“Mauri Ia Havaraia” Laumana Kamonai Henia Noho
“Lauma be mauri ia havaraia, tauanina be namo ta ia havaraia lasi.”—IOANE 6:63.
1 (a) Iehova ese ena orea taudia edena bamona ia durudia, inai tanobada ena “hodahoda” idia dadaraia totona? (b) Bema Dirava ena lauma ena huahua havaraia karana ita goadalaia, unai ese ita edena bamona ia durua ita laloa maoromaoro totona?
INAI tanobada ena “hodahoda,” iena lalohadai unai, ita dadaraia totona, gau badana be Iehova Dirava ena lauma helaga ita abia. (Efeso 2:1, 2) Bible danu ita abia be namo, ia lalonai Dirava ena lalohadai idia torelaia, lauma helaga ese ia hadibadia hegeregerena. Bona namona be Keristen lalo-manau ita hahedinaraia, unai lalo-manau be Dirava ena lauma ena huahua havaraia karana amo ia vara—unai huahua be “lalokau, moale, maino, haheauka, bogahisihisi, kara maoromaoro, abidadama momokani kara, manau, tauanina ena ura koua karana.” Aposetolo Paulo ia gwau: “Lauma Helaga ese emui mauri dala ia hakaua be namo, vadaeni tauanina ena ura dikadia do umui karaia lasi. Badina be iseda tauanina ena ura be idau, Lauma Helaga ena ura danu be idau. Idia ruaosi ta ta idia heatu henia. Unai dainai iseda ura karadia do ita karaia lasi.”—Galatia 5:16, 17, 22, 23.
2 Paulo be ma ia gwau: “Ita be inai tanobada ena lauma ita abia lasi. To Dirava dekena amo ia mai Lauma ita abia vadaeni, Dirava ese ita ia henia harihari gaudia do ita diba namonamo totona.” (1 Korinto 2:12) Inai tanobada ena “hodahoda,” iena lalohadai unai, ese mase ia havaraia, to Dirava ese ena lauma helaga amo ita ia henia gauna ese mauri hanaihanai ia havaraia, idia abia dae taudia dekenai. Iesu ia gwau: “Lauma be mauri ia havaraia, tauanina be namo ta ia havaraia lasi. Lau ese umui lau hamaoroa herevadia be lauma bona mauri.” (Ioane 6:63) “Tauanina be namo ta ia havaraia lasi,” unai dainai Dirava ena heduru ita abia be namo, kara dika ita halusia totona bona tanobada ena lauma ita dadaraia totona.
3, 4. (a) Mataganigani be dahaka, bona ‘hodahoda ena lohia’ ese iseda lalona edena bamona ia ania, kohu ita ura henia totona? (b) Dahaka dainai mataganigani tauna be kaivakuku tomadiho henia tauna bamona?
3 Stadi hereva ginigunana lalonai, ita ese inai tanobada ena “hodahoda” ena anina dikadia rua ita herevalaia—lebulebu karadia bona dabua bona tauanina karaia daladia kereredia. To ena anina momo idia noho. Hegeregere, inai tanobada ena “hodahoda” be mataganigani amo ia honu; taunimanima idia ura dikadika moni bona kohu do idia abia. ‘Hodahoda ena lohia’ ese inai tanobada ena kohu idia hoihoilaia taudia edia hereva amo taunimanima edia lalona ia ania vadaeni; unai dainai idia laloa bema edia kohu be momo lasi edia mauri be anina lasi. Inai dala amo tanobada ena “hodahoda” ese emu lalona do ia hakererea diba, bena do oi laloa unai gau be mai anina bada emu mauri lalonai. Vadaeni, inai mataganigani ‘hodahodana’ ese oi ia hakererea vadaeni a?
4 Bible ia gwau: “Heudahanai tauna bona matabodaga tauna bona kohu ura dikadika tauna be gabu lasi, Keriso bona Dirava edia Basileia lalonai. Kohu ura dikadika kara be hegeregere kaivakuku tomadiho henia kara bamona.” (Efeso 5:5) Mani inai oi laloa namonamo, mataganigani tauna be kaivakuku tomadiho henia tauna. Reana emu lalona dekenai oi gwau, ‘Momokani, lau be unai bamona do lau kerere lasi, lau be kaivakuku tomadiho henia tauna ai do lau lao lasi.’ To kaivakuku tomadiho henia karana be dahaka? Anina be gau idauna ta be Iehova bona ia tomadiho henia karana edia gabu dekenai ita atoa, bena unai gau ita laloa bada to Dirava bona ena hesiai gaukara ita laloa maragi, ani? Mataganigani taudia haida ese moni bona ena lalo-ani siahuna idia laloa bada, hegeregere idia tomadiho henia bamona. Bema oi ese motuka matamatana ta, eiava vidio kaset rekoda ta, eiava ma gau ta abia karana oi laloa bada to emu ahuna Iehova ena hesiai gaukara lalonai oi laloa maragi, unai ese ia hahedinaraia inai tanobada ena “hodahoda” ese oi ia hadikaia noho, ani? Kohu idauidau be emu kaivakuku hegeregeredia ai oi halaodia noho ani?
5. Edena dala amo inai tanobada ena “hodahoda” be moni bona kohu ura henia karana amo ia honudae?
5 Bema dala oi tahua noho haisikuli eiava iunivesiti dekenai diba do oi tahua totona, eiava bema moni gaukarana ta mai ena pei badana oi tahua noho, unai be moni momo bona kohu momo do oi abia totona, a? Haida edia palani, moni momo davaria haraga totona idia karaia, be oi ese oi ura henia a? Moni momo ura henia dikadika karana bona gavamani ese ia gwauraia takisi monina koikoilaia karana bona laki gadaralaia karadia ese inai tanobada ena “hodahoda” idia hahonua. Unai kara oi ura henia lasi be namo. Inai tanobada ena “hodahoda,” mataganigani amo ia honu gauna, idia dadaraia taudia be idia davaria, edia mauri durua gaudia korikoridia sibodia idia moalelaia bona Basileia gaudia idia tahua guna neganai, moale korikori idia davaria.—Mataio 6:25-34; 1 Ioane 2:15-17.
Malana Gaukaralaia Maoromaoro
6. Inai tanobada ena herevahereva karana ese ita Keristen taudia edena bamona ia hakererea diba?
6 Iseda herevahereva be edena bamona? Hereva mirodia, badu herevadia bona hereva koikoidia ese inai tanobada ena “hodahoda” idia hahonua. To nega haida Keristen kongregesen taudia haida danu ese hereva dikadia idia gwauraia. Hahediba tauna Iakobo ese ita ia hamaoroa, ia gwau: “Uduna tamona ese hanamoa hereva bona hadikaia hereva ia gwauraia noho. Lauegu varavara e, inai bamona kara ia vara be dika. Guri tamona dekena amo ranu ena mamina namo bona ranu ena mamina dika ia lohilohi daekau noho a?” (Iakobo 3:10, 11) Oi ese inai tanobada taudia edia hereva kereredia oi tohotohoa a? Keristen taudia bogaragidiai hereva namodia oi herevalaia, to idau gabu dekenai hereva idaudia oi gwauraia, a? Paulo ia gwau: “Hereva mirodia do umui gwauraia lasi, hereva namodia sibona. Vadaeni emui hereva idia kamonai taudia ese durua bona namo do idia davaria.” (Efeso 4:29) Gau badana be nega ibounai ita ese hereva maorodia bona goevadia ita gwauraia!
7. ‘Hereva koikoi ita hadokoa momokani bona hereva momokani do ita gwauraia’ anina be dahaka?
7 Danu, namona be ita naria namonamo, ita be nega ibounai hereva momokani do ita gwauraia. Iseda kerere hunia totona hereva bema ita mogea, unai be hereva koikoidia gwauraia karana bamona. Unai dainai namona be Paulo ena sisiba oi badinaia; ia gwau: “Hereva koikoi do umui hadokoa momokani. Umui ibounai ta ta dekenai hereva momokani do umui gwauraia, badina ita ibounai be Keriso ena tauanina tamona ena kahana taudia.”—Efeso 4:25; Hereva Lada-isidia 3:32.
8. (a) Tanobada taudia momo be edena bamona idia karaia, ta ese ia habadudia neganai? (b) Bema ta ese ita ia habadua, dahaka do ita karaia be namo?
8 Inai tanobada ena lauma ese ia havaraia karana ma ta be badu halasia haraga karana. Tanobada taudia momo idia boga-auka diba lasi; edia badu idia halasia haraga, bena gabeai sibodia edia kerere idia hamaragia toho. To Paulo ena sisiba be unai bamona lasi, badina be ia gwau: “Heai, dagedage, badu do umui koua. Hereva dika, laloa dika, bona samania koikoi hereva ibounai do umui hadokoa.” (Efeso 4:31) To ena be ita ese haheauka bona Dirava ena lauma ena huahua ma haida bema ita goadalaia toho to badu bema ia vara, be edena bamona? Paulo ia gwau: “Bema umui badu neganai, kara dika do umui karaia lasi. Bona dina do ia diho lasi neganai emui badu do umui haorea. Satani ena dala do umui kehoa lasi.” (Efeso 4:26, 27) Bema ta ese ita ia habadua, namona be unai badu ita haorea haraga, unai dina ia do ore lasi neganai. Bema lasi, lalo-dika ese iseda kudou lalodiai ia tubu matamaia, bena ita ragaia haraga diba lasi. Oi naria namonamo, inai tanobada ena badu ‘hodahodana’ do oi hadonoa garina!—Salamo 37:8.
9. Gaukara taudia momo edia lalohadai be dahaka, bona dahaka dainai sibona eda gaukara dalana ita tahua be namo?
9 Emu gaukara be edena bamona? Hari inai negai taunimanima momo be edia gaukara gabudia dekenai idia lahedo bona edia biagudia edia kohu idia henaoa. Oi ese unai “hodahoda” taina oi hadonoa vadaeni a? Edia lalohadai be, ‘iboudiai be unai bamona idia karaia’ dainai idia danu idia karaia be namo; oi bamodia dainai edia lalohadai oi abia dae a? Mani oi laloaboio lasi, ita Keristen taudia be iseda gaukara ita karaia dalana ese Iehova bona ena tomadiho momokanina ia hanamoa eiava ia hadikaia. Oi ura lasi ta ese hereva momokani do ia dadaraia badina be emu gaukara gabunai oi kara maoromaoro lasi dainai, ani? Paulo ia gwau: “Henaoa tauna be do ia henaoa lou lasi. To gaukara namona iena imana dekena amo do ia karaia, vadaeni ia ese ogogami taudia do ia durua diba.”—Efeso 4:28.
10. Moni gaukara ita karaia noho lalonai, edena bamona ita hahedinaraia diba inai tanobada ena “hodahoda” ese ita ia hakererea lasi?
10 Ena be hari inai negai hesiai taudia edia biagudia ese idia biagudia lasi aposetolo taudia edia nega lalonai idia karaia bamona, to namona be Keristen taudia ese Paulo ena hereva Efeso 6:5-8 dekenai idia laloa namonamo. Paulo ese unai hereva na Keristen hesiai taudia ia tore henidia, ia gwau: “Umui emui biaguna . . . do umui kamonai henia . . . Keriso dekenai umui gaukara bamona.” Unai dainai namona be Keristen taudia idia koikoi lasi, to edia moni gaukara idia karaia mai edia momokani ida eiava idia gwauhamatalaia gaudia o kohudia idia henia be namo. Bema ita gaukara ‘Lohiabada ena gaukara ita karaia bamona,’ do ita laloa maoromaoro bona inai tanobada ena lahedo ‘hodahodana’ ese ita do ia hakererea lasi.
Aniani, Inuinu, bona Moale Karadia
11. Gunaguna Iehova ena bese taudia haida ese tanobada taudia hegeregeredia idia aniani bona idia inuinu dainai, dahaka ia vara idia dekenai?
11 Tanobada ena aniani momo ania bona kekero muramura inua karana ese oi ia hakererea vadaeni a? Ena lalohadai be, “Laloa lasi, ita aniani bona ita inuinu, badina be kerukeru do ita mase.” (1 Korinto 15:32) Bona gunaguna amo ema bona hari unai lalohadai ese Dirava ena hesiai taudia haida ia hakereredia. Israel taudia edia kara mani oi laloa; tano gagaena dekenai idia noho neganai, nega ta “idia helai diho, idia aniani, uaina idia inua; bena idia toreisi idia gadara.” (Esodo 32:6) Unai “gadara” dainai lebulebu karadia idia karaia bona kaivakuku ta idia tomadiho henia, unai dainai Dirava ena badu ia siahu idia dekenai. Namona be ita be unai dala dekenai do ita raka lasi.—1 Petro 4:3-6.
12. Bema iseda aniani bona inuinu karadia be maoro momokani lasi, dahaka do ita karaia be namo?
12 Iehova ese aniani gaudia bona inuinu gaudia idauidau momo herea ita ia henia vadaeni, unai gau be mai edia mamina namodia bona mai edia kala namodia bona iseda tauanina idia hagoadaia; to ia ura unai gau do ita abia badabada lasi. Bible ese aniani momo karana bona inuinu kekero karana ia gwauraia dika. (Hereva Lada-isidia 23:20, 21) Unai dainai namona be oi be sibona dekenai oi henanadai mai emu momokani ida, oi gwau: Lauegu aniani bona inuinu karadia do lau hanamoa be namo a? Bema oiemu tauanina ena ura do oi biagua namonamo be namo, namona be unai oi lalo-pararalaia, bona Dirava oi noia, iena lauma amo oi do ia durua inai hekwakwanai oi hanaia totona, bona oiemu noinoi hegeregerena oi kara be namo. Paulo ia gwau: “Inuinu dekena amo do umui kekero lasi, inai be emui mauri do ia hadikaia. To Lauma Helaga dekena amo do umui honu.” (Efeso 5:18) Momokani, namona be Dirava ena lauma amo oi honu, bona inai tanobada ena mataganigani laumana oi badinaia lasi. “Umui aniani o umui inuinu, dahaka dahaka umui karaia neganai inai, gau ibounai do umui karaia Dirava hanamoa totona.” (1 Korinto 10:31) To bema unai kara dekenai oi hekwakwanai loulou, namona be tatau goadadia kongregesen lalonai edia heduru oi tahua.—Galatia 6:1; Iakobo 5:14, 15.
13. (a) Dahaka ese ia hahedinaraia Diabolo ese moale karadia momo ia hakereredia vadaeni? (b) Dahaka ita karaia be namo, inai tanobada ena lalohadai moale karadia dekenai ita abia lasi totona?
13 Inai tanobada ese gadara helulu, miusik, bona moale karadia idauidau ia goadalaia. Bema unai kara ese Bible ena taravatu idia utua lasi neganai, ita moalelaia be kerere lasi reana. To do ita hekwakwanailaia diba gauna be inai: Satana, “hodahoda ena siahu ena lohia,” ese moale karadia momo ia hakereredia vadaeni. (Efeso 2:2, NW ) Nega momo, lebulebu karadia idia abia isi, dagedage karadia idia gwauraia dika lasi, bona haida be koikoi o ala-ala amo idia kwalimu sivaraidia idia halasia. Unai gau ita raraia neganai, ita ese unai lalohadai ita abia dae hegeregere ita hadonoa bamona, bona edia poisini ese ita ia hadikaia. Danu, ena be moale karadia haida be Bible ese ia gwauraia dika lasi, to bema ita naria namonamo lasi ita be nega ibounai do ita tahua, bena iseda nega be hegeregere lasi lauma gaudia do ita tahua. Unai dainai namona be moale karadia ita abia hidi namonamo. Namona be nega haida oi laga-ani bona emu tauanina o lalona hanamoa karadia be unai nega lalonai oi karaia, to tanobada ena kara kereredia amo oi siri be namo. Herevana inai tanobada ena “hodahoda” ena bonana be ia namo eiava ia dika, ia be mai mirona bona mase ia havaraia diba!—Hereva Lada-isidia 11:19.
Bese Heagilaia Karana be Lai Dikana
14. Inai tanobada ena “hodahoda” ese edena dala ma ta amo ita ia hakererea diba?
14 Inai tanobada ena “hodahoda” ena anina ta be bese heagilaia karana. Haida ese edia lalohadai kererena idia abia isi, idia gwau bese haida ese bese oredia idia hereadia. Sibodia edia bese idia heagilaia taudia idia laloa sibodia edia tano ese tano oredia iboudiai ia hanaidia. Momokani, taunimanima momo be hisihisi idia ania, idia noho namonamo diba lasi bona idia ogogami, badina be ma haida ese sibodia edia namo idia tahua bona unai ogogami taudia idia lalo-dika henidia dainai. Unai dainai badu bona dagedage idia vara. Idia momo idia toreisi bona gavamani idia tuari henia, badina be idia laloa sibodia edia dala amo edia hekwakwanai do idia kokia diba. Bema ita naria namonamo lasi, reana ita danu be unai lalohadai do ita abia dae. Kara kereredia dainai hisihisi idia ania taudia bema ita itadia eiava unai kara dainai hisihisi bema ita ania, bena gavamani dalana idia haidaua gwauraia taudia edia hereva bema ita kamonai, reana iseda lalona do idia ania diba bena ita be politik amo do ita gini siri noho lasi, to kaha ta do ita badinaia matamaia. (Ioane 15:19) Bona kerere badana be inai: Reana do ita laloa namona be gwau-edeede karadia haida do ita durua, unai amo gavamani do ita fosia ena kara do ia haidaua totona.
15. Bible ia gwau dika ena davana ita karaia gwauraia neganai, dahaka ita karaia be namo?
15 Bema kongregesen taudia haida idia laloa idia ese idau bese taudia idia hereadia, unai ese kongregesen ia hamanokaia diba. (Kara 6:1-7 itaia.) Lalohadai maorona do ita abia bema inai sisiba do ita badinaia neganai: “Maino karaia daladia umui tahua dala idauidau ibounai dekenai, taunimanima danu mai maino danu do umui noho totona. Lauegu lalokau taudia e, dika ena davana do umui karaia lasi, davana be, Dirava sibona. Badina be Buka Helaga ia gwau, ‘Lohiabada ia gwau, “Dika ena davana be lau sibona ese do lau karaia.” ’ ” (Roma 12:18, 19) Bese iboudiai be taunimanima ginigunadia ruaosi amo idia vara, bona Dirava ese taunimanima edia toana ia laloa lasi, unai dainai Keristen kongregesen lalonai haida ese sibodia edia bese idia heagilaia be hegeregere lasi.—Kara 10:34, 35; 17:26; Roma 10:12; Efeso 4:1-3.
Mauri Havaraia ‘Hodahodana’ Hadonoa Noho
16. Dahaka ese ita ia naria, inai tanobada ena lauma ese ita do ia hakererea lasi totona?
16 Inai tanobada ena “hodahoda” ena anina badadia ita herevalaia vadaeni; inai tanobada ena lalohadai amo mase idia havaraia gaudia unai. Hari “hodahoda” ese ita ia koua hegege, bona ita ia doria; unai dainai bema ita be Dirava ena lauma amo ita honu lasi, hari “hodahoda” dikana be ita lalonai do ia aru vareai haraga. Ita koua totona, namona be gau goevadaedia bona maoromaorodia ita ura henidia bada, bona gau mirodia bona dikadia ita inai henidia bada. Iehova ena lauma helaga ese ita ia hakaua hegeregerena lalohadai maoromaorodia bema ita goadalaia, “hodahoda” maorona do ita hadonoa noho.—Roma 12:9; 2 Timoteo 1:7; Galatia 6:7, 8.
17 Emu lalona dekenai oi gwau lasi inai tanobada ena “hodahoda” mirona be mai ena bonana namona. Unai “hodahoda” ena lohia ia diba herea, emu lalona be edena bamona do ia ania bena kara dika havaraia karana ta do oi ura henia. (Iakobo 1:14, 15) “Kuku ania lasi” gabuna dekenai oi noho hanaihanai, Iehova ena lauma paradaisona lalonai. Inai tanobada ena “hodahoda” oi bonaia neganai, oi dadaraia. Ia amo oi raka siri, mase havaraia poisini amo oi raka siri hegeregerena. “Umui emui kara do umui naria namonamo. Aonega taudia bamona do umui noho, kavakava taudia bamona lasi. Harihari emui nega namona ia noho Dirava ena kara do umui karaia totona. Emui nega do umui haorea kava lasi. Badina hari nega be nega dikana. Unai dainai do umui kavakava lasi, to Lohiabada ena ura gaudia sibona do umui tahua.”—Efeso 5:15-17.
18. Tanobada goevana do idia noholaia taudia edia lalona be edena bamona?
18 Dirava ia ura iena hesiai gaukara do ita karaia bona kara maoromaoro do ita badinaia. Bema unai bamona ita karaia, mauri be iena nega matamatana lalonai do ita davaria, unai nega be ia kahirakahira momokani. Unai nega lalonai hodahoda do ita hadonoa neganai, iseda lalona do ia hagoadaia lou momokani! Unai neganai mase havaraia gaudia be lasi, mauri havaraia hodahodana sibona do ia noho. Hodahoda korikori be unai hegeregerena ai do ia lao, bona gau badana be inai, tanobada goevana do idia noholaia taudia edia lalohadai danu be unai hegeregerena ai do idia lao. Dirava do idia kamonai henia haraga mai edia lalo-manau ida. Unai neganai inai tanobada gunana ena “hodahoda,” Dirava gwau-edeede henia bona dadaraia karadia gagevagagevadia amo ia honu gauna, be do ia ore vaitani!—Apokalupo 21:5-8.
19. Daidia do idia roho mauri bena Iehova ena nega matamatana lalonai do idia noho?
19 Momokani, inai tanobada dikana bona idia hadikaia taudia be Aramagedono dekenai do ia haoredia neganai, do ita ura lasi ita be inai tanobada ena “hodahoda” idia hadonoa taudia bogaragidiai do ita noho. Tanobada gunana do ia ore bona ‘hodahoda ena lohia’ be guri dobu masemasena lalonai do idia negea diho neganai, iseda hekwarahi do ia ore! Iehova idia lalokau henia bona goeva bona maoromaoro idia ura henia noho taudia iboudiai be do idia roho mauri. Iehova ia ura do idia roho mauri, bona ena lauma amo do ia durudia. Mauri hanaihanai do ia henidia, tanobada goevana bona matamatana lalonai. Unai hahenamo do ita abia totona, namona be inai tanobada gunana ena mase havaraia ‘hodahodana’ ita hadonoa lasi be namo!
Edena Bamona Oi Haere?
◻ Mataganigani tauna be edena dala amo kaivakuku tomadiho henia tauna ai ia lao?
◻ Inai tanobada ena “hodahoda” ese emu hereva edena bamona ia hadikaia diba?
◻ Keristen gaukara taudia be moni gaukara idia karaia noho lalonai, dahaka lalohadai idia hahedinaraia be namo?
◻ Edena bamona oi naria namonamo diba, bena inai tanobada ena lalohadai aniani, inuinu, bona moale karadia dekenai ese oi do ia hakererea diba lasi?
◻ Keristen kongregesen taudia ese sibodia edia bese idia dahakalaia lasi be namo?
2. Dirava ena lauma ese ia havaraia gauna bona “inai tanobada ena lauma” ese ia havaraia gauna be edena bamona idia idau?
17. Bema mamina ita abia inai tanobada ena “hodahoda” be ita ia odaia henia, dahaka ita karaia haraga be namo?
[Picture on page 18]
Emu famili ena goada be hegeregere inai tanobada ena “hodahoda” do umui dadaraia a?
[Picture on page 19]
Bema ita gaukara ‘Lohiabada ena gaukara ita karaia bamona,’ inai tanobada ena laheho ‘hodahodana’ ese ita do ia hakererea lasi