Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w97 7/15 rau 25-29
  • “Tahua Karana Ena Hahemaoro”—Baibel Ena Hahediba Herevana, A?

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • “Tahua Karana Ena Hahemaoro”—Baibel Ena Hahediba Herevana, A?
  • 1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Ia be Dahaka?
  • Gado ese Ia Hakapua Lasi
  • Badina Siridia ese Dahaka Idia Hahedinaraia?
  • Haere Idauidau
  • Heberu Bukana ese Heduru Ia Henia, A?
  • Hekwakwanai Idauidau Bona Koua Gauna Ta
  • Iehova Ia Gwau Daniela ese Davana Namona Do Ia Abia
    Daniela Ena Peroveta Herevana Oi Laloa Namonamo!
  • Daniela Bukana Bona Oi
    Daniela Ena Peroveta Herevana Oi Laloa Namonamo!
  • Tomadiho Momokani Taudia Dokona Negana Lalonai
    Daniela Ena Peroveta Herevana Oi Laloa Namonamo!
  • Dirava Ena Hereva Halasia Tauna ese Goada Ia Henia
    Daniela Ena Peroveta Herevana Oi Laloa Namonamo!
Ma Haida Itaia
1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w97 7/15 rau 25-29

“Tahua Karana Ena Hahemaoro”—Baibel Ena Hahediba Herevana, A?

OCTOBER 22, 1844, be United States ena East Coast taudia 50,000 bamona ese mai edia ura ida idia naria dinana. William Miller, edia gunalaia tauna lauma dalanai, ese ia hamaorodia Iesu Keriso be unai dina ai do ia giroa mai. Unai Millerite taudia, edia ladana unai neganai, be edia hebou gabudia dekenai idia naria ela bona dina ia diho. Bena daba ia rere lou, to Lohiabada ia mai lasi. Edia lalohadai ena anina ia vara lasi dainai, edia ruma dekenai idia giroa lou bona unai murinai unai dina idia gwauraia “Lalohisihisi Badana.”

To, nega sisina murinai edia lalohisihisi ia ore bona helaro idia abia. Hahine matamata ta, Ellen Harmon, ese edia lalona ia ania bona ia hamaorodia Dirava ese matahanai amo ia dekenai ia hahedinaraia edia nega duahia karana be maoro. Ia gwau kara badana ta unai dina ai ia vara​—⁠Keriso be “guba dubuna ena helaga herea gabuna” lalonai ia vareai.

Lagani 10 ia hanaia murinai, Adventist haroro tauna James White (unai neganai Ellen Harmon ia adavaia vadaeni tauna) ese hereva ta ia havaraia, Keriso ena gaukara October 1844 amo ia herevalaia totona. January 29, 1857, ena Review and Herald lalonai, White ia gwau Iesu be “tahua karana ena hahemaoro” ia matamaia vadaeni. Bona hari unai hahediba be sibona idia gwauraia Seventh-Day Adventist taudia milioni 7 bamona ese idia abia dae hahediba hereva badana ta.

To, Seventh-Day Adventist (SDA) Dubu ena diba taudia haida idia daradara “tahua karana ena hahemaoro” be Baibel ena hahediba herevana ta eiava. Dahaka dainai unai hereva ma idia daradaralaia? Bema oi be Seventh-Day Adventist tauna ta, unai henanadai do oi laloa bada. To, gau ginigunana be, “tahua karana ena hahemaoro” be dahaka?

Ia be Dahaka?

Unai hahediba herevana durua totona idia gwauraia siri badana be Daniela 8:​14. Unai siri ia gwau: “Vadaeni unai aneru ia haere, ia gwau, ‘Ela bona dina 2,300 ia ore, unai neganai Dubu Helaga do idia hagoevaia lou.’ ” Unai hereva “unai neganai dubu helaga do idia hagoevaia” dainai, Adventist taudia momo ese unai siri idia hakapua Levitiko karoa 16 ida. Unai karoa be Kara Dika Ena Davana Karaia Dinana ai Iuda hahelaga tauna badana ese dubu ia hagoevaia karana ia herevalaia. Idia ese Daniela ena hereva be Heberu karoa 9 ida idia hakapua danu, unai karoa be Iesu ia gwauraia Hahelaga Tauna Badana guba dekenai. SDA ena diba tauna ta ia gwau “hereva hegeregerena” dalana amo unai lalohadai idia haginia. Unai dala ia gaukaralaia tauna ese “hereva ta, hegeregere dubu Dan. 8:14 dekenai, unai hereva tamona Lev. 16 dekenai, bona unai hereva tamona be Heb. 7, 8, 9 dekenai” ia davaria bena ia gwau “idia ibounai be gau tamona idia herevalaia.”

Adventist taudia be inai bamona idia laloa: Idaunegai Israela ena hahelaga taudia ese dina ta ta ena hesiai gaukara dubu ena kahana ladana Helaga gabuna dekenai idia karaia, unai amo Dirava ese dika ia gwauatao. Lagani ta ta, Kara Dika Ena Davana Karaia Dinana ai, Helaga Herea gabuna (Dubu ena lalona momokani daiutuna) lalonai hahelaga tauna badana ese hesiai gaukarana ia karaia, unai amo Dirava ese edia kara dika ia dahua oho. Idia gwau Keriso ena hahelaga gaukarana guba dekenai danu be kahana rua. Keriso be aposetolo edia negai guba dekenai ia daekau neganai kahana ginigunana ia matamaia, bona lagani 1844 ia ore, bona unai amo kara dika ia gwauatao. Kahana iharuana, o “hahemaoro kahana,” be October 22, 1844, ia matamaia bona ia do ore lasi, bona unai amo kara dika do ia dahua ore. Unai be edena bamona do ia karaia?

Idia gwau lagani 1844 amo, Iesu be hari sibona idia gwauraia abidadama taudia ibounai edia mauri sivaraidia ia tahua noho (mase taudia edia guna, bena gabeai mauri taudia edia), do ia abia hidi idia be mauri hanaihanai do idia abia eiava. Unai tahua gaukarana idia gwauraia “tahua karana ena hahemaoro.” Taunimanima idia hahemaoro henia murinai, unai tahua karana ai idia kwalimu taudia edia kara dika do ia dahua oho unai sivarai bukadia amo. To, Ellen White ia gwau, idia kwalimu lasi taudia ‘edia ladana be mauri bukana amo do idia dahua oho.’ Unai dainai, “ibounai edia dokona mase eiava mauri be unai neganai do ia abia hidi vadaeni.” Unai nega ai, guba dubuna be ia hagoevaia vadaeni bona Daniela 8:14 ena hereva be ia guguru vadaeni. Unai be Seventh-Day Adventist taudia edia hahediba herevana ta. To SDA edia magasin ladana Adventist Review ia gwau: “Unai hereva tahua karana ena hahemaoro be Baibel lalonai ia noho lasi.”

Gado ese Ia Hakapua Lasi

Adventist taudia haida be unai hahediba herevana idia laloa momo. Tau ta ia gwau: “Guna sivaraidia ese idia hahedinaraia aiemai orea idia gunalaia taudia mai edia kamonai be lalo-hekwarahi bada idia davaria, guna negana amo idia hadibaia herevana, tahua karana ena hahemaoro, idia laloa neganai.” Bona ia gwau vanegai idia hanaia laganidia lalonai, edia lalo-hekwarahi amo daradara ia vara, diba taudia ese “aiemai tabekau herevadia momo dubu helaga herevana dekenai idia henanadailaia” matamaia neganai. Mani unai hereva rua ita tahua.

Tabekau herevana ginigunana: Daniela karoa 8 be Levitiko karoa 16 ida idia hakapua. Unai lalohadai idia hamanokaia hekwakwanai badadia be rua​—⁠gado dekenai bona badina siridia dekenai. Mani gado ita laloa guna. Adventist taudia idia laloa Levitiko karoa 16 dekenai ‘idia hagoevaia dubu helaga’ ese Daniela karoa 8 dekenai ‘idia hagoevaia dubu helaga’ ia laulaulaia. Toana be unai lalohadai be maoro ela bona gado hahanaia taudia idia davaria unai hereva “idia hagoevaia” King James Version lalonai, be Daniela 8:14 dekenai idia gaukaralaia Heberu gado herevana tsa·daq (anina be “ia maoromaoro”) amo idia hahanaia kerere. Tomadiho stadilaia ena profesa ta, Anthony A. Hoekema, ia gwau: “Unai hereva idia hahanaia idia hagoevaia ita abia dae be auka, badina idia hagoevaia ida idia hahegeregerea Heberu herevana [ta·herʹ] be iniseniai idia gaukaralaia lasi.”a Levitiko karoa 16 lalonai idia gaukaralaia bona King James Version Baibel ese ta·herʹ herevadia ia hahanaia “hagoevaia” bona “idia goeva.” (Levitiko 16:​19, 30) Unai dainai Dr. Hoekema ia hereva maoro, ia gwau: “Bema Daniela be Kara Dika Ena Davana Karaia Dinana ai idia karaia hagoevaia karana ia laloa, unai neganai taheer [ta·herʹ] do ia gaukaralaia to tsadaq [tsa·dhaqʹ] lasi.” To, tsa·dhaqʹ be Levitiko lalonai ia noho lasi, bona ta·herʹ be Daniela lalonai ia noho lasi. Gado dekenai, hereva ta ese ia hakapudia lasi.

Badina Siridia ese Dahaka Idia Hahedinaraia?

Mani badina siridia ma ita laloa. Adventist taudia idia gwau Daniela 8:14 be “badina siridia amo ia be motumotu bamona,” anina be vaira siridia ida oi hakapua diba lasi. To inai hereva lalonai ai atoa mauana ladana “Daniela 8:14 Bona Badina Siridia” dekenai Daniela 8:​9-​14 oi duahia neganai, unai bamona oi laloa, a? Siri 9 ese dagedage gauna ta ia gwauraia, ia be doa maragina ta. Siri 10​-⁠12 ese ia hahedinaraia dagedage gauna ese dubu helaga do ia hadikaia. Siri 13 ia henanadai, ‘Unai kara do ia vara ela bona edena nega?’ Bena siri 14 ia haere: “Ela bona dina 2,300 ia ore, unai neganai Dubu Helaga do idia hagoevaia lou.” Ia hedinarai, siri 13 dekenai ia gwauraia henanadaina ena haere be siri 14 dekenai. Tomadiho stadilaia tauna Desmond Ford ia gwau: “Dan. 8:14 be inai taitai [“Ela bona edena negai?” siri 13 dekenai] amo idia hapararaia be badina lasi, davara dekenai mai edia dogo lasi bamona.”b

Dahaka dainai Adventist taudia ese siri 14 be badina siridia amo idia hapararaia? Edia hereva ena anina kererena idia reaia totona. Ena badina siridia idia gwau dubu helaga, siri 14 lalonai ia gwauraia gauna, hamiroa karana be doa maragina ese ia karaia. To, “tahua karana ena hahemaoro” hahediba herevana lalonai idia gwau dubu helaga hamiroa karana be Keriso ese ia karaia gaukaradia amo. Idia gwau ia ese abidadama taudia edia dika be guba dubuna dekenai ia hahanaia. Vadaeni, dahaka do ia vara bema Adventist taudia be unai hahediba herevana bona badina siridia edia hereva idia abia dae? Dr. Raymond F. Cottrell, Seventh-Day Adventist tauna ta bona guna SDA Bible Commentary ena edita taudia ta, be inai bamona ia torea: “Bema ita ese SDA edia hereva lalonai Daniela 8:14 be badina siridia ida ita duahia hebou, vadaeni anina be ita gwau doa maragina be Keriso.” Dr. Cottrell be sibona ia hereva hedinarai, ia gwau: “Ita ese badina siridia bona Adventist taudia edia hereva be nega tamona ita abia dae diba lasi.” Unai dainai, “tahua karana ena hahemaoro” dekenai, Adventist Dubu be gau ta do idia abia hidi​—⁠hahediba herevana do idia abia dae eiava Daniela 8:14 ena badina siridia do idia abia dae. Madi, idia ese hahediba herevana idia dogoatao bona Daniela 8:14 ena badina siridia idia dadaraia. Dr. Cottrell ia gwau unai dainai ita hoa lasi Baibel stiuden mai edia diba ese Adventist taudia idia gwauraia idia gwau, “idia duahia Baibel sirina lalonai anina idia atoa vareai” to unai anina be “Baibel sirina amo idia abia” diba lasi!

Lagani 1967 ai, Dr. Cottrell ese sabati sikuli ena kahana ta ia hegaegaelaia Daniela bukana dekenai, bena SDA dubu tanobada hegegemadai dekenai idia siaia. Ia gwau Daniela 8:14 be ena badina siridia edia kahana ta bona ‘hagoevaia karana’ ese abidadama taudia ia herevalaia lasi. Unai dainai, unai kahana lalonai “tahua karana ena hahemaoro” ia herevalaia lasi.

Haere Idauidau

Adventist taudia haida idia diba unai tabekau herevana be manoka, bona “tahua karana ena hahemaoro” hahediba herevana ia durua lasi, a? Dr. Cottrell ese Adventist tomadiho hadibaia taudia badadia 27 ia nanadaia, ‘Gado bona badina siridia amo dahaka badina idauidau dainai Daniela karoa 8 bona Levitiko karoa 16 umui hakapua?’ Edia haere be dahaka?

“Idia ibounai 27 idia gwau badina ta ia noho lasi gado eiava badina siridia dainai Dan. 8:​14 amo kara dika davana karaia dinana ese ia laulaulaia gauna bona tahua karana ena hahemaoro ai herevalaia.” Idia ia nanadaia, ‘Badina ma haida dainai inai gaudia umui hakapua, a?’ Unai Adventist ena diba taudia momo idia gwau idia be badina ma ta lasi, idia ima idia gwau unai gaudia idia hakapua badina Ellen White ese ia hakapudia dainai, bona rua idia gwau gado hahanaia gaukarana ai “ia vara kerere namona” ta latanai unai hahediba herevana idia haginia. Tomadiho stadilaia tauna Ford ia gwau: “Unai bamona haere aiemai diba taudia hereadaedia edia amo ese idia hahedinaraia aiemai idaunegai hahediba herevana Dan. 8:14 dekenai be ai hamomokania diba lasi.”

Heberu Bukana ese Heduru Ia Henia, A?

Tabekau herevana iharuana: Daniela 8:14 be Heberu karoa 9 ida idia hakapua. Tomadiho stadilaia tauna Ford ia gwau: “Aiemai gaukara ginigunadia ibounai lalonai Heb. 9 ai gaukaralaia Dan. 8:14 herevalaia totona.” Unai hereva idia hakapua matamaia lagani 1844 ai, “Lalohisihisi Badana” murinai. Heduru abia totona, Millerite Hiram Edson ese ena Baibel ia hamorua teibolo latanai, unai amo do ia kehoa. Dahaka ia vara? Heberu karoa 8 bona 9 dekenai ia kehoa. Ford ia gwau: “Adventist taudia idia gwau unai karoa ese lagani 1844 bona Dan. 8:​14 edia anina idia hahedinaraia badina idia laloa unai kara be nega korikori ai bona ia be toa badana!”

Dr. Ford be ena buka Daniel 8:​14, the Day of Atonement, and the Investigative Judgment lalonai ma ia gwau: “Seventh-day Adventist taudia dekenai unai be hereva badana. Heb. 9 sibona lalonai . . . ia hahedinaraia namonamo dahaka dainai . . . dubu helaga hahediba herevana, ai laloa bada herevana, be mai anina bada.” Oibe, Heberu karoa 9 be “Taravatu Matamata” ai Levitiko karoa 16 ena anina peroveta dalanai ia herevalaia karoana. To Adventist taudia idia gwau Daniel 8:14 danu be “Taravatu Gunana” ai unai bamona hereva ia gwauraia sirina. Bema idia gwauraia herevadia ruaosi be maoro, vadaeni anina be Heberu karoa 9 bona Daniela karoa 8 hakapua dalana ta ia noho danu.

Desmond Ford ia gwau: “Ta ese Heb. 9 ia duahia neganai maoromaoro gau haida idia hedinarai. Daniela bukana ia herevalaia lasi, bona Dan. 8:14 ia herevalaia lasi momokani. . . . Unai karoa ibounai be Lev. 16 ena anina ia gwauraia.” Ia gwau: “Iseda dubu helaga hahediba herevana be Taravatu Matamatana lalonai dubu helaga gaukaradia edia anina ia herevalaia bukana tamona lalonai ita davaria diba lasi. Adventist toretore taudia mai edia ladana bada tanobada hegegemadai ese unai idia hamomokania.” Unai dainai, edia tabekau herevana iharuana danu be hegeregere lasi edia daradara havaraia hahediba herevana durua totona.

To, unai be nega ginigunana lasi. Doketa Cottrell ia gwau lagani momo lalonai, “dubu ena Baibel diba momo taudia be aiemai hahediba hereva hegeregerena guna amo Daniela 8:14 bona Heberu 9 ai herevalaia ena hekwakwanai idauidau idia diba goevagoeva.” Lagani 80 mai kahana gunanai, Seventh-Day Adventist tauna goadana E. J. Waggoner be inai ia torea: “Adventist edia hahediba dubu helaga herevana dekenai, bona ‘Tahua Karana Ena Hahemaoro’ . . . , be davana henia karana ia gorea.” (Confession of Faith) Lagani 30 gunanai, unai bamona hekwakwanai be General Conference, SDA Dubu ena gunalaia oreana, dekenai idia gwauraia.

Hekwakwanai Idauidau Bona Koua Gauna Ta

General Conference ese komiti ta, “Daniela Bukana Ena Hekwakwanai Idauidau Tahua Ena Komiti,” ia abia hidi. Idia haginia hekwakwanai idauidau Daniela 8:14 dekenai idia hamaoromaoroa dalana ena ripoti ta idia karaia totona. Unai komiti taudia 14 ese unai henanadai idia tahua lagani ima lalonai to haere ta mai lalo-tamona ida idia davaria lasi. Lagani 1980 ai, komiti tauna Cottrell ia gwau komiti taudia momo idia laloa Adventist taudia edia hereva Daniela 8:14 dekenai be idia “hamomokania vaitani” diba bema hereva haida “do idia abia dae kava sibona” bona hekwakwanai “do idia laloaboio.” Ma ia gwau: “Laloatao, komiti ena ladana be Daniela Bukana Ena Hekwakwanai Idauidau Tahua Ena Komiti, to idia momo idia gwau hekwakwanai do ai lalodia boio bona gau ta do ai gwauraia lasi.” Unai be hegeregere idia gwau “ai be haere ai davaria lasi.” Unai dainai idia haida sibona ese momo edia lalohadai idia abia dae lasi, bona ripoti korikorina ta idia karaia lasi. Edia hahediba herevana ena hekwakwanai idia hamaoromaoroa lasi.

Unai koua gauna ia herevalaia neganai, Dr. Cottrell ia gwau: “Inai Daniela 8:14 hepapahuahuna be ita danu ia do noho, badina be ema bona hari, ita ura lasi ita hahedinaraia hekwakwanai korikorina ta ia noho. Unai hepapahuahu do ia ore lasi bema hekwakwanai ia noho lasi bamona ita do kara noho, bema ita ta ta bona ibounai nega tamona, be mata kepulu bamona iseda lalohadai ita do abia dae noho.”​—⁠Spectrum, Association of Adventist Forums ese idia halasia magasin ta.

Dr. Cottrell ese Adventist taudia ibounai ia hagoadaia ia gwau, “inai​—⁠Adventist hahediba dekenai​—⁠idia reaia diba lasi Baibel sirina ita herevalaia dalana amo ita abia dae lalohadai badadia bona herevalaia edia badina do ita laloa namonamo lou.” Adventist taudia ai hagoadaia unai “tahua karana ena hahemaoro” do idia tahua namonamo, bena do idia diba edia tabekau herevadia be Baibel amo idia abia eiava sene herevadia amo.c Aposetolo Paulo be mai ena aonega ida ia gwau: “Hereva ibounai do umui laloa namonamo, idia be Dirava dekena amo idia mai o lasi, bona hereva namodia do umui dogoatao momokani.”​—⁠1 Tesalonika 5:⁠21.

[Footnotes]

a Wilson’s Old Testament Word Studies ese tsadaq (eiava, tsa·dhaqʹ) ena anina ia gwauraia “ia maoromaoro, ia hegeregere,” bona taheer (eiava, ta·herʹ) ena anina ia gwauraia “ia valahu lasi, ia diari, bona diaridiari; ia goevagoeva, miro lasi, hagoevaia; miro bona dika edia amo ia goeva.”

b Dr. Ford be tomadiho stadilaia ena profesa ta dubu ese ia haheaua sikulina Pacific Union College, U.S.A., dekenai. Lagani 1980 ai SDA gunalaia taudia ese maoro idia henia hua six lalonai dubu helaga hahedibana do ia stadilaia, to ia davaria gaudia idia dadaraia. Unai gaudia be buka ladana Daniel 8:​14, the Day of Atonement, and the Investigative Judgment lalonai ia halasia.

c Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. ese idia halasia bukana “Your Will Be Done on Earth,” rau 188-​219, oi itaia, unuseniai Daniela karoa 8 idia herevalaia namonamo.

[Box on page 27]

Daniela 8:14 Bona Badina Siridia

DANIELA 8:9 “Unai doadia ta dekena amo be doa maragina ta ia tubu daekau. Inai doa maragina ena siahu be bada herea ia lao, vadaeni inai siahu ia hedinaraia diho kahanai bona dina ia daekau kahanai bona gwauhamata tanona dekenai danu. 10 Iena siahu ia toreisi danu, guba ena taudia dekenai, bona ia ese unai tau haida bona hisiu haida danu ia hamorua tano dekenai, bona ia moidia diho momokani. 11 Io, unai doa maragina ese guba taudia edia Biaguna danu ia dagedage henia, bona iena dina ibounai boubou henia gauna ia koua, bona Dubu Helaga ena gaukara ia hadikaia. 12 Taunimanima edia kara dika ia toreisi dainai, dina ibounai boubou henia gauna idia hadikaia. Idia ese tomadiho kara momokani idia negea diho tano dekenai, badina be unai doa ese iena gaukara dikana ibounai dekenai ia kwalimu.

“13 Unai neganai lau kamonai aneru ta ese aneru ma ta ia nanadaia, ia gwau, ‘Inai mata hanai dekenai ia vara kara, dina ibounai boubou totona gauna, be do ia noho ela bona edena negai? Unai kara dika rohoroho ese dina ibounai boubou henia gauna ena gabu ia abia, bona guba ena taudia, bona Dubu Helaga do ia moia diho ela bona edena negai?’ 14 Vadaeni unai aneru ia haere, ia gwau, ‘Ela bona dina 2,300 ia ore, unai neganai Dubu Helaga do idia hagoevaia lou.’ ”

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia