Sibomu Emu Kara Maoromaoro Hekokorokulaia Karana Dekenai Oi Naria Namonamo!
APOSETOLO edia negai, Farisea taudia be mai edia ladana namona; taunimanima ese idia gwauraidia Dirava tomadiho henia taudia mai edia kara maoromaoro. Buka Helaga idia tahua goadagoada bona idia guriguri loulou. Taunimanima haida idia gwau idia be manau bona gado namo taudia. Iuda taudia edia sivarai torea tauna, Josephus, ia gwau: “Farisea taudia idia lalokau heheni bona taunimanima idia tura henidia.” Unai dainai unai neganai Iuda besena lalonai idia be mai edia ladana bada bona taunimanima ese idia matauraidia bada!
To, hari inai negai bema idia gwau tau ta be “Farisea tauna bamona,” idia gwauraia dika unai; unai anina be helaga toana ia hahedinaraia koikoi, o sibona ena kara maoromaoro ia hekokorokulaia, o ena kara be ena hereva hegeregeredia lasi. Badina be dahaka Farisea taudia ese edia ladana namona idia haboioa?
Badina be Farisea taudia edia toana ese Iesu ia koia lasi, Iuda taudia momo ia koidia bamona. Iesu ia gau idia be “mase guria gabudia, peni dekena amo idia hakurokuroa bamona, edia murimuri kahana itaia neganai be idia namo, to edia lalonai be mase edia turiana bona miro ibounai idia honu momokani.”—Mataio 23:27.
Momokani, taunimanima edia vairanai idia gini neganai guriguri latadia idia gwauraia, to Iesu ia gwau unai bamona idia karaia, haida ese do idia itaia totona. Edia tomadiho karana be koikoi. Idia ura aria neganai gabu hereadia ai do idia helai, bona dubu lalonai vaira dekenai idia noho helai gaudia latanai do idia helai. Taravatu dainai Iuda taudia iboudiai ese edia dabua edia isena ai varo idia hatua namonamo, to taunimanima ese do idia lalodia bada totona, Farisea taudia ese unai varo idia halatadia. Idia habadaia vadaeni mauadia mai edia revareva helagadia, edia henari gaudia unai, be edia bagudia ai idia kwatua mai edia hekokoroku ida. (Mataio 6:5; 23:5-8) Edia koikoi, edia mataganigani, bona edia hekokoroku ese gabeai ia hahemaraidia.
Dirava ese Farisea taudia ia dadaraia dainai Iesu ia gwau: “Umui koikoi taudia e, momokani Isaia ese umui ia herevalaia, ia gwau: ‘Inai bese taudia edia uduna sibona idia hanamoa lau, to edia kudouna be daudau masemase. Idia tomadiho lau dekenai, to anina lasi. Idia edia hadibaia hereva be taunimanima edia taravatu sibona.’ ” (Mataio 15:7-9) Edia kara maoromaoro be sibodia edia kara maoromaoro hekokorokulaia karana. Unai dainai, Iesu ese ena hahediba taudia ia sisiba henidia, ia gwau: “Umui naria namonamo Farisea taudia edia koikoi kara dekenai.” (Luka 12:1) Hari inai negai, namona be ita danu ita “naria namonamo,” siboda eda kara maoromaoro do ita hekokorokulaia eiava tomadiho taudia koikoidia ai do ita lao garina.
Unai ita karaia lalonai, namona be ita diba ta be sibona ena kara maoromaoro hekokorokulaia tauna ai ia lao haraga lasi. To, unai bamona kara be nega taina lalonai metairametaira ia vara. Ena be ta ese Farisea taudia edia kara dikadia ia abia toho lasi, ia abia kava diba.
Hekokoroku Lalohadaina
Dahaka kara dekenai ita “naria namonamo” be namo? Encyclopædia of Religion and Ethics bukana ia gwau sibodia edia kara maoromaoro idia hekokorokulaia taudia momo edia toana be, “idia hereva, bona idia gini, bona idia ita-ita, kara kererena ta idia karaia lasi bamona.” Ma danu idia heagi bona sibodia idia hanamoa; unai be Farisea taudia edia kerere badana.
Iesu ese Farisea taudia edia lalohadai be inai parabole amo ia gwauraia, ia gwau: “Tatau rua Dubu Helaga dekenai idia raka vareai, idia guriguri totona. Ta be Farisea tauna, ta be takisi gogoa tauna. Farisea tauna ia gini siri, sibona dekenai ia guriguri, ia gwau, ‘Dirava e, tanikiu, lau be haida bamona lasi, henaoa taudia, kara gagevagageva taudia, heudahanai taudia. Oibe, lau be inai takisi gogoa tauna bamona lasi. Lau be pura ta lalonai nega rua aniani ania lasi ena taravatu lau badinaia, kohu lau davaria gaudia ibounai, karoa be 10 lau karaia, karoa ta be harihari gauna dekenai lau halaoa.’ ” To takisi gogoa tauna be mai ena manau ida ena kerere ia gwauraidia hedinarai, unai amo ia hamomokania ena kara maoromaoro ese Farisea tauna mai ena hekokoroku ena kara maoromaoro ia hereaia. Iesu ese unai parabole be “idia laloa idia be kara maoromaoro taudia momokani, bona idau taudia dekenai idia ura henia lasi” taudia ia henidia.—Luka 18:9-14.
Ita be goevadae lasi taudia dainai, reana nega haida ita laloa iseda diba eiava iseda dagi dainai ita ese haida ita hereaia. To namona be Keristani taudia ese unai bamona lalohadaidia idia negea haraga. Reana lagani momo lalonai Keristani maurina oi manadalaia. Reana oi be Baibel hahedibalaia tauna namona. Eiava oi gwau Dirava ese oi ia horoa vadaeni, guba lalonai Keriso ida do umui lohia hebou totona. Kongregesen taudia haida be painia taudia, elda taudia, eiava hesiai taudia. Mani emu lalona ai inai bamona oi henanadai, ‘Bema Iehova ese lau ia henia gauna dainai lau laloa lau ese ma haida lau hereaia, Iehova be edena bamona do ia laloa?’ Momokani, unai ese ena lalona do ia hahisia.—Filipi 2:3, 4.
Keristani tauna ta ese ena diba, ena dagi, eiava ena siahu, Dirava ese ia henia gaudia, dainai ia heagi neganai, ia ese Dirava ena gau, Ia sibona ia abia be namo hairaina bona hahenamona, ia henaoa. Baibel ese Keristani tauna ia sisiba henia, do ‘ia hekokoroku lasi. Ia ese ia sibona ena maka do ia diba, bona inai maka do ia hanaia lasi, do ia laloa lasi ia be bada momokani.’ Ia ese ita ia hamaoroa, ia gwau: “Do umui noho hebou mai moale bona lalona tamona danu. Umui sibona do umui habadaia lasi, to manau taudia danu do umui noho hebou. Umui sibona emui aonega do umui hekokoroku lasi.”—Roma 12:3, 16.
“Emui Lalona Dekenai Taunimanima Umui Gwauraia Kerere Lasi”
Baibel ena ensaiklopidia bukana ta ia gwau, sibona ena kara maoromaoro ia hekokorokulaia tauna “ia laloa ia be kara maoromaoro tauna bona Dirava ese ia gwauraia maoro, badina be taravatu ena kahana maragimaragi iboudiai ia badinaia, to edia anina ia laloa lasi.” Buka ma ta ia gwau idia be “tomadiho goadalaia momokani taudia, edia nega ibounai idia haorea ma haida edia kara dika do idia tahua totona.”
Farisea taudia edia kerere be unai. Gabeai idia laloa sibodia idia haginia taravatudia be mai anina bada, Dirava ena taravatu bona hakaua herevadia be mai anina maragi. (Mataio 23:23; Luka 11:41-44) Sibodia idia gwauraia kota biagudia bona idia sibodia idia haginia taravatudia idia badinaia lasi taudia idia gwauraia kerere. Idia hekokoroku bona sibodia idia laloa bada dainai, idia ura ma haida idia biagua. Iesu idia biagua diba lasi dainai idia badu dikadika, unai dainai alaia mase dalana idia tahua.—Ioane 11:47-53.
Bema ta ese sibona be kota biaguna ia gwauraia bona nega ibounai taunimanima edia kerere ia tahua bona ia dekenai idia noho taudia edia kara ia sekea namonamo, ena hebamo ita moalelaia lasi. Momokani, kongregesen tauna ta be mai ena siahu lasi, taunimanima ia haganidia iena lalohadai bona ia sibona ena taravatu do idia badinaia. (Roma 14:10-13) Idia laloa namonamo Keristani taudia idia diba, taunimanima be dina dina iboudiai idia karaia karadia momo be sibodia edia ura hegeregerena idia karaia diba. Bema taunimanima be gaukara ibounai karaia maoromaoro herea taudia, namo lasi sibodia edia kara hegeregerena ma haida idia gwauraia namo o dika.
Momokani, Keristani kongregesen be siahu ia abia, hakaua herevadia do ia gwauraia; unai hereva badinaia dalana amo Iehova ena tanobada oreana ia heau namonamo. (Heberu 13:17) To haida ese unai hakaua herevadia idia hagagevaia eiava sibodia edia taravatu idia atoa kau. Gabu ta ai taravatu idia atoa, Haroro Sikuli ena tatau iboudiai be edia hereva idia henia neganai, namona be edia piripou bona edia kouti be kala tamona gaudia bona kouti ena pitopito idia atodia. Bema ta be unai bamona ia karaia lasi, unai murinai ma hereva ta do ia henia diba lasi. To manau dalana Dirava ena Hereva ena mamina hegeregerena be, ta ese unai bamona taravatudia aukadia ia atoa lasi, to ta ena manoka hegeregerena ia sibona ia sisiba henia mai ena gado namo ida, ani?—Iamesi 3:17.
Inai danu, sibona ena kara maoromaoro ia hekokorokulaia tauna be reana inai bamona ia laloa: Bema Keristani tauna ta be ena mauri lalonai hekwakwanai momo ia davaria, anina be lauma dalanai ia manoka. Sibodia edia kara maoromaoro idia hekokorokulaia taudia, Elipasa, Biledada, bona Sopara, ese kamonai tauna Iobu be unai bamona idia laloa. Iobu dekenai ia vara gauna ibounai idia diba lasi, unai dainai Iobu idia gwauraia kerere be kerere. Iehova ese ia matahakani henidia, badina be Iobu ese ia abia hedibaganidia edia badina idia laloa kerere dainai.—Iobu karoa 4, 5, 8, 11, 18, 20 itaia.
Lalo-Goada Kererena
Sibodia edia kara maoromaoro idia hekokorokulaia taudia momo be lalo-goada taudia danu. Aposetolo Paulo ese tomadiho idia laloa Iuda taudia be inai bamona ia gwauraidia: “Dirava ena hesiai gaukara idia ura karaia namonamo, to karaia dalana be idia diba lasi. Dirava ese taunimanima ia gwauraidia maoromaoro iena vairanai dalana be idia badinaia lasi, to idia sibona ese unai maoromaoro dalana idia tahua. Unai dainai Dirava ena dala idia abia dae lasi.” (Roma 10:2, 3) Paulo be Farisea tauna neganai, ia ese gaukara haida ia goadalaia, to iena lalo-goada be kerere, ia be Iehova ena kara maoromaoro hegeregerena lasi.—Galatia 1:13, 14; Filipi 3:6.
Unai dainai Baibel ena sisiba be inai: “Do oi kara maoromaoro auka herea lasi, bona aonega do oi tahua auka herea lasi, oi sibona do oi alaia garina. Oi sibona do oi alaia ena namo be dahaka?” (Hadibaia Tauna 7:16) Kongregesen lalonai reana Keristani tauna ta be matamanai ia kara maoromaoro, to gabeai iena kara maoromaoro bona ena lalo-goada be ia hekokorokulaia. Iehova ena kara maoromaoro ia badinaia lasi to taunimanima edia aonega ia badinaia tauna, be tomadiho ia goadalaia dalana amo haida edia lalona ia hahisia diba. Edena bamona?
Hegeregere, reana tama sina ese lauma dalanai ma haida durudia karana idia goadalaia, to unai idia karaia lalonai sibodia edia ruma bese idia durua lasi. Eiava idia ura bada edia natudia ese kara haida do idia karaia to idia hegeregere lasi, bena edia ura ese ia hametaudia. (Efeso 6:4; Kolose 3:21) Memero kekeni haida be unai metau idia huaia diba lasi dainai, mauri dalana rua nega tamona idia rakalaia. Bema tama be laloa namonamo tauna, iena bese edia diba bona edia goada edia bada do ia laloa, bena ia ura do idia karaia karadia be unai hegeregerena do ia gwauraidia.—Genese 33:12-14 itaia.
Bema ta ia lalo-goada herea, reana taunimanima do ia kara henidia lasi mai ena hemataurai bona mai ena hebogahisi ida. Ta be reana Basileia harorolaia gaukarana ia goadalaia. To, ia goadalaia lalonai reana ena lalo-goada herea karana ese haida edia lalona ia hahisia. Paulo ia gwau: “Bema peroveta siahuna lau abia, bona Dirava ena hunia gaudia lau diba, aonega ibounai danu, bona bema egu abidadama dekena amo ororo lau kokia diba, to egu lalokau be lasi neganai, lau be anina lasi gauna bamona. Bema egu kohu ibounai ogogami taudia dekenai lau henia, bona bema egu tauanina lau henia, do idia gabua ore totona, to egu lalokau be lasi neganai, lau be namo lasi.”—1 Korinto 13:2, 3.
Dirava ese Manau Taudia Ia Lalo-Namo Henidia
Ita be Keristani taudia dainai, namona be ia do matamaia lasi neganai ita diba dahaka ese siboda eda kara maoromaoro hekokorokulaia karana ia havaraia diba. Namona be hekokoroku lalohadaina, nega ibounai eda lalona dekenai taunimanima gwauraia kerere karana, bona taunimanima edia aonega hegeregerena lalo-goada kava karana, ita dadaraia.
Farisea taudia edia lalohadai dekenai ita naria namonamo lalonai, namo lasi haida ita gwauraia sibodia edia kara maoromaoro hekokorokulaia taudia, to namona be siboda eda kara bona eda lalohadai ita tahua namonamo. Momokani, Iesu ese Farisea taudia ia kota henidia bona ia gwauraidia “koria gaigai edia natuna” bona do idia mase ela bona hanaihanai be maoro. To Iesu ese taunimanima edia lalona ia diba. Ita diba lasi.—Mataio 23:33.
Namona be iseda kara maoromaoro ita tahua lasi, to Dirava ena kara maoromaoro ita tahua be namo. (Mataio 6:33) Bena Iehova ese ita do ia lalo-namo henia, badina be Baibel ese ita ibounai ia sisiba henia, ia gwau: “Dirava ese hekokoroku taudia edia dala ia koua, to manau taudia dekenai iena hariharibada ia henia.”—1 Petero 5:5.