Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w93 6/1 rau 3-4
  • Baibel Ena Sivarai Ia Maoro, A?

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Baibel Ena Sivarai Ia Maoro, A?
  • 1993 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Ena Maoro Idia Hamomokania
  • Luka be Davara ai Ia Loaloa
  • “Iehova Ena Siahu amo Mai Gari Lasi ida Idia Hereva”
    Dirava Ena Basileia “Gwauraia Guguru”
  • Dirava Ena Heduru amo Keristen Misinari Gaukara Ia Haheitalaia Tauna
    1992 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • “Umui Ta Ena Mauri Do Ia Boio Lasi”
    Dirava Ena Basileia “Gwauraia Guguru”
  • Timoteo​—Paulo Ena Durua Tauna Matamatana
    Lauegu Baibel Sivarai Bukana
Ma Haida Itaia
1993 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w93 6/1 rau 3-4

Baibel Ena Sivarai Ia Maoro, A?

LAU koikoi lasi, lau hereva momokani inai,” Baibel torea tauna ta ese ena turana ia hereva henia. (1 Timoteo 2:7) Unai bamona hereva ese Baibel ena toretore tahua taudia ia botaia bamona.a Paulo ese ena revareva ia toredia neganai ema bona hari, lagani 1,900 idia hanaia vadaeni. Unai nega ema bona hari, tau ta ese iena revareva lalonai kerere ta idia davaria lasi.

Baibel torea tauna ta Luka danu be ia ura ena toretore ia maoro. Ia ese Iesu ena tanobada mauri bona haroro gaukara ena sivarai ia torea bena murinai Aposetolo edia Kara bukana ia torea danu. Luka ia gwau, “Inai idia vara gaudia lau tahua namonamo vadaeni, edia hamatamaia nega dekena amo.”​—Luka 1:3.

Ena Maoro Idia Hamomokania

Baibel ena toretore ena maoro idia tahua taudia hari inai nega lalonai be Luka ese ia torea gaudia idia abia dae lasi. To idia gwau Aposetolo edia Kara bukana ena sivarai be gori sibona bona lagani 150 C.E. bamona ai idia torea. British tauna, Sir William Mitchell Ramsay, gunaguna sivarai ia tahudia tauna be unai hereva ia abia dae. To ia ese Luka ena sivarai lalonai ia herevalaidia hanua bona gabudia ia tahua murinai ia gwau: “Metairametaira unai sivarai lalonai lau davaria gaudia ese ena maoro idia hamomokania.”

Ramsay ese unai atai herevana ia torea neganai, Luka ese ia torea sivarai ta ena maoro idia do hamomokania lasi. Unai be gabu tamona dekenai idia noho hanuadia, Ikonio, Lustera bona Derebe edia sivarai. Luka ia gwau Ikonio hanua be Lustera bona Derebe hanua amo ia idau badina inai hanua rua be “Lukaonia tano.” (Kara 14:6) To, hari mapu dekenai ia hahedinaraia Lustera be Ikonio kahirakahira dekenai to Derbe be ia daudau sisina. Idaunegai toretore taudia haida ese Ikonio idia gwauraia Lukaonia ena tano ta; unai dainai Baibel ena toretore idia tahua taudia ese Luka ena sivarai idia abia dae lasi badina unai bamona ia torea lasi.

Vadaeni, lagani 1910 lalonai, Ramsay ese hanua gunana Ikonio ai, nadi ta ia davaria, unai nadi ia hahedinaraia Ikonio taudia ese Frugia gado idia gwauraia bona Lukaonia gado idia gaukaralaia lasi. Doketa Merrill Unger ena buka ladana Archaeology of the New Testament lalonai, ia gwau: “Ikonio hanua dekena amo bona hanua kahirakahira amo idia davaria toretoredia ese idia hahedinaraia unai be Frugia hanuana.” Oibe, Paulo ena nega lalonai Ikonio hanua be Frugia mauri dalanai idia noho bona “Lukaonia tano,” idia be “Lukaonia gado” idia gaukaralaia hanuadia, amo ia idau.​—Kara 14:​6, 11.

Baibel ena toretore idia tahua taudia be Luka ese Tesalonika lohia taudia ia gwauraidia “politarchs” idia abia dae lasi. (Kara 17:​6) Unai hereva be Greek toretore lalonai idia gaukaralaia lasi. Bena Ikonio hanua gunana dekenai haba ta idia davaria bona ia latanai hanua ena lohia taudia edia ladadia idia noho, idia gwauraidia “politarchs”​—Luka ese ia gaukaralaia herevana unai. Ena buka Expository Dictionary of Old and New Testament Words lalonai, W. E. Vine ia gwau: “Unai hereva dainai Luka bukana ena sivarai ena maoro ia hamomokania.”

Luka be Davara ai Ia Loaloa

Diba momo taudia Navy dekenai ese bouti ia makohi ena sivarai Kara karoa 27 dekenai idia stadilaia. Luka ena sivarai ia gwau ia bona Paulo ese idia guia bouti badana be lai bada herea ese ia botaia motumotu maragina Kauda kahirakahira dekenai, bona bouti naria taudia idia gari, Africa ena north kahana miri dekenai idia kamokau garina. (Kara 27:​14, 17) Bouti naria taudia edia diba idia gaukaralaia namonamo bena bouti idia taria lao west kahana dekenai bona Africa idia reaia. Unai lai badana ia do toa noho ela bona bouti be Melita motumotu dekenai ia kamokau, kilomita ibounai 540 idia heau. Aonega bada Navy taudia idia gwau lai bada herea ese ia botaia bouti badana be dina 13 lalonai davara dekenai ia doria neganai, unai bamona gabu daudau ia lao diba. Idia gwauraia gauna be Luka ena hereva danu ia hegeregere, ia gwau dina namba 14 dekenai bouti ia mutu. (Kara 27:​27, 33, 39, 41) Bouti ia taria tauna James Smith ese Luka ena sivarai davara dekenai ia vara gauna ia duahia murinai, ia gwau: “Unai sivarai be idia vara momokani gaudia ia kikilaia, bona ia torea tauna be idia vara negana lalonai ia noho . . . Tau ta bema ia be bouti taria tauna lasi ia ese unai bamona sivarai ia torea diba lasi, idia vara gaudia ibounai ia toredia, ia sibona ia itaia dainai.”

Unai bamona gaudia idia davaria dainai, Baibel idia stadilaia taudia ese Greek gado Taravatu Matamatana ena maoro idia hamomokania. To gunaguna Heberu gado ena Taravatu Gunana sivaraidia be edena bamona? Tomadiho haroro taudia momo be hari inai nega edia aonega taudia edia hereva idia abia dae bona idia gwau unai sivaraidia be gori sibona. To, Baibel ese ia sivarailaia idaunegai gaudia idia hamomokanidia danu bona unai ese Baibel ena toretore idia tahua taudia ia hahemaraidia. Hegeregere ia boio Asuria basileia idia davaria neganai.

[Footnotes]

a Roma 9:1; 2 Korinto 11:31; Galatia 1:20 itaia danu.

[Map on page 3]

(For fully formatted text, see publication)

PHRYGIA

LYCAONIA

Iconium

Lystra

Derbe

MEDITERRANEAN SEA

CYPRUS

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia