“Dirava Ena Hereva be Ia Mauri Noho, bona Ia be mai Ena Siahu”
1, 2. (a) Dahaka ese Keristen ai idia lao taudia edia mauri ia haidaua? (b) Bible be edena bamona siahuna taunimanima edia mauri dekenai?
LAGANI 50 bamona, Iesu ia vara murinai, aposetolo Paulo be Roma ena Keristen kongregesen dekenai revareva ia siaia. Unai revareva lalonai, iena hereva badana be Keristen korikori ese edia mauri idia haidaua be namo. Ia gwau: “Inai tanobada taudia edia kara bamona do umui karaia lasi, to Dirava ese emui lalona do ia hagiroa, do idia matamata, bona idau momokani. Unai dekena amo Dirava ena ura be do umui diba momokani. Do umui diba edena kara be namo, edena kara Dirava ia ura henia, bona edena kara be goeva momokani.” (Roma 12:2) Dahaka ese Iesu murinai idia raka taudia edia mauri ia haidaua? Ia be Dirava ena Hereva, Bible, ena siahu.
2 Paulo ese ia hahedinaraia Bible be edena bamona ita ia veria diba, ia gwau: “Dirava ena hereva be ia mauri noho, bona ia be mai ena siahu. Ia be mai ena matana momokani. Ia ese kaia mai ena kahana ruaosi edia matana ia hanaia momokani. Ia ese tau ta ia gwadaia neganai unai tau ena lalona momokani lalonai ia vareai. Ia vareai ela bona lalona bona lauma ruaosi ia hapararaia. Bona ia ese iseda laloa bona iseda ura ibounai ia tahua diba.” (Heberu 4:12) Momokani, Bible be mai ena siahu bada taunimanima edia mauri ia haidaua totona ese ia hamomokania ia be taunimanima edia hereva sibona lasi.
3, 4. Keristen taudia edia kara be edena bamona idia idau?
3 Greek gado dekenai, unai hereva “hagiroa” Roma 12:2 dekenai be me·ta·mor·phoʹo. Ena anina be toana ia haidaua momokani, gaigaigaigai be kaubebe ai ia lao hegeregerena. Ena anina be ia idau momokani, unai dainai Bible ia gwau ia be tau matamatana bamona. Bible siri ma ta dekenai, ia gwau: “Mauri matamata umui atoa vadaeni. Inai mauri matamata be Dirava ese ia havaraia. Bona ia ese nega ibounai diba matamata ia henia noho ia lao bona Dirava ena toana momokani do umui abia.”—Kolose 3:9, 10.
4 Korinto kongregesen ia torea henia neganai, Paulo ese ia hahedinaraia aposetolo taudia edia nega lalonai edena bamona edia mauri idia haidaua vadaeni. Ia gwau: “Lebulebu taudia, kaivakuku idia tomadiho henia taudia, heudahanai taudia, eiava lebulebu hahine edia kara idia tohotohoa tatau, eiava tatau ese tatau danu hemarai karadia idia karaia taudia. Eiava henaoa taudia, mataganigani taudia, kekero taudia, edia hereva dekenai haida idia hadikaia taudia, eiava haida edia gau idia dadia taudia. Inai bamona taudia ta lasi be Dirava ena Basileia do ia davaria diba. Umui haida be guna unai bamona umui karaia. To Dirava ese umui emui kara dika ia huria vadaeni.” (1 Korinto 6:9-11) Oibe, sihari kava bona hepapahuahu taudia, henao taudia bona inuinu kekero taudia ese edia mauri idia haidaua bona idia be haheitalai namo Keristen taudia ai idia lao.
Hari Inai Negai edia Mauri Idia Haidaua Taudia
5, 6. Bible ena siahu be edena dala ai tau matamata ta ena mauri ia haidaua?
5 Hari inai negai danu, taunimanima be unai bamona edia mauri idia haidaua. Haheitalai ta be South America ena mero matamata ta. Ia be lagani 9 ia abia neganai ena tama bona sina idia mase. Ia tubu lalonai, ta ese ia hadibaia lasi bona iena kara ia dika momokani. Ia gwau: “Lau be lagani 18 lau abia neganai, lau be drag dikadia ania kava karana lau manadalaia vadaeni bona unai lau karaia totona lau henao. Lau henao dainai lau be dibura rumana dekenai lau lao vadaeni.” To, iena sinana maragi be Iehova ena Witness hahine ta, bona gabeai ia durua diba.
6 Unai tau matamata ia gwau: “Lauegu sinana maragi be lau dekenai Bible ia stadilaia, bona hua 7 murinai lau be drag dikadia ania kava karana lau rakatania diba.” Danu iena turadia gunadia ia rakatanidia bona Iehova ena Witness taudia dekenai turana matamatadia ia davaria. Ia gwau: “Unai turana matamatadia be lau dekenai Bible idia stadilaia, bena lau idia durua lau namo lau lao totona, bona Dirava ena hesiai gaukara karaia totona lauegu mauri lau gwauhamatalaia.” Oibe, guna unai tau be drag dikadia ania kava karana ia manadalaia, to hari ia be mai mauri goevana Keristen tauna ta ai ia lao. Edena dala ai iena mauri ia haidaua momokani diba? Bible ena siahu dainai.
7, 8. Bible ese kara dikadia ia hanaia dalana ena sivarai ta oi herevalaia.
7 Haheitalai ma ta be Europe ena diho kahana dekenai. Unuseniai, tau matamata ta ia hekwakwanai sibona ena kara dainai. Ia badu haraga mai dagedagena bona hanaihanai taunimanima dekenai ia heai. Ruma bese ena hepapahuahu ta lalonai, ia be iena tamana ia botaia, bona tamana ia moru tano dekenai! Gabeai, ia be Iehova ena Witness taudia ida Bible ia stadilaia bona Dirava ena taravatu, Roma bukana dekenai, ia kamonai: “Kara dika davana do umui karaia lasi. . . . Maino karaia daladia umui tahua dala idauidau ibounai dekenai, taunimanima danu mai maino danu do umui noho totona. Lauegu lalokau taudia e, dika ena davana do umui karaia lasi.”—Roma 12:17-19.
8 Unai siri ese hari tau ia durua bena ia diba ia manadalaia karadia be idia dika momokani. Ena diba Bible dekenai ia bada ia lao dainai, ena lalona ia hagoevaia noho, bona unai ese iena badu haraga karana ia koua diba. Nega ta, ia stadi sisina murinai, tau ta ia badu bona ia dekenai hereva dikadia ia gwauraia. Unai tau matamata be hanaihanai bamona badu mamina ia abia. Bena, ia ese ma mamina ta ia abia: hemarai mamina; bona unai ese ia durua iena badu ia koua totona. Ia ese iena dagedage karana ia biagua diba; unai be lauma helaga ena huahua badana ta. (Galatia 5:22, 23) Hari ia be idau momokani, ena kara ia matamata vadaeni, bona unai bamona ia vara Dirava ena Hereva be mai ena siahu dainai.
9. Paulo ena hereva hegeregerena, edena dala amo iseda mauri ia idau?
9 To Bible be edena dala ai unai siahu bada karana ia karaia? Kolose 3:10 dekenai, Paulo ia gwau, diba maoromaoro amo iseda kara ita karaia matamata diba. Unai diba maoromaoro be Bible lalonai ita davaria. To diba be edena dala ai taunimanima ia haidaua diba?
Diba Maoromaoro ena Gaukara
10, 11. (a) Bible ita stadilaia neganai, kara namodia bona kara dikadia dekenai dahaka ita diba? (b) Diba sibona ita abia lasi, to dahaka danu ita abia be namo iseda mauri ita haidaua totona?
10 Dala ginigunana be Bible ese ia hahedinaraia edena kara dikadia ita rakatania be namo. Unai be “hekokoroku matadia, koikoi malana, kerere lasi tauna ena rara bubua imadia; lalohadai dikadia ia laloa lalona, kara dika ia heau henia aedia; samani koikoi tauna, koikoi herevadia mo ia gwauraia, bona heiriheiri be tadikaka bogaragidiai ia havaraia tauna.” (Hereva Lada-isidia 6:16-19) Dala iharuana be Bible ese ia hahedinaraia edena kara ita habadaia be namo, unai be “lalokau, moale, maino, haheauka, bogahisihisi, kara maoromaoro, abidadama momokani kara, manau, tauanina ena ura koua karana.”—Galatia 5:22, 23.
11 Unai bamona diba maoromaoro ese kudou-maoro tauna ia durua sibona ena kara ia tahua totona bona ia itaia edena kara ia habadaia bona edena kara ia rakatania be namo. (Iakobo 1:25) To, unai be hamatamaia sibona. Diba sibona lasi, to namona be ia ura ia karaia, unai dainai do ia ura iena kara ia haidaua. Unai bamona ia vara totona namona be Bible ena diba maoromaoro ia abia.
Namo Ia Karaia Urana Ia Abia
12. Dirava ena kara ita diba neganai, edena dala ai unai ese ita ia durua ita idau totona?
12 Paulo ia gwau mauri matamata be “Dirava ese ia havaraia. . . . Dirava ena toana momokani” do ia abia. (Kolose 3:10) Unai dainai, namona be Keristen tauna ena kara toana be Dirava ena kara toana hegeregerena. (Efeso 5:1) Bible ena amo Dirava ese sibona ena kara ita dekenai ia hahedinaraia. Iena kara taunimanima dekenai ita itaia, hegeregere iena kara namodia, lalokau, hebogahisi, kara namo, bona kara maoromaoro. Unai bamona diba ese kudou maoro tauna ia veria Dirava ia lalokau henia totona, bona Dirava ese ia moalelaia tauna ai ia lao totona. (Mataio 22:37) Lalokau natudia bamona, ita ura iseda guba Tamana ita hamoalea, unai dainai iena kara ita tohotohoa, ena be ita be manoka, goevadae lasi taudia.—Efeso 5:1.
13. Dahaka diba ese ita ia hadibaia ‘kara maoromaoro ita ura henia bona taravatu utua kara ita inai henia’ totona?
13 Iseda ura namona ita habadaia totona namona be Bible ena diba ita abia bona kara namo bona kara dika edia dokona ita ia hadibaia. (Salamo 14:1-5; 15:1-5; 18:20, 24) Ita diba David ese Dirava ia badinaia dainai bona kara maoromaoro ia ura henia dainai, ia be hahenamo ia abia, to sibona ena ura ia biagua lasi neganai, hisihisi ia davaria. Ita itaia dahaka ia vara Solomon ia buruka neganai, iena kara namodia ia hadikaia. Iosia bona Hesekia edia kara maoro ita itaia, bona Ahab ena manoka bona Manase ena hekokoroku Dirava dadaraia kara ena dika ita itaia. (Galatia 6:7) Unai dainai ita be ‘kara maoromaoro ita ura henia bona taravatu utua kara ita inai henia.’—Heberu 1:9; Salamo 45:7; 97:10.
14. Iehova ena ura tanobada dekenai bona idia noholaia taudia dekenai be dahaka?
14 Dirava ena ura dekenai diba maoromaoro ita abia neganai iseda ura namo ita habadaia diba. Unai diba ese ‘iseda lalona ia veria siahuna’ ia hagoadaia diba, unai siahu ese iseda lalohadai bona kara ia veria diba. (Efeso 4:23, 24) Bible ita stadilaia neganai, ita diba Iehova be kara dika do ia haheaukalaia hanaihanai lasi. Nega kahirakahira, ia ese hari tanobada dikana do ia hadikaia ore, bona ‘guba matamata bona tanobada matamata mai ena kara maoromaoro’ do ia havaraia. (2 Petero 3:8-10, 13) Daidia be hari tanobada matamata dekenai do idia noho? “Kara maoromaoro taudia be tanobada do idia noholaia, bona kerere lasi taudia be ia dekenai do idia noho. To kara dika taudia be tanobada amo do idia utudia oho, bona kerere taudia be tanobada amo do idia ragadia oho.”—Hereva Lada-isidia 2:21, 22.
15. Bema Bible ena hereva Iehova ena ura dekenai ita abia dae momokani, ita be edena bamona do ita karaia?
15 Bema unai gwauhamata ita abia dae momokani, iseda lalohadai dalana do ia idau. Aposetolo Petro be kara dika ena dokona ia perovetalaia murinai, ia gwau: “Vadaeni, bema inai gau ibounai unai bamona do idia ore, umui be edena bamona do umui noho? Umui emui kara ibounai do idia helaga be namo, bona Dirava do umui badinaia namonamo. Ma Dirava ena Dina do umui naria noho, bona do ia ginidae haraga totona do umui gaukara goada noho.” (2 Petero 3:11, 12) Ita ura bada kara dika taudia idia hadikaia ore murinai, ita be kara maoro taudia danu ita noho, unai dainai namona be iseda mauri ita haidaua.
16. Tanobada matamata dekenai, edena bamona taudia do idia noho diba lasi, bona unai diba dainai ita be edena bamona?
16 Apokalupo bukana ese kara maoromaoro taudia ia gwauhamata henidia, ia gwau tanobada ena dokona murinai, “[Dirava] ese matana ranu ibounai edia matana dekena amo do ia dahua. Mase bona lalohisihisi, bona taitai, bona hisihisi be do idia ore momokani. Badina be gau gunadia be idia ore vadaeni.” To sisiba ia henia, ia gwau: “Gari taudia, abidadama lasi taudia, kara bodaga taudia, taunimanima idia alaia taudia, lebulebu taudia, meamea taudia, kaivakuku idia tomadiho henia taudia, bona koikoi taudia ibounai” be do ia dadaraidia. (Apokalupo 21:4, 8) Unai dainai, iena tanobada matamata lalonai Dirava ese do ia dadaraia karadia ita rakatanidia be aonega dalana!
Heduru Ita Abia
17. Bible ena sisiba be edena bamona heduruna ita tahua be namo?
17 To, taunimanima idia manoka, bona ena be idia ura idia idau bona idia be diba idia abia, to ma gau ta danu idia abia be namo bena do idia idau diba. Namona be ta ese ia durudia, bona Bible ese ia hahedinaraia edeseniai ita lao unai heduru ita davaria totona. Hegeregere ia gwau: “Aonega taudia ida ia raka tauna be do ia aonega, to kavakava taudia ia bamodia tauna ese dika do ia davaria.” (Hereva Lada-isidia 13:20) Unai hegeregerena, bema ita be ita ura ita hahedinaraia karadia idia karaia taudia ita bamodia, unai ese ita ia durua idia bamona taudia ai ita lao totona.—Genese 6:9; Hereva Lada-isidia 2:20; 1 Korinto 15:33.
18, 19. Dirava ena lauma helaga ena siahu be iseda darana bona kudouna dekenai ita mamia totona, dahaka ita karaia be namo?
18 Ma danu, Iehova be iena lauma helaga amo heduru ia henia—unai lauma helaga amo ia be gunaguna hoa karadia ia karaia. Kara namodia, hegeregere “lalokau, moale, maino, haheauka, bogahisihisi, kara maoromaoro, abidadama momokani kara, manau, tauanina ena ura koua karana” idia gwauraia ‘lauma helaga ena huahua.’ (Galatia 5:22, 23) Edena dala ai lauma helaga ena heduru ita abia diba? Bible be lauma helaga ena siahu amo idia torea dainai, ita duahia neganai eiava ma haida danu ita herevalaia hebou neganai, iseda darana bona kudou ese lauma helaga ena siahu ia abia diba. (2 Timoteo 3:16) Momokani, Iesu ia gwauhamata ma haida dekenai iseda helaro ita herevalaia neganai, ita be unai lauma helaga ena mamina ita abia momokani.—Mataio 10:18-20.
19 Ma danu, Bible ena hahegani be: “Guriguri do umui goadalaia nega ibounai.” (Roma 12:12) Guriguri amo, Iehova ita hereva henia, ita hanamoa, ita tanikiu henia, bona iena heduru ita noia. Bema ita noia ita ia durua kara dikana ta ita negea totona, hegeregere badu, gwau-edeede karana, naria diba lasi karana, eiava hekokoroku, bema ita hekwarahi Dirava ena lauma ese ita do ia durua iseda guriguri hegeregerena do ita karaia totona.—Ioane 14:13, 14; Iakobo 1:5; 1 Ioane 5:14.
20. Badina be dahaka Keristen taudia idia hekwarahi noho be namo mauri matamatana idia karaia totona?
20 Paulo be bapatiso, horoa Keristen kongregesen taudia dekenai ia torea: “Emui lalona do [umui] hagiroa.” (Roma 1:7; 12:2) Bona gunaguna Greek gado dekenai, ia gaukaralaia herevana ena anina be unai kara ia lao noho. Anina be Bible ena amo diba maoromaoro ita abia neganai, iseda kara ita haidaua noho. Hari inai negai—Paulo ena negai Keristen taudia hegeregeredia—tanobada dikana dekenai ita noho. Bona ita—idia hegeregeredia—be goevadae lasi, bona nega momo ita kerere. (Genese 8:21) Unai dainai, ita hekwarahi noho iseda kara gunadia, ita sibona ita laloa momo karadia unai, ita negea totona, idia ese idia karaia bamona. Gunaguna Keristen taudia idia kwalimu dainai unai negai taudia edia kara amo idia idau momokani. Hari inai negai idia noho Keristen taudia be unai bamona danu.
“Iehova ese Ia Hadibadia” Taudia
21. Hari inai dina gabedia lalonai, dahaka peroveta hereva haida be Dirava ena taunimanima dekenai idia guguru?
21 Momokani, hari inai negai Dirava ena lauma helaga be taunimanima ta ta dekenai ia gaukara sibona lasi, to Keristen milion momo oreana ta dekenai ia gaukara danu. Isaia ena peroveta hereva be unai orea dekenai ia guguru, ia gwau: “Bona taunimanima hutuma idia lao bona idia gwau: ‘Umui taunimanima e, umui mai, Iehova ena ororo dekenai do ita daekau, Iakobo ena Dirava ena dubu ai; bona ia ese ena kara ita do ia hadibaia, bona ita be ena dala dekenai do ita raka.’ ” (Isaia 2:3) Isaia ena peroveta hereva ma ta be idia dekenai ia guguru danu, ia gwau: “Oiemu natudia memerodia iboudiai be Iehova ese do ia hadibadia, bona oiemu natudia memerodia edia maino do ia bada.” (Isaia 54:13) Iehova ese ia hadibadia dainai maino idia moalelaia taudia be daidia?
22. (a) Hari inai negai Iehova ese daidia ia hadibaia? (b) Murimuri taudia danu idia diba Iehova ena Witness taudia be idau ena haheitalai haida oi gwauraia?
22 Inai revareva kahana ta New Haven Register, North America niuspepa dekenai, oi kamonai, ia gwau: “Ena be edia haroro gaukara ese oi ia habadua, lau ia habadua hegeregerena, to edia gaukara goadagoada bona edia kara namona oi matauraia, badina idia be taunimanima edia kara ena haheitalai namona, bona mauri namona idai dogoatao.” Torea tauna be daidia ia herevalaidia? Idia be Herald, Buenos Aires, Argentina ena niuspepa ese ia herevalaidia taudia. Ia gwau: “Iehova ena Witness taudia be lagani momo ai idia hamomokania idia be gaukara goadagoada, laloa namonamo, moni negea kava lasi, Dirava gari henia taudia.” Italy niuspepa La Stampa ese Iehova ena Witness taudia ia herevalaidia danu, ia gwau: “Idia be takisi moni henia totona idia koikoi lasi eiava sibodia edia gau totona taravatu idia utua lasi. Idia be edia mauri ‘dinadia iboudiai’ edia dekena taudia idia lalokau henidia, idia ura lasi dagi badadia ena siahu idia dogoatao bona dagedage karadia dekenai idia vareai lasi bona sibodia edia kara be momokani.”
23. Badina be dahaka Iehova ena Witness taudia edia orea ia idau?
23 Badina be dahaka Iehova ena Witness orea taudia edia kara —gunaguna Keristen taudia hegeregeredia—be idau momokani taunimanima iboudiai edia kara amo? Kara momo dekenai, idia be taunimanima iboudiai hegeregeredia. Taunimanima iboudiai hegeregeredia, tauanina manokadia idia abia, moni ena hekwarahi idia abia, bona mauri durua gaudia danu idia tahua. To, tanobada oreana tamona hegeregerena, Dirava ena Hereva be mai siahu Iehova ena Witness taudia edia mauri lalonai. Tanobada ibounai Keristen tadikaka ena orea ese ia hamomokania Bible be Dirava ena Hereva.—Salamo 133:1.
Bible be Dirava ena Lauma Helaga amo Ia Torea
24. Taunimanima ma momo ese dahaka idia karaia totona ita guriguri?
24 Inai sivarai rua dekenai, ita be dala rua dekenai ita hamomokania Bible be Dirava ena Hereva, taunimanima edia hereva lasi. Taunimanima be Bible ena aonega herevana, ena siahu taunimanima edia mauri haidaua totona, eiava ena kara idau ma haida idia laloa neganai, kudou-maoro taudia idia diba momokani Bible be Dirava ena Lauma Helaga amo ia torea. Ita be Keristen taudia dainai, ita guriguri ma taunimanima momo danu be unai hereva momokani do idia diba. Bena idia danu be salamo torea tauna ena hereva moaledia do idia gwauraia diba: “Mani oi itaia oiemu hahegani lau lalokau henidia. Iehova e, oiemu lalokau hebogahisi amo lau oi hamaurigu. Oiemu hereva ena anina be momokani, bona oiemu hahemaoro maoromaorodia iboudiai dohore idia noho ela bona gwauraia lasi neganai.”—Salamo 119:159, 160.
Oi Laloatao, A?
◻ Bible ena siahu Keristen korikori taudia dekenai be dahaka?
◻ Diba maoromaoro be edena dala ai ita ia durua iseda kara ita haidaua totona?
◻ Bible be edena dala ai ita ia durua ita ura kara namodia ita habadaia bona kara dikadia ita karaia lasi totona?
◻ Dirava ena kara ita hahedinaraia totona dahaka heduru ia noho?
◻ Iehova ena taunimanima ita itaia neganai, dahaka ese ia hamomokania Bible be Dirava ena lauma helaga amo ia torea?
[Picture on page 18]
Solomon ia buruka neganai, iena abidadama ia rakatania bona dika ia davaria dainai, namona be unai ese ita ia hamarerea kara maoromaoro ita ura henia bona taravatu utua kara ita inai henia totona
[Picture on page 20]
Bema Iehova ena heduru ita noia, kara dikadia hanaia karana dekenai iena lauma helaga ese ita do ia durua