauna be oi dekenai do ia karaia, Babulonia ena king ese lahi lalonai idia ia gabua!” 23 Badina Israela ai idia be hemarai karadia idia karaia,+ edia dekena taudia edia adavana ida idia heudahanai bona egu ladana ai hereva koikoi idia gwauraia, ena be idia lau oda henia lasi.+

“‘Iehova ia gwau, “Lau be unai lau diba, bona unai lau itaia.”’”+

24 “Bona Nehelama tauna Semaia+ dekenai do oi gwau, 25 ‘Tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava, be inai bamona ia gwau: “Badina oi be emu ladana ai revareva oi torea bona Ierusalema ai idia noho taudia ibounai, hahelaga tauna Sefanaia,+ ia be Maseaia ena natuna, bona hahelaga taudia ibounai dekenai oi siaia, oi gwau, 26 ‘Iehova ese oi, Sefanaia, be hahelaga tauna ai ia halaoa, to hahelaga tauna Iehoiada ia dadaraia. Unai amo oi be Iehova ena ruma naria tauna ai oi lao, peroveta tauna bamona ia hereva kava tauna oi dogoatao bona ena aiona bona aena dekenai au metaudia oi atoa.+ 27 Vadaeni dahaka dainai oi ese Anatoto tauna Ieremia,+ oi totona ia peroveta tauna unai, oi gwau henia lasi?+ 28 Badina ia be ai dekenai revareva ta ia siaia mai Babulonia dekenai, ia gwau: “Umui be nega daudau do umui noho! Ruma umui haginia bona do umui noholaia. Uma umui karaia bona edia anina do umui ania,+—”’”’”

29 Hahelaga tauna Sefanaia+ ese inai revareva be peroveta tauna Ieremia ena vairana ai ia duahia neganai, 30 Iehova ena hereva Ieremia dekenai ia mai, ia gwau: 31 “Igui taudia ibounai dekenai revareva oi siaia, oi gwau, ‘Iehova be Nehelama tauna Semaia totona inai bamona ia hereva: “Badina Semaia be umui dekenai peroveta herevana ia gwauraia, ena be lau ese ia lau siaia lasi, bona ia ura iena koikoi herevadia umui abidadama henia,+ 32 unai dainai Iehova be inai bamona ia gwau, ‘Lau ese Nehelama tauna Semaia bona ena bese taudia do lau panisia. Inai taunimanima huanai iena bese tauna ta do ia mauri lasi, bona egu taunimanima totona do lau karaia gau namodia do ia itaia lasi, badina ia ese taunimanima ia veria Iehova idia gwau-edeede henia totona.’”’ Unai be Iehova ena hereva.”

30 Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai, ia gwau: 2 “Israela ena Dirava Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Oi dekenai lau gwauraia herevadia ibounai be buka ta lalonai oi torea. 3 Badina Iehova ia gwau, “Itaia, nega ta ia mai noho, egu taunimanima, idia abia lao Israela bona Iuda taudia unai, do lau haboua.”+ Iehova ma ia gwau, “Bona edia sene taudia dekenai lau henia tano dekenai do lau hakaua lou, bona unai tano do idia biagua lou.”’”+

4 Inai hereva amo Iehova ese Israela bona Iuda ia hereva henia.

 5 Iehova be inai bamona ia gwau:

“Umui ese gari ena boiboi regena umui kamonai,

Gari bada ia vara, bona maino be lasi.

 6 Mani oi henanadai, tau ta be natuna ia havaraia diba, a?

Dahaka dainai tatau goadadia ibounai lau itaia edia bogana idia dogoatao,

Natuna ia havaraia hahine bamona?+

Dahaka dainai edia vairana toana ia ielo?

 7 Badina unai be gari bada dinana.+

Unai bamona nega ta ia vara lasi,

Iakobo dekenai unai be lalometau negana,

To lau ese ia do lau hamauria.”

8 Tuari oreadia edia Iehova* ia gwau, “Unai dina ai, lau ese emui aiona amo huaia au metauna do lau makohia, bona varo be kahana rua ai do lau utua. Bona idau taudia ese idia be edia hesiai taudia ai do idia halaoa lou lasi. 9 Idia ese edia Dirava, Iehova bona edia king Davida, idia totona do lau abia hidi tauna unai, do idia hesiai henia.”+

10 Iehova ia gwau, “Egu hesiai tauna Iakobo e, oi gari lasi,

Bona Israela e, oi gari bada lasi.+

Badina lau ese daudau gabuna amo oi do lau hamauria,

Bona emu bese taudia be idia abia lao tanona amo do lau hamauria.+

Iakobo be do ia giroa lou bona do ia noho namonamo,

Bona tau ta ese do ia hagaria lasi.”+

11 Iehova ma ia gwau: “Badina lau be umui ida lau noho, umui lau hamauria totona.

To umui lau lulua lao bona edia huanai umui noho bese ibounai do lau hadikaia ore,+

To, umui do lau hadikaia lasi.+

Lau ese dala maorona ai umui do lau matahakani henia

Bona emui kara hegeregerena umui do lau panisia.”+

12 Badina Iehova ia gwau:

“Emui hisihisi do ia ore lasi,+

Emui toto do ia namo diba lasi.

13 Tau ta ese umui do ia durua lasi,

Emui toto dikana hanamoa dalana ta be lasi.

Emui bero totona muramura be lasi.

14 Oi idia lalokau henia taudia ibounai be oi idia laloaboio vadaeni.+

Idia ese oi idia tahua lasi.

Tau ta be ena inai tauna ese ia haberoa hegeregerena, lau ese umui lau haberoa,+

Dagedage tauna lau panisia bamona,

Badina emui kara kereredia bona kara dikadia be momo.+

15 Dahaka dainai emui hisihisi dainai umui taitai?

Umui mamia hisihisi be do ia ore lasi!

Emui kara kereredia bona kara dikadia be momo dainai,+

Lau ese umui dekenai unai dika lau havaraia.

16 Unai dainai umui idia hadikaia noho taudia be haida ese do idia hadikaia,+

Bona emui inai taudia be tano ma ta dekenai do idia abia lao danu.+

Umui idia dagedage henia taudia be haida ese do idia dagedage henia,

Bona emui kohu idia henaoa taudia be haida ese edia kohu do idia henaoa.”+

17 Iehova ia gwau: “To lau ese emui gorere bona emui toto do lau hanamoa.+

Ena be umui idia dadaraia bona idia gwau:

‘Siona siti be tau ta ese ia tahua lasi.’”+

18 Iehova be inai bamona ia hereva:

“Hari lau ese Iakobo ena palai ruma amo idia abia lao taudia lau haboua noho,+

Bona ena palai dubu dainai hebogahisi do lau hahedinaraia.

Siti be ena ororo ai do idia haginia lou,+

Bona kohoro mai magu aukana be ena gabu korikori ai do ia gini.

19 Bona idia ese tanikiu ane do idia abia bona do idia moale.+

Lau ese edia namba do lau habadaia, bona edia bese be do ia maragi lasi;+

Lau ese edia bese do lau habadaia,*

Bona idia be ladana bada do idia abia.+

20 Iakobo ena natudia memero be do idia momo, guna bamona,

Bona egu vairana dekenai iena bese be do ia goada momokani,+

Lau ese ia idia hahisia taudia ibounai do lau panisia.+

21 Gunalaia tauna ta be edia bese amo do ia mai,

Bona idia huana amo edia lohia tauna ta do ia hedinarai.

Ia do lau hakaua mai, bona lau dekenai do ia mai.

Badina daika be ena lalona ia goada* lau dekenai ia mai totona?” Unai be Iehova ena hereva.

22 “Bona umui be egu taunimanima ai do umui lao,+ bona lau be emui Dirava ai do lau lao.”+

23 Itaia! Iehova ena badu be lai badana bamona do ia toa,+

Lai badana bamona do ia giroagiroa bona kara dika taudia edia kwarana latanai do ia diho.

24 Iehova ena badu mai siahuna be do ia ore lasi

Ela bona ena ura gauna ia karaia bona ia hagugurua.+

Nega dokodia ai umui ese unai gaudia do umui lalopararalaia.+

31 Iehova ia gwau: “Unai nega ai, lau be Israela ena famili ta ta edia Dirava ai do lau lao, bona idia be egu taunimanima ai do idia lao.”+

 2 Iehova be inai bamona ia gwau:

“Tuari kaia amo idia mase lasi taudia be tano kaukau ai egu lalonamo idia abia.

Israela taudia be edia laga-ani gabuna dekenai idia lao noho.”

 3 Iehova be daudau gabuna amo lau dekenai ia hedinarai bona ia gwau:

“Lau ese oi lau lalokau henia, bona unai lalokau be ia noho hanaihanai.

Unai dainai lau ese mai lalokau* ida oi lau hakaua mai lau kahirakahira.+

 4 To lau ese oi do lau haginia lou bona do oi gini lou.+

Israela ena rami-hebou kekeni e, emu tambarin do oi abia lou

Bona mai moale ida do oi mavaru noho.*+

 5 Samaria ena ororo ai oi ese vain umadia do oi karaia lou,+

Bona hadohado taudia be uhe do idia hadoa bona edia anina do idia ania.+

 6 Nega do ia mai bona Eparaima ororodia ai gima taudia do idia boiboi:

‘Toreisi, Siona dekenai ita daekau lao, iseda Dirava, Iehova, dekenai ita lao.’”+

 7 Iehova be inai bamona ia gwau:

“Mai moale ida Iakobo dekenai umui boiboi.

Umui moale badina umui be bese idauidau gunalaia taudia.+

Unai sivarai umui gwauraia; Dirava umui hanamoa bona umui gwau,

‘Iehova e, emu taunimanima, Israela taudia oredia unai, oi hamauria.’+

 8 Lau ese idia be not kahana amo do lau hakaua mai.+

Lau ese idia be tanobada ena daudau gabudia amo do lau haboua lou.+

Idia huanai be matakepulu taudia bona aena dika taudia idia noho,+

Rogorogo hahine bona ia mara noho hahine danu.

Idia ibounai be iniseniai do idia giroa mai.+

 9 Idia be mai taitai ida do idia mai.+

Egu lalonamo totona idia noinoi noho lalonai idia do lau gunalaia.

Ia aru sinavai gabudia dekenai idia do lau hakaua lao,+

Dala namona ai idia do lau hakaua, unai amo do idia moru lasi.

Badina lau be Israela ena Tamana, bona Eparaima be egu vara guna natuna.”+

10 Bese idauidau e, Iehova ena hereva umui kamonai,

Bona daudau ai idia noho motumotu dekenai umui harorolaia, umui gwau:+

“Gabu idauidau dekenai Israela taudia ia lulua lao Diravana ese idia do ia haboua lou.

Ia ese idia do ia naria, mamoe naria tauna ese ena mamoe oreana ia naria bamona.+

11 Badina Iehova ese Iakobo do ia hoia lou+

Bona iena goada ia hereaia tauna ena imana amo do ia hamauria.+

12 Idia be do idia mai bona Siona ororo ena ataiai mai moale ida do idia boiboi+

Bona Iehova amo idia mai gau namodia do idia moalelaia,

Witi, wain matamata+ bona oela dainai do idia moale,

Bona mamoe orea bona boromakau orea edia natudia dainai do idia moale.+

Idia be ranu ia abia hanaihanai uma gabu bamona do idia lao,+

Bona do idia manoka lou lasi.”+

13 “Unai nega ai rami-hebou kekeni be mai moale ida do ia mavaru,

Tatau matamata bona burukadia danu.+

Lau ese edia taitai be moale gauna ai do lau halaoa.+

Lau ese idia do lau hagoadaia bona hamoalea, do idia lalohisihisi lasi.+

14 Lau ese hahelaga taudia dekenai aniani momo herea do lau henia,

Bona egu taunimanima be lau henia gau namodia dainai do idia moale.”+ Unai be Iehova ena hereva.

15 “Iehova be inai bamona ia gwau:

‘Rama dekenai gado ta idia kamonai,+ ia lalohisihisi bona taitai bada noho,

Rahela be ena natudia memero* totona ia taitai noho.+

Ia ura lasi ta ese ena lalona ia hanamoa,

Badina ena natudia be idia boio vadaeni.’”+

16 Iehova be inai bamona ia gwau:

“‘Oi taitai lasi bona emu matana ranu oi dahua,

Badina emu gaukara dainai davana namona do lau henia,

Emu natudia be edia inai tauna ena tano amo do idia giroa mai.’+ Unai be Iehova ena hereva.

17 Iehova ma ia gwau, ‘Emu vaira nega totona helaro ia noho,+

Emu natudia be edia tano dekenai do idia giroa lou.’”+

18 “Lau ese Eparaima ena lalohisihisi herevadia lau kamonai vadaeni, ia gwau,

‘Lau be ia manada lasi boromakau natuna bamona, lau raka kava,

To oi ese lau oi hamaoromaoroa, bona lau raka maoromaoro vadaeni.

Oi ese lau oi hakaua lou, bona mai ura ida do lau giroa mai,

Badina oi be Iehova, egu Dirava.

19 Lau lalohisihisi bona lau giroa mai.+

Oi ese lau dekenai laloparara oi henia neganai, mai taitai ida egu mamuna lau pataia.

Lau matamata negana ai lau karaia kara dainai,

Lau hemarai momokani.’”+

20 Iehova ia gwau: “Eparaima be egu lalokau natuna, ani?+

Nega momo ia hadikaia totona lau hereva, to ia lau laloatao.

Unai dainai ia totona egu kudouna ai lau tai.+

Bona ia dekenai hebogahisi do lau hahedinaraia.”+

21 “Oi sibona totona dala ai saini ena nadi du oi haginidia,

Bona saini au oi atodia.+

Haiwei oi badinaia, do oi lao dala unai.+

Israela ena rami-hebou kekeni e, emu siti idauidau dekenai oi giroa lou.

22 Kamonai lasi natuna kekeni e, do oi loa kava ela bona edena negai?

Badina Iehova ese tanobada ai gau matamata ta ia karaia:

Hahine be mai ura bada ida tau do ia tahua.”

23 Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava be inai bamona ia gwau: “Idia abia lao taudia be Iuda tano ai bona ena siti idauidau dekenai lau haboua lou neganai, inai hereva do idia gwauraia lou: ‘Kara maoromaoro gabuna,+ ororo helagana e,+ Iehova ese oi ia hanamoa be namo.’ 24 Bona Iuda bona ena siti idauidau ibounai be taunimanima, biru taudia bona mamoe naria taudia ese do idia noholaia.+ 25 Badina ia hesiku tauna dekenai goada do lau henia bona hitolo dainai idia manoka taudia dekenai aniani do lau henia.”+

26 Unai nega ai lau noga bona egu matana lau kehoa, bona egu mahuta be namo herea.

27 Iehova ia gwau, “Itaia, nega ta ia mai noho, bona Israela bese taudia bona Iuda bese taudia edia namba do lau habadaia. Lau ese edia animal edia namba do lau habadaia danu.”+

28 Iehova ia gwau: “Lau ese dala lau tahua idia lau kokia, veria diho, bona hadikaia totona,+ unai hegeregerena lau ese dala do lau tahua idia lau hadoa bona haginia totona.”+ 29 “Unai nega ai do idia gwau lasi, ‘Tamadia ese greips kasiri idia ania, to ena mamina dikana be natudia memero ese idia mamia.’+ 30 To greips kasiri ia ania tauna ena uduna ai mamina dikana do ia noho. Kara dika ia karaia tauna be do ia mase.”

31 “Iehova ia gwau, ‘Nega ta do ia ginidae, lau be Israela bese bona Iuda bese ida gwaubou matamatana do lau karaia.+ 32 Unai be edia sene taudia ida lau karaia gwaubou bamona lasi. Unai negai, edia imana lau dogoatao bona Aigupito tanona amo idia lau hakaua raka-lasi,+ bona ena be lau be edia biaguna korikori,* to egu gwaubou idia makohia.’+ Unai be Iehova ena hereva.”

33 Iehova ia gwau: “Unai dinadia murinai, lau ese Israela besena ida gwaubou do lau karaia. Lauegu taravatu be edia kudouna ai do lau atoa,+ bona edia lalona ai do lau torea.+ Bona lau be edia Dirava ai do lau lao, bona idia be egu taunimanima ai do idia lao.”+

34 Iehova ia gwau: “Bona idia ese edia bese tamona taudia bona edia tadikaka be inai bamona do idia hadibaia lasi: ‘Iehova umui dibaia!’+ Badina idia ibounai be lau do idia diba, ladana maragi taudia amo ela bona ladana bada taudia.+ Lau ese edia kerere do lau gwauatao, bona edia kara dika do lau laloatao lou lasi.”+

35 Iehova ese dina ena diari ia henia,

Ia ese hua bona hisiu dekenai taravatu ia henia, hanuaboi ai idia diari totona,

Ia ese davara ia hamarerea bona hurehure badadia ia havaraia,

Iena ladana be Iehova, ia be tuari oreadia edia Lohiabada.*

Ia gwau:+

36 “‘Bema inai taravatu be anina lasi gauna ai ia lao,

Egu vairana ai Israela be bese ta bamona do ia noho lasi.’ Unai be Iehova ena hereva.”+

37 Iehova be inai bamona ia gwau: “‘Guba ena bada ita hahetohoa diba lasi bona tanobada ena badina ita davaria diba lasi hegeregerena, lau ese Israela besena, ena be kara dika momo ia karaia, to do lau dadaraia momokani lasi.’ Unai be Iehova ena hereva.”+

38 Iehova ia gwau: “Itaia, nega ia mai noho, bona Iehova totona siti do idia haginia,+ unai be Hananele Kohoro amo ia lao Kona Iduarana dekenai.+ 39 Bona hahetohoa varo+ be Gareba ororo maragina dekenai do ia lao, bena Goa dekenai do ia lao. 40 Bona animal edia mase tauanidia bona edia kahu* edia koura gabudia ibounai bona uma gabudia ibounai amo ela bona Kiderona Kourana,+ bona ist kahana ai ia noho Hosi Iduarana+ dekenai, unai ibounai be helaga Iehova dekenai.+ Do idia kokia lou lasi eiava veria diho lasi.”

32 Iuda ena king, Sedekaia ena lohia lagani namba 10 bona Nebukanesa* ena lohia lagani namba 18 ai, Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai.+ 2 Unai nega ai Babulonia ena king ena tuari oreadia be Ierusalema idia hagegea noho, bona Ieremia be Gadi Taudia Edia Ariara ena ruma lalonai idia lokaia,+ unai be Iuda ena king ena ruma badinai. 3 Iuda ena king, Sedekaia ese unai ruma ai Ieremia ia lokaia vadaeni,+ ia gwau, “Dahaka dainai inai bamona peroveta hereva oi gwauraia? Oi gwau, ‘Iehova be inai bamona ia hereva: “Lau ese inai siti be Babulonia ena king ena imana ai do lau atoa, bona do ia abia,+ 4 bona Iuda ena king, Sedekaia be Kaledea taudia amo do ia heau mauri lasi, badina ia be Babulonia ena king ena imana ai do idia atoa, bona ta ta do idia itaia bona idia herevahereva.”’+ 5 Iehova ma ia gwau: ‘Bona ia ese Babulonia dekenai Sedekaia do ia abia lao, bona ia be unuseniai do ia noho ela bona ia do lau laloatao. Ena be Kaledea taudia ida do umui tuari noho, to do umui kwalimu lasi.’”+

6 Ieremia ia gwau: “Iehova ena hereva be lau dekenai ia mai, ia gwau, 7 ‘Emu vavana, Salumu ena natuna mero Hanamele be oi dekenai do ia mai bona do ia gwau: “Anatoto ai egu tano oi hoia,+ badina oi be mai emu maoro oi hoia lou totona.”’”+

8 Iehova ena hereva hegeregerena, egu vavana ena natuna mero Hanamele be lau dekenai ia mai, unai be Gadi Taudia Edia Ariara dekenai, bona lau dekenai ia gwau: “Beniamina tano ai, Anatoto dekenai mani egu tano oi hoia, badina oi be mai emu maoro tano oi abia bona oi hoia lou totona. Egu tano be oi sibona totona oi hoia.” Unai nega ai lau diba, unai be Iehova ena hereva.

9 Vadaeni lau ese Anatoto ai egu vavana ena natuna, Hanamele amo tano lau hoia. Ia totona moni ena metau lau sikelea,+ unai be 7 sikel* bona siliva moni 10. 10 Bena pepa ai unai lau torea,+ koua toana lau atoa, hamomokania taudia lau boiria,+ bona moni ena metau lau sikelea. 11 Unai tano hoia ena pepa lau abia, taravatu bona oda hegeregerena koua toana ia noho pepana unai, bona koua toana ia noho lasi pepana danu lau abia, 12 bona lau ese unai pepa be Baruku dekenai lau henia,+ ia be Neraia ena natuna+ bona Mahaseia ena tubuna mero. Unai nega ai egu vavana ena natuna mero Hanamele, pepa idia hamomokania taudia, bona Gadi Taudia Edia Ariara ena ruma lalonai idia helai Iuda taudia ibounai idia noho.+

13 Bena unai taudia edia vairana ai lau ese Baruku lau oda henia, lau gwau: 14 “Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava be inai bamona ia gwau, ‘Inai tano hoia ena pepa rua oi abia, koua toana ia noho pepa bona koua toana ia noho lasi pepa unai, bona uro lalonai oi udaia, unai amo do idia noho daudau.’ 15 Tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava be inai bamona ia gwau, ‘Ruma momo bona tano bona vain umadia be inai tano ai do idia hoia lou.’”+

16 Bena Neraia ena natuna, Baruku dekenai tano hoia pepana lau henia murinai, Iehova dekenai lau guriguri, lau gwau: 17 “Siahu Ibounai Lohiabadana Iehova e, oi ese emu siahu bada bona imana goadana amo guba gaudia+ bona tanobada oi karaia. Oi dekenai gau ta be ia auka lasi, 18 oi be taunimanima tausen momo dekenai lalokau* oi hahedinaraia noho, to tamana edia kerere davana be natudia memero dekenai oi henia,+ oi be Dirava momokanina, emu siahu be bada herea, emu ladana be Iehova, oi be tuari oreadia edia Lohiabada.* 19 Oiemu palani* be namo herea bona mai siahu ida oi kara,+ oi ese taunimanima ibounai edia kara oi itaia noho,+ unai amo ta ta ena mauri dalana bona ena kara hegeregerena davana oi henia.+ 20 Oi be Aigupito tano ai toa bona hoa karadia oi karaia, bona taunimanima ibounai be unai idia diba ema bona hari, bona unai kara amo Israela dekenai bona taunimanima ibounai huanai ladana bada oi abia,+ hari bamona. 21 Bona oi ese toa bona hoa karadia, bona emu imana goadana amo bona gari bada karadia amo emu taunimanima, Israela taudia, be Aigupito tano amo oi hakaua raka-lasi.+

22 “Unai nega ai oi ese edia sene taudia dekenai oi gwauhamatalaia tano be idia dekenai oi henia,+ ia be milika bona hani amo ia honu.+ 23 Bona idia mai bona tano idia abia, to idia ese emu hereva idia kamonai lasi bona emu taravatu idia badinaia lasi. Idia be emu oda hegeregerena idia karaia lasi, unai dainai oi ese inai dika idauidau be idia dekenai oi havaraia.+ 24 Itaia, tatau be siti dekenai idia mai bona tano idia haboua daekau, siti idia abia totona.+ Bona inai siti be Kaledea taudia, siti tuari henia taudia ese do idia abia. Inai siti ai idia noho taudia be tuari,+ hitolo bada, bona gorere dikana+ dainai do idia mase ore. Oi herevalaia gaudia ibounai be idia vara vadaeni, hari oi itaia noho bamona. 25 Siahu Ibounai Lohiabadana Iehova e, oi ese lau oi hamaoroa vadaeni, oi gwau, ‘Oi sibona totona moni amo tano oi hoia bona hamomokania taudia oi boiria,’ to siti be Kaledea taudia ese do idia abia.”

26 Unai nega ai Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai, ia gwau: 27 “Lau be Iehova, taunimanima ibounai edia Dirava. Lau dekenai gau ta be ia auka lasi, ani? 28 Vadaeni Iehova be inai bamona ia gwau, ‘Lau ese inai siti be Kaledea taudia bona Babulonia ena king, Nebukanesa* edia imana ai do lau atoa, bona ia ese siti do ia abia.+ 29 Bona inai siti idia tuari henia Kaledea taudia be do idia vareai bona lahi amo inai siti do idia gabua,+ bona lau habadua totona guhi ai Bala dekenai boubou gaudia idia henia bona dirava ma haida dekenai wain be boubou gauna bamona idia bubua taudia edia ruma ibounai be lahi amo do idia gabua.’+

30 “Iehova ma ia gwau, ‘Israela taudia bona Iuda taudia be edia matamata negana amo, egu vairanai kara dika sibona idia karaia.+ Israela taudia be edia imana amo idia karaia gaudia amo lau idia habadua noho. 31 Badina inai siti idia haginia negana amo ema bona hari, inai siti ai idia noho taudia ese lau idia habadua sibona,+ unai dainai egu vairana amo inai siti do lau kokia momokani,+ 32 badina Israela taudia bona Iuda taudia ese kara dikadia idia karaia. Idia ibounai, king taudia,+ lohia taudia,+ hahelaga taudia, peroveta taudia,+ Iuda taudia bona Ierusalema ai idia noho taudia ese lau idia habadua. 33 Ena be idia lau hadibaia loulou,* to edia murina sibona idia henia, edia vairana lasi.+ Idia lau matahakani henia neganai, idia kamonai lasi.+ 34 Bona idia ese kaivakuku dika rohorohodia be egu ladana ia noho rumana ai idia atoa, unai amo idia hamiroa.+ 35 Danu, idia ese Bala ena ataiai gabudia* idia haginia, unai be Hinoma* Ena Natuna Mero Koura ai,+ unai amo edia natudia memero bona natudia kekeni be Moleka totona lahi lalonai idia gabua.*+ To lau ese idia dekenai unai oda lau henia lasi+ bona unai lalohadai be egu lalona ai ia noho lasi momokani unai kara dika rohoroho idia karaia totona. Oibe, Iuda ia kara dika bada.’

36 “Umui gwau inai siti be Babulonia ena king ena imana ai do ia atoa, bona unai be tuari, hitolo bada, bona gorere dikadia amo do ia vara. Unai dainai Israela ena Dirava, Iehova be unai siti totona inai bamona ia hereva, 37 ‘Egu badu mai siahuna ida idia be tano haida dekenai lau lulua lao,+ to unai tano amo idia do lau haboua, bona inai gabu dekenai idia do lau hakaua mai lou bona iniseniai do idia noho namonamo.+ 38 Bona idia be egu taunimanima ai do idia lao, bona lau be edia Dirava ai do lau lao.+ 39 Bona lau ese edia lalona bona edia kara do lau hatamonaia,+ unai amo nega ibounai lau do idia gari henia, unai be idia sibona bona gabeai do idia vara natudia edia namo totona.+ 40 Bona lau be idia ida noho hanaihanai gwaubou ta do lau karaia,+ unai amo hanaihanai idia dekenai kara namo do lau hahedinaraia.+ Bona lau idia gari henia karana be edia kudouna ai do lau atoa, unai amo idia be lau amo do idia raka-siri lasi.+ 41 Lau be idia dekenai do lau moale bona idia totona gau namodia do lau karaia,+ bona mai egu kudouna bona goada ibounai ida inai tano ai idia do lau haginia auka.’”+

42 “Badina Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Lau ese inai taunimanima dekenai dika bada lau mailaia hegeregerena, lau ese idia dekenai lau gwauhamatalaia gau namodia ibounai do lau henia danu.+ 43 Bona inai tano ai emui tano do umui hoia lou,+ ena be umui gwau: “Inai tano ai taunimanima bona animal idia noho lasi, bona tano be Kaledea taudia ese idia abia vadaeni.”’

44 “Iehova ma ia gwau, ‘Umui ese moni amo tano do umui hoia, tano hoia ena pepa do umui sainia bona koua toana do umui atoa, bona hamomokania taudia do umui boiria. Unai be Beniamina tano,+ Ierusalema idia hagegea gabudia, Iuda ena siti idauidau,+ ororo gabudia ai idia noho siti idauidau, tano palakadia ai idia noho siti idauidau,+ bona saut ai idia noho siti idauidau dekenai do ia vara, badina idia abia lao taudia do lau hakaua giroa mai.’”+

33 Ieremia be Gadi Taudia Edia Ariara rumana ai ia do noho lalonai, Iehova ena hereva be nega iharuana ia dekenai ia mai,+ ia gwau: 2 “Iehova, tanobada ia Karaia Diravana, Iehova ese tanobada ia karaia bona ia haginia goada. Iena ladana be Iehova, bona ia be inai bamona ia gwau, 3 ‘Lau dekenai oi boiboi bona oi do lau haere henia, bona gau badadia, hehuni gaudia unai, bona oi diba lasi gaudia be oi dekenai do lau gwauraia.’”+

4 “Israela ena Dirava, Iehova be idia haboua daekau tano bona tuari dainai idia hadikaia siti ena ruma ibounai bona Iuda ena king taudia edia ruma ibounai totona ia hereva,+ 5 bona ia ese Kaledea taudia tuari henia totona idia mai taudia totona ia hereva, ia gwau ena badu mai siahuna amo ia hamasea taudia edia mase tauanina ese gabu do idia hahonua. Dirava ese inai siti ia rakatania badina kara dikadia idia karaia: 6 Dirava ia gwau: ‘Lau ese ena gorere amo ia do lau hanamoa,+ bona ena taunimanima do lau hanamoa bona idia dekenai maino do lau henia bona hereva momokani do lau hahedinaraia.+ 7 Bona idia abia lao Iuda taudia bona Israela taudia do lau hakaua giroa lou,+ bona guna idia lau hagoadaia hegeregerena idia do lau hagoadaia lou.+ 8 Bona lau dekenai idia karaia kara dika bona edia kerere ibounai amo idia do lau hagoevaia,+ bona edia kerere ibounai do lau gwauatao.+ 9 Bona unai siti dainai do lau moale bada, bona tanobada ena bese idauidau ese lau dekenai hanamoa bona hairai do idia henia, badina unai siti dekenai lau karaia gau namodia idia itaia.+ Bona do idia gari bada bona heudeheude,+ badina lau ese unai siti dekenai gau namodia bona maino do lau havaraia.’”+

10 “Iehova be inai bamona ia hereva: ‘Do umui gwau inai tano ai taunimanima bona animal idia noho lasi, Iuda ena siti idauidau ai bona Ierusalema ena dala ai taunimanima eiava animal idia noho lasi, to unai gabudia ai rege do idia kamonai lou, 11 unai be hanamoa bona moale ena regena,+ headava matamata tau bona hahine edia gado regena, bona inai hereva, “Tuari oreadia edia Iehova* umui tanikiu henia, badina Iehova be namo.+ Iena lalokau* be ia noho hanaihanai,”+ idia gwauraia taudia edia gado regena.’

“Iehova ma ia gwau: ‘Dirava tanikiu henia bouboudia be Iehova ena ruma dekenai do idia abia mai,+ badina lau ese idia abia lao taudia do lau mailaia lou, guna idia noho hegeregerena do idia noho.’”

12 “Tuari oreadia edia Iehova be inai bamona ia hereva: ‘Inai noho kava tano, taunimanima bona animal idia noho lasi tano unai, bona Iuda siti ibounai dekenai, mamoe naria taudia edia mamoe oreadia idia naria totona rei gabudia ai rei do idia tubu lou.’+

13 “Iehova ia gwau: ‘Ororo gabudia ai idia noho siti idauidau, tano palaka ai idia noho siti idauidau, saut ai idia noho siti idauidau, Beniamina ena tano ai, Ierusalema idia hagegea gabudia ai,+ bona Iuda ena siti idauidau ai,+ mamoe naria taudia be edia mamoe duahia gaukara do idia karaia lou.’”

14 “Iehova ia gwau: ‘Itaia, nega ta ia mai noho, lau ese Israela ena bese bona Iuda ena bese totona lau gwauhamatalaia gau namodia do lau hagugurua.+ 15 Unai nega ai lau ese Davida ena bese amo kara maoromaoro rigi ta* do lau hatubua,+ bona inai tano ai ia ese kota maoromaoro bona kara maoromaoro do ia karaia.+ 16 Unai nega ai Iuda do ia hamauria+ bona Ierusalema be do ia noho namonamo.+ Bona ia do idia gwauraia: Iehova be Eda Kara Maoromaoro.’”+

17 “Badina Iehova be inai bamona ia hereva: ‘Israela bese dekenai lohia dagi be Davida ena bese lalonai do ia noho hanaihanai,+ 18 Levi hahelaga taudia be hanaihanai egu vairana ai gabua bouboudia, aniani bouboudia, bona boubou gaudia do idia henia.’”

19 Bona Iehova be Ieremia dekenai ma ia gwau: 20 “Iehova be inai bamona ia hereva. ‘Lau ese dina bona hanuaboi totona lau atoa taravatu, dina be ena nega ai ia hedinarai bona hanuaboi be ena nega ai ia mai, be ta ese ia hadikaia diba lasi hegeregerena,+ 21 egu hesiai tauna Davida ida lau karaia gwaubou be ta ese do ia hamakohia diba lasi,+ unai amo iena natuna mero ta be terona ai do ia lohia noho,+ bona Levi hahelaga taudia, egu hesiai taudia unai, ida lau karaia gwaubou danu be ta ese do ia makohia diba lasi.+ 22 Guba ena hisiu* edia momo bona kone ena miri edia momo be ta ese ia duahia diba lasi hegeregerena, lau ese egu hesiai tauna Davida ena natudia edia namba do lau habadaia, bona lau idia hesiai henia noho Levi taudia edia bese do lau habadaia danu.’”

23 Bona Iehova be Ieremia dekenai ma ia gwau: 24 “Inai taunimanima be inai bamona idia hereva, ‘Iehova be ia abia hidi bese rua do ia dadaraia,’ unai oi kamonai, a? Bona idia ese egu taunimanima be hemataurai lasi dalana ai idia kara henia, bona idia laloa lasi idia be bese ta.

25 “Iehova be inai bamona ia hereva: ‘Dina bona hanuaboi totona lau ese taravatu ta, guba bona tanobada ena taravatu unai, lau karaia hegeregerena,+ 26 lau ese Iakobo bona Davida edia bese taudia do lau dadaraia diba lasi, Davida ena bese taudia ese Aberahamo, Isako, bona Iakobo edia bese taudia do idia lohiaia. Badina lau ese idau tano dekenai idia abia lao taudia do lau haboua lou+ bona idia dekenai hebogahisi do lau hahedinaraia.’”+

34 Babulonia ena king Nebukanesa* ena tuari orea ibounai, bona iena siahu henunai idia noho tanobada ena basileia ibounai bona taunimanima ibounai be Ierusalema bona ena siti ibounai idia tuari henia noho lalonai, Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai:+

2 “Israela ena Dirava, Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Oi lao, bona Iuda ena king, Sedekaia+ dekenai oi gwau: “Iehova ena hereva be inai, ‘Lau ese inai siti be Babulonia ena king ena imana ai do lau atoa, bona ia ese lahi amo do ia gabua.+ 3 Bona oi be Babulonia ena king ena imana amo do oi heau mauri lasi, badina oi do idia dogoatao bona ia dekenai do idia henia.+ Bona ia ese oi do ia itaia bona hereva henia, bona oi be Babulonia dekenai do oi lao.’+ 4 To, Iuda ena king Sedekaia e, Iehova ena hereva oi kamonai, ‘Iehova ena hereva oi totona be inai: “Oi be tuari kaia amo do oi mase lasi. 5 Oi be mai maino ida do oi mase,+ bona oi totona bonana namo muramura do idia gabua, emu tamadia, guna idia lohia king taudia unai, dekenai idia karaia bamona, bona oi totona do idia taitai idia gwau, ‘Emai king e,’ badina ‘unai be egu hereva.’ Unai be Iehova ena hereva.”’”’”

6 Ierusalema ai, peroveta tauna Ieremia ese Iuda ena king, Sedekaia dekenai inai hereva ibounai ia gwauraia, 7 unai nega ai Babulonia ena king ena tuari oreadia be Ierusalema bona idia do noho Iuda ena siti ibounai idia tuari henia,+ Lakisi+ bona Aseka+ danu, badina Iuda ai unai siti sibona be mai edia magu aukadia.

8 King Sedekaia be Ierusalema ai idia noho taudia ibounai ruhaia totona gwauhamata ta ia karaia murinai, Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai.+ 9 Unai gwauhamata be idia ibounai ese edia Heberu hesiai taudia, tau bona hahine, idia ruhaia be namo, unai amo Iuda bese tauna ta be edia hesiai gaukara do ia karaia lasi. 10 Vadaeni lohia taudia bona taunimanima ibounai be unai taravatu idia badinaia. Idia ibounai be gwauhamata idia karaia, bona edia hesiai taudia, tau bona hahine, be idia ruhaia bona hesiai taudia bamona idia biagua noho lasi. Idia ese unai idia badinaia bona hesiai taudia idia siaia lao. 11 To, gabeai idia ese unai hesiai taudia, tau bona hahine, idia ruhaia hesiai taudia unai, idia abia lou bona idia doria edia hesiai gaukara idia karaia totona. 12 Vadaeni Iehova ena hereva be Iehova amo Ieremia dekenai ia mai, ia gwau:

13 “Iehova, Israela ena Dirava be inai bamona ia gwau, ‘Emui sene taudia be Aigupito tano, idia ia guia tanona* unai, amo lau hakaua raka-lasi neganai,+ idia ida gwaubou ta lau karaia,+ lau gwau: 14 “Lagani 7 dokona ai, umui ta ta ese emui Heberu tadikaka, oi dekenai ia sibona ia hoihoilaia tauna unai, be ena hesiai gaukara amo umui ruhaia, bona lagani 6 lalonai oi totona hesiai gaukara ia karaia tauna do oi ruhaia.”+ To emui sene taudia be egu hereva idia kamonai lasi. 15 Bona vanegai sibona emui kara umui haidaua bona egu vairana ai kara maorona umui karaia, badina emui tadikaka be edia hesiai gaukara amo umui ruhaia, bona egu ladana ia noho rumana ai gwauhamata ta umui karaia. 16 To gabeai lau umui dadaraia bona egu ladana umui hadikaia,+ badina emui hesiai taudia, tau bona hahine, edia ura hegeregerena umui ruhaia taudia unai, umui abia lou bona umui doria emui hesiai gaukara idia karaia lou totona.’

17 “Unai dainai Iehova be inai bamona ia hereva: ‘Umui ese lau umui kamonai henia lasi, badina umui ta ta ese emui tadikaka umui ruhaia lasi.’+ Iehova ma ia gwau, ‘Vadaeni lau ese umui do lau ruhaia, unai amo tuari, gorere dikadia, bona hitolo dainai do umui mase,+ bona tanobada ena basileia ibounai dekenai umui be gari bada gauna ai do lau halaoa.+ 18 Boromakau be kahana rua ai idia utua bona ena kahana rua edia huana amo idia raka hanaia neganai, egu vairanai idia karaia gwauhamata idia badinaia lasi, bona egu taravatu idia utua, unai taudia dekenai inai do ia vara,+ 19 idia be Iuda ena lohia taudia, Ierusalema ena lohia taudia, ofesa taudia, hahelaga taudia, bona tano taudia ibounai, idia be kahana rua ai idia utua boromakau natuna ena huana ai idia raka hanai, idia dekenai inai do ia vara: 20 Lau ese idia be edia inai taudia bona dala idia tahua idia hamasea totona taudia dekenai do lau henia, bona edia mase tauanina be manu bona dagedage animal edia aniani ai do idia lao.+ 21 Bona lau ese Iuda ena king, Sedekaia bona ena hesiai taudia be edia inai taudia bona dala idia tahua idia do idia hamasea totona taudia bona Babulonia ena king ena tuari orea,+ umui amo idia siri noho taudia unai, dekenai do lau henia.’+

22 “Iehova ia gwau: ‘Lau ese idia do lau oda henia bona inai siti dekenai do idia mai, bona inai siti taudia do idia tuari henia, siti do idia abia bona lahi amo do idia gabua,+ bona Iuda siti ibounai be anina lasi gabudia ai do lau halaoa, bona taunimanima ese do idia noholaia lasi.’”+

35 Iuda ena king Iosaia ena natuna Iehoiakimi ena lohia negana ai,+ Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai, ia gwau: 2 “Rekaba ena bese taudia dekenai oi lao+ bona idia ida oi herevahereva bona Iehova ena ruma dekenai idia oi hakaua mai, aniani daiutu ta lalonai, bena wain oi henia idia inua totona.”

3 Vadaeni lau ese Ieremia ena natuna Iasanaia, ia be Habasinaia ena tubuna mero, bona ena tadikakadia, ena natudia memero ibounai, bona Rekaba taudia ibounai lau hakaua lao 4 Iehova ena ruma dekenai. Idia lau hakaua lao Igidalaia ena natuna Hanana, ia be Dirava momokani ena hesiai tauna, ena natudia memero edia aniani daiutu ai, unai be lohia taudia edia aniani daiutu ena badinai. Unai daiutu be iduara gimaia tauna Salumu ena natuna Maseaia ena aniani daiutu ena atai kahana ai. 5 Bena lau ese kapusi haida, mai edia wain, be Rekaba taudia ibounai edia vairana ai lau atoa, bona lau gwau: “Wain umui inua.”

6 To idia gwau: “Wain do ai inua lasi, badina emai sene tauna Rekaba ena natuna, Iehonadaba*+ ese ai ia oda henia, ia gwau, ‘Umui eiava emui natudia memero ese wain umui inua lasi be namo. 7 Bona ruma ta do umui haginia lasi, uhe umui hadoa lasi, eiava uma umui karaia lasi eiava umui hoia lasi. To, nega ibounai palai rumadia ai umui noho be namo, unai amo idau taudia bamona umui noho tanona ai do umui mauri daudau.’ 8 Unai dainai ai be emai sene tauna Rekaba ena natuna, Iehonadaba ese ai ia oda henia hegeregerena, ai, emai adavadia, emai natudia memero, bona emai natudia kekeni ese wain do ai inua lasi. 9 Bona ai ese ruma ai haginia lasi ai noholaia totona, bona ai dekenai vain umadia eiava tano eiava uhe be lasi. 10 Ai be palai rumadia dekenai ai do noho bona emai sene tauna Iehonadaba* ese ai ia oda henia hereva ibounai ai badinaia noho. 11 To Babulonia ena king, Nebukanesa,* be inai tano ia tuari henia neganai,+ ai gwau, ‘Kaledea taudia bona Suria taudia edia tuari oreana amo ita heau mauri totona, Ierusalema dekenai ita lao,’ bona hari ai be Ierusalema dekenai ai noho.”

12 Bona Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai, ia gwau: 13 “Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava be inai bamona ia gwau, ‘Oi lao bona Iuda taudia bona Ierusalema ai idia noho taudia dekenai oi gwau: “Hanaihanai umui idia hamaoroa egu hereva umui badinaia totona, ani?”+ Unai be Iehova ena hereva. 14 “Rekaba ena natuna Iehonadaba be ena bese taudia ia oda henia wain idia inua lasi, bona idia be edia sene tauna ena oda herevana idia badinaia,+ wain idia inua lasi ema bona hari. To, lau ese umui lau hereva henia loulou,* to lau umui kamonai henia lasi.+ 15 Bona lau ese egu hesiai taudia, peroveta taudia unai, lau siaidia loulou,*+ idia gwau, ‘Emui kara dikadia umui rakatania,+ bona kara maorona umui karaia! Dirava idaudia umui badinaia lasi bona umui hesiai henidia lasi. Vadaeni umui bona emui sene taudia dekenai lau henia tano ai do umui noho daudau.’+ To umui ese lau umui kamonai henia lasi. 16 Rekaba ena natuna Iehonadaba ena bese taudia be edia sene tauna ese ia henia oda herevana idia badinaia,+ to inai taunimanima ese lau idia kamonai henia lasi.”’”

17 “Unai dainai Iehova, tuari oreadia edia Dirava, bona Israela ena Dirava be inai bamona ia gwau: ‘Iuda taudia bona Ierusalema ai idia noho taudia ibounai dekenai lau gwauraia dika do lau mailaia,+ badina idia lau hereva henia, to idia kamonai lasi, bona idia lau boiria noho, to idia haere lasi.’”+

18 Bona Ieremia be Rekaba taudia dekenai ia gwau: “Tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava be inai bamona ia gwau, ‘Umui ese emui sene tauna Iehonadaba ena oda hereva umui badinaia bona umui dekenai ia gwauraia oda herevadia ibounai hegeregerena umui kara dainai, 19 tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava be inai bamona ia gwau: “Rekaba ena natuna Iehonadaba* ena bese taudia be nega ibounai egu vairana ai lau do idia hesiai henia.”’”

36 Iuda ena king, Iosaia ena natuna Iehoiakimi+ ena lohia lagani namba 4 ai, Iehova ese Ieremia dekenai inai hereva ia gwauraia: 2 “Lokua toretore ta oi abia bona oi dekenai lau gwauraia herevadia ibounai, Israela bona Iuda+ bona bese idauidau do lau hadikaia ore herevana unai,+ oi torea. Iosaia ena lohia negana ai lau gwauraia herevadia amo ema bona hari.+ 3 Bema Iuda taudia idia kamonai lau ese idia dekenai dika do lau mailaia, reana edia kara dikadia do idia rakatania, unai amo edia kara dika do lau gwauatao.”+

4 Vadaeni Ieremia ese Neraia ena natuna Baruku ia boiria,+ bona Ieremia ese Iehova amo ia abia herevadia ibounai ia gwauraia, bona Baruku ese lokua toretore ai ia torea.+ 5 Bena Ieremia ese Baruku ia oda henia, ia gwau: “Lau idia koua dainai lau hegeregere lasi Iehova ena ruma lalonai lau vareai. 6 Vadaeni oi be do oi lao bona lau gwauraia hereva ibounai, Iehova ena hereva unai, be lokua toretore amo do oi duahia badabada. Aniani lasi taravatu* negana ai Iehova ena ruma ai idia noho taudia dekenai oi duahia, oi ese siti idauidau amo idia mai Iuda taudia ibounai dekenai inai hereva do oi duahia. 7 Reana Iehova ena lalonamo abia totona idia noinoi neganai, idia do ia kamonai henia, bona edia kara dikadia do idia rakatania, badina Iehova ena badu iena taunimanima dekenai be bada herea.”

8 Bena Neraia ena natuna Baruku be peroveta tauna Ieremia ese ia oda henia hegeregerena ia karaia. Iehova ena ruma lalonai ia ese lokua toretore amo Iehova ena hereva ibounai ia duahia badabada.+

9 Bena Iuda ena king, Iosaia ena natuna Iehoiakimi ena lohia lagani namba 5+ ena hua namba 9 ai, Ierusalema ai idia noho taudia ibounai bona Iuda ena siti idauidau amo idia mai taudia ibounai idia hadibaia, Iehova ena vairana ai aniani lasi negana ta idia karaia be namo.+ 10 Vadaeni Baruku ese Iehova ena ruma lalonai lokua toretore amo Ieremia ena hereva ia duahia badabada bona taunimanima ibounai idia kamonai, unai be taravatu torea hanai tauna* Sapana+ ena natuna Gemaraia+ ena aniani daiutuna ai, atai ariara dekenai, Iehova ena ruma ena raka vareai gabuna ena geiti matamata kahana ai.+

11 Gemaraia ena natuna Mikaia, Sapana ena tubuna mero unai, ese Iehova ena hereva ibounai be lokua toretore amo ia kamonai neganai, 12 ia be king ena ruma dekenai ia diho lao, seketere ena ofesi dekenai. Unuseniai lohia taudia ibounai idia helai noho, seketere tauna Elisama,+ Semaia ena natuna Delaia, Akaboro+ ena natuna Elanatana,+ Sapana ena natuna Gemaraia, Hananaia ena natuna Sedekaia, bona lohia taudia ma haida. 13 Mikaia be idia dekenai Baruku ese taunimanima ibounai dekenai lokua toretore amo ia duahia herevadia ibounai ia gwauraia.

14 Bena lohia taudia ibounai ese Iehudi be Baruku dekenai idia siaia lao. Iehudi be Netanaia ena natuna, Selemaia ena tubuna mero, bona Selemaia be Kusi ena natuna. Bona Iehudi be Baruku dekenai ia gwau: “Taunimanima ibounai dekenai oi duahia lokua toretore oi abia bona oi mai.” Neraia ena natuna Baruku be lokua toretore ia abia bona idia dekenai ia lao. 15 Idia be ia dekenai idia gwau: “Mani oi helai bona ai dekenai oi duahia badabada.” Vadaeni Baruku ese idia dekenai ia duahia.

16 Vadaeni idia ese hereva ibounai idia kamonai neganai, idia be mai gari ida ta ta idia itaia, bona Baruku dekenai idia gwau: “King dekenai inai hereva ibounai ai gwauraia be namo.” 17 Bona idia ese Baruku idia nanadaia: “Mani ai oi hamaoroa, inai hereva ibounai be edena bamona oi torea? Ieremia ese oi ia hamaoroa inai hereva ibounai oi torea totona, a?” 18 Baruku ia haere: “Oibe, ia ese lau dekenai inai hereva ibounai ia gwauraia, bona lau ese lokua toretore ai lau torea.” 19 Lohia taudia be Baruku dekenai idia gwau: “Oi bona Ieremia umui lao bona umui hunia, bona umui hunia gabuna be ta umui hadibaia lasi.”+

20 Bona seketere tauna Elisama ena ofesi ai lokua toretore idia atoa, bena ariara ai king dekenai idia lao, bona idia kamonai gaudia be ia dekenai idia gwauraia.

21 Vadaeni king ese Iehudi ia siaia+ lokua toretore ia abia totona, bona ia ese seketere tauna Elisama ena ofesi amo ia mailaia. Bona Iehudi ese ia duahia matamaia bona king bona iena badinai idia gini lohia taudia ibounai idia kamonai. 22 Hua namba 9 ai, king be keru negana totona idia haginia ruma lalonai ia helai noho, lahi ia araia gabuna vairanai. 23 Iehudi ese lokua toretore ia duahia lao ela bona rau ihatoina eiava namba 4 ia duahia murinai, king ese seketere ena kaia amo lokua toretore ena kahana ia utua oho bona lahi lalonai ia negea, ela bona lokua toretore ibounai be lahi ese ia araia ore. 24 Bona idia be idia gari lasi. King bona ena hesiai taudia ibounai, unai hereva ibounai idia kamonai taudia unai, be edia dabua idia darea lasi. 25 Ena be Elanatana,+ Delaia,+ bona Gemaraia+ ese king idia noia lokua toretore ia gabua lasi totona, to edia hereva ia kamonai lasi. 26 Ma danu, king ese ena natuna* Ierahamele, Aseriele ena natuna Seraia, bona Abadele ena natuna Selemaia ia oda henia, seketere tauna Baruku bona peroveta tauna Ieremia idia dogoatao totona, to Iehova ese idia ia hunia.+

27 Bona king ese lokua toretore, Baruku ese Ieremia ia gwauraia herevadia ia torea bukana unai, ia gabua ore murinai, Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai lou,+ ia gwau: 28 “Lokua toretore ma ta oi abia bona lokua toretore gunana, Iuda ena king, Iehoiakimi ese ia gabua gauna unai, dekenai idia noho herevadia ibounai oi torea lou.+ 29 Bona Iuda ena king, Iehoiakimi dekenai inai hadikaia herevana oi gwauraia, ‘Iehova ena hereva be inai: “Oi ese inai lokua toretore oi gabua bona oi gwau, ‘Dahaka dainai inai lokua toretore ai inai oi torea, “Babulonia ena king do ia mai bona inai tano bona taunimanima bona animal ibounai do ia hadikaia ore”?’+ 30 Iuda ena king, Iehoiakimi ena kara dainai Iehova be inai bamona ia gwau, ‘Iena bese tauna ta be Davida ena terona latanai do ia helai lasi,+ bona iena mase tauanina be dina ena siahu bona hanuaboi ena keru dekenai do idia rakatania.+ 31 Lau ese ia bona ena bese taudia bona ena hesiai taudia edia kerere dainai idia do lau panisia, bona idia bona Ierusalema ai idia noho taudia bona Iuda taudia ibounai dekenai lau gwauraia dika do lau mailaia,+ badina lau idia kamonai henia lasi.’”’”+

32 Bena Ieremia be lokua toretore ma ta ia abia bona seketere tauna Baruku,+ Neraia ena natuna unai, dekenai ia henia, bona Ieremia ena hereva ibounai, Iuda ena king, Iehoiakimi ese lahi ai ia gabua lokua toretore ai idia noho herevadia unai, ia torea lou.+ Bona unai bamona hereva ma haida ia torea danu.

37 Bona Iosaia ena natuna mero King Sedekaia+ be Iehoiakimi ena natuna mero Konia*+ ena gabu ia abia, bona king ai ia lao, badina Babulonia ena king Nebukanesa ese Iehoiakimi be Iuda tano ena king ai ia halaoa.+ 2 To Sedekaia bona ena hesiai taudia bona tano taudia be Iehova ena hereva, peroveta tauna Ieremia amo ia gwauraia herevadia unai, idia kamonai lasi.

3 Bena King Sedekaia ese Selemaia ena natuna mero Iehukala+ bona hahelaga tauna Maseaia ena natuna mero Sefanaia+ be peroveta tauna Ieremia dekenai ia siaia lao, ia gwau: “Iehova iseda Dirava dekenai mani ai totona oi guriguri.” 4 Ieremia be dibura ruma ai idia atoa lasi dainai, ia be taunimanima huanai ia loaloa diba.+ 5 Vadaeni Farao ena tuari orea be Aigupito amo ia mai.+ Ierusalema idia hagegea noho Kaledea taudia idia kamonai Aigupito taudia idia mai noho dainai, Ierusalema idia rakatania.+ 6 Vadaeni Iehova ena hereva be peroveta tauna Ieremia dekenai ia mai, ia gwau: 7 “Iehova Israela ena Dirava be inai bamona ia hereva, ‘Iuda ena king, umui ia siaia egu lalohadai tahua totona tauna, dekenai inai bamona do umui hereva, “Kamonai! Umui durua totona idia mai Farao ena tuari orea be edia tano, Aigupito dekenai do idia giroa lou.+ 8 Bona Kaledea taudia be do idia giroa mai bona inai siti taudia do idia tuari henia bona siti do idia abia bona lahi amo do idia gabua.”+ 9 Iehova be inai bamona ia hereva, “Namo lasi sibona umui koia bona umui gwau, ‘Kaledea taudia be ita amo idia raka-siri vadaeni,” badina idia be do idia giroa mai. 10 Ena be umui idia tuari henia noho Kaledea taudia ibounai umui hamasea ore bona bero idia abia taudia sibona idia mauri, to edia palai ruma amo do idia mai bona inai siti be lahi amo do idia gabua ore.”’”+

11 Farao ena tuari orea dainai Kaledea tuari orea be Ierusalema idia rakatania neganai,+ 12 Ieremia be ena ahuna abia totona, Ierusalema ia rakatania bona ena taunimanima idia noho gabuna Beniamina tano dekenai ia lao.+ 13 To ia be Beniamina Iduarana dekenai ia ginidae neganai, gadi taudia edia naria tauna badana, ladana Iraia, ia be Selemaia ena natuna bona Hananaia ena tubuna mero, ese peroveta tauna Ieremia ia dogoatao bona ia gwau: “Oi be Kaledea taudia dekenai oi hanaia lao!” 14 To Ieremia ia gwau: “Unai be momokani lasi! Lau be Kaledea taudia dekenai lau lao lasi.” To Iraia be Ieremia ia kamonai henia lasi. Iraia ese ia dogoatao bona lohia taudia dekenai ia hakaua lao. 15 Lohia taudia be Ieremia dekenai idia badu dikadika,+ bona ia idia botaia bona seketere tauna Iehonatana ena ruma lalonai seini amo idia lokaia,+ unai ruma be dibura ruma bamona ai ia halaoa. 16 Ieremia be tano henunai ia noho daiutu ta* lalonai idia atoa, bona dina momo unuseniai ia noho.

17 Vadaeni King Sedekaia ese Ieremia ia boiria, bona hehuni ai ena ruma lalonai ia henanadai henia.+ Ia gwau, “Iehova amo hereva ta ia mai vadaeni, a?” Ieremia ia haere, “Oibe!” Ma Ieremia ia gwau, “Babulonia ena king ena imana ai oi do idia atoa!”+

18 Danu Ieremia be King Sedekaia ia hamaoroa: “Oi bona emu hesiai taudia bona inai taunimanima dekenai dahaka kerere lau karaia, unai dainai dibura ruma ai lau umui atoa? 19 Hari emui peroveta taudia be edeseni? Umui dekenai idia peroveta, idia gwau, ‘Babulonia ena king be oi bona inai tano do ia tuari henia lasi.’+ 20 Egu lohia bona king e, hari mani egu hereva oi kamonai. Mani egu noinoi oi kamonai bona lau oi durua. Seketere tauna Iehonatana ena ruma dekenai lau oi siaia giroa lasi,+ unuseniai do lau mase garina.”+ 21 Vadaeni King Sedekaia ese oda ia henia, Ieremia be Gadi Taudia Edia Ariara rumana ai do idia atoa totona,+ bona paraoa hoihoilaia taudia amo idia abia paraoa kuboruna be dina ta ta ai ia dekenai idia henia,+ ela bona siti dekenai paraoa ibounai idia ore.+ Bona Ieremia be Gadi Taudia Edia Ariara rumana ai ia noho.

38 Matana ena natuna Sepataia, Pasahuru ena natuna Gedalaia, Selemaia ena natuna Iukala,+ bona Malekaia ena natuna Pasahuru+ be Ieremia ena hereva, taunimanima ibounai dekenai ia gwauraia herevana unai, idia kamonai, ia gwau: 2 “Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Inai siti ai idia noho taudia be tuari, hitolo bona gorere dikadia amo do idia mase.+ To Kaledea taudia dekenai sibona ia henia tauna be do ia mase lasi, ena mauri do ia gimaia bona do ia mauri noho.’+ 3 Iehova be inai bamona ia hereva, ‘Inai siti be Babulonia ena king ena tuari orea dekenai do idia henia, bona unai king ese do ia abia.’”+

4 Tau badadia be King Sedekaia dekenai idia gwau: “Mani unai tauna oi hamasea,+ badina unai bamona ia hereva amo siti ai idia noho tuari taudia bona taunimanima ibounai edia goada ia haorea noho. Badina ia be inai taunimanima edia maino ia tahua lasi, to do idia davaria dika sibona ia herevalaia.” 5 King Sedekaia ia haere: “Umui emui ura hegeregerena ia dekenai umui karaia, badina gau ta do lau karaia lasi umui lau koua totona.”

6 Vadaeni Ieremia idia abia bona king ena natuna Malekaia ena ranu guri lalonai idia negea diho, unai be Gadi Taudia Edia Ariara rumana ai.+ Ieremia be varo amo idia hadihoa. Ranu guri lalonai ranu be lasi, to kopukopu sibona, bona Ieremia be kopukopu lalonai ia diho noho.

7 Etiopia tauna Ebede-meleke,+ king ena ruma ai ia gaukara eunuko tauna, ia kamonai Ieremia be ranu guri lalonai idia negea diho. King be Beniamina Iduarana ai ia helai noho,+ 8 unai dainai Ebede-meleke be king ena ruma amo ia raka-lasi bona king ia hereva henia, ia gwau: 9 “Egu lohia bona king e, unai tatau ese peroveta tauna Ieremia dekenai idia karaia karana be dika! Idia ese ia be ranu guri lalonai idia negea diho, bona hitolo dainai do ia mase, badina siti ai paraoa be lasi.”+

10 Vadaeni king ese Etiopia tauna Ebede-meleke ia oda henia: “Iniseni amo tatau 30 oi abia, bona umui lao peroveta tauna Ieremia be ranu guri amo umui veria daekau, do ia mase garina.” 11 Vadaeni Ebede-meleke bona unai tatau be king ena ruma dekenai idia lao, dava bada kohu haboua daiutu ta henunai,+ bona unuseniai dabua dikadia haida idia abia bona Ieremia dekenai ranu guri lalonai varo idia negea diho. 12 Etiopia tauna Ebede-meleke be Ieremia dekenai ia gwau: “Mani inai dabua dikadia be varo dekenai oi atoa bona unai varo be emu imana henunai oi atoa.” Ieremia be unai bamona ia karaia, 13 bona unai varo amo Ieremia be ranu guri amo idia veria daekau. Bona Ieremia be Gadi Taudia Edia Ariara rumana ai ia noho.+

14 King Sedekaia ese peroveta tauna Ieremia ia boiria ia dekenai ia mai totona, unai be Iehova ena ruma ena vareai gabuna ihatoina ai, bona king be Ieremia dekenai ia gwau: “Lau ura oi dekenai gau ta lau henanadailaia. Namo lasi lau amo gau ta oi hunia.” 15 Bena Ieremia be Sedekaia dekenai ia gwau: “Bema oi dekenai hereva momokani lau gwauraia, lau do oi hamasea. Bona bema oi lau sisiba henia, lau do oi kamonai henia lasi.” 16 Bena King Sedekaia be hehuni ai Ieremia dekenai ia gwauhamata, ia gwau: “Ia mauri noho bona ita dekenai mauri ia henia Diravana, Iehova, ena ladana ai lau gwauhamata, lau ese oi do lau hamasea lasi, bona oi idia hamasea dalana idia tahua tatau dekenai oi do lau henia lasi.”

17 Vadaeni Ieremia be Sedekaia dekenai ia gwau: “Iehova, tuari oreadia edia Dirava, bona Israela ena Dirava be inai bamona ia gwau, ‘Bema Babulonia ena king ena ofesa taudia dekenai sibona oi henia, oi be do oi mauri, bona inai siti be lahi amo do idia gabua lasi, bona oi bona emu ruma bese do umui mauri.+ 18 To bema Babulonia ena king ena ofesa taudia dekenai oi be sibona oi henia lasi, inai siti be Kaledea taudia ese do idia abia, bona lahi amo do idia gabua,+ bona oi be edia imana amo do oi heau mauri lasi.’”+

19 Bena King Sedekaia be Ieremia dekenai ia gwau: “Lau be Kaledea taudia edia kahana ai idia hanaia lao Iuda taudia dekenai lau gari, badina bema idia dekenai lau umui henia, idia ese lau do idia dagedage henia.” 20 To Ieremia ia gwau: “Oi do idia abia lasi. Mani Iehova ena hereva oi kamonai, bona oi lau hamaoroa hegeregerena oi kara, bona emu mauri do ia namo, bona do oi noho daudau. 21 To bema oi ura lasi idia dekenai sibona oi henia, vadaeni lau dekenai Iehova be inai bamona ia hereva: 22 Itaia, Iuda ena king ena ruma ai idia do noho hahine ibounai be Babulonia ena king ena ofesa taudia dekenai idia hakaua mai,+ bona idia hereva noho idia gwau,

‘Oi ida maino idia karaia tatau be oi idia koia bona oi idia laloa lasi.+

Idia dainai emu aena be kopukopu lalonai ia diho vadaeni.

Hari idia be oi idia rakatania vadaeni.’

23 Bona emu adavana ibounai bona emu natudia memero be Kaledea taudia dekenai idia abia mai, bona oi be edia imana amo do oi heau mauri lasi, to Babulonia ena king ese oi do ia dogoatao,+ bona oi dainai inai siti be lahi amo do idia gabua.”+

24 Bena Sedekaia be Ieremia ia hamaoroa: “Inai gaudia be ta dekenai oi gwauraia lasi, unai amo do oi mase lasi. 25 Bona bema tau badadia idia kamonai lau be oi ida lau herevahereva bona oi dekenai idia mai bona idia gwau, ‘King dekenai oi herevalaia gaudia mani ai oi hamaoroa. Ai amo gau ta oi hunia lasi, bona oi do ai hamasea lasi.+ Oi dekenai king be dahaka ia gwau?’ 26 Namona be idia dekenai do oi haere, oi gwau, ‘Lau be king dekenai noinoi ta lau karaia, unai be Iehonatana ena ruma dekenai lau do ia siaia lou lasi, unuseniai lau mase garina.’”+

27 Unai nega ai tau badadia ibounai be Ieremia dekenai idia mai bona idia nanadaia. Bona king ese ia oda henia hegeregerena idia ia hereva henia. Vadaeni idia hereva lou lasi, badina idia ta be king bona Ieremia ese idia herevalaia gaudia idia kamonai lasi. 28 Ieremia be Gadi Taudia Edia Ariara rumana ai ia do noho ela bona Ierusalema siti idia abia dinana.+

39 Iuda ena king, Sedekaia ena lohia lagani namba 9 ena hua namba 10 ai, Babulonia ena king, Nebukanesa* bona ena tuari taudia ibounai be Ierusalema dekenai idia mai, bona siti idia hagegea.+

2 Sedekaia ena lohia lagani namba 11, hua namba 4 ena dina namba 9 ai, idia be siti ena magu idia makohia.+ 3 Bona Babulonia ena lohia taudia ibounai idia vareai bona Huana Geiti lalonai idia helai,+ edia ladadia be, Neregala-saresere, ia be Samagara,* Nebo-saresekimi, ia be Rabesarisi,* Neregala-saresere, ia be Rabamaga,* bona Babulonia ena lohia taudia ma haida.

4 Iuda ena king Sedekaia bona gima taudia ibounai ese unai tatau idia itaia neganai, hanuaboi ai king ena uma gabu ena kahana amo idia heau lao,+ siti amo idia raka-lasi totona, unai be magu ruaosi edia geiti, bona Arabaha ena dala amo idia lao.+ 5 To Kaledea tuari taudia ese idia luludia lao, bona Ieriko ena tano kaukau palakana ai Sedekaia idia dogoatao.+ Ia idia abia bona Babulonia ena king, Nebukanesa* dekenai idia mailaia, unai be Ribila dekenai,+ Hamata tano ai,+ bona unuseniai ia hahemaoro henia. 6 Ribila ai Babulonia ena king ese Sedekaia ena natudia memero be iena vairana ai ia hamasedia, bona Babulonia ena king ese Iuda ena lada bada taudia ibounai ia hamasea.+ 7 Bena ia ese Sedekaia ena matana ia hakepulua, unai murinai seini amo ia guia, Babulonia dekenai ia abia lao totona.+

8 Bena Kaledea taudia ese king ena ruma bona taunimanima edia ruma ibounai be lahi amo idia gabua,+ bona Ierusalema ena magu idia hamorua diho.+ 9 Gima taudia edia biaguna, Nebusaradana,+ ese siti lalonai idia do noho taudia oredia, Babulonia ena king ena kahana dekenai idia lao taudia, bona taunimanima oredia be Babulonia dekenai ia abia lao.

10 To gima taudia edia biaguna, Nebusaradana, ese ogogami taudia, mai edia gau lasi taudia unai, be Iuda tano ai ia rakatania. Danu unai dina ai ia ese idia dekenai vain umadia bona uma gabu gaukara* ia henia.+

11 Babulonia ena king, Nebukanesa* ese gima taudia edia biaguna Nebusaradana dekenai Ieremia totona inai oda ia henia: 12 “Ia oi abia bona oi naria, ia dekenai gau dikana ta umui karaia lasi, bona ia noia gaudia umui henia.”+

13 Bena gima taudia edia biaguna Nebusaradana, Nebusahabana, ia be Rabesarisi,* Neregala-saresere, ia be Rabamaga,* bona Babulonia ena king ena tau badadia ese tatau haida idia siaia lao 14 bona Gadi Taudia Edia Ariara rumana amo Ieremia idia abia+ bona Gedalaia dekenai idia henia,+ ena ruma dekenai ia hakaua mai totona. Gedalaia be Ahikama ena natuna+ bona Sapana ena tubuna mero.+ Bena Ieremia be taunimanima huanai ia noho.

15 Ieremia be Gadi Taudia Edia Ariara rumana ai ia do noho lalonai,+ Iehova ena hereva be ia dekenai ia mai, ia gwau: 16 “Oi lao bona Etiopia tauna Ebede-meleke oi hamaoroa,+ ‘Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava, be inai bamona ia gwau: “Lau ese egu hereva inai siti totona do lau hagugurua, inai siti dekenai namo do lau mailaia lasi, to dika do lau mailaia, bona unai dina ai unai ia vara neganai do oi itaia.”’

17 “Iehova ia gwau, ‘To unai dina ai oi do lau hamauria, bona oi gari henia taudia dekenai oi do idia henia lasi.’

18 “Iehova ma ia gwau, ‘Badina lau ese dala do lau kehoa oi heau mauri totona, bona tuari kaia amo oi do idia hamasea lasi.+ Oi ese lau oi abidadama henia dainai, emu mauri do oi haboioa lasi.’”+

40 Rama ai gima taudia edia biaguna Nebusaradana+ ese Ieremia ia ruhaia murinai, Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai.+ Nebusaradana ese Ieremia be seini amo ia guia, bona Ierusalema bona Iuda amo Babulonia dekenai idia abia lao taudia edia huanai ia noho. 2 Bena gima taudia edia biaguna ese Ieremia ia abia lao bona ia gwau: “Iehova emu Dirava ese inai gabu ai ia vara dika ia gwauraia guna, 3 bona Iehova be ena hereva hegeregerena dika ia mailaia, badina umui be Iehova dekenai umui kara dika bona ena hereva umui kamonai lasi. Unai dainai, umui dekenai inai ia vara.+ 4 Hari emu imana amo seini lau kokidia. Bema oi ura, Babulonia dekenai ita lao diba, oi do lau naria. To, bema oi ura lasi lau ida Babulonia dekenai oi lao, vadaeni oi mai lasi. Itaia, tano ibounai be emu vairana ai ia noho. Emu ura gabuna dekenai oi lao diba.”+

5 Ieremia be ena lalona ia hadaia noho lalonai, Nebusaradana ia gwau: “Ahikama+ ena natuna Gedalaia, Sapana+ ena tubuna mero unai, dekenai oi giroa lou.+ Gedalaia be Babulonia ena king ese ia abia hidi Iuda ena siti ibounai ia naria totona, bona ia ida taunimanima huanai umui noho, eiava oi ura gabuna dekenai oi lao.”

Gima taudia edia biaguna ese aniani haida bona harihari gauna ia henia bona ia lao. 6 Vadaeni Ieremia be Ahikama ena natuna Gedalaia dekenai ia lao, unai be Misipa dekenai.+ Bona Gedalaia ida ia noho, Iuda ai idia do noho taudia huanai.

7 Vadaeni gabu haida ai idia noho tuari biagudia bona edia tuari taudia idia kamonai, Babulonia ena king ese Ahikama ena natuna Gedalaia ia abia hidi Iuda tano ia naria bona Babulonia dekenai idia abia lao lasi ogogami taudia amo tatau, hahine, bona natudia ia naria totona.+ 8 Vadaeni Misipa dekenai idia lao Gedalaia idia hedavari henia totona.+ Unai tatau be Natanaia ena natuna Isamaela,+ Karea ena natudia Iohanana+ bona Ionatana, Tanahumete ena natuna Seraia, Netopa tauna Epai ena natudia memero, bona Makata tauna ena natuna Iesanaia,+ bona edia tuari taudia. 9 Ahikama ena natuna Gedalaia, Sapana ena tubuna mero unai, ese idia bona edia tuari taudia dekenai ia gwauhamata, ia gwau: “Kaledea taudia hesiai henia totona umui gari lasi. Inai tano ai umui noho bona Babulonia ena king umui hesiai henia, bona umui dekenai gau dikana ta do ia vara lasi.+ 10 Lau be Misipa dekenai do lau noho, unai amo Kaledea taudia idia mai neganai, umui totona do lau hereva. To umui be wain, au huahua, bona oela do umui haboua bona emui uro lalonai do umui atoa, bona umui abia vadaeni tanodia dekenai do umui noho.”+

11 Bona Moaba, Amono, bona Edoma ai idia noho Iuda taudia, bona tano ma haida ai idia noho Iuda taudia idia kamonai, Babulonia ena king ese Iuda ai taunimanima haida ia rakatania idia noho totona, bona king ese Ahikama ena natuna Gedalaia, Sapana ena tubuna mero unai, ia abia hidi idia ia naria totona. 12 Vadaeni tano idauidau dekenai idia noho Iuda taudia be Iuda tano dekenai idia giroa lou, bona Gedalaia dekenai idia lao, Misipa dekenai. Bona idia ese wain bona au huahua momo herea idia haboua.

13 Karea ena natuna Iohanana bona gabu haida ai idia noho tuari biagudia ibounai be Gedalaia hedavari henia totona idia mai, Misipa dekenai. 14 Vadaeni Gedalaia dekenai idia gwau: “Amono ena king, Balisi+ ese Netanaia ena natuna Isamaela ia siaia oi ia hamasea totona, unai oi diba, a?”+ To Ahikama ena natuna Gedalaia be edia hereva ia abia dae lasi.

15 Bena Misipa ai, Karea ena natuna Iohanana be hehuni ai Gedalaia ia hamaoroa: “Lau ura lau lao bona Netanaia ena natuna Isamaela lau hamasea, bona ta do ia diba lasi. Dahaka dainai ia ura oi do ia hamasea? Bona dahaka dainai iniseniai idia haboua Iuda taudia ibounai be gabu idauidau dekenai do idia lao bona Iuda taudia oredia do idia boio?” 16 To Ahikama ena natuna Gedalaia+ be Karea ena natuna Iohanana ia hamaoroa: “Inai bamona oi karaia lasi, badina Isamaela totona oi herevalaia gaudia be koikoi.”

41 Hua namba 7 ai, Netanaia ena natuna Isamaela, Elisama ena tubuna mero,+ ia be king ena bese tauna ta bona king ena ofesa tauna badana, be tatau 10 ida ia mai, Ahikama ena natuna Gedalaia dekenai, unai be Misipa ai.+ Misipa dekenai idia aniani noho lalonai, 2 Netanaia ena natuna Isamaela bona ia ida idia mai tatau 10 idia toreisi bona tuari kaia amo Ahikama ena natuna Gedalaia, Sapana ena tubuna mero unai, idia hamasea. Vadaeni ia hamasea tauna be Babulonia ena king ese ia abia hidi Iuda tano ia naria totona. 3 Danu Isamaela ese Misipa dekenai Gedalaia ida idia noho Iuda taudia ibounai ia hamasea. Unuseni idia noho Kaledea tuari taudia ia hamasea danu.

4 Gedalaia idia hamasea bona dina rua idia ore, bona tau ta be unai sivarai ia do kamonai lasi neganai, 5 Sekema,+ Silo,+ bona Samaria+ amo tatau 80 idia mai. Edia aukina huina idia utua, edia dabua idia darea, edia kopina be kaia amo idia utua,+ bona aniani bouboudia bona frenkinsens*+ idia dogoatao Iehova ena ruma dekenai idia abia lao totona. 6 Vadaeni Netanaia ena natuna Isamaela be Misipa amo mai tai ida ia raka lao idia hedavari henia totona. Idia ia hedavari henia neganai, ia gwau: “Ahikama ena natuna Gedalaia dekenai umui mai.” 7 To siti lalonai idia vareai neganai, Netanaia ena natuna Isamaela bona ena tatau ese idia hamasedia bona ranu guri lalonai idia negedia diho.

8 To edia huanai tatau 10 be Isamaela dekenai idia gwau: “Ai oi hamasea lasi, badina ai ese witi, bali, oela, bona hani momo be murimuri dekenai ai hunia.” Unai dainai Isamaela be idia bona edia tadikaka ia hamasedia lasi. 9 Vadaeni Isamaela ese ia hamasea taudia edia tauanina ibounai be ranu guri badana ta lalonai ia negea, unai ranu guri be King Asa ese Israela ena king Basa totona ia karaia.+ Unai ranu guri be Netanaia ena natuna Isamaela ese ia hamasea taudia edia mase tauanina amo ia hahonua.

10 Isamaela ese Misipa ai idia noho taudia oredia ia abia mauri,+ king ena natudia kekeni bona Misipa ai idia noho taudia ibounai danu, unai taudia be gima taudia edia biaguna Nebusaradana ese Ahikama ena natuna Gedalaia+ ia abia hidi ia naridia totona. Netanaia ena natuna Isamaela ese idia ia abia mauri bona idia ida Amono tano dekenai idia lao.+

11 Karea ena natuna Iohanana+ bona ia ida idia noho tuari biagudia ibounai ese Netanaia ena natuna Isamaela ese ia karaia kara dikadia ibounai idia kamonai neganai, 12 idia ese tatau ibounai idia abia bona idia lao Netanaia ena natuna Isamaela tuari henia totona, bona Gibeona ai ia noho ranu bada herea* badinai ia idia davaria.

13 Isamaela ida idia noho taudia ibounai ese Karea ena natuna Iohanana bona tuari biagudia ibounai idia itaia neganai, idia moale. 14 Bena Isamaela ese Misipa amo ia abia mauri taudia ibounai be idia giroa+ bona Karea ena natuna Iohanana ida idia giroa lou. 15 To Netanaia ena natuna Isamaela bona ena tuari taudia 8 be Iohanana amo idia heau bona Amono taudia dekenai idia lao.

16 Netanaia ena natuna Isamaela ese Ahikama ena natuna Gedalaia ia hamasea murinai,+ ia ese ia abia mauri taudia oredia be Karea ena natuna Iohanana bona tuari biagudia ibounai ese Misipa amo idia abidia. Bona idia ese tatau, tuari taudia, hahine, natudia, bona ofesa taudia be Gibeona amo idia hakaudia lou. 17 Vadaeni idia lao bona Kimuhamu ai noho gabuna ta dekenai idia noho, unai be Betelehema badinai,+ unuseni amo Aigupito dekenai do idia lao,+ 18 Kaledea taudia dainai unai bamona idia karaia. Idia be Kaledea taudia dekenai idia gari, badina Netanaia ena natuna Isamaela ese Ahikama ena natuna Gedalaia ia hamasea, Gedalaia be Babulonia ena king ese ia abia hidi Iuda tano ia naria totona.+

42 Bena tuari biagudia ibounai, bona Karea ena natuna Iohanana,+ Hosaia ena natuna Iesanaia, bona taunimanima ibounai, ladana maragi taudia ela bona ladana bada taudia, be idia lao 2 peroveta tauna Ieremia dekenai bona idia gwau: “Mani emai noinoi oi kamonai, bona ai bona inai taunimanima oredia ibounai totona Iehova emu Dirava dekenai oi guriguri, badina ai be momo lasi,+ hari oi itaia bamona. 3 Namona be emu Dirava Iehova ese emai raka dalana bona ai karaia gaudia be ai dekenai ia hamaoroa.”

4 Peroveta tauna Ieremia be idia dekenai ia gwau: “Umui emui noinoi lau kamonai vadaeni, bona emui noinoi hegeregerena Iehova emui Dirava dekenai lau guriguri noho. Bona Iehova ese umui totona ia gwauraia hereva ibounai be umui do lau hamaoroa. Umui amo hereva ta do lau hunia lasi.”

5 Idia be Ieremia dekenai idia gwau: “Iehova be hamomokania tauna, bema oi amo ia gwauraia gaudia hegeregerena ai karaia lasi, Iehova emu Dirava ese ai ia panisia be namo. 6 Ena be Iehova emai Dirava ena hereva ai dekenai be namo eiava dika, to do ai badinaia, badina ai ese oi be ia dekenai ai siaia noho, unai amo emai mauri do ia namo badina ai be Iehova emai Dirava ena hereva ai badinaia.”

7 Vadaeni dina 10 murinai Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai. 8 Bena ia ese Karea ena natuna Iohanana bona tuari biagudia bona taunimanima ibounai ia boiria, ladana maragi taudia amo ela bona ladana bada taudia.+ 9 Ia be idia dekenai ia gwau: “Iehova, Israela ena Dirava, lau umui siaia lao bona ena vairanai emui noinoi lau herevalaia Diravana, be inai bamona ia hereva: 10 ‘Bema inai tano ai do umui noho momokani, vadaeni lau ese umui do lau haginia bona do lau hadikaia lasi, bona umui do lau hadoa bona do lau kokia lasi, badina umui dekenai lau havaraia vadaeni dika dainai egu lalona do ia hisihisi.+ 11 Babulonia ena king, umui gari henia tauna, dekenai umui gari lasi.’+

“Iehova ia gwau: ‘Ia dainai umui gari lasi, badina lau be umui danu lau noho, ena imana amo umui lau hamauria totona. 12 Bona lau ese umui dekenai hebogahisi do lau hahedinaraia,+ bona Nebukanesa be umui do ia hebogahisi henia bona umui be emui tano dekenai do ia siaia giroa.

13 “‘To bema umui gwau, “Lasi, ai be inai tano dekenai do ai noho lasi,” bona Iehova emui Dirava ena hereva umui badinaia lasi 14 bona umui gwau, “Lasi, ai be Aigupito ena tano dekenai do ai lao,+ unuseniai ai be tuari do ai itaia lasi, eiava kibi ena regena eiava hitolo ena taitai do ai kamonai lasi. Ai be unai tano dekenai do ai noho,” 15 vadaeni Iuda orena taudia e, Iehova ena hereva umui kamonai. Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava be inai bamona ia gwau: “Bema emui lalona umui hadaia vadaeni Aigupito dekenai do umui lao bona unuseniai umui noho,* 16 bena umui gari henia tuari kaia be Aigupito tano dekenai do ia ginidae, bona umui garilaia hitolo bada danu be Aigupito ai do ia ginidae, bona unuseniai do umui mase.+ 17 Bona Aigupito dekenai idia ura lao tatau ibounai be tuari, hitolo bada, bona gorere dikadia amo do idia mase. Idia ta be do lau mailaia dika amo do ia mauri lasi.”’

18 “Badina tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava, be inai bamona ia gwau: ‘Egu badu bada be Ierusalema ai idia noho taudia latanai lau bubua hegeregerena,+ egu badu bada be umui latanai do lau bubua bema Aigupito dekenai umui lao, bona umui do idia gwauraia dika, umui dekenai do idia gari, emui ladana do idia hadikaia,+ bona inai tano do umui itaia lou lasi.’

19 “Iuda orena taudia e, Iehova be umui totona ena hereva ia gwauraia vadaeni. Aigupito dekenai umui lao lasi. Namona be umui diba, hari dina umui lau sisiba henia vadaeni, 20 sibona emui kerere dainai emui mauri do umui haboioa. Badina umui ese emui Dirava Iehova dekenai lau umui siaia, umui gwau, ‘Ai totona emai Dirava Iehova oi guriguri henia, bona emai Dirava Iehova ese oi dekenai ia gwauraia gaudia ibounai be ai dekenai oi hadibaia, bona do ai karaia.’+ 21 Bona hari dina umui lau hamaoroa, to umui ese Iehova emui Dirava ena hereva umui badinaia lasi eiava lau ia siaia umui dekenai lau gwauraia gaudia be umui karaia lasi.+ 22 Unai dainai, namona be umui diba, umui ura lao bona noholaia tano dekenai umui be tuari, hitolo bada, bona gorere dikana amo do umui mase.”+

43 Dirava ese Ieremia ia siaia taunimanima ibounai dekenai Iehova edia Dirava ena hereva ia gwauraia totona, bona Ieremia ese Iehova Dirava ena hereva ibounai ia gwauraia murinai, 2 Hosaia ena natuna Asaraia, Karea ena natuna Iohanana,+ bona idia hekokoroku tatau ibounai be Ieremia dekenai idia gwau: “Oi be hereva koikoi oi gwauraia! Iehova emai Dirava be oi ia siaia lasi, bona Dirava ia gwau lasi, ‘Aigupito dekenai umui lao lasi unuseniai umui noho totona.’ 3 To Neraia ena natuna Baruku+ ese oi ia doria dainai unai bamona oi hereva, unai amo ai be Kaledea taudia dekenai do umui henia, bona ai do idia hamasea eiava Babulonia dekenai do idia abia lao.”+

4 Bena Karea ena natuna Iohanana bona tuari biagudia ibounai bona taunimanima be Iehova ena hereva, Iuda tano do idia rakatania lasi herevana unai, idia badinaia lasi. 5 To, Karea ena natuna Iohanana bona tuari biagudia ibounai ese Iuda taudia oredia ibounai, Iuda tano ai idia noho totona bese idauidau amo idia giroa mai taudia unai, idia abia lao.+ 6 Idia ese tatau, hahine, natudia, king ena natudia kekeni, bona gima taudia edia biaguna Nebusaradana+ ese Ahikama+ ena natuna Gedalaia,+ Sapana+ ena tubuna mero unai, ena henari henunai ia rakatania taudia ibounai idia abia lao. Peroveta tauna Ieremia bona Neraia ena natuna Baruku danu idia abia lao. 7 Badina Iehova ena hereva idia badinaia lasi, bona Aigupito tano dekenai idia lao, bona Tapanese dekenai idia ginidae.+

8 Bena Tapanese ai Iehova ena hereva be Ieremia dekenai ia mai, ia gwau: 9 “Iuda tatau haida idia itaia noho lalonai, emu imana amo nadi badadia oi abia, bona Tapanese ai, Farao ena ruma ai, biriki amo idia karaia raka vareai gabuna ai oi hunidia bona sement amo oi koua. 10 Bena idia dekenai oi gwau, ‘Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava, be inai bamona ia gwau: “Lau ese egu hesiai tauna Nebukanesa,* Babulonia ena king, dekenai hereva do lau siaia+ bona ia do lau abia, bona lau hunia nadi latanai ena terona do lau haginia, bona ia ese idia do ia lohiaia.+ 11 Bona ia be do ia mai bona Aigupito do ia tuari henia.+ Haida be gorere dikadia amo do idia mase, haida be tano ma ta dekenai do idia abia lao, bona haida be tuari kaia amo do idia mase.+ 12 Bona lau ese Aigupito ena dirava idauidau edia dubu be lahi amo do lau gabua,+ bona Nebukanesa ese unai dirava ibounai do ia gabua bona haida do ia abia mauri. Bona mamoe naria tauna be ena dabua amo sibona ia koua be auka lasi hegeregerena, Nebukanesa ese Aigupito tano ibounai do ia abia, bona unai gabu do ia rakatania bona dika ta do ia davaria lasi. 13 Bona ia ese Aigupito tano ai Bete-semese* ena nadi du do ia hamakohia maragimaragi, bona Aigupito edia dirava idauidau edia dubu do ia gabua ore.”’”

44 Aigupito tano, Migidola,+ Tapanese,+ Nofu,*+ bona Pataro tano+ ai idia noho Iuda taudia ibounai totona,+ Dirava be Ieremia dekenai ia gwau: 2 “Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava, be inai bamona ia gwau, ‘Lau ese Ierusalema ai+ bona Iuda ena siti ibounai dekenai lau mailaia dika idauidau umui itaia vadaeni, bona hari unai siti ibounai be idia dika momokani, ta ese ia noholaia diba lasi.+ 3 Badina umui be lau habadua totona kara dikadia umui karaia, hegeregere umui lao bona umui diba lasi diravadia dekenai boubou gaudia umui henia bona umui hesiai henia.+ Umui bona emui sene taudia be unai dirava idauidau umui diba lasi.+ 4 Lau ese egu hesiai taudia ibounai, peroveta taudia unai, be umui dekenai lau siaia loulou,* lau gwau: “Lau ese lau inai henia gau dika rohorohona mani umui karaia lasi.”+ 5 To idia ura lasi idia kamonai, bona dirava ma haida dekenai boubou gaudia idia henia noho dainai idia kara dika.+ 6 Vadaeni egu badu mai siahuna lau bubua diho bona Iuda ena siti ibounai bona Ierusalema ena dala ibounai ia gabua, bona idia dika bona anina lasi gabudia ai idia lao, hari bamona.’+

7 “Iehova, tuari oreadia edia Dirava, bona Israela ena Dirava, be inai bamona ia gwau, ‘Dahaka dainai umui be sibona dekenai dika bada umui havaraia noho, unai amo Iuda ai tatau bona hahine bona natudia bona beibi ibounai do idia mase ore, ta do ia mauri lasi? 8 Aigupito tano dekenai umui noho neganai, dahaka dainai dirava ma haida dekenai boubou gaudia umui henia karana amo lau umui habadua? Unai amo umui be do umui mase ore, bona tanobada ena bese idauidau huanai umui do idia gwauraia dika.+ 9 Umui ese emui sene taudia edia kara dikadia bona Iuda ena king taudia+ bona edia adavadia edia kara dikadia,+ Iuda tano bona Ierusalema dekenai idia karaia dika unai, umui laloaboio, a? Bona Iuda tano bona Ierusalema dekenai umui bona emui adavadia ese umui karaia kara dikadia danu umui laloaboio, a?+ 10 Ema bona hari idia be sibona idia hamanaua lasi, bona lau idia matauraia lasi,+ bona umui bona emui sene taudia dekenai lau henia taravatu bona oda herevadia idia badinaia lasi.’+

11 “Unai dainai tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava, be inai bamona ia gwau, ‘Lau be egu lalona lau hadaia vadaeni umui dekenai dika lau mailaia totona, Iuda ibounai do lau hadikaia ore. 12 Bona lau ese Iuda taudia oredia, Aigupito ai idia ura noho totona idia lao taudia unai, do lau abia lao, bona idia ibounai be Aigupito ai do idia mase ore.+ Idia ibounai, ladana maragi taudia amo ela bona ladana bada taudia, be tuari bona hitolo bada dainai do idia mase ore. Bona idia do idia gwauraia dika, idia dekenai do idia gari, bona edia ladana do idia hadikaia.+ 13 Aigupito tano ai idia noho taudia be lau ese tuari, hitolo bada, bona gorere dikana amo do lau panisia, Ierusalema ai idia noho taudia lau panisia hegeregerena.+ 14 Bona Aigupito dekenai idia lao bona unuseniai idia noho Iuda taudia oredia be do idia heau mauri lasi eiava mauri lasi, Iuda tano dekenai idia giroa lou totona. Do idia ura bada idia giroa lou Iuda dekenai idia noho, to do idia giroa lou lasi, to idia heau mauri taudia haida sibona.’”

15 Tatau ibounai, idia diba edia adavadia be dirava ma haida dekenai boubou gaudia idia henia tatau unai, bona unuseniai idia gini hahine ibounai, orea badana unai, bona Aigupito tano,+ Pataro+ ai idia noho taudia ibounai be Ieremia dekenai idia haere, idia gwau: 16 “Iehova ena ladana ai oi gwauraia herevadia be do ai kamonai lasi. 17 To, emai uduna amo ai gwauraia gaudia ibounai do ai badinaia momokani, Guba Ena Kwini* dekenai boubou gaudia bona wain be boubou gauna bamona do ai henia.+ Ai bona emai sene taudia bona emai king bona lohia taudia ese Iuda ena siti ibounai bona Ierusalema dekenai unai bamona ai karaia, unai neganai ai dekenai paraoa be momo bona emai noho dalana ia hegeregere bona dika ta ai itaia lasi. 18 To, Guba Ena Kwini dekenai boubou gaudia ai henia lasi bona ia dekenai wain be boubou gauna bamona ai henia lasi neganai, ai ese gau ibounai ai haboioa bona tuari bona hitolo bada dainai ai mase.”

19 Hahine idia gwau: “Bona emai adavadia ese ai dekenai maoro idia henia Guba Ena Kwini dekenai boubou gaudia ai henia bona ia dekenai wain be boubou gauna bamona ai henia, bona keke ai karaia unai dirava hahine ena laulau hegeregerena.”

20 Bena Ieremia be taunimanima ibounai, tatau bona edia adavadia bona ia idia hereva henia taudia ibounai dekenai ia gwau: 21 “Umui bona emui sene taudia, emui king taudia bona lohia taudia, bona inai tano taudia ibounai ese Iuda ena siti ibounai bona Ierusalema dekenai umui karaia boubou gaudia+ be Iehova ese ia laloatao bona iena kudouna ai ia lalodia noho! 22 Iehova be emui kara dikadia bona umui karaia gau dika rohorohodia dainai ena haheauka karana ia ore, bona emui tano be gabu dikana bona gari gabuna ai ia lao, idia gwauraia dika, bona ta ese ia noholaia lasi, hari bamona.+ 23 Badina umui be inai boubou gaudia umui karaia bona Iehova dekenai umui kara dika, badina Iehova ena hereva umui badinaia lasi bona iena taravatu, oda herevadia, bona hadibaia herevadia hegeregerena umui karaia lasi dainai inai dika be umui dekenai ia mai, hari ia vara bamona.”+

24 Ieremia be taunimanima bona hahine ibounai dekenai ia hereva noho, ia gwau: “Aigupito ai umui noho Iuda taudia ibounai e, Iehova ena hereva umui kamonai. 25 Tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava, be inai bamona ia gwau, ‘Umui bona emui adavadia ese emui uduna amo umui gwauraia gaudia be emui imana dekenai umui karaia guguru, badina umui gwau: “Ai ese emai gwauhamata do ai badinaia momokani, Guba Ena Kwini dekenai boubou gaudia do ai henia bona ia dekenai wain be boubou gauna bamona do ai henia.”+ Umui hahine ese emui gwauhamata do umui badinaia bona unai hegeregerena do umui karaia.’

26 “Unai dainai Aigupito tano ai umui noho Iuda taudia ibounai e, Iehova ena hereva umui kamonai: ‘Iehova ia gwau, “Sibona egu ladana badana amo lau gwauhamata, Aigupito ena tano ibounai dekenai Iuda tauna ta ese egu ladana amo gwauhamata ta do ia karaia lasi,+ ia gwau, ‘Siahu Ibounai Lohiabadana Iehova ia mauri noho hegeregerena!’+ 27 Hari lau be idia lau itaia noho, idia dekenai namo havaraia totona lasi,+ to dika havaraia totona. Aigupito dekenai idia noho Iuda taudia ibounai be tuari bona hitolo amo do idia mase ore.+ 28 Haida sibona be tuari amo do idia mauri bona Aigupito tano amo Iuda tano dekenai do idia giroa lou.+ Bena Aigupito tano dekenai noho totona idia lao Iuda taudia oredia be do idia diba daika ena hereva be momokani, lauegu hereva eiava edia hereva!”’”

29 “Iehova ma ia gwau: ‘Bona unai gabu dekenai umui do lau panisia, umui dekenai unai be toa ta, unai amo do umui diba umui dekenai dika mailaia totona lau gwauhamata herevana be do ia momokani. 30 Iehova be inai bamona ia hereva: “Lau ese Aigupito ena king, Farao Hopera, be ena inai taudia bona idia ura ia idia hamasea taudia edia imana ai do lau atoa, Iuda ena king, Sedekaia be ena inai tauna bona ia ura ia do ia hamasea tauna, Babulonia ena king Nebukanesa* unai, ena imana ai lau atoa bamona.”’”+

45 Iosaia ena natuna Iehoiakimi,+ Iuda ena king unai, ena lohia lagani namba 4 ai, peroveta tauna Ieremia+ ese Neraia ena natuna Baruku+ dekenai ia gwauraia herevadia be Baruku ese buka ta ai ia torea, herevadia be inai:

2 “Baruku e, Israela ena Dirava Iehova be oi totona inai bamona ia hereva, 3 ‘Oi be oi gwau: “Lau madi o, badina Iehova ese egu hisihisi latanai lalohisihisi ia atoa vadaeni! Lau taitai momo dainai, egu goada ia ore, bona lau totona laga-ani gabuna ta be lasi.”’

4 “Namona be ia dekenai oi gwau, ‘Iehova be inai bamona ia hereva: “Itaia, lau haginia vadaeni gauna be lau hamorua noho, bona lau hadoa vadaeni gauna be lau kokia noho, inai tano ibounai dekenai unai do lau karaia.+ 5 To oi be sibona totona gau namodia oi tahua noho. Unai bamona gaudia oi tahua lasi.”’

“Iehova ia gwau, ‘Badina lau ese taunimanima ibounai dekenai dika bada do lau mailaia,+ to do oi lao gabudia dekenai, emu mauri do oi haboioa lasi.’”+

46 Iehova be bese idauidau totona peroveta tauna Ieremia dekenai ena hereva ia gwauraia.+ 2 Inai hereva be Aigupito totona,+ Aigupito ena king Farao Neko ena tuari oreana totona ia gwauraia.+ Iuda ena king Iosaia ena natuna mero Iehoiakimi ena lohia lagani namba 4 ai,+ Euperate Sinavai dekenai, Farao Neko be Babulonia ena king, Nebukanesa* ese Karakemisi dekenai ia halusia:

 3 “Emui kesi maragidia* bona kesi badadia umui hegaegaelaia,

Bona tuari dekenai umui lao.

 4 Hosi guia taudia e, hosi umui hegaegaelaia bona umui guia.

Emui gabu ai umui gini bona kwara gaudia umui atoa.

Emui io edia matana umui segea bona tuari dabua* umui atoa.

 5 Iehova ia gwau: ‘Dahaka dainai lau itaia idia gari?

Idia tuari noho lasi, edia tuari taudia idia lusi.

Gari dainai idia heau noho, bona idia giroa lasi.

Gabu ibounai dekenai taunimanima idia gari.

 6 Idia heau haraga taudia bona tuari taudia goadadia be idia heau mauri diba lasi.

Not kahanai, Euperate Sinavai ena badinai,

Idia heau kava bona idia moru.’+

 7 Daika be Naila Sinavai bamona ia mai noho,

Bona ia aru haraga noho sinavai bamona?

 8 Aigupito be Naila Sinavai bamona ia daekau mai noho,+

Ia aru haraga sinavai bamona,

Bona ia gwau, ‘Do lau daekau lao bona tanobada ibounai do lau koua.

Lau ese siti bona siti lalonai idia noho taudia do lau hadikaia ore.’

 9 Hosi e, umui daekau lao!

Kariota e, mai goada ida umui heau!

Tuari taudia goadadia idia raka lao,

Kusu bona Putu, kesi idia dogoatao taudia unai,+

Bona Ludi,+ peva idia dogoatao bona hegaegaelaia taudia unai.+

10 “Unai be Siahu Ibounai Lohiabadana, tuari oreadia edia Iehova* ena dina, unai dina ai ia ese ena inai taudia edia dika davana do ia henia. Bona tuari kaia be do ia aniani bona do ia bogakunu bona edia rara do ia inua, badina Siahu Ibounai Lohiabadana, tuari oreadia edia Iehova be Euperate Sinavai ena not kahana ena tano ai boubou gauna ta do ia karaia.+

11 Aigupito ena rami-hebou natuna kekeni e,

Gileada dekenai oi daekau lao, balsam* abia totona.+

Muramura momo oi gaukaralaia, to idia be anina lasi,

Badina emu gorere hanamoa dalana be lasi.+

12 Bese idauidau be emu hemarai ena sivarai idia kamonai vadaeni,+

Bona emu taitai regena be tano ibounai dekenai idia kamonai.

Badina tuari tauna goadana ta be tuari tauna goadana ma ta ida ia bampa,

Bona idia ruaosi be nega tamona idia moru.”

13 Iehova ese ena hereva, Babulonia ena king Nebukanesa* do ia mai bona Aigupito do ia hadikaia ore herevana, be peroveta tauna Ieremia dekenai ia gwauraia. Herevana be inai:+

14 “Aigupito dekenai inai umui herevalaia, Migidola dekenai umui harorolaia.+

Nofu* bona Tapanese ai umui harorolaia.+

Umui gwau, ‘Emui gabu umui abia bona umui hegaegae,

Badina umui idia hagegea besedia ibounai be tuari kaia ese do ia hadikaia ore.

15 Dahaka dainai emui siahu bada taudia idia boio?

Edia gabu dekenai idia gini lasi,

Badina Iehova ese idia ia doria diho.

16 Idia momo idia bampa noho bona idia moru noho.

Idia be ta ta dekenai idia gwau:

“Toreisi! Iseda taunimanima bona iseda tano dekenai ita giroa lou

Badina inai tuari kaia ese taunimanima momo ia alaia mase noho.”’

17 Unuseniai idia gwau,

‘Aigupito ena king Farao be hereva momo ia gwauraia, to gau ta ia karaia diba lasi,

Bona nega* ia haorea kava.’+

18 King badana, iena ladana be Iehova, ia be tuari oreadia edia Lohiabada,* ia gwau: ‘Lau mauri noho hegeregerena,

Ia* be ororo huanai ia noho Taboro bamona+

Bona davara badinai ia gini Karamele bamona do ia mai.+

19 Aigupito dekenai ia noho natuna kekeni e,

Oi lao totona emu kohu oi abia hegaegae.

Badina Nofu* be gari gabuna ai do ia lao.

Unai gabu be lahi ese do ia araia* bona ta be unuseniai do ia noho lasi.+

20 Aigupito be toana namona boromakau hahine ta bamona,

To not kahana amo nemo do idia mai bona ia do idia koria.

21 Aigupito ena tuari taudia be boromakau badadia bamona, idia raka be hegeregere lasi,

To idia giroa bona nega tamona idia heau boio.

Idia be edia gabu ai idia gini diba lasi,+

Badina do idia davaria dika ena nega be edia latanai ia ginidae vadaeni,

Edia hahemaoro dinana unai.’

22 ‘Aigupito ena regena be gaigai ia rau haraga ena regena bamona,

Badina tuari taudia be ia tuari henia totona idia mai noho, mai edia ira danu,

Au idia utua diho* noho tatau bamona.’

23 Iehova ia gwau: ‘Toana be Aigupito ena uda badadia lalonai ta ia vareai diba lasi, to idia ese unai uda badadia do idia utua diho.

Badina tuari taudia be momo herea, kwadi bamona.

24 Aigupito ena natuna kekeni be do ia hemarai.

Ia be not kahana taudia dekenai do idia henia.’+

25 “Tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava ia gwau: ‘No*+ siti ena dirava Amona+ bona Farao, Aigupito bona ena dirava idauidau,+ bona Aigupito ena king taudia, oibe, Farao bona ia idia abidadama henia taudia ibounai do lau panisia.’+

26 “Iehova ia gwau: ‘Bona lau ese idia be edia inai taudia dekenai, Babulonia ena king Nebukanesa+ bona ena hesiai taudia dekenai do lau henia. To gabeai ia be taunimanima ese do idia noholaia, guna bamona.+

27 To egu hesiai tauna Iakobo e, oi gari lasi,

Bona Israela e, oi gari lasi.+

Badina daudau gabuna amo oi do lau hamauria

Bona emu bese be igui tanona amo do lau hamauria.+

Iakobo do ia giroa lou bona do ia noho namonamo,

Tau ta ese do ia hagaria lasi.’+

28 Iehova ia gwau: ‘Egu hesiai tauna Iakobo e, do oi gari lasi, badina lau be oi ida lau noho.

Oi lau lulua lao bona edia huanai oi noho besedia ibounai do lau hadikaia ore,+

To oi do lau hadikaia lasi.+

Lau ese dala maorona ai oi do lau matahakani henia,+

To emu kara hegeregerena oi do lau panisia.’”

47 Farao ese Gasa ia do hadikaia lasi neganai, Iehova be Filistia taudia totona ena hereva be peroveta tauna Ieremia dekenai ia henia.+ 2 Iehova be inai bamona ia gwau:

“Itaia, ranu be not kahana amo ia mai noho.

Ia be ia aru goada abata bamona ai do ia lao.

Bona unai abata ese tano bona ena latanai idia noho gaudia ibounai do ia koua,

Siti bona ia lalonai idia noho taudia danu.

Tatau do idia taitai,

Bona tano ai idia noho taudia ibounai do idia taitai.

 3 Edia inai taudia edia tuari hosi ena aena regena,

Tuari kariota idia heau haraga ena regena

Bona kariota edia wili ena regena ia daekau noho,

Tamadia ese natudia durua totona do idia giroa lou lasi,

Badina edia imana idia manoka vadaeni.

 4 Badina dina ta do ia mai Filistia taudia ibounai be dika do idia davaria,+

Filistia taudia idia durua taudia oredia ibounai, Turo+ bona Sidono+ ai idia noho taudia unai, do ia hadikaia ore.

Badina Iehova ese Filistia taudia ibounai,

Kapitorima* motumotu ai idia noho taudia oredia, do ia haorea.+

 5 Gasa taudia edia kwarana do ia kebere.*

Asakelona taudia be idia regerege lasi.+

Edia tano palakana ai idia noho taudia oredia e,

Sibona emui tauanina umui utua noho ela bona edena negai?+

 6 Iehova ena tuari kaia e,+

Do oi regerege lasi ela bona edena negai?

Emu udaia gauna dekenai oi giroa lou.

Oi laga-ani bona oi regerege lasi.

 7 Iehova ese tuari kaia ia oda henia neganai,

Edena dala ai do ia regerege lasi?

Ia ese tuari kaia ia siaia lao,

Asakelona bona kone kahana tuari henia totona.”+

48 Tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava, be Moaba totona+ inai bamona ia gwau:

“Nebo madi o,+ badina ia be dika ia davaria vadaeni!

Kiriataimi+ be idia abia vadaeni bona hemarai gauna ai ia lao vadaeni.

Heau mauri gabuna ai idia noho taudia be idia hemarai vadaeni bona idia gari bada.+

 2 Idia ese Moaba dekenai hanamoa idia henia lasi.

Hesebona ai+ idia be Moaba hadikaia palani idia karaia, idia gwau:

‘Umui mai, ia be bese ta bamona ita haorea.’

Mademene e, oi danu oi regerege lasi be namo,

Badina tuari kaia be emu murina amo ia mai noho.

 3 Horonaimi amo boiboi bada ena regena ia mai noho,+

Unai be dika bada ia vara ena regena.

 4 Moaba be idia hamakohia diho vadaeni.

Iena natuna maragidia idia taitai noho.

 5 Luhiti ia lao henia dalana dekenai mai taitai ida idia daekau lao.

Bona Horonaimi amo idia diho lao neganai, idia ese ia vara dika dainai idia lalometau taudia edia taitai idia kamonai.+

 6 Emui mauri totona umui heau!

Umui be tano kaukau gabuna ai ia noho iunipa au bamona ai umui lao be namo.

 7 Badina oi, Moaba, be oi abia noho gaudia bona emu dava bada kohudia oi abidadama henia,

Oi do idia abia lao danu.

Bona emu dirava Kemoso+ do idia abia lao,

Ena hahelaga taudia bona lohia taudia danu.

 8 Hadikaia tauna be siti idauidau dekenai do ia mai,

Bona siti ta ta do ia hadikaia ore, tau ta do ia mauri lasi.+

Koura gabuna be do ia kaukau,

Bona tano palakana be do ia dika momokani, Iehova ena hereva hegeregerena.

 9 Moaba totona dala ena maka umui atoa,

Badina ia dika lao noho lalonai, do ia heau,

Bona ena siti idauidau be gari gabuna ai do ia lao,

Ta do ia noho lasi.+

10 Iehova ena gaukara ia karaia namonamo lasi tauna be dika ia davaria!

Rara hadihoa totona ena tuari kaia ia gaukaralaia lasi tauna be dika ia davaria!

11 Moaba taudia be edia matamata negana amo idia noho namonamo,

Wain ena momoru be hodu lalonai ia noho sibona bamona.

Idia be uro ta amo uro ma ta dekenai idia bubua hanai lasi,

Bona tano ta dekenai idia abia lao lasi.

Unai dainai edia mamina

Bona edia bonana ia idau lasi.

12 “Iehova ia gwau, ‘Unai dainai nega ia mai noho, lau ese tatau do lau siaia idia do idia bubua totona. Idia ese hodu ibounai do idia hagirodia bona lalonai idia noho gaudia ibounai do idia kokia, bona edia hodu badadia do idia makohia maragimaragi. 13 Bona Moaba taudia be edia dirava Kemoso dainai do idia hemarai, Israela taudia ese Betele, goada abia gabuna dekenai idia karaia karadia dainai idia hemarai bamona.+

14 Dahaka dainai umui gwau, “Ai be tuari taudia goadadia, tuari totona ai hegaegae”?’+

15 ‘Moaba be dika ia davaria vadaeni,

Iena siti be idia hadikadia vadaeni,+

Bona edia tatau goadadia be idia alaia vadaeni,’+

Unai be King badana ena hereva, iena ladana be Iehova, ia be tuari oreadia edia Lohiabada.*+

16 Moaba taudia hadikaia negana be kahirakahira do ia mai,

Bona edia moru be do ia vara haraga.+

17 Moaba idia hagegea taudia ibounai be idia dainai do idia hebogahisi,

Bona edia ladana idia diba taudia ibounai danu do idia hebogahisi.

Do idia gwau: ‘Itotohi goadana mai hairai be ia makohi vadaeni!’

18 Dibona ai ia noho natuna kekeni e, emu hairai gabuna amo oi diho mai,

Bona mai ranu mase* ida oi helai diho,+

Badina Moaba hadikaia ore tauna be oi tuari henia totona ia mai,

Bona ia ese emu magu aukadia do ia hadikaia ore.+

19 Aroere taudia e, dala badinai umui gini bona umui itaia.+

Idia heau boio tatau bona hahine umui nanadaia, ‘Dahaka ia vara?’

20 Moaba be ia hemarai vadaeni bona ia gari dikadika.

Umui lalohisihisi bona umui taitai badabada.

Moaba ese dika ia davaria ena sivarai be Aranona ai umui gwauraia.+

21 “Dirava ese tano palakana ia hahemaoro henia,+ unai be Holona, Iahasa, bona Mepata ia hahemaoro henia,+ 22 bona Dibona,+ Nebo,+ bona Bete-dibilataimi, 23 Kiriataimi,+ Bete-gamulu, bona Bete-meono,+ 24 Kerioto+ bona Bosera danu ia hahemaoro henia. Bona Moaba ena siti ibounai, kahirakahira bona daudau ai idia noho siti unai, ia hahemaoro henia.

25 Iehova ia gwau, ‘Moaba ena goada* idia haorea vadaeni,

Iena imana ia makohi vadaeni.

26 Ia umui hakekeroa,+ badina ia be sibona ia abia isi bona Iehova ia dagedage henia.+

Moaba be sibona ena mumuta latanai ia hekure,

Bona taunimanima ese ia idia kirikirilaia.

27 Oi ese Israela oi kirikirilaia, ani?+

Ia be henaohenao taudia huanai idia davaria,

Unai dainai ia do oi ura henia lasi bona ia hadikaia herevadia oi gwauraia, a?

28 Moaba taudia e, emui siti umui rakatania bona nadi badana dekenai umui noho,

Bona ororo badadia edia saidi ai ruma ia karaia pune manu bamona umui noho.’”

29 “Ai ese Moaba ena hekokoroku karana ena sivarai ai kamonai,

Ia be ia heagi, ena ladana ia abia isi, bona ena kudouna ai ia hekokoroku.”+

30 “Iehova ia gwau, ‘Lau diba ia be ia badu dikadika,

To iena hereva be anina lasi.

Oibe, anina do ia havaraia lasi.

31 Unai dainai lau be Moaba dainai do lau taitai,

Moaba taudia ibounai totona do lau taitai badabada

Bona Kiri-here taudia totona do lau taitai.+

32 Lau be Iasera totona do lau taitai momo lasi,+

To Sibima ai ia noho vain umana totona do lau taitai,+

Emu ramuna be davara ena kahana ibounai dekenai ia lao.

Oibe, davara bona Iasera dekenai ia ginidae.

Emu fig huahua bona oi gogoa greips edia latanai

Dika havaraia tauna ia mai vadaeni.+

33 Au huahua idia tubu gabudia dekenai moale negana ia ore vadaeni,

Moaba tano dekenai danu moale negana ia ore vadaeni.+

Lau ese vain huahua moia gabuna amo wain ena aru dalana lau koua vadaeni.

Tau ta ese vain huahua moia gaukara be moale ena boiboi ida do ia karaia lasi.

Do idia boiboi, to unai be moale dainai idia boiboi lasi.’”+

34 “‘Hesebona+ dekenai idia taitai taudia edia regena be Eleale dekenai idia kamonai.+

Edia taitai idia habadaia noho, Iahasa dekenai idia kamonai diba,+

Soara dekenai idia taitai regena be Horonaimi amo ia lao Egelata-selisia dekenai idia kamonai.+

Nimirimi ena ranu gabudia do idia kaukau.+

35 Iehova ia gwau: ‘Moaba dekenai idia karaia karadia do idia ore.

Ataiai gabudia* dekenai boubou karadia ia karaia tauna

Bona ena dirava dekenai boubou gaudia ia henia tauna be do lau kokia.

36 Unai dainai Moaba totona egu kudouna do ia taitai, fluti* bamona,+

Bona Kiri-here tatau totona egu kudouna do ia taitai, fluti* bamona.

Badina ia abia kohu ibounai be do idia boio.

37 Taunimanima ibounai be edia kwarana huina ibounai idia kokia ore,+

Bona edia aukina huina idia utua.

Edia imana ai bero momo idia noho,+

Bona edia gabana ai puse dabua idia noho!’”+

38 “Iehova ia gwau: ‘Moaba taudia edia ruma ibounai edia guhi ai

Bona ena ariara gabudia ibounai dekenai,

Taunimanima idia taitai noho.

Badina lau ese Moaba lau hamakohia vadaeni,

Hodu dikana ta bamona.

39 Moaba taudia idia gari dikadika! Idia taitai bada!

Moaba taudia be mai hemarai ida idia giroa.

Taunimanima ese Moaba taudia idia kirikirilaia,

Bona badina besedia ibounai idia gari dikadika.’”

40 “Badina Iehova be inai bamona ia gwau:

‘Itaia! Ugava manu ia diho haraga bamona,+

Tau ta ese ena apena be Moaba latanai do ia kehoa.+

41 Moaba ena taoni do idia abidia,

Bona ena kohoro goadadia do idia abia.

Unai dina ai Moaba ena tuari taudia edia kudouna

Be natuna ia havaraia noho hahine ena kudouna bamona do ia lao.’”

42 “‘Bona Moaba be do idia hadikaia ore, bona bese ta do idia gwauraia lou lasi,+

Badina ia be sibona ia abia isi bona Iehova ia dagedage henia.’+

43 Iehova ia gwau: ‘Moaba ai umui noho taudia e,

Gari bada bona guri bona tarapu be emui vairanai idia noho.’

44 Iehova ma ia gwau: ‘Gari gaudia dainai ia heau tauna be guri lalonai do ia moru,

Bona guri amo ia daekau tauna be tarapu dekenai do ia vareai.

Badina lau abia hidi vadaeni lagani ai Moaba do lau panisia.

45 Hesebona ena ikerukeru ai idia heau mauri taudia be edia goada do ia ore.

Badina Hesebona amo lahi do ia raka-lasi

Bona Sihona amo lahi ena hururu do ia mai.+

Moaba ena baguna do ia gabua ore,

Dagedage tuari taudia edia kwara koukou danu.+

46 Moaba e, dika oi davaria!

Kemoso diravana ena taunimanima+ idia boio vadaeni.

Badina emui natudia memero idia abia mauri vadaeni,

Bona emui natudia kekeni be tano ta dekenai idia lao vadaeni.’+

47 Iehova ia gwau: ‘To dina gabedia ai, idia abia mauri Moaba taudia be do lau haboua.

Moaba hahemaoro henia herevana be iniseniai ia ore.’”+

49 Amono taudia+ totona Iehova be inai bamona ia hereva:

“Israela be mai ena natudia memero lasi, a?

Ia amo natuna ta do ia mai lasi, a?

Dahaka dainai Malikama*+ be Gado tanona ena gabu ia abia?+

Bona dahaka dainai iena taunimanima be Israela ena siti lalodiai idia noho?

 2 “Iehova ia gwau: ‘Unai dainai, nega ta ia mai noho,

Lau ese haida do lau gaukaralaia, tuari ena kibi regena* do idia karaia, Amono taudia edia Raba siti+ tuari henia totona.+

Unai siti be momoru haboua gabuna ai do ia lao,

Bona ena badina taonidia be lahi amo do idia gabua.’

Iehova ma ia gwau, ‘Israela ena tano idia abia taudia be Israela ese edia tano do ia abia.’+

 3 ‘Hesebona e, oi taitai badina Ai idia hadikaia vadaeni!

Raba badina taonidia e, umui taitai.

Puse dabua umui karaia.

Umui taitai bona mamoe ena nadi magu huanai umui giroagiroa,

Badina Malikama be tano ta dekenai do idia abia lao,

Iena hahelaga taudia bona lohia taudia danu do idia abia lao.+

 4 Kamonai lasi natuna kekeni e, dahaka dainai emu koura gabudia*

Bona emu tano namona dainai oi hekokoroku?

Oi be emu dava bada kohudia oi abidadama henia

Bona oi gwau: “Daika be lau do ia tuari henia?”’”

 5 “Siahu Ibounai Lohiabadana, tuari oreadia edia Iehova,* ia gwau, ‘Lau ese oi dekenai gari gauna ta do lau havaraia,

Oi idia hagegea taudia ibounai amo unai do lau karaia.

Gabu idauidau dekenai do oi lao,

Bona idia heau taudia be ta ese do ia haboua lasi.’”

6 “Iehova ma ia gwau, ‘To unai murinai lau ese idia abia lao Amono taudia do lau haboua.’”

7 Tuari oreadia edia Iehova* be Edoma totona inai bamona ia gwau:

“Temana dekenai aonega be ia boio vadaeni, ani?+

Mai edia laloparara taudia ese sisiba namodia idia henia lasi, ani?

Edia aonega be anina lasi gauna ai ia lao vadaeni, ani?

 8 Dedana ai umui noho taudia e, umui heau, umui giroa lou!

Umui lao bona dobu momokani gabudia ai umui noho!+

Badina lau ese Esau dekenai dika do lau mailaia,

Unai nega ai lau ese ia do lau panisia.

 9 Bema greips haboua taudia be oi dekenai idia mai,

Idia ese greips haida do idia rakatania oi gogoa totona, a?

Bema hanuaboi ai henaohenao taudia idia mai,

Idia be edia ura gaudia sibona do idia hadikaia.+

10 To lau ese Esau ena gau ibounai do lau kokia.

Iena hunia gabudia ibounai be lau ese do lau hadikaia ore,

Unai amo ia hunia diba lasi.

Iena natudia bona ena tadikakadia bona ena dekena taudia ibounai be dika do idia davaria,+

Bona Esau be do ia ore.+

11 Emu natudia, tamana lasi natudia unai, oi rakatania

Bona lau ese idia do lau hamauria,

Bona emu vabu taudia be lau do idia abidadama henia.”

12 Badina Iehova be inai bamona ia gwau: “Itaia, bema kapusi amo idia inua lasi taudia be kapusi amo idia inua, vadaeni oi do lau panisia lasi, a? Oi be do lau panisia, badina oi ese unai kapusi do oi inua.”+

13 Iehova ia gwau: “Egu ladana dainai lau gwauhamata, Bosera be gari gabuna ai do ia lao,+ ena ladana do idia hadikaia, dika bada do ia davaria, bona do idia gwauraia dika, bona ena siti iboudiai do idia hadikaia ore.”+

14 Lau be Iehova amo hereva ta lau kamonai,

Bese idauidau huanai gwaukau tauna ta ia siaia, ia gwau:

“Umui haboua bona Edoma tuari henia totona umui mai,

Bona tuari totona umui hegaegae.”+

15 “Badina itaia, lau ese bese ibounai huanai oi be anina lasi gauna ai lau halaoa,

Taunimanima huanai oi idia ura henia lasi.+

16 Oi be nadi badadia lalonai oi noho

Bona ororo edia atai momokani gabudia ai oi noho besena e,

Oi havaraia gari bada karana ese oi ia koia,

Bona emu kudouna ena hekokoroku karana ese oi ia koia.

Ena be emu noho gabuna be ataiai momokani, ugava manu bamona,

To lau ese oi be unuseni amo do lau veria diho.” Unai be Iehova ena hereva.

17 “Bona Edoma be gari gabuna ai do ia lao.+ Unai tano idia raka hanaia taudia be mai hoa ida tano idia itaia bona ia davaria dika idauidau dainai mai hevaseha ida idia wisili. 18 Sodoma bona Gomora bona edia badina taonidia idia dika hegeregerena,+ tau ta be unuseniai do ia noho lasi, bona noho gabuna ta do ia haginia lasi.” Iehova be unai bamona ia hereva.+

19 “Itaia, tau ta be emu rei gabu namodia hadikaia totona do ia daekau mai, Ioridane ena uda ai ia noho laiona bamona do ia mai,+ to karaharaga lau ese idia* be edia tano amo do lau lulua. Bona lau ese ena gunalaia tauna ta do lau abia hidi. Badina daika be lau hegeregerena, bona daika be lau ia koua diba? Edena bamona mamoe naria tauna be egu vairanai ia gini diba?+ 20 Unai dainai, Iehova ese Edoma tuari henia totona ia karaia disisen bona Temana taudia totona ia lalohadailaia gauna umui kamonai:+

Mamoe oreana ena natuna maragidia be do idia abia lao.

Idia dainai edia noho gabuna be do ia dika.+

21 Edia moru ena regena dainai, tano ia mareremarere.

Taitai bada ena regena ia daekau!

Unai rege be Davara Kakakaka dekenai idia kamonai diba.+

22 Itaia, edia inai tauna be ugava manu bamona do ia daekau bona diho haraga,+

Bona Bosera latanai ena apena do ia kehoa.+

Unai dina ai Edoma ena tuari taudia edia kudouna ai do idia gari bada,

Ia mara noho hahine ena hemami bamona.”

23 Damaseko totona ia gwauraia herevana be inai:+

“Hamata+ bona Arapada be idia hemarai,

Badina idia ese sivarai dikana idia kamonai vadaeni.

Edia kudouna ai idia gari dikadika.

Idia noho namonamo lasi, davara ia dika neganai ia noho namonamo lasi bamona.

24 Damaseko be ia manoka vadaeni.

Ia ura ia heau boio, to ia gari bada.

Lalometau bona hisihisi be ia dekenai ia ginidae vadaeni,

Ia mara noho hahine bamona.

25 Dahaka dainai idia hanamoa bada siti

Bona idia moalelaia bada taoni be idia rakatania lasi?

26 Badina unai dina ai iena ariara gabudia ai tatau matamata be do idia mase,

Bona tuari taudia ibounai be do idia boio ore.” Unai be tuari oreadia edia Iehova ena hereva.

27 “Lau ese Damaseko ena magu be lahi amo do lau gabua,

Bona unai lahi ese Bene-hadada ena kohoro mai magu aukadia do ia araia ore.”+

28 Kedara+ bona Hasoro ena basileia idauidau, Babulonia ena king Nebukanesa* ese ia hadikaia basileia totona Iehova be inai bamona ia gwau:

“Toreisi, Kedara dekenai umui daekau lao,

Bona ist ai idia noho taudia edia natudia umui hadikaia ore.

29 Edia palai rumadia bona mamoe oreadia be do idia abia lao,

Edia palai dabua bona idia biagua gaudia ibounai danu.

Edia kamelo ibounai do idia abia lao,

Bona taunimanima be idia dekenai do idia taitai, idia gwau, “Hagaria gaudia be gabu ibounai dekenai idia noho!’”

30 Iehova ia gwau, “Hasoro ai umui noho taudia e, umui heau, gabu daudau dekenai umui lao!

Umui lao bona dobu momokani gabudia ai umui noho.

Badina Nebukanesa,* Babulonia ena king, be umui hadikaia palani ta ia karaia vadaeni,

Bona ia ese umui hadikaia palani ia lalohadailaia vadaeni.”

31 Iehova ia gwau, “Toreisi, maino ai ia noho bese umui tuari henia,

Ia be ia noho namonamo!

Unai bese ena magu iduara eiava auri geiti be lasi, idia be sibona idia noho.

32 Edia kamelo be do idia henaodia,

Bona edia animal momo herea do idia abia lao.

Lau ese gabu idauidau dekenai idia do lau lulua lao,

Edia medena huina idia utua taudia danu,+

Bona kahana idauidau amo dika do lau mailaia.” Unai be Iehova ena hereva.

33 “Bona Hasoro be uda sisia edia noho gabuna ai do ia lao,

Do ia dika momokani.

Tau ta be unuseniai do ia noho lasi,

Bona noho gabuna ta do ia haginia lasi.”

34 Iuda ena king, Sedekaia ena lohia negana ginigunana ai,+ Iehova ese Elama totona peroveta tauna Ieremia amo inai hereva ia gwauraia:+ 35 “Tuari oreadia edia Iehova be inai bamona ia gwau, ‘Lau ese Elama ena peva,+ edia goada ena badina, lau hamakohia. 36 Lau ese Elama latanai guba ena kona 4 amo lai do lau mailaia, bona unai lai ta ta amo idia do lau lulua lao. Lau lulua lao taudia, Elama taudia unai, be bese idauidau dekenai do idia lao.’”

37 Iehova ia gwau: “Elama be ena inai taudia bona ia hamasea dalana idia tahua taudia dainai do ia gari bada, lau ese unai do lau havaraia. Bona edia latanai dika do lau mailaia, unai be egu badu mai siahuna. Bona edia murina amo tuari kaia do lau siaia lao, ela bona idia ibounai lau hamasea ore.”

38 Iehova ia gwau: “Bona lau ese egu terona be Elama dekenai do lau haginia,+ bona unuseniai king bona lohia taudia ibounai do lau hadikaia ore.”

39 Iehova ma ia gwau: “To nega dokodia ai, lau ese Elama taudia do lau haboua lou.”

50 Iehova be Kaledea taudia edia tano Babulonia totona peroveta tauna Ieremia amo ia gwau:+

 2 “Bese idauidau taudia dekenai inai sivarai oi gwauraia.

Saini au ta oi haginia bona ena sivarai oi harorolaia.

Gau ta oi hunia lasi!

Oi gwau, ‘Babulonia idia abia vadaeni.+

Bele* be idia hahemaraia vadaeni.+

Merodaka be ia gari dikadika.

Iena dirava laulaudia be idia hahemaraidia vadaeni.

Iena kaivakuku dika rohorohodia* be idia gari dikadika.’

 3 Not kahana amo bese ta be Babulonia tuari henia totona ia mai.+

Unai bese ese Babulonia tano be gari gabuna ai ia halaoa,

Unai tano dekenai ta ia noho lasi.

Taunimanima bona animal be idia heau boio vadaeni,

Unai gabu idia rakatania vadaeni.”

4 Iehova ia gwau: “Unai dinadia ai bona unai nega ai, Israela taudia bona Iuda taudia be do idia haboua.+ Idia raka noho lalonai idia taitai,+ bona idia ibounai be edia Dirava, Iehova ena heduru do idia tahua.+ 5 Idia be Siona ia lao henia dalana totona do idia henanadai, bona idia be unai dala do idia vaira henia,+ do idia gwau, ‘Umui mai bona Iehova ida noho hanaihanai gwaubou ta ita karaia, do ita laloaboio lasi gauna unai.’+ 6 Egu taunimanima be ia boio mamoe oreana ta bamona.+ Edia mamoe naria taudia ese idia hakaua kerere.+ Ororo gabudia dekenai idia hakaua lao, ororo badadia bona ororo maragidia dekenai idia loa kava. Idia ese edia laga-ani gabuna idia laloaboio vadaeni. 7 Edia inai taudia ese idia davaria neganai, idia ania ore,+ bona idia gwau, ‘Ai be ai kerere lasi, badina idia be Iehova dekenai idia kara dika vadaeni. Idia be edia kara maoromaoro Dirava bona sene taudia edia helaro ia henia Dirava, Iehova, dekenai idia kara dika.’”

 8 “Babulonia ena huana amo umui heau raka-lasi,

Kaledea tano umui rakatania,+

Bona mamoe tau be ena mamoe oreana ia gunalaia bamona idia umui gunalaia.

 9 Lau ese not kahana edia bese badadia be orea ta bamona lau haginia bona mailaia,

Babulonia tuari henia totona.+

Idia be ia tuari henia totona idia gini hegaegae,

Bona unuseni amo Babulonia do idia abia.

Idia gaukaralaia peva ena diba be tuari tauna goadana ena diba bamona,

Natu maragidia dekenai lalohisihisi ia havaraia.+

Bona idia pidia diba ese ta ia reaia lasi.

10 Kaledea ena gau iboudiai be do idia abia lao.+

Unai gau iboudiai idia abia taudia ibounai be do idia hegeregere.”+ Unai be Iehova ena hereva.

11 “Umui ese egu taunimanima idia biagua gaudia umui henaoa noho neganai,+

Umui moale bada noho.+

Umui be uda dekenai ia noho boromakau hahine ta bamona umui roho-isi noho,

Bona hosi ia boiboi bamona umui boiboi noho.

12 Emui sinana be ia hemarai vadaeni.+

Umui ia havaraia hahine be ia lalohisihisi vadaeni.

Itaia, bese idauidau huanai ia be bese maragina,

Ranu lasi gabuna bona tano kaukau ai ia lao.+

13 Iehova ena badu dainai Babulonia ai ta do ia noho lasi,+

Ia be noho kava tano ai do ia lao.+

Babulonia idia raka hanaia taudia be mai hoa ida unai tano do idia raraia

Bona ia davaria dika idauidau dainai mai hevaseha ida do idia wisili.+

14 Peva hegaegaelaia taudia ibounai e,

Kahana idauidau amo tuari orea bamona umui mai bona Babulonia umui tuari henia.

Diba amo ia umui pidia,+

Badina ia be Iehova dekenai ia kara dika vadaeni.+

15 Kahana ibounai amo ia umui tuari henia totona do umui boiboi.

Ia be emui imana ai ia noho vadaeni.

Iena nadi du idia moru vadaeni, iena magu idia makohi,+

Badina unai be Iehova ena badu toana.+

Ia dekenai emui badu umui hahedinaraia.

Ia karaia hegeregerena, ia dekenai unai bamona umui karaia.+

16 Babulonia amo uhe hadoa tauna

Bona aniani gogoa negana ai kaia ia dogoatao tauna umui kokia.+

Tuari kaia be momo ia alaia dainai, idia ta ta be ena taunimanima dekenai do ia giroa lou,

Idia ta ta be ena tano dekenai do ia heau lao.+

17 “Israela taudia be gabu idauidau dekenai idia lulua lao, mamoe bamona.+ Laiona ese gabu idauidau dekenai idia lulua lao bamona.+ Ginigunana be Asuria ena king ese idia ia ania,+ bena Babulonia ena king Nebukanesa* ese edia turia ia ania noho.+ 18 Unai dainai tuari oreadia edia Iehova,* Israela ena Dirava, be inai bamona ia hereva: “Lau ese Babulonia ena king bona ena tano do lau panisia, Asuria ena king dekenai lau karaia hegeregerena.+ 19 Bona lau ese Israela be ena rei gabuna dekenai do lau hakaua lao,+ bona ia be Karamele bona Basana ai rei do ia ania,+ bona Eparaima ena ororo gabudia+ bona Gileada ai+ aniani amo do ia bogakunu.’”

20 Iehova ia gwau: “Unai nega ai,

Israela ena kerere do idia tahua,

To kerere ta do idia davaria lasi,

Bona Iuda ena kerere danu do idia davaria lasi,

Badina lau rakatania taudia oredia edia kerere do lau gwauatao.”+

21 Iehova ia gwau: “Merataimi tano bona Pekodo ai idia noho taudia umui tuari henia.+

Idia ibounai umui alaia mase bona idia umui hadikaia ore.

Umui lau oda henia hegeregerena umui karaia.

22 Unai tano dekenai tuari ena regena ia daekau,

Unai tano be dika bada ia davaria.

23 Tanobada ibounai ena hama badana idia utua bona hamakohia vadaeni!+

Babulonia be bese idauidau dekenai gari gabuna ai ia lao vadaeni!+

24 Babulonia e, lau ese oi totona tarapu ta lau atoa, bona tarapu ese oi ia abia vadaeni,

Bona oi be unai oi diba lasi.

Oi idia davaria bona idia abia mauri,+

Badina oi ese Iehova oi dagedage henia.

25 Iehova be ena tuari kohu haboua rumana ia kehoa vadaeni,

Bona ia ese ena badu ena tuari gaudia ia abia raka-lasi.+

Badina Kaledea taudia edia tano ai,

Siahu Ibounai Lohiabadana, tuari oreadia edia Iehova be mai ena gaukara.

26 Gabu daudau amo umui mai bona ia umui tuari henia.+

Iena witi haboua rumadia umui kehoa.+

Ia amo umui abia gaudia umui haboua, witi idia haboua bamona.

Ia umui hadikaia ore.+

Iena taunimanima ta do ia mauri lasi.

27 Iena boromakau natudia be animal alaia gabuna dekenai umui abia lao

Bona idia ibounai umui alaia mase.+

Dika do idia davaria, badina edia dina ia ginidae vadaeni,

Edia panisia negana ia ginidae vadaeni!

28 Idia heau mauri noho taudia edia boiboi regena ia daekau,

Idia be Babulonia amo idia heau noho,

Siona ai iseda Dirava Iehova ena badu idia harorolaia totona,

Unai be ena dubu dainai ia badu ena sivarai.+

29 Peva gaukaralaia taudia boiria,+ Babulonia idia tuari henia totona,

Peva idia hegaegaelaia taudia unai.

Unai hanua umui hagegea, tau ta do ia mauri lasi.

Ia karaia karadia dainai davana dikana umui henia.+

Ia karaia hegeregerena, ia dekenai umui karaia danu.+

Badina ia be Iehova vairanai ia hekokoroku,

Israela ena Helaga Diravana vairanai ia hekokoroku.+

30 Vadaeni unai dina ai iena ariara gabudia ai tatau matamata be do idia mase,+

Bona tuari taudia ibounai be do idia boio ore.” Unai be Iehova ena hereva.

31 Siahu Ibounai Lohiabadana, tuari oreadia edia Iehova ia gwau: “Laloauka tauna e,+ lau be oi do lau panisia,+

Badina emu dina do ia mai, unai dina ai oi be dika davana do oi abia.

32 Laloauka tauna e, do oi bampa bona moru,

Bona ta ese oi do ia durua lasi, oi toreisi totona.+

Bona lau ese emu siti idauidau be lahi amo do lau gabua,

Bona unai lahi ese oi idia hagegea gaudia ibounai do ia araia ore.”

33 Tuari oreadia edia Iehova be inai bamona ia gwau:

“Israela taudia bona Iuda taudia be idia hisihisi noho,

Bona Israela bona Iuda taudia idia abia mauri taudia ibounai ese idia dogoatao noho.+

Idia ura lasi idia ruhaia.+

34 To edia Hoia Lou Tauna be mai ena goada.+

Iena ladana be Iehova, ia be tuari oreadia edia Lohiabada.*+

Ia be kota dekenai idia totona do ia hereva,+

Unai amo tano dekenai maino do ia henia+

Bona Babulonia ai idia noho taudia do ia hahisia.”+

35 Iehova ma ia gwau: “Tuari kaia ta ese Kaledea taudia do ia haorea,

Unai tuari kaia ese Babulonia ai idia noho taudia bona ena lohia taudia bona ena aonega taudia do ia haorea danu.+

36 Tuari kaia ese peroveta koikoi taudia ia hadikaia, bona kavakava taudia bamona do idia kara.

Tuari kaia be ena tuari taudia goadadia ia hadikaia, bona do idia gari dikadika.+

37 Tuari kaia ese edia hosi ibounai bona tuari kariota ibounai do ia hadikaia,

Bona unai tano ai idia noho taunimanima idauidau ibounai danu do ia hadikaia,

Bona idia be gari momo hahinedia bamona do idia lao.+

Tuari kaia ese edia dava bada kohudia ia hadikaia, bona unai kohu do idia henaoa.+

38 Babulonia ena ranu ibounai be idia dika, bona do idia kaukau.+

Unai tano ai idia koroa kaivakuku be momo,+

Bona gari idia havaraia matahanai idia itaia dainai, idia be kavakava taudia bamona idia kara noho.

39 Unai dainai, tano kaukau ena animal ibounai be uda animal ida do idia noho hebou,

Bona unai tano ai ostris* do idia noho.+

Tano be ta ese do ia noholaia lou lasi,

Unai tano be do ia noho lasi ela bona hanaihanai.”+

40 Iehova ma ia gwau: “Lau, Dirava, ese Sodoma bona Gomora+ bona edia badina taonidia lau hadikaia hegeregerena,+ Babulonia dekenai unai bamona do lau karaia. Tau ta be unuseniai do ia noho lasi, bona noho gabuna ta do ia haginia lasi.+

41 Itaia, not kahana amo taunimanima idia mai noho,

Bona tanobada ena daudau gabudia amo+

Bese badana ta bona ladana bada king taudia+ do idia toreisi.

42 Idia ese peva bona io idia gaukaralaia.+

Idia be do idia dagedage bona do idia hebogahisi lasi.+

Edia hosi amo idia heau neganai,

Edia regena be davara ena regena bamona.+

Babulonia ena natuna kekeni e, idia be tuari totona idia haboua, orea ta bamona oi do idia tuari henia.+

43 Babulonia ena king ese edia sivarai ia kamonai neganai,+

Ena imana idia manoka.+

Hisihisi bada ia davaria,

Ia mara noho hahine ia hisihisi bamona.

44 “Itaia, tau ta be emu rei gabu namodia hadikaia totona do ia daekau mai, Ioridane ena uda badadia ai ia noho laiona bamona do ia mai, to karaharaga lau ese idia* be ia amo do lau lulua lao. Bona lau ese ena gunalaia tauna ta do lau abia hidi.+ Badina daika be lau hegeregerena, bona lau do ia koua? Edena bamona mamoe naria tauna be egu vairanai ia gini diba?+ 45 Unai dainai, Iehova ese Babulonia tuari henia totona bona Kaledea taudia edia tano totona ia lalohadailaia gauna dainai ia gwauraia disisen umui kamonai.+

Mamoe oreana ena natuna maragidia be do idia abia lao.

Idia dainai edia noho gabuna be do ia dika.+

46 Babulonia do idia abia ena regena dainai, tano do ia mareremarere,

Bona bese ibounai huanai taitai bada ena regena do ia daekau.”+

51 Iehova be inai bamona ia gwau:

“Lau ese lai dikana ta lau siaia noho

Bona Babulonia bona Leb-kamai* ai idia noho taudia ibounai do ia hadikaia.+

 2 Lau ese Babulonia hagoevaia taudia do lau siaia

Bona idia ese do idia hagoevaia bona ena tano do ia noho kava, lai ese momoru ia odaia lao bamona

Dika do ia davaria dinana ai, ena inai taudia ese kahana kahana amo ia do idia tuari henia.+

 3 Babulonia ena peva gaukaralaia taudia ese edia peva do idia gaukaralaia lasi.

Bona iena tuari taudia be tuari dabua ida do idia gini lasi.

Iena tatau matamatadia umui hebogahisi henia lasi.+

Iena tuari oreadia ibounai umui hamasea.

 4 Bona idia be Kaledea taudia edia tano ai do idia mase,

Mai bero ida unai tano ena raka gabudia ai do idia hekure.+

 5 Badina tuari oreadia edia Iehova* ese Israela bona Iuda taudia ia rakatania lasi.+ Idia be vabu bamona idia noho lasi.

To Israela ena Helaga Diravana ena vairanai, edia tano* be kara dika amo ia honu.

 6 Babulonia amo umui heau,

Bona emui mauri totona umui heau.+

Namo lasi ena kara dika dainai umui mase.

Badina inai be Iehova ena badu ia halasia negana.

Ia ese Babulonia ena kara dainai ena dika davana ia henia.+

 7 Guna Babulonia be Iehova ena imana ai golo kapusi ta bamona.

Babulonia ese tanobada ibounai ia hakekeroa.

Bese idauidau be iena wain idia inua,+

Unai dainai idia kavakava.+

 8 Babulonia be karaharaga ia moru bona ia makohi vadaeni.+

Ia totona umui taitai!+

Balsam* amo iena hisihisi umui dahua, reana do ia namo.”

 9 “Ita ura Babulonia ita hanamoa, to ia namo lou diba lasi.

Ia ita rakatania bona eda tano ta ta dekenai ita lao.+

Badina iena kara dika be bada herea, guba ia abia vadaeni,

Iena kara dika be ori idia noho gabuna idia abia vadaeni.+

10 Iehova be ita totona kota maoromaoro ia karaia.+

Umui mai, Iehova, iseda Dirava ena gaukara be Siona ai ita herevalaia.”+

11 “Peva edia matana umui segea,+ bona kesi umui hegaegaelaia.

Iehova ese Media ena king ena lalona ia veria Babulonia hadikaia totona,+

Badina ia ura Babulonia latanai dika do ia mailaia.

Iehova be ena dubu helaga dainai dika davana ia henia.

12 Babulonia ena magu hadikaia totona saini au ta umui haginia.+

Gima taudia umui hagoadaia, bona edia gabu ai do idia gini.

Hunia amo idia tuari taudia umui hegaegaelaia.

Badina Iehova ese palani ia karaia vadaeni,

Bona ia ese Babulonia hadikaia herevana ia gwauraia hegeregerena do ia karaia.”+

13 “Ranu momo latanai ia helai hahine e,+

Emu dava bada kohu be momo,+

To emu dokona ia ginidae vadaeni, emu moni abia dalana be ia ore.+

14 Tuari oreadia edia Iehova be ena ladana dainai ia gwauhamata, ia gwau,

‘Lau ese emu tano ai tatau momo do lau mailaia, kwadi edia momo hegeregerena,

Bona idia ese oi idia halusia neganai, do idia boiboi.’+

15 Dirava ese ena siahu amo tanobada ia karaia,

Bona ena aonega amo tano ai tubutubu gaudia idauidau ia havaraia+

Bona ena laloparara amo guba be dabua ta bamona ia kehoa badabada.+

16 Ia hereva neganai,

Guba ai idia noho ranu idia regerege,

Bona tanobada ena gabu daudau amo ia ese ori ia mailaia.

Ia ese kevaru* ia karaia medu totona,

Bona lai ia haboua gabuna amo ia ese lai ia mailaia.+

17 Taunimanima ibounai be idia laloa maoromaoro lasi bona idia aonega lasi.

Auri gaukara idia karaia taudia ibounai be auri kaivakuku idia koroa dainai do idia hemarai,+

Badina idia karaia auri kaivakuku be koikoi gauna,

Bona idia hahodi diba lasi.+

18 Unai gaudia be koikoi,+ bona ma haida ese idia kirikirilaia.

Edia hahemaoro negana ia ginidae neganai, do idia ore.

19 Iakobo Ena Dirava* be unai kaivakuku bamona lasi.

Ia be gau ibounai ia karaia Diravana.

Israela be iena dava bada ahuna.+

Iena ladana be Iehova, ia be tuari oreadia edia Lohiabada.*+

20 “Oi be egu tuari kohu ta, tuari karaia totona,

Badina oi amo bese idauidau do lau hadikaia.

Oi amo basileia idauidau do lau hadikaia.

21 Oi amo lau ese hosi bona ena guia tauna do lau hamasea.

Oi amo lau ese kariota bona ena guia tauna do lau hadikaia ore.

22 Oi amo lau ese tau bona hahine do lau hamasea.

Oi amo lau ese tau buruka bona mero do lau hamasea.

Oi amo lau ese tau matamata bona hahine do lau hamasea.

23 Oi amo lau ese mamoe naria tauna bona ena mamoe orea do lau hamasea.

Oi amo lau ese biru tauna bona ena animal orea do lau hamasea.

Oi amo lau ese gavana taudia bona ofesa taudia do lau hamasea.

24 Bona lau ese Babulonia bona Kaledea ai idia noho taudia ibounai edia davana do lau henia,

Badina Siona dekenai idia be umui, Iuda taudia, vairanai kara dika momo idia karaia.”+ Unai be Iehova ena hereva.

25 Iehova ia gwau: “Dika havaraia ororo e, lau be oi do lau tuari henia,+

Oi be tanobada ibounai oi hadikaia.+

Lau ese oi tuari henia totona egu imana do lau abia isi bona nadi badadia amo oi do lau doria diho

Bona lahi amo oi do lau gabua ore.”

26 Iehova ia gwau: “Taunimanima ese oi amo kona nadi ta eiava badina nadi ta do idia abia lasi,

Badina oi be noho kava tano ai do oi lao ela bona hanaihanai.+

27 Babulonia tano ai saini au ta umui haginia.+

Bese idauidau huanai kibi ta umui hiriria.

Ia tuari henia totona bese idauidau umui abia hidi.

Ia tuari henia totona Ararata,+ Mini, bona Asakena+ basileiadia umui boiria.

Ami gunalaia tauna ta umui abia hidi, Babulonia umui tuari henia totona.

Hosi umui mailaia, edia momo be kwadi maragidia edia momo bamona.

28 Ia tuari henia totona bese idauidau umui haboua hegaegae,

Unai be Media ena king taudia,+ ena gavana bona ofesa taudia

Bona idia lohiaia tanodia ibounai danu.

29 Bona tanobada be do ia heudeheude,

Badina Iehova ese Babulonia totona ia lalohadailaia gauna do ia vara,

Unai amo Babulonia tano be gari gabuna ai do ia halaoa, tau ta ese do ia noholaia lasi.+

30 Babulonia ena tuari taudia goadadia be idia tuari noho lasi.

Idia be edia magu aukadia gabudia ai idia helai.

Edia goada be ia ore.+

Idia be hahine bamona.+

Iena noho gabudia be lahi ese ia araia vadaeni.

Iena geiti ena auri latadia be idia makohi vadaeni.+

31 Revareva abia lao tauna be revareva abia lao tauna ma ta dekenai ia heau lao,

Hereva gwauraia tauna be hereva gwauraia tauna ma ta dekenai ia heau lao,

King dekenai Babulonia siti idia abia vadaeni ena sivarai idia hadibaia totona,+

32 Ranu ena dobu lasi gabudia idia abia vadaeni,+

Siriho amo idia karaia bouti be lahi amo idia gabua vadaeni,

Bona tuari taudia idia gari vadaeni.”

33 Badina tuari oreadia edia Iehova, Israela ena Dirava be inai bamona ia hereva:

“Babulonia ena natuna kekeni be witi moia gabuna bamona.

Unai be ia do idia moia diho negana.

Daudau lasi iena gogoa negana do ia ginidae.”

34 “Babulonia ena king, Nebukanesa* ese lau* ia hadonoa vadaeni.+

Ia ese lau dekenai daradara ia havaraia.

Ia ese anina lasi uro ta bamona lau ia atoa diho.

Ia ese gaigai badana ta bamona lau ia hadonoa.+

Ia ese egu kohu namodia amo ena bogana ia hahonua vadaeni.

Bona ia ese lau ia negea lao.

35 Siona ai ia noho tauna ia gwau: ‘Lau bona egu taunimanima idia dagedage henia hegeregerena, Babulonia dekenai ia vara be namo.’+

Ierusalema ia gwau: ‘Bona egu rara be Kaledea taudia latanai ia noho be namo.’”

36 Unai dainai Iehova be inai bamona ia hereva:

“Lau be kota ai umui totona lau hereva noho,+

Bona umui dainai lau ese iena dika davana do lau henia.+

Lau ese ena ranu gabudia bona ena ranu guri do lau hakaukaua.+

37 Bona Babulonia be nadi momoru haboua gabuna ai do ia lao,+

Uda sisia edia noho gabuna ai do ia lao,+

Gari gabuna ai do ia lao bona taunimanima ese idia itaia neganai, mai hevaseha ida do idia wisili,

Tau ta ese do ia noholaia lasi.+

38 Babulonia taudia ibounai be laiona* bamona do idia boiboi.

Idia be laiona maragidia bamona do idia boiboi noho.”

39 Iehova ia gwau: “Edia ura ia goada neganai, lau ese edia aria do lau hegaegaelaia bona wain amo idia do lau hakekeroa,

Unai amo do idia moale.+

Bena idia mahuta neganai, do idia mahuta boio,

Do idia noga lasi.”+

40 “Lau ese idia be mamoe natuna bamona animal alaia gabuna dekenai lau abia lao, hamasea totona,

Mamoe tau bona nanigosi bamona idia do lau abia lao.”

41 “Seseka* madi o, idia abia vadaeni,+

Taunimanima ibounai ese idia hanamoa bada siti idia abia vadaeni!+

Babulonia madi o, bese idauidau huanai ia be gari gabuna ai ia lao vadaeni.

42 Davara ese Babulonia ia koua vadaeni.

Ena hurehure momo ese ia koua vadaeni.

43 Iena siti idauidau be gari gabudia, ranu lasi tanona bona tano kaukau ai idia lao vadaeni.

Unai tano ai tau ta do ia noho lasi bona do ia raka hanaia lasi.+

44 Babulonia dekenai, lau ese Bele dirava+ ena dika davana do lau henia,

Bona ia hadonoa gauna be ena uduna amo do lau kokia.+

Bese idauidau be ia dekenai do idia lao lou lasi,

Bona Babulonia ena magu do ia moru.+

45 Egu taunimanima e, Babulonia amo umui heau!+

Iehova ena badu mai siahu+ amo umui heau mauri!+

46 Tano dekenai sivarai umui kamonai dainai umui gari lasi.

Lagani ta ai sivarai do ia mai,

Bona murina laganina ai sivarai ma ta do ia mai,

Unai be tano ai dika ia vara bona lohia ta be lohia ta ida idia tuari ena sivarai.

47 Unai dainai itaia, nega ta do ia mai,

Lau ese Babulonia ena kaivakuku ibounai do lau hadikaia.

Iena tano ibounai be do idia hemarai,

Bona taunimanima ibounai be unuseniai do idia mase.+

48 Guba bona tanobada bona edia lalonai idia noho gaudia ibounai

Be Babulonia do ia moru neganai, mai moale bada ida do idia boiboi,+

Badina ia do idia hadikaia taudia be not kahana amo do idia mai.”+ Unai be Iehova ena hereva.

49 “Babulonia ese Israela taudia ibounai ia hamasea sibona lasi,+

To bese idauidau taudia be Babulonia ai idia mase danu.

50 Tuari kaia amo umui heau taudia e, umui heau noho, umui gini lasi!+

Daudau gabudia ai umui noho taudia e, Iehova umui laloatao,

Bona Ierusalema umui laloa noho.”+

51 “Ai idia hahemaraia vadaeni, badina ai idia gwauraia dika herevadia ai kamonai.

Ai hemarai bada,

Badina idau taudia ese Iehova ena ruma ena helaga gabudia idia hadikaia vadaeni.”+

52 Iehova ma ia gwau, “Unai dainai itaia, nega ia mai noho,

Lau ese iena kaivakuku idauidau do lau hadikaia,

Bona ena tano ibounai lalonai bero idia davaria taudia be do idia taitai.”+

53 Iehova ma ia gwau, “Ena be Babulonia ena bada be guba ia abia,+

Ena be ena magu aukadia ia haginia goada,

To lau ese ia hadikaia taudia do lau siaia.”+

54 “Itaia, Babulonia amo taitai bada ena regena ia mai noho,+

Kaledea taudia edia tano ai dika bada ia vara ena regena ia daekau noho,+

55 Badina Iehova ese Babulonia ia hadikaia noho,

Ia ese ena gado regena badana do ia koua,

Bona ena inai taudia ese idia karaia regerege be hurehure badadia bamona.

Edia gado regena do idia kamonai.

56 Badina Babulonia hadikaia tauna do ia mai.+

Iena tuari taudia goadadia be do idia abia mauri,+

Edia peva do idia dika,

Badina Iehova be davana henia lou Diravana.+

Ia ese Babulonia ena dika davana do ia henia lou.+

57 Lau ese iena lohia taudia bona iena aonega taudia do lau hakekeroa,+

Iena gavana taudia bona ofesa taudia bona iena tuari taudia goadadia danu,

Bona do idia mahuta neganai, do idia mahuta boio,

Do idia noga lasi.”+ Unai be King badana ena hereva, iena ladana be Iehova, ia be tuari oreadia edia Lohiabada.*

58 Tuari oreadia edia Iehova be inai bamona ia gwau:

“Babulonia ena magu badadia be do idia hadikaia momokani,+

Bona ena geiti lata hereadia be lahi ese do ia gabua ore.

Taunimanima edia hekwarahi be anina lasi.

Bese idauidau idia gaukara goada, to idia karaia gaudia be lahi ese do ia gabua ore.”+

59 Sedekaia ena lohia lagani namba 4 ai, Seraia be Iuda ena king Sedekaia ida Babulonia dekenai ia lao neganai, peroveta tauna Ieremia ese Seraia dekenai oda herevana ia henia. Seraia be Neraia ena natuna+ bona Mahaseia ena tubuna mero. Seraia be king ena gau ibounai ia naria. 60 Ieremia ese buka ta lalonai Babulonia dekenai do ia vara dika ena hereva ibounai ia torea, unai be Babulonia totona. 61 Danu, Ieremia be Seraia dekenai ia gwau: “Babulonia dekenai oi lao neganai, unai hereva ibounai oi duahia badabada. 62 Bena oi gwau, ‘Iehova e, inai gabu do ia dika bona tau ta eiava animal ta be unuseniai do ia noho lasi, bona ia be noho kava tano ai do ia lao ela bona hanaihanai ena hereva be oi ese oi gwauraia.’+ 63 Bona inai buka oi duahia ore murinai, buka dekenai nadi ta oi kwatua bona Euperate Sinavai ena huanai oi negea. 64 Bena oi gwau, ‘Babulonia be unai bamona do ia mutu diho bona do ia daekau lou lasi,+ badina lau ese ia latanai dika lau mailaia. Bona iena taunimanima ibounai be do idia manoka.’”+

Ieremia ia gwauraia herevadia be iniseniai ia doko.

52 Sedekaia+ ena mauri lagani be 21 neganai, ia be king ai ia lao, bona lagani 11 lalonai Ierusalema ai ia lohia. Iena sinana ena ladana be Hamutala,+ Libina tauna Ieremia ena natuna kekeni. 2 Sedekaia be Iehova vairanai ia kara dika noho, Iehoiakimi ia karaia karadia ibounai hegeregerena.+ 3 Ierusalema bona Iuda dekenai unai gaudia idia vara noho ese Iehova ia habadua, unai dainai ia ese idia ibounai be ena vairana amo ia kokia.+ Bona Sedekaia be Babulonia ena king dekenai ia gwau-edeede.+ 4 Sedekaia ena lohia lagani namba 9, hua namba 10 bona dina namba 10 ai, Babulonia ena king, Nebukanesa* bona ena tuari taudia ibounai be Ierusalema tuari henia totona idia lao. Idia be siti kahirakahira idia kamepa bona magu idia haginia hagegea.+ 5 Bona siti idia koua hagegea ela bona King Sedekaia ena lohia lagani namba 11.

6 Hua namba 4 ena dina namba 9 ai,+ siti lalonai hitolo ia bada herea, bona unai tano taudia totona aniani be lasi.+ 7 Kaledea taudia ese siti ena magu idia makohia. To Kaledea taudia be siti idia hagegea noho lalonai, tuari taudia ibounai be hanuaboi ai king ena uma gabu kahirakahira ia noho magu ruaosi edia geiti amo idia heau raka-lasi. Bona idia be Arabaha ena dala amo idia lao.+ 8 To Kaledea tuari taudia be King Sedekaia+ ena murinai idia heau lao, bona Ieriko ena tano kaukau palakana ai king dekenai idia ginidae, bona ena tuari taudia ibounai be ia idia rakatania. 9 Bena idia ese king idia dogoatao bona Ribila ai Babulonia ena king dekenai idia abia lao, unai be Hamata tanona ai, bona ia hahemaoro henia. 10 Bona Babulonia ena king ese Sedekaia ena natudia memero be iena vairanai ia hamasedia, bona ia ese Iuda ena lohia taudia ibounai be Ribila ai ia hamasedia danu. 11 Bena Babulonia ena king ese Sedekaia ena matana ia hakepulua,+ kopa seini amo ena imana bona aena ia guia, bona Babulonia dekenai ia abia lao, bona dibura ruma ai ia atoa ela bona ena mase dinana.

12 Hua namba 5 ena dina namba 10, unai be Babulonia ena king, Nebukanesa* ena lohia lagani namba 19 ai, gima taudia edia biaguna, Nebusaradana, Babulonia ena king ena hesiai tauna be Ierusalema dekenai ia lao.+ 13 Ia ese Iehova ena ruma, king ena ruma, bona Ierusalema taudia ibounai edia ruma ia gabua.+ Danu, ia ese ruma badadia ibounai ia gabua. 14 Bona gima taudia edia biaguna ida idia mai Kaledea tuari taudia ibounai ese Ierusalema ia hagegea magu idia hadikaia.+

15 Gima taudia edia biaguna, Nebusaradana, ese ladana maragi taudia bona siti lalonai idia do noho taudia oredia ia abia lao. Danu ia ese Babulonia ena king ena kahana dekenai idia lao taudia bona gau idauidau idia karaia diba taudia oredia ia abia lao.+ 16 To gima taudia edia biaguna Nebusaradana ese tano ena ogogami taudia haida ia rakatania, vain uma naria gaukara bona geigei gaukara idia karaia totona.+

17 Bona Kaledea taudia ese Iehova ena ruma ena kopa du,+ Iehova ena ruma lalonai idia noho treila+ bona ranu ena kopa disi badana ladana Davara+ idia makohia maragimaragi, bona unai kopa ibounai be Babulonia dekenai idia huaia lao.+ 18 Danu idia ese dubu gaukara totona idia gaukaralaia lahi ena kahu udaia gaudia, savolo, lamepa ena wiki utua gaudia, disi idauidau,+ kapusi,+ bona kopa amo idia karaia gaudia ibounai idia abia lao. 19 Gima taudia edia biaguna ese disi idauidau,+ lahi gida udaia urodia, uro idauidau, lahi ena kahu udaia gaudia, lamepa atoa gaudia,+ kapusi, bona golo bona siliva amo idia karaia disi idauidau ia abia lao.+ 20 To du rua, ranu ena kopa disi badana ladana Davara, unai disi badana henunai idia noho kopa boromakau 12,+ bona treila, unai kopa gaudia ibounai edia metau be bada herea momokani. Unai gaudia be King Solomona ese Iehova ena ruma totona ia karaia.

21 Unai du badadia ta ta edia lata be 18 kiubit,* bona unai du ta ta be 12 kiubit varona amo idia hagegea diba.+ Iena lababa be 7 sentimita bamona,* bona ia be mai ena kohua. 22 Bona du ena ataiai ia noho gauna be kopa amo idia karaia, ena lata be 5 kiubit,+ bona ataiai kahana ia hagegea reke bamona gauna bona pomogranet au be kopa amo idia karaia. Du iharuana danu be unai bamona idia karaia, bona pomogranet au danu. 23 Du ena kahana kahana dekenai pomogranet huahua 96 idia noho, to du idia hagegea reke bamona gauna ai idia noho huahua ibounai be 100.+

24 Danu gima taudia edia biaguna ese hahelaga tauna badana Seraia,+ hahelaga tauna iharuana Sefanaia,+ bona iduara naria taudia toi ia abia lao.+ 25 Bona ia ese siti amo ofesa tauna ta, tuari taudia edia biaguna unai, king ena durua taudia 7, siti dekenai idia davaria taudia unai, bona tuari taudia edia biaguna ena seketere, ia be siti taudia ia gunalaia tauna, bona siti ai idia do noho tatau 60 ia abia lao. 26 Gima taudia edia biaguna Nebusaradana ese idia ia abia lao Babulonia ena king dekenai, ia be Ribila dekenai ia noho. 27 Babulonia ena king ese Ribila+ ena tano ladana Hamata ai idia ia hamasea. Unai dainai Iuda taudia be edia tano amo ia abia lao.+

28 Nebukanesa* ena lohia lagani namba 7 ai, Iuda taudia 3,023 ia abia lao.+

29 Nebukanesa* ena lohia lagani namba 18 ai,+ Ierusalema amo taunimanima 832 ia abia lao.

30 Nebukanesa* ena lohia lagani namba 23 ai, gima taudia edia biaguna Nebusaradana ese Iuda taudia 745 ia abia lao.+

Idia abia lao taudia ibounai be 4,600.

31 Bona Iuda ena king, Iehoiakini+ be Babulonia ai ia noho ena lagani namba 37, bona hua namba 12 ena dina namba 25 ai, Babulonia ena king Evila-merodaka, unai lagani ai king ai ia lao, ese Iuda ena king, Iehoiakini ia ruhaia* bona dibura ruma amo ia hakaua raka-lasi.+ 32 Iena hereva amo ia hanamoa bona dagi badana ia henia,* Babulonia ai ia ida idia noho king haida edia dagi ia hereaia. 33 Vadaeni Iehoiakini ese ena dibura ruma ena dabua ia kokia, bona ena mauri dinadia ibounai lalonai hanaihanai king ida ia aniani. 34 Iehoiakini ena mauri dinadia ibounai lalonai, Babulonia ena king ese hanaihanai dina ta ta ai ena aniani ia henia ela bona ena mase dinana.

Reana anina be “Iehova ese Ia Abia Isi.”

Eiava “abia hidi.”

Eiava “atoa siri.”

Heb., “ia noga noho tauna.”

Eiava “gabua bouboudia edia kwalahu.”

Heb., “emu gabana ai rami oi kwatua.”

Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.

Eiava “motumotu.”

Diksenari itaia.

Eiava “utua,” reana nadi badadia amo.

Eiava “Memepisi.”

Unai be Naila Sinavai ena sinavai maragina ta.

Unai be, Euperate.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heberu ai idia gaukaralaia herevana ese muramura ta ladana souda ia herevalaia.

Heb., “Iena hua.”

Eiava reana, “gwau-edeede natudia.”

Heb., “egu kudouna.”

Heb., “kudouna ena kopina umui utua.”

Heb., “egu taunimanima edia natuna kekeni.” Unai be laulau herevana, reana hebogahisi ia hahedinaraia.

Eiava reana, “Dirava ia noho lasi.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Diksenari itaia.

Eiava “hadibaia herevana.”

Diksenari itaia.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “Idia be,” dubu helaga bona ia badinai idia noho ruma idauidau ia herevalaia.

Eiava “tamana lasi natudia.”

Heb., “daba momokani lau toreisi bona lau hereva.”

Aposteit Israela taudia ese idia tomadiho henia dirava ena dagi ladana; reana natuna havaraia siahuna ia henia dirava hahinena.

Eiava “lalohadai.”

Heb., “daba momokani lau toreisi bona idia lau siaia.”

Eiava “mase negana ai idia abia anena.”

Diksenari itaia.

Diksenari ai, “Gehena” itaia.

Diksenari ai, “Gehena” itaia.

Heb., “guba ena tuari oreana.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Eiava “hadibaia herevana.”

Eiava “seketere.”

Diksenari itaia.

Eiava “doketa.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Eiava “mase negana ai idia abia anena.”

Eiava “hadibaia herevana.”

Eiava “mase negana ai idia abia anena.”

Eiava “mase negana ai idia abia anena.”

Diksenari ai, “Kopina utua” itaia.

Eiava “anina lasi.”

Eiava reana, “abata ena geiti.”

Heb., “Iakobo Ena Ahuna.”

Heb., “iena ladana be tuari oreadia edia Iehova.”

Heb., “Amen!”

Heb., “daba momokani lau toreisi bona sisiba lau henia.”

Unai be, Ieremia.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Eiava reana, “Ia taitai.”

Linen be tubutubu gauna ta amo idia karaia varo eiava dabua.

Eiava “Etiopia tauna.”

Diksenari itaia.

Eiava reana, “hahemaoro karadia 4.” Heb., “hisihisi idauidau 4.”

Eiava reana, “Iena dina be hemarai ia abia.”

Heb., “do oi gini.”

Eiava “oi do idia halusia lasi.”

Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.

Aposteit Israela taudia be tomadiho koikoi taudia edia mase negana ai idia karaia kastom idia badinaia.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Diksenari itaia.

Diksenari itaia.

Eiava reana, “Badina egu badu ese umui be lahi bamona do ia araia.”

Heb., “Lau amo,” unai be Iehova ia herevalaia.

Eiava “aposteit karana amo lau idia rakatania taudia.”

Eiava “saut kahana.”

Diksenari itaia.

Heb., “uro karaia tauna ena matana ai ia namo hegeregerena do ia karaia.”

Eiava “hadibaia herevana.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “edia taiana do idia hemaihemai.”

Diksenari itaia.

Heb., “guba ena tuari oreana.”

Heb., “Beniamina Ena Ataiai Kahana Iduarana.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Eiava “tama sina idia mase natuna.”

Ladana ma ta be Iehoahasa.

Ena ladana haida be Iehoiakini bona Iekonia.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Eiava “ahuna do ia abia tauna.”

Heb., “edia imana idia hagoadaia.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Eiava “Idia ese anina lasi herevadia amo umui idia koia noho.”

Eiava “hereva metauna.” Heberu hereva ena anina be rua: “Dirava ena hereva metauna” eiava “metau gauna ta.”

Eiava “hereva metauna.”

Eiava “hereva metauna.”

Eiava “hereva metauna.”

Eiava “hereva metauna.”

Eiava “hereva metauna.”

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Ena ladana haida be Iehoiakini bona Konia.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “daba momokani lau toreisi bona lau hereva.”

Heb., “daba momokani ia toreisi bona idia ia siaia.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Eiava “hadibaia herevana.”

Heb., “daba momokani lau toreisi bona idia lau siaia.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Diksenari itaia.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Eiava “ia ura lasi Babulonia ena king ena au metauna ia huaia.”

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “Amen!”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “idia dekenai idia wisili.”

Heb., “daba momokani lau toreisi bona idia lau siaia.”

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Eiava reana, “hanamoa.”

Heb., “mai gari lasi ida.”

Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.

Eiava “idia kiri noho taudia ida oi mavaru.”

Eiava “natudia.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Eiava reana, “edia adavana.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Eiava “kahu mai ena digara,” unai be boubou animal edia digara be kahu lalonai idia moru.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Sikel ta be 11.4 g. Ap. B14 itaia.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.

Heb., “emu ladana be tuari oreadia edia Iehova.”

Heb., “sisiba.”

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “daba momokani lau toreisi bona idia lau hadibaia.”

Diksenari itaia.

Diksenari ai, “Gehena” itaia.

Heb., “lahi lalonai idia hanaia.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.

Eiava “ahuna do ia abia tauna.”

Heb., “Guba ena tuari oreana.”

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “igui hesiai gaukara karaia rumana.”

Heb., “Ionadaba,” Iehonadaba ena ladana kwadogina.

Heb., “Ionadaba,” Iehonadaba ena ladana kwadogina.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “daba momokani lau toreisi bona lau hereva noho.”

Heb., “daba momokani lau toreisi bona lau siaidia noho.”

Heb., “Ionadaba,” Iehonadaba ena ladana kwadogina.

Diksenari itaia.

Eiava “rekodi torea tauna.”

Reana ia be king ena ruma bese tauna ta.

Ena ladana haida be Iehoiakini bona Iekonia.

Heb., “ranu guri rumana.”

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Inai be dagi ladana.

Eiava “ofesa tauna badana.”

Eiava “meamea taudia edia gunalaia tauna (hisiu stadilaia tauna).”

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Eiava reana, “igui hesiai gaukara.”

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Eiava “ofesa tauna badana.”

Eiava “meamea taudia edia gunalaia tauna (hisiu stadilaia tauna).”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Diksenari itaia.

Eiava reana, “gohu badana.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Eiava “nega sisina umui noho.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Eiava “Dina Ena Ruma (Dubu),” unai be, Heliopolisi.

Eiava “Memepisi.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “daba momokani lau toreisi bona idia lau siaia.”

Aposteit Israela taudia ese idia tomadiho henia dirava ena dagi ladana; reana natuna havaraia siahuna ia henia dirava hahinena.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Vaia peva bona diba idia gaukaralaia taudia ese idia dogoatao.

Inai tuari dabua be animal kopina amo idia karaia, ena latanai auri maragimaragidia idia turia, toana be gwarume unana bamona.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Diksenari itaia.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Eiava “Memepisi.”

Eiava “kara ta karaia negana.”

Heb., “iena ladana be tuari oreadia edia Iehova.”

Unai be, Aigupito ia halusia tauna.

Eiava “Memepisi.”

Eiava reana, “anina lasi gabuna ai do ia lao.”

Eiava “au idia haboua.”

Unai be, Tebe.

Unai be, Kerete.

Unai be, taitai bona hemarai negana ai edia kwarana huina do idia sevia.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “iena ladana be tuari oreadia edia Iehova.”

Eiava reana, “tano kaukau dekenai.”

Heb., “doana.”

Diksenari itaia.

Unai be, fineral negana ai idia gadaralaia fluti.

Unai be, fineral negana ai idia gadaralaia fluti.

Reana ia be Amono taudia edia kaivakuku, ena ladana haida be Moleka eiava Milikoma.

Eiava reana, “tuari ena boiboi regena.”

Eiava “tano palakadia.”

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Reana Edoma taudia ia herevalaia.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Babulonia ena dirava ta.

Heberu ai, reana “animal ena kukuri” ia herevalaia, bona idia gaukaralaia hemataurai lasi toana hahedinaraia totona.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Heb., “iena ladana be tuari oreadia edia Iehova.”

Eng., ostrich. Ia be kokokoko bamona.

Reana Babulonia taudia ia herevalaia.

Inai be Kaledea ena hehuni ladana.

Diksenari ai, “Tuari oreadia edia Iehova” itaia.

Unai be, Kaledea taudia edia tano.

Diksenari itaia.

Eiava reana, “abata ena geiti.”

Heb., “Iakobo Ena Ahuna.”

Heb., “iena ladana be tuari oreadia edia Iehova.”

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Iniseniai Ieremia be Ierusalema bona Iuda edia gwaukau tauna bamona ia hereva.

Eiava “laiona natudia.”

Inai be Babela (Babulonia) ena hehuni ladana.

Heb., “iena ladana be tuari oreadia edia Iehova.”

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Kiubit ta be 44.5 cm. Ap. B14 itaia.

Heb., “ima kwakikwaki 4 atoa hebou ena bada.” Ap. B14 itaia.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “Nebukaderesa,” ladana gwauraia dalana ma ta.

Heb., “ena kwarana ia abia isi.”

Eiava “ena terona be ataiai ia atoa.”

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia