Mauri Davana Henia Karana Taunimanima Iboudiai Hamauridia Totona
MARCH 31, 1970 ai, Japan, Fuji Ororona kahirakahira dekenai, dagedage taudia ese ia heau lao peleini badana ta idia henaoa. Japanese Red Army Faction oreana taudia 9 ese unai peleini ena gaukara taudia bona idia guia taudia 120 idia dogodia tao, bona idia gwau bema unai peleini do idia taria lao North Korea dekenai dika ta do ia vara lasi.
Unai peleini be Seoul, Republic of Korea, dekenai ia diho neganai, Japan ena vais-minista, laolao karana biagua tauna, Shinjiro Yamamura, ia gwau ena be ia mase diba to do ia lao idia dogodia tao taudia ia durudia toho totona. Dagedage taudia ese ia idia dogoatao ia be edia roho mauri dalana dainai, bena peleini dekenai idia gui taudia iboudiai idia hamaorodia peleini amo do idia raka siri, to peleini ena kapitan bona idia durua taudia idia dogodia tao. Murinai peleini be ia roho lao Pyongyang dekenai, bona unai dagedage taudia be sibodia idia henia North Korea ena gavamani taudia dekenai. Mista Yamamura bona peleini taria tauna be dika ta idia davaria lasi, bona gabeai idia giroa lao Japan dekenai.
Unai sivarai lalonai, tau ta ia ura sibona ena mauri ia henia idia dogoatao taudia 120 bona ma haida do idia roho mauri totona. Unai sivarai ese ita ia durua, badina ia hahedinaraia tau ta be mauri davana ia henia diba taunimanima momo ia hamauridia totona. To Bible ena hahediba mauri davana henia karana dekenai ena anina ita diba namonamo totona, namona be unai hereva ita tahua namonamo.
Gau ta be kara dika ia vara ena badina do ita tahua. Bible ia gwau: “Tau tamona dekena amo kara dika ia vareai mai tanobada dekenai, bona iena kara dika ese mase ia mailaia. Unai dainai mase be taunimanima ibounai ese idia abia, badina be ibounai be mai edia kara dika.” (Roma 5:12) Edena bamona ia vara? Unai siri ia gwauraia tauna be Adam, ia vara tau ginigunana unai. Ia vara dalana bona Dirava ena taravatu ia dadaraia ena badina oi duahia diba. Unai sivarai be Genese ena karoa ginigunadia toi dekenai ia noho.
Genese ia gwauraia sivaraina lalonai ia hahedinaraia Adam ia kara dika neganai, itaia diba lasi kerere havaraia aneruna ia noho. Unai kerere havaraia aneruna be siahu bada abia karana ia mataganigani henia, ia ura Adam bona do ia abia natudia do ia biagudia. Unai kerere havaraia aneruna be Satana Diabolo. Ena ladana ma ta be “idaunegai gaigaina,” badina ia ese gaigai ia gaukaralaia Adam be kara dika dekenai do ia hakaua lao totona. (Apokalupo 12:9) Gau ibounai Havaraia Diravana ese taunimanima ia lalokau henidia, bona ia ese Adam ia hamaoroa namona be Iena hereva, dahaka be namo bona dahaka be dika, do ia abia dae, to unai gaigai ese Adam ena adavana Eva ia koia, bena Dirava ena hereva ia gwau-edeede henia. Murinai ia ese ena tau ia doria do ia gwau-edeede totona. Unai dala amo, Adam ese ia hahedinaraia ia ura Dirava ena amo ia siri, bona mai ena ura dainai ia kara dika, bena ena natudia dekenai unai mauri dikana ia henia hanai.
Unai kara dainai hisihisi mamina ita do abia noho. Dahaka dainai? Badina taunimanima ia Havaraia Diravana be mai ena maoro danu ia gwau, bema Adam bona Eva be mai edia ura danu gwau-edeede dalana idia abia hidi, mase do idia davaria. Vadaeni, ia kara dika neganai, Adam ese taunimanima iboudiai be kara dika bona mase edia igui hesiai dekenai ia atodia.—Genese 2:17; 3:1-7.
Dahaka ese taunimanima be unai kara dika dekena amo do ia ruhaia diba? Iesu Keriso be tanobada dekenai ia diho mai “iena mauri do ia henia, taunimanima ibounai hamauria totona,” bona unai ese taunimanima edia ruhaia dalana ia kehoa.—Mataio 20:28.
Hoia Lou bona Ruhaia Karana
Bible ese ia hahedinaraia taunimanima hamauria dalana ena kahana be rua: (1) hoia lou bona (2) ruhaia karana. Unai Greek hereva (lyʹtron) idia hahanaia “mauri davana henia,” bona unai dekenai Bible ena hereva ia tahua tauna ta, Albert Barnes ia torea ia gwau: “Unai hereva mauri davana henia ena anina be idia abia mauri taudia ruhaia totona davana idia henia. Tuari lalonai, idia abia mauri taudia ruhaia totona unai moni idia henia be mauri davana henia karana; unai be edia ruhaia dalana. Vadaeni, bema gau ta ese tau ta ia ruhaia panisia, hisihisi, eiava kara dika dekena amo, idia gwau unai be mauri davana henia karana.”
Oibe, “gau ta ese tau ta ia ruhaia” neganai, unai hereva lyʹtron idia gaukaralaia be maoro. Unai Greek hereva ena anina be kara ta eiava dala ta amo taunimanima ruhaia karana.a
Aposetolo Paulo be unai bamona herevana ta, an·tiʹly·tron, ia gaukaralaia unai mai anina bada mauri davana henia karana ia hahedinaraia totona. Timoteo Ginigunana 2:6 dekenai, ia torea ia gwau “[Iesu] sibona ese iena mauri ia henia, taunimanima ibounai hamauria totona.” Unai siri ia herevalaia neganai, Parkhurst ese ia torea buka Greek and English Lexicon to the New Testament lalonai, ia gwau: “Ia hahedinaraia davana idia henia idia inai henia taudia dekenai idia abia mauri taudia hamauria totona; bona unai bamona davana henia karana, be tau ta ena mauri ia henia ma ta do ia hamauria totona.” Vadaeni, hereva badana be inai, Iehova ena hahemaoro maoromaoro hegeregerena, davana henia karana be ia maoro. Dahaka dainai ita gwau Iesu ese mauri davana ia henia neganai ia ese “iena mauri ia henia” haida ia davalaia totona?
Mauri Davana Henia Karana
Adam ese taunimanima iboudiai, ita danu, be kara dika bona mase lalonai ia hakaua. Ia abia davana, eiava ia abia hahemaorona, be iena mauri hanaihanai goevadaena ia haboioa. Mauri goevadaena abia lou totona, ma tau ta ese ena mauri goevadaena—mauri davana henia karana unai—do ia henia. To, taunimanima iboudiai be idia goevadae lasi, bona idia ta be hegeregere lasi ena mauri ia henia totona. (Iobu 14:4; Salamo 51:5) To, iena aonega dekenai, Dirava ese dala ia kehoa taunimanima do ia hamauridia totona. Ia ese ena vara guna Natuna ena mauri goevadaena be guba amo ia abia diho bona rami hebou kekenina ena bogana lalonai ia atoa, bena tanobada dekenai ia vara neganai ia be tau goevadaena. (Luka 1:30-38; Ioane 3:16-18) Iesu be rami hebou kekenina amo ia vara ena hahediba herevana be tomadiho havaraia tauna ena ladana habadaia sivaraina lasi. To, ia hahedinaraia unai be dala namona Dirava be mauri davana henia karana ena dala ia kehoa totona.
Taunimanima do ia hamauridia totona, Iesu be tanobada dekenai ia noho ena nega ibounai dekenai mauri ena kara goeva do ia badinaia. Ia be unai bamona ia karaia. Bena murinai ia mase, ena mauri ia bouboulaia. Unai dala amo, Iesu ese mauri davana henia karana ia karaia, ia ese ena mauri goevadaena ia henia taunimanima ia hamauridia totona. (1 Petero 1:19) Unai dainai ita gwau diba “tau tamona ese taunimanima ibounai dainai ia mase.” (2 Korinto 5:14) Oibe, “taunimanima ibounai Adam dainai idia mase vadaeni, unai bamona danu Keriso idia abidadama henia dainai ibounai do idia mauri.”—1 Korinto 15:22.
Tau Tamona Taunimanima Iboudiai Hamauridia Totona
Ai kikilaia vadaeni peleini idia henaoa ena sivarai lalonai, ena be idia be taga bada taudia, to idia be unai dagedage taudia dekena amo sibodia idia ruhaia diba lasi. Peleini murimuri kahana amo tau ta ese idia ia durua be gau badana, unai tau be dagedage taudia edia hereva ia badinaia neganai ia ese peleini dekenai idia noho taudia ia ruhadia diba. Unai kara hegeregerena, hereva badinaia karana amo tau ta be mauri davana ia henia diba taunimanima do ia hamauridia totona. Salamo torea tauna ia gwau: “Edia . . . moni dekenai idia heagi taudia iboudiai, idia ta ese ena tadikaka ia hoia lou diba lasi, eiava ena mauri davana be Dirava dekenai ia henia diba lasi; (badina be edia mauri ena davana be bada herea dainai ia karaia diba davana do ia hegeregere lasi ela bona hanaihanai).” (Salamo 49:6-8) Oibe, tau ta ese taunimanima ia durudia be gau badana. Bema tau ta be Dirava ena hahemaoro maoromaoro karana ia badinaia iena mauri davana henia karana be ia hegeregere taunimanima iboudiai ia hamauridia totona. Taunimanima iboudiai amo, Iesu Keriso sibona be ia goevadae bona ia hegeregere Dirava ena taravatu mauri davana henia karana dekenai ia badinaia totona.
Iehova Dirava ese dala ia kehoa Iesu Keriso ena mauri davana ia henia totona, bona unai dala amo ia ese taunimanima ia hamauridia. To Dirava be unai mo sibona ia karaia lasi. Ia ese Satana Diabolo dekenai hahemaoro ena davana dikana ia henia; ia ese taunimanima be kara dika dekenai ia hakaudia lao dainai, do ia mase. (Apokalupo 12:7-9) Kahirakahira Iehova ese unai kerere bada aneruna be do ia koua bona ena hahemaoro herevana ia dekenai do ia guguru, “lahi bona salifa gohuna lalonai Dirava ese [do] ia negea diho,” unai ese mase ela bona hanaihanai ia laulaulaia. (Apokalupo 20:1-3, 7-10, 14) Unai lauma dikana do ia noho lasi neganai, bona mauri davana henia karana ena siahu do ia gaukara neganai, taunimanima do idia moale badina be kara dika bona mase dekena amo Dirava ese idia do ia ruhaia, to unai sibona lasi, Satana ena siahu be idia dekenai do ia noho lasi danu. Idia ese ruhaia mauri namona do idia abia bona Keriso ia henia mauri davana ena siahu do ia gaukara bada neganai, abidadama taudia iboudiai be sisina sisina goevadae taudia ai do idia lao.
Mauri Davana Henia Karana bona Oi
Asia dekenai taunimanima momo be Iesu Keriso ia henia mauri davana ena sivarai idia kamonai henia neganai, idia be Dirava ena kara dainai idia moale. Idia ta be Kazuo. Iena mauri lalonai ia laloa bada gauna be ia kekero, penipeni ena muramura ia bonaia karana amo. Unai bamona ia kekero bona motuka ia taria neganai, hanaihanai ena motuka ia hadikadia. Iena turadia toi be unai kara amo edia tauanina idia hadikaia murinai, sibodia idia hamasea. Kazuo be sibona ia hamasea toho danu. Gabeai, ia ese Bible ia stadilaia hamatamaia. Ia kamonai hereva momokanina ese ena kudouna ia hamarerea dainai ia laloa namona be ena mauri do ia hagoevaia. Ia hekwarahi bada ena tauanina ia hadikaia penipeni muramura bonaia karana ia rakatania totona; unai kara dekenai ia moru loulou. Ia hekwarahi bada badina ena be ia ura ia kara maoromaoro, to ena tauanina ena ura dikana ese ia veria. Ia moale badina Iesu Keriso ese iena mauri ia henia boubou gauna bamona, bona unai dainai ia ese Dirava ia guriguri henia diba iena kerere ia gwauatao totona! Guriguri dekena amo bona ena Keristen turadia edia heduru amo, Kazuo ese ia manadalaia kara dikana ia rakatania diba, bona hari iena lalona ena mamina be ia namo bona mai moale danu Iehova ena hesiai gaukara ia karaia.
Inai magasin ena sivarai gunana ena hamatamaia herevana dekenai Chisako oi laloatao, a? Ia ese Bible ia stadilaia neganai, ia danu ia lalo-parara mauri davana henia karana be lalokau karana. Dirava ese iena Natuna ia henia taunimanima be kara dika dekena amo do ia hamauridia totona ia diba neganai ia hebogahisi bada. Chisako ese Iehova dekenai ena mauri ia gwauhamatalaia. Hari, ena be iena mauri laganidia be 77, to hua ta ta iboudiai hora 90 bamona ia negea Iehova ese ia hahedinaraia lalokau bona hebogahisi karadia taunimanima dekenai ia harorolaia totona.
Namona be mauri davana henia karana oi laloa bada danu. Unai kara dainai, Dirava ese taunimanima edia ruhaia mauri namona korikorina ena dala ia kehoa—kara dika bona mase amo idia do ia ruhaia. Iesu Keriso ese ena mauri davana ia henia karana idia abia dae taudia be tanobada paradaisona dekenai do idia noho diba ela bona hanaihanai. Mani emu kara, Iehova ena Witness taudia oi tahudia bona oi sibona do oi lalo-parara, mauri davana henia lalokau karana ese edena bamona kara dika bona mase dekena amo oi do ia ruhaia diba.
[Footnotes]
a Heberu Revarevadia lalonai, pa·dhahʹ bona unai bamona herevadia idia hahanaia “hoia lou” eiava “hoia lou davana,” bona unai ese ruhaia dalana ia hahedinaraia.—Deuteronomi 9:26.
[Picture Credit Line on page 5]
Courtesy of the Mainichi Shimbun