Burukadia Naridia Karana Hekwarahi bona Davana Namodia
SHINETSU be Keristen haroro tauna; ena gaukara ia moalelaia bada. Ia mai ena adavana bona ena rava-bada hahinena ida idia noho hebou. Iehova ena Witness taudia edia kongregesen maragina ta ida Baibel ena hereva be taunimanima idia hadibalaidia. Bena dina ta Shinetsu idia noia, sekit naria gaukarana do ia karaia mai ena adavana ida. Ia ura unai gaukara do ia karaia, to daika ese ena ravana do ia naria?
Ruma bese momo ese unai hekwarahi do idia davaria—edia tamadia sinadia burukadia naridia namonamo dalana do idia hekwarahilaia. Eda tama sina idia goada neganai, unai ita laloa momo lasi. To, reana gau maragidia haida ese idia hahedinaraia idia buruka idia lao, hegeregere, varo be nila ai idia toia vareai toho neganai edia imadia idia heudeheude, eiava gau ta idia tahua neganai, idia atoa gabuna be idia laloaboio. Aksiden o gorere idia davaria neganai, ita diba do ita durudia be namo.
Tano haida ai, buruka taudia mai adavadia bema idia goada sisina, idia ura sibodia edia ruma ai do idia noho, idia ura lasi edia natudia ida do idia noho. Tano ma haida, hegeregere Japan bona Africa ai, vaia burukadia be edia natudia ida idia noho. Bema burukana ta be ena mahuta patana ia rakatania diba lasi, unai be mai anina bada ia enai. Japan ai, edia lagani be 64 idia hanaia bona edia mahuta patadia idia rakatanidia diba lasi taudia 240,000 bamona be edia natudia ese idia naridia.
Kara Maorona bona Baibel ena Hahegani
Ena be hari inai negai taunimanima momo ese ‘idia edia ura sibona idia tahua’ bona ‘lalokau idia diba lasi,’ to burukadia ita durudia be kara maorona bona Baibel ena hahegani hegeregerena. (2 Timoteo 3:1-5) Tomiko ia laloa iena sinana burukana mai ena Parkinson gorerena ia naria be maoro; ia gwau: “Lagani 20 lalodiai ia ese lau ia naria. Hari lau ura ia do lau naria.” Aonega tauna King Solomon ia gwau: “Emu tamana, oi ia havaraia tauna, oi kamonai henia, bona emu sinana oi dadaraia lasi ia buruka dainai.”—Hereva Lada-isidia 23:22.
Ena be Keristen tauna ta ena tamana o sinana ena tomadiho be idau eiava ia ese ena tomadiho ia badulaia, to unai ese Baibel ena hahegani ia kokia lasi. Aposetolo Paulo ia gwau: “Bema tau ta ese iena varavara ia naria lasi, o iena ruma taudia ia ubua lasi neganai ia ese iena abidadama Keriso dekenai ia negea vadaeni. Iena dika ese ekalesia lasi murimuri tauna ena dika ia hanaia vadaeni.” (1 Timoteo 5:8) Iesu ese dala maorona ia hahedinaraia; ena mase be kahirakahira neganai, ta ese ena sinana do ia naria dalana ia karaia.—Ioane 19:26, 27.
Hekwakwanai Hanaidia Dalana
Bema lagani momo lalodiai famili taudia idia parara bena unai murinai idia noho hebou, idia iboudiai ese edia lalohadai bona edia kara momo do idia haidaudia be namo. Lalokau, haheauka, bona hebogahisi ese do ia durudia, unai do idia karaia totona. Bema ta mai ena ruma bese be ena tamana sinana edia ruma dekenai idia hanai bona unuseniai idia noho, edia noho do ia idau. Reana moni gaukarana matamatana do ia abia, iena natudia be sikuli idauna ta do idia lao, bona ena hahine ena gaukara ruma ai do ia bada ia lao danu.
Iena tamana sinana ese unai noho idauna do idia manadalaia be auka danu. Reana guna idia noho regerege lasi mai edia ura-kwalimu ida, to edia tubudia edia regerege do ia bada. Vaia sibodia edia lalodia idia hadaidia dainai, bema edia natudia o tubudia ese do idia biagudia toho, reana do idia badu. Tama sina haida ese edia ruma badinai ruma ma ta idia haginia sibodia edia, eiava edia ruma idia habadaia bena daiutu haida idia noholaidia bona edia natudia ese daiutu haida idia noholaidia. Unai dala amo idia iboudiai be sibodia edia ura hegeregeredia idia noho diba.
Bema ruma ia maragi, reana gau momo do idia haidaudia, do idia noho hebou totona. Hahine ta ia gwau daiutu ta be edia tubuna hahinena totona idia hegaegaelaia neganai, edia ruma ena kohu momo be edia kekeni hani edia daiutu lalodiai idia atodia dainai idia lalohisihisi. To, bema iboudiai idia diba gau haida do idia haidaudia be namo, bona Baibel ena sisiba, “lalokau be sibona ena gau ia tahua lasi,” bema idia laloatao, unai hekwakwanai momo do idia hanaidia diba.—1 Korinto 13:5.
Ura-Kwalimu Ia Boio
Bema Keristen hahinena ta ena adavana ese ena tomadiho dalana ia abia dae lasi bona idia be tau ena tamana sinana ida idia noho hebou, reana hekwakwanai badana ta do ia vara. Ruma bese naria gaukarana dainai reana hahine be dala lasi ena tomadiho gaukarana do ia karaia. Setsuko ia gwau: “Egu adavana ena sinana ena lalona ia boioboio, unai dainai ia ura nega ibounai ruma ai do lau naria, dika do ia davaria garina. Bema hebou lau lao gwauraia, ia badu bona ia maumau. Lau be Japan hahinena, unai dainai matamanai lau laloa hahine burukana sibona be ruma ai do lau rakatania be kerere. To gabeai unai hekwakwanai hanaia dalana lau davaria.”
Hisako ena sivarai danu be unai bamona. Ia gwau: “Ai be egu tau ena tamana sinana edia ruma ai ai hanai neganai, ena varavara garidia ia gari dainai ia ura egu tomadiho karadia do lau hadokodia bona edia tomadiho do lau abia dae. Danu, Sunday iboudiai ena varavara idia vadivadi bona hebou lau lao dalana be auka, bona emai natudia idia ura idia edia natudia ida do idia gadara, idia ura lasi hebou do idia lao. Lau diba lauma dalanai ai manoka ai lao. Bena egu lalona lau ha-aukaia, egu adavana lau hamaoroa egu tomadiho be mai anina bada lau dekenai, lau senisia diba lasi, egu dabua lau senisia bamona. Gabeai idia ese egu lalohadai idia abia dae.”
Haida ese kekeni ta idia hagaukaraia, dina haida edia ruma gaukarana do ia karaia, bena idia be mai edia nega, sibodia edia ura karadia do idia karadia. Ma haida ese edia natudia o edia varavara o edia turadia kongregesen lalonai edia heduru idia abia, bena idia be mai edia nega, sibodia edia ura karadia bona edia Keristen gaukaradia do idia karadia. Hanuaboi ai bona Saturday bona Sunday ai, edia adavadia be ruma ai idia noho negadiai, idia danu idia heduru.—Kohelete 4:9.
Gaukara Sisina Oi Henidia
Hekwarahi ma ta be, burukadia be gaukara sisina do ita henidia, do idia noho kava lasi totona. Idia haida idia ura gaukara sisina be ruma ai do idia karaia. Idia laloa bema aniani idia nadua, o maragidia idia naridia, o uma maragina idia naria, idia be mai anina famili lalonai.
To, ma haida idia ura dina ai do idia mahuta bona haida ese edia hesiai do idia lao henia. To edia tauanidia bona edia daradia hagoadadia totona, kara haida do idia karaia be namo. Hideko ia davaria, ena be ena sinana be uilisea ai, to hebou ia laohaia neganai unai ese ena lalona ia hagoadaia. Hebou taudia ese idia abia dae mai edia moale ida bona ia ida idia herevahereva. Unai bamona idia kara henia dainai, ena lalona ia hegeregere ia be hahine burukana ta ida Baibel stadi do idia karaia. Tau ta ena sinana be mai ena Alzheimer gorerena. Mai ena adavana ida idia naria bona Keristen heboudia idia laohaia. Idia gwau: “Vaia, ia ura lasi kara ta do ia karaia, to hebou ai ia moale. Hebou taudia ese idia abia dae mai edia moale ida, unai dainai ia ura hebou do ia lao. Ai laloa unai ese ia durua bada.”
Shinetsu, inai hereva ena matamanai ai gwauraia tauna, ese ena hekwakwanai ia hanaia. Ruma ta ia abia, ena rava-bada hahinena ena, bena pura iboudiai, kongregesen ta ia rakatania murinai, ia mai ena adavana ida be hahine burukana ida idia noho hebou dina ta bamona, bena kongregesen ma ta ia lao. Ena hahine, Kyoko, ia gwau: “Egu sinana ia laloa emai gaukara ia durua bona ia be mai anina. Egu adavana ese ia noia ena feiva anianina do ia nadua neganai, ia moale bada.”
Lalodia Idia Boioboio Taudia
Taunimanima idia buruka idia lao neganai, heduru idia abia be namo. Badina be gau momo idia lalodiaboio reana. Reana edia huina idia pakosia lasi bona edia dabua idia huridia lasi. Dabua karaia dalana bona digudigu dalana be idia laloaboio reana. Momo edia lalodia idia boioboio, bona ma haida be hanuaboi ai idia mahuta diba lasi. Idia haida ese idia gwauraia vadaeni herevana ma idia gwauraia loulou, bena ta ese edia kara ia hamaorolaidia neganai idia badu. Edia lalodia ese idia koidia dainai reana idia hereva auka, idia gwau ta ese edia gau ta ia henaoa. Kekeni hani edia tubuna ese ia samanidia koikoi hanaihanai, ia gwau idia lebulebu. Idia gwau: “Ena hereva ai moalelaia lasi, to ai haheaukalaia, bona unai bamona ia hereva negadiai dala ai tahua hereva idauna ta do ai gwauraia totona. Bubu ida ai heai be anina lasi.”—Hereva Lada-isidia 17:27.
Edia Lalodia Hagoadadia
Taunimanima burukadia ese gorere metaudia, aedia dikadia, bona lalohisihisi idia hekwarahilaidia. Idia momo idia laloa edia mauri be anina lasi. Reana idia laloa edia famili idia hametaua bona idia gwau idia ura mase. Namona be edia famili ese idia lalokau henidia, idia matauraidia, bona idia abidia dae. (Levitiko 19:32) Hisako ia gwau: “Ai kiki hebou negadiai bema Sinagu danu ia noho, nega iboudiai ia danu ai hereva henia.” Ruma bese ma ta ese edia tubuna ena lalona idia hagoadaia dalana be inai: Idia noia, daba daba iboudiai Baibel siridia herevalaidia karana do ia gunalaia.
Namona be nega ibounai burukadia ita lalodia maoromaoro. Edia mahuta patadia idia rakatania diba lasi taudia bema idia laloa taunimanima ese idia matauraidia lasi, edia lalodia idia hisihisi. Kimiko ese ena rava-bada hahinena, ia raka diba lasi hahinena, ia herevalaia, ia gwau: “Ia lau naria negadiai bema mai egu lalona ida lau karaia lasi, unai ia diba.” Hikedo danu ia diba namona be ena lalohadai do ia haidaua; ia gwau: “Egu ravana lau naria matamaia neganai egu lalona ia hegeregere lasi. Pioneer gaukarana lau karaia diba lasi dainai egu lalona ia hisihisi. Gabeai lau diba egu lalohadai do lau haidaua be namo. Ena be haroro gaukarana be mai anina bada, to inai gaukara danu be Dirava ena taravatu badinaia karana. (1 Timoteo 5:8) Egu lalona ia parara, do lau moale totona, namona be egu lalokau bona egu hebogahisi do lau habadaia. Gaukara lau karaia kava bona ia be egu maduna dainai lau karaia neganai, egu lalona ese lau ia samania. Aksiden ta lau davaria bena hisihisi bada lau ania neganai, egu ravana bona ia ania hisihisina lau laloa. Unai murinai lau naria mai egu lalokau bona mai egu hebogahisi ida.”
Naridia Taudia Danu Ita Lalodia be Namo
Namona be inai ita laloaboio lasi: Buruka taudia idia naridia taudia ita hanamodia be namo. (Hereva Lada-isidia 31:28 itaia.) Hahine momo ese edia maduna idia huaia noho, herevana haida ese idia hanamodia eiava lasi. Edia gaukara dainai ita hanamodia be namo. Edia gaukara—ruma hagoevaia, dabua huria, bona nanadu—ia bada ia lao reana. Burukadia idia hakaudia lao loulou hospital o doketa dekenai, bona idia ubudia bona idia hadigudia. Hahine ta be nega daudau lalonai ena rava-bada hahinena ia naria, ia gwau: “Lau diba egu gaukara dainai egu adavana be ena hereva amo lau ia hanamoa be auka, to dala idaudia ai ia hahedinaraia egu gaukara ia laloa bada.” Bema ta ese tanikiu herevana ia gwauraia, maduna ia huaia hahinena ia laloa ena gaukara be mai anina.—Hereva Lada-isidia 25:11.
Ena Davana Namodia
Ruma bese momo, edia burukadia be lagani momo lalodiai idia naridia taudia, idia gwau unai ese ia durudia, inai Keristen karadia idia goadalaidia totona: haheauka, sibodia edia ura dadaraia karana, lalokau, manau, bona hebogahisi. Edia lalodia ia hatamonadia danu. Edia burukadia ida idia herevahereva diba bona idia dibadia namonamo diba. Hisako ese ena rava-bada hahinena ia gwauraia, ia gwau: “Ena mauri sivaraina be bada. Hekwakwanai momo ia davaridia. Iena kara haida be guna lau diba lasi, to hari lau diba bona lau moalelaidia.”
Kimiko ese ena adavana ena tamana sinana bona tubuna danu ia naridia. Ia gwau: “Baibel lau do stadilaia lasi neganai, nega ta lau ura emai headava do lau hadokoa bona unai hekwarahi do lau heautania. . . . Bena gabeai Baibel ena hereva lau duahia, ia gwau namona be vabu do ita naridia edia hisihisi ai. (Iakobo 1:27) Lau moale, badina be egu diba hegeregerena lau durudia, unai dainai hari idia ese egu tomadiho idia maumauraia diba lasi.” Ma ta ia gwau: “Adam ena kara dika ese ia havaradia gaudia dikadia be egu matana amo lau itadia, unai dainai hari lau diba mauri ena davana Iesu ese ia henia be mai anina bada.”
Emu varavara ta be kahirakahira emu ruma ai do oi abia dae, a? Eiava emu tamana sinana burukadia edia ruma ai do oi hanai, unuseniai do oi noho a? Unai oi lalo-hekwarahilaia sisina a? Momokani, emu lalohadai bona emu kara haida do oi haidaudia. To emu hekwarahi dainai hahenamo momo do oi davaridia.
[Picture on page 24]
Namona be burukadia ese mamina idia abia, ita lalokau henidia bona ita matauraidia