Lohiabada Ena Adorahi Anianina be mai Anina Oi Dekenai Ena Badina
IESU KERISO ia mase gwauraia hanuaboina dekenai Lohiabada ena Adorahi Anianina ia karaia hamatamaia. Unai be March 31, Thursday hanuaboi ai, bona Iesu ia mase April 1, Friday adorahi ai. Iesu ia mase negana be Nisan 14, 33 C.E. dekenai.
Dahaka dainai Iesu ese unai aria ia karaia? Ia gaukaralaia paraoa bona uaina edia anina be dahaka? Daidia ese do idia ania bona idia inua?
Dahaka Dainai Ia Karaia?
Unai aniani dekenai Iesu ese ena aposetolo taudia ia hamaorodia, ia gwau: “Inai bamona do umui karaia, lau do umui laloa totona.” Baibel ma ta dekenai, ia gwau: “Inai bamona do umui karaia, lau do umui laloatao totona.” (1 Korinto 11:24; The New English Bible) Oibe, nega momo Lohiabada ena Adorahi Anianina idia gwauraia Keriso ena Mase Laloatao Ariana.
Iesu ia mase neganai, ia be mai abidadama danu Iehova ena lohia dalana ena maoro ia hamomokanilaia tauna, bona Satana ena hereva ia hakoikoia, Satana ia gwau kara maoromaoro taudia be sibodia edia namo idia tahua dainai Dirava idia tomadiho henia.—Iobu 2:1-5.
Iesu be mauri goevadaena tauna bona ia mase neganai, ‘iena mauri ia henia, taunimanima ibounai do ia hamauridia totona.’ (Mataio 20:28) Dirava dekenai ia kara dika neganai, tau ginigunana ese ena mauri goevadaena bona do idia vara gau namodia ia haboiodia. To “Dirava ese inai tanobada ia lalokau henia bada dainai, iena Natuna tamona sibona ia vara, ia henia vadaeni ita dekenai, do idia abidadama henia taudia ibounai be do idia mase lasi, to mauri hanaihanai do idia abia.” (Ioane 3:16) Oibe, “kara dika ena davana be mase, to Dirava ena harihari gauna davana lasi be mauri hanaihanai, Iesu Keriso iseda Lohiabada lalonai ita noho dainai.”—Roma 6:23.
“Lohiabada Dekena amo Lau Abia”
Aposetolo Paulo ese Keriso ena mase laloatao karana ena anina ia gwauraia, ia gwau: “Lohiabada dekena amo lau abia hadibaia hereva, bona umui dekenai lau hamaoroa dalana be inai: Hanuaboi, ia idia samania neganai Lohiabada Iesu ese paraoa ia abia. Dirava ia tanikiu henia, vadaeni ia makohia, ia gwau, ‘Lauegu tauanina be inai, umui dainai do ia makohia. Inai bamona do umui karaia, lau do umui laloa totona.’ Unai bamona danu, idia aniani ore murinai, ia ese kapusi ia abia, vadaeni ia gwau, ‘Inai kapusi be Dirava ena maino karaia [gwauhamata] dala matamatana, lauegu rarana dekena amo. Umui inua negadia ibounai, inai bamona umui karaia, lau do umui laloa totona.’ Inai anina be, inai paraoa umui ania bona inai kapusi umui inua negadia ibounai, umui ese Lohiabada ena mase umui gwauraia hedinarai, ela bona do ia giroa mai.”—1 Korinto 11:23-26.
Nisan 14, 33 C.E. ai, Paulo be Iesu bona ena hahediba taudia 11 danu ia noho lasi, unai dainai ia gwauraia herevana be hoa dalana amo, “Lohiabada dekena amo [ia] abia.” Iuda be Iesu ‘ia samania hanuaboina” ai, ia ese Iesu ia henia gwauraia ena inai henia Iuda tomadiho taudia dekenai, bona idia ese Roma taudia idia hasiahua au dekenai do idia hamasea totona. Unai hanuaboina ai, Iesu ese Memorial ariana ia karaia hamatamaia.
Nega Hida Do Idia Karaia?
Paulo ia gwau: “Inai paraoa umui ania bona inai kapusi umui inua negadia ibounai, umui ese Lohiabada ena mase umui gwauraia hedinarai, ela bona do ia giroa mai.” Unai hereva ena anina be dahaka? Mai edia abidadama horoa Keristen taudia ese “nega momo” Memorial ena paraoa do idia ania bona ena uaina do idia inua, ela bona idia mase, bena murinai do idia toreisi lou guba maurina do idia abia totona. Iehova be dala ia kehoa Iesu ese ena mauri do ia bouboulaia totona, bona unai taudia ese nega momo Dirava bona taunimanima vairanai edia abidadama unai kara dekenai idia hahedinaraia. Unai idia karaia ela bona edena negai? Paulo ia gwau, “ela bona [Iesu] do ia giroa mai,” bona unai anina be Memorial karana do idia karaia ela bona Iesu do ia “giroa mai” bena ia ese ena horoa hahediba taudia be guba dekenai do ia hatoredia isi lou. (1 Tesalonika 4:14-17) Unai hereva ena anina be: “Bema lau lao, emui gabu ta do lau karaia hegaegae neganai lau be do lau giroa mai, lau dekenai do lau abia dae umui, vadaeni lau noho gabuna dekenai be umui danu unuseni do umui noho.”—Ioane 14:3.
Keriso ena mase be dina ta ta iboudiai eiava pura ta ta iboudiai do idia hahelagaia be namo, a? Inai oi laloa, Paseka dinanai Israel be Aigupito ena igui hesiai amo idia ruhaia idia laloatao totona Paseka ariana idia karaia, bona unai dinana dekenai Iesu ese Lohiabada ena Adorahi Anianina ia karaia hamatamaia bona ia mase. Oibe, Keriso idia gwauraia “iseda paseka mamoe” badina Mamoe bamona Keristen taudia totona ena mauri ia bouboulaia. (1 Korinto 5:7) Lagani ta ta iboudiai, Nisan 14 ai, nega tamona Paseka idia karaia. (Esodo 12:6, 14; Levitiko 23:5) Vadaeni, Paseka hegeregerena, Iesu ena mase ita hahelagaia negana be—nega tamona lagani ta ta iboudiai.
Lagani handred momo idia lao vadaeni sibodia idia gwauraia Keristen taudia be nega tamona lagani ta ta iboudiai Iesu ena mase idia hahelagaia. Nisan 14 ai idia karaia dainai, idia gwauraidia Quartodeciman taudia, anina be “namba 14.” Edia sivarai ia torea neganai, idau negai sivarai tahua tauna, J. L. von Mosheim, ia gwau: “Asia Minor dekenai idia noho Keristen taudia ese vaia edia kara unai helaga ariana idia karaia, Lohiabada ena Adorahi Anianina hamatamaia negana, bona Iesu Keriso ena mase negana idia hahelagaia totona, unai nega tamona lalonai, Iuda taudia ese [Nisan] hua ena dina 14 ena hanuaboi ai, edia Paseka mamoena idia ania. . . . Idia laloa namona be Keriso ena haheitalai namona idia tohotohoa, hegeregere taravatu idia badinaia bamona.”
Paraoa bona Uaina Edia Anina
Paulo ia gwau Iesu ese “paraoa ia abia. Dirava ia tanikiu henia, vadaeni ia makohia.” Unai bisiketi bamona paraoa aukana be hatubua gauna (eiava yeast) lasi paraoana bona ranu amo idia karaia bona idia ania totona idia bitua. Baibel lalonai, mai ena hatubua gauna ese kara dika eiava miro ia laulaulaia. Paulo ese Korinto Keristen taudia ia hagoadaia miro karana ia karaia tauna be kongregesen murimurinai do idia atoa totona, ia gwau: “Umui diba lasi, a, hatubua gauna sisina ese paraoa ibounai ia hatubua? Umui be hatubua gauna ia noho lasi paraoa bamona. Unai dainai hatubua gauna gunana, kara dika unai, do umui kokia, paraoa matamata ia goeva bamona do umui noho totona. Badina be iseda paseka aria ia hegaegae noho, iseda paseka mamoe, Keriso, idia alaia vadaeni dainai. Unai dainai iseda paseka aria ita abia be namo. Mai hatubua gauna gunana paraoa do ita ania lasi, badina be inai be kara dika bona kerere. To mai hatubua gauna lasi paraoana, aria totona do ita lao. Inai bamona paraoa be laloa goevagoeva bona hereva momokani gauna.” (1 Korinto 5:6-8) Hatubua gauna sisina ese paraoa ibounai do ia hatubua, unai hegeregerena, bema kara dika tauna ena siahu be kongregesen dekena amo do idia kokia lasi, Dirava matana dekenai unai kongregesen ibounai do ia miro. Edia huanai ia noho “hatubua gauna” do idia kokia be gau badana.
Memorial totona hatubua gauna lasi paraoana ia gwauraia neganai, Iesu ia gwau: “Lauegu tauanina be inai, umui dainai do ia makohia.” (1 Korinto 11:24) Paraoa ese Iesu ena tauanina goevadaena ia laulaulaia, unai gauna dekenai Paulo ia torea, ia gwau: “Keriso be tanobada dekenai ia mai gwauraia neganai, ia ese Dirava ia hereva henia, ia gwau, ‘Boubou karadia bona harihari gaudia be oi ura lasi, to lau totona tauanina ta oi abia hegaegae. Lahi ese boromakau bona nanigosi ia gabua boubou gaudia be oi moalelaia lasi. Oi ura lasi unai boubou karadia kara dika kokia totona. Vadaeni, lau gwau, “Dirava e, lau inai, (lokua bukana lalonai lau idia herevalaia) oiemu ura gauna do lau karaia.” ’ . . . Dirava ena ura ia karaia dainai, ita ibounai kara dika dekena amo ita be goevagoeva vadaeni. Keriso ese inai bamona ia karaia, iena tauanina nega tamona sibona boubou gauna ia halaoa neganai.”—Heberu 10:5-10.
Suga eiava ma gau ta ia hadikaia lasi uaina kakakaka goevana ena kapusi totona ia guriguri murinai, Iesu ia gwau: “Inai kapusi be Dirava ena maino karaia [gwauhamata] matamatana, lauegu rarana dekena amo.” (1 Korinto 11:25) Idia bouboulaia boromakau bona nanigosi edia rara ese Dirava bona Israel besena huanai ia noho Taravatu gwauhamatana ia hamomokania, unai hegeregerena, Iesu ia mase neganai ena rara ia bubua diho karana ese gwauhamata matamatana ia hamomokania. Gwauhamata matamatana idia herevalaia dainai, unai ese ita ia durua bena ita diba Memorial paraoa idia ania bona uaina idia inua taudia maorodia be daidia.
Ania bona Inua Taudia be Daidia?
Iesu ena horoa hahediba taudia, gwauhamata matamatana lalonai idia noho taudia unai, be mai edia maoro Memorial paraoa idia ania bona uaina idia inua totona. Unai gwauhamata idia karaia Dirava bona lauma Israel taudia totona. (Ieremia 31:31-34; Galatia 6:16) To gabeai unai gwauhamata matamatana be mai edia abidadama taudia iboudiai do ia hanamodia, bona oi ese unai hahenamo do idia abia tauna ta ai oi lao diba.
Memorial paraoa idia ania bona uaina idia inua taudia ese Iesu ia karaia Basileia gwauhamatana lalonai idia vareai be gau badana. Unai aria ia karaia hamatamaia neganai, Iesu ese ena abidadama aposetolo taudia dekenai, ia gwau: “Egu Tamana ena Basileia ta ia [gwauhamata] henia lau dekenai hegeregerena, lau danu Basileia ta lau [gwauhamata] henia umui dekenai.” (Luka 22:29) Dirava be Basileia gwauhamatana ta ia henia Pavapava David dekenai, bona unai hereva ese ia hahedinaraia gabeai ta do ia mai bona guba Basileia lalonai do ia lohia ela bona hanaihanai, unai be Iesu. Lauma Israel taudia 144,000 be Iesu danu do idia lohia hebou, bona haheitalai dekenai idia be Mamoe, Iesu Keriso danu guba ena Siona Ororona ai idia gini. Idia toreisi lou murinai, Keriso danu pavapava bona hahelaga gaukaradia do idia karaia. (2 Samuel 7:11-16; Apokalupo 7:4; 14:1-4; 20:6) Gwauhamata matamatana bona Iesu ese ia karaia gwauhamatana lalonai idia noho taudia sibodia be Lohiabada ena Adorahi Anianina ena paraoa idia ania diba bona ena uaina idia inua diba.
Dirava ena lauma bona horoa taudia edia laumadia danu idia hereva hebou, idia gwauraia idia be Iena natudia bona Keriso danu ahuna tamona do idia abia. Paulo ia gwau: “Dirava ena Lauma bona iseda laumadia danu idia hereva hebou, idia gwauraia idia be Dirava ena natuna. Ita be Dirava ena natuna dainai, ita ese iena bese taudia do idia abia hanamoa gauna be ita danu do ita abia, bona Dirava ese Keriso ia henia hanamoa gauna do ita abia danu. Badina bema Keriso danu ita hisihisi nega tamona, be ia danu iena hairaina do ita abia nega tamona.” (Roma 8:16, 17) Dirava ena lauma helaga, ese horoa taudia ia hasiahua dainai idia diba guba maurina do idia abia. Baibel lalonai guba maurina ena sivarai iboudiai idia abia dae, bona mai edia ura danu edia lalona idia hadaia tanobada gaudia iboudiai do idia rakatanidia totona, unai be edia tanobada maurina danu. (Luka 23:43) Edia helaro be tomadiho koikoi amo idia abia lasi, to edia helaro momokanina be ia idau diba lasi guba maurina do idia abia dainai, idia be mai edia maoro Memorial ena paraoa idia ania bona ena uaina idia inua totona.
Bema ta ese sibona ia gwauraia ia be guba pavapava bona hahelaga tauna, to unai be momokani lasi, Dirava ese ia do ia badu henia. (Roma 9:16; Apokalupo 22:5) Dirava ese Kora ia hamasea ia ese mai hekokoroku danu hahelaga tauna ena gaukara ia karaia dainai. (Esodo 28:1; Numera 16:4-11, 31-35) Vadaeni, bema ta ia laloa kerere bona ena lalona ena ura dainai eiava ena tomadiho gunana ena lalohadai dainai Memorial ena paraoa ia ania bona ena uaina ia inua be edena bamona? Kara haraga unai kara do ia hadokoa bona mai ena manau danu Dirava ia guriguri henia ena kara kerere do ia gwauatao totona.—Salamo 19:13.
Ena Anina Oi Dekenai
Iesu ena mauri ia bouboulaia karana dekena amo ta ese hahenamo do ia abia bona tanobada dekenai mauri hanaihanai do ia abia totona, ita gwau lasi Memorial ena paraoa ia ania bona ena uaina ia inua be gau badana. Inai oi laloa, Baibel lalonai ia gwau lasi Dirava idia gari henia taudia, hegeregere Abraham, Sara, Isako, Rebeka, Boa, Ruta, bona David bamona taudia ese unai paraoa do idia ania bona unai uaina do idia inua. To unai taudia bona tanobada dekenai mauri hanaihanai idia ura abia taudia iboudiai be Dirava dekenai, Keriso dekenai, bona Iehova ese ia kehoa dalana, Iesu ena mauri do ia bouboulaia karana dekenai, idia abidadama be gau badana. (Ioane 3:36; 14:1) Lagani ta ta iboudiai nega tamona Keriso ena mase ita hahelagaia neganai, ita laloatao iena mauri ia bouboulaia be mai anina bada karana.
Iesu ese ena mauri ia bouboulaia be mai anina bada, bona aposetolo Ioane ese unai ia hahedinaraia, ia gwau: “Lauegu natuna e, inai hereva umui dekenai lau torea noho, be umui ese do umui kara dika lasi totona. To tau ta bema ia kara dika, ita be mai iseda durua tauna, iseda Tamana vairanai. Ia be Iesu Keriso, kara maoromaoro tauna. Bona Keriso sibona be iseda kara dika gwauatao dalana. Bona iseda dika sibona lasi, to Keriso be taunimanima ibounai edia dika gwauatao dalana.” (1 Ioane 2:1, 2) Horoa Keristen taudia idia gwau diba Iesu be “[edia] kara dika gwauatao dalana.” To, ena mauri ia bouboulaia tanobada taudia iboudiai totona danu, unai dala amo kamonai taudia be kahirakahira do ia vara Paradaisona lalonai mauri hanaihanai do idia abia diba totona.
Keriso ena mase hahelagaia hebouna dekenai do oi lao neganai, do oi kamonai henia Baibel hereva namona ese emu lalona do ia veria. Dirava, Keriso, bona Iesu ena mauri ia bouboulaia karana idia abidadama henia bada taudia ida ita hebou tamona neganai, lauma dalanai ita do ia hagoadaia. Reana unai Memorial hebouna ese oi do ia hagoadaia bona do oi ura Dirava ena hebogahisi karana do oi abia, bona unai amo mauri hanaihanai do oi abia. Mai moale danu oi ai boiria mai April 6, 1993 ai, dina ia diho neganai, Iehova ena Witness taudia ida do oi hebou Iesu Keriso ena mase hahelagaia totona, badina Lohiabada ena Adorahi Anianina be mai anina bada oi dekenai.