Idia Gwau ta ese Sibona Ia Abia Hidi Diba
TANOBADA bona guba ia lohiaia Diravana ese taunimanima hadibaia bena edia ura hegeregerena idia abia hidi diba karana ia gwauraia namo. Ia be iseda Havaraia Tauna. Taunimanima ese dahaka idia abia be namo ia diba goevagoeva dainai, mai hariharibada ida ita ia hadibaia, sisiba henia, bona hakaua, aonega dalana do ita badinaia totona. To, ia ese aneru bona taunimanima lalonai ia atoa ura kwalimu ia laloaboio lasi. Iena peroveta tauna Mose ese Iehova ena lalohadai ia hahedinaraia, ia gwau: “Badina lau be mauri bona mase, hanamoa kara bona hadikaia kara, umui emui vairana dekenai lau atoa, do umui abia hidi totona. Unai dainai mauri do umui abia hidi, vadaeni umui bona emui natudia do umui mauri noho.”—Deuteronomi 30:19.
Medikol dalanai unai hakaua herevana be mai anina bada. Unai lalohadai, ta ese diba ia abia bena ena ura hegeregerena ia abia hidi diba, be hari taunimanima momo Japan dekenai bona tano ma haida lalonai idia abia dae, to guna momo ese idia abia dae lasi. Dr. Michitaro Nakamura ese unai lalohadai ena anina ia gwauraia: “Unai lalohadai be doketa ese gorere tauna dekenai ena gorere, dahaka do ia vara, bona edena dala ai doketa ese do ia hanamoa, bona unai hanamoa dalana dainai edena gau dikadia idia vara diba ia gwauraia hedinaraia namonamo, gorere tauna do ia lalo-pararalaia haraga diba dalana ai. Bona gorere tauna ese ia sibona ia abia hidi edena bamona kara idia karaia diba o idia karaia diba lasi be doketa tauna ese do ia matauraia.”—Japan Medical Journal.
Lagani momo lalodiai, Japan doketa taudia ese badina idauidau idia gwauraia dahaka dainai gorere taudia be unai bamona dala ai idia kara henidia lasi, bona nega momo kota ese doketa taudia edia hereva idia abia dae. Unai dainai, February 9, 1998 ai, Hahemaoro Tauna Badana, Takeo Inaba, Tokyo ena Kota Badana lalonai, ese tau ta be diba ia abia bena ena ura hegeregerena ia abia hidi diba karana ia herevalaia neganai, unai be hereva badana. To kota ia abia hidi gauna be dahaka, bona dahaka dainai kota dekenai unai idia hepapahuahulaia?
July 1992 ai, iena mauri lagani be 63 Iehova ena Witness hahinena ta, Misae Takeda, ia lao Tokyo University ena Institute of Medical Science Hospital dekenai. Idia gwau vadaeni ena asena lalonai tiuma ia noho bona namona be operesen ia abia. Ia ura Baibel ena hereva, rara dadaraia haheganina, ia badinaia bona ena doketa taudia dekenai ia hahedinaraia goevagoeva ia ura rara gaukaralaia lasi hanamoa karana sibona idia karaia. (Genese 9:3, 4; Kara 15:29, NW) Doketa taudia ese ia hahonua fom ta idia abia dae, ia gwau unai hahine ese ia abia hidi karana dainai, bema kerere ia vara, doketa bona hospital amo kompensesen do ia noia lasi. Idia gwau iena ura do idia badinaia.
To, operesen idia karaia murinai, Misae ia mahuta noho lalonai, rara idia henia hanai—ia gwauraia hedinarai goevagoeva vadaeni urana idia badinaia lasi. Idia hekwarahi unai rara henia hanai karana idia hunia totona, to hospital dekenai ia gaukara tauna ta be niuspepa ena toretore tauna dekenai unai sivarai ia gwauraia. Oi lalo-parara diba, unai lalo-momokani Keristani hahinena ia diba idia ese gwaumaoro idia abia lasi to ia dekenai rara idia henia neganai, ia lalohisihisi bada herea. Ia ese unai doketa taudia ia abidadama henia, ia laloa edia gwauhamata do idia badinaia bona ena tomadiho do idia matauraia. Doketa bona gorere taudia hemataurai heheni karana idia hadikaia dainai, lalohisihisi bada ia davaria bona ia ura lasi taunimanima ma haida dekenai unai idia karaia dainai ia lao kota dekenai.
Taunimanima Biagua Bona Kara Maoromaoro
Tokyo Distrik Kota ena hahemaoro taudia toi ese ena sivarai idia kamonai bona idia gwau doketa edia kara ia maoro, unai dainai ta be ena ura hegeregerena ia abia hidi diba lasi. March 12, 1997 ai, hahemaoro taudia ese edia hereva idia henia, idia gwau rara gaukaralaia lasi vaitani kontrakana be anina lasi. Edia lalohadai be bema doketa ta be gwauhamata ia karaia, ena be rara bada ia boio vadaeni rara do ia henia lasi, unai be kojo ryozoku,a eiava edia bese ena taravatu ia hadikaia karana. Edia lalohadai be doketa ena maduna ginigunana be dala namona ai kara ta do ia karaia gorere tauna do ia mauri noho totona. Herevana gorere tauna ia abia dae tomadihona be dahaka, to unai kontraka be idia karaia negana amo ia be anina lasi. Idia davaria gaudia ibounai amo edia hereva badana be, doketa idia abia hidi medikol hanamoa dalana be gorere tauna ia abia hidi vadaeni medikol dalana do ia hereaia.
Danu, hahemaoro taudia idia gwau unai dainai, doketa ese dahaka do ia karaia, dahaka do ia vara, bona idia vara diba dika ia gwauraia hedinarai be namo, to “bema ia ura rara ia henia, do ia gwauraia hedinarai eiava lasi be sibona ia abia hidi diba.” Kota ena hereva be inai: “Unai hahine ia ura lasi rara ia abia, herevana dahaka ia vara. Unai dainai doketa taudia ese ia idia koia, bema operesen ia abia iena ura do idia badinaia, unai dainai operesen ia abia, to ai gwau edia kara be taravatu utua karana lasi bona ia maoro.” Idia laloa bema doketa taudia edia kara be idau, reana gorere hahinena be operesen do ia abia lasi bona hospital do ia rakatania.
Kota ena hereva ese tau ta be diba ia abia bena ena ura hegeregerena do ia abia hidi diba lalohadaina ia hadikaia dainai, unai lalohadai idia abia dae taudia idia hoa bona idia lalohisihisi. Profesa Takao Yamada, taravatu ia diba momo tauna, ese unai Takeda sivaraina bona kota ena hereva bona edia anina unai lalohadai Japan lalonai, ia herevalaia neganai, ia gwau: “Bema kota ena hereva idia haidaua lasi, rara henia hanai dadaraia karana bona ta be diba ia abia bena ena ura hegeregerena ia abia hidi diba lalohadai ena taravatu be kandolo bamona, lai ese ena lahi ia habodoa gwauraia.” (Taravatu gwauraia pepana Hogaku Kyoshitsu) Hereva goadadia amo ia ese idia doria rara henia hanai karana ia gwauraia dika, ia gwau ia be “taunimanima abidadama henia hadikaia karana, hegeregere hunia dalana amo idia kara dika henia.” Profesa Yamada ma ia gwau unai taunimanima abidadama henia hadikaia karana dekenai “gwaumaoro idia henia lasi be gau badana.”
Misae be manau hahine dainai, taunimanima momo ese ena hekwakwanai idia diba bona herevalaia be auka ia dekenai. To ia diba Iehova ena ladana bona rara hahelagaia kara maoromaoro taravatudia edia maoro gwauraia gaukarana ena kahana ia karaia diba neganai, ena lalona ia hadaia do ia karaia. Iena loea tauna dekenai revareva ia torea, ia gwau: “Lau be kahu sibona, reana kahu ese lau ia hereaia. Lau daradara dahaka dainai lau, diba lasi hahinena, ia gaukaralaia. To Iehova—ia be nadi ia gaukaralaia diba ena sivarai gwauraia totona Tauna—ena ura lau tahua neganai, ia ese goada do ia henia lau dekenai.” (Mataio 10:18; Luka 19:40) Kota negana ai ia idia henanadai henia neganai, ia goada momokani lasi gadona dekenai, ena ura idia badinaia lasi dainai ia davaria hemami dikana ia herevalaia. Ia gwau: “Egu hemami be lau idia hadikaia, hahine hadikaia karana bamona idia karaia lau dekenai.” Iena hereva dainai, unai dina ai kota dekenai idia noho taudia kahirakahira iboudiai idia tai.
Idia Hoalaia Hagoadaia Dalana
Distrik Kota ena hereva dainai, maoromaoro Kota Badana dekenai apil idia siaia. Unai apil kota dekenai, hamatamaia herevana idia gwauraia July 1997 ai, bona Misae, ia gorere dainai ena vairana be kurokuro momokani to ena lalona ia hadaia do ia mai, be ena uilisea dekenai ia noho. Kensa gorerena ia hedinarai lou, bona ia manoka ia lao. Misae ia moale bada herea hahemaoro tauna badana ena hereva ia kamonai dainai, kara idauna ta ia karaia, kota ese dahaka do ia karaia ia gwauraia hedinarai guna. Ia hahedinaraia goevagoeva unai apil kota ese kota ginigunana ia gwauraia herevana ia abia dae lasi—doketa be mai edia maoro lasi gorere tauna ena ura laloa lasi totona, bona toana be gorere tauna ena ura do ia badinaia to hunia dalana amo kara ta ia palanilaia be dika. Hahemaoro tauna badana ia gwau kota ese taunimanima hadihoa karana, “Shirashimu bekarazu, yorashimu beshi,”b anina be “Idia be mai edia diba lasi bona ma ta dekenai idia tabekau noho be namo” medikol heduru abia totona herevana, do ia durua lasi. Unai murinai, Misae ia gwau: “Lau moale bada herea hahemaoro tauna ena hereva namona lau kamonai, unai be Distrik Kota ena hereva amo ia idau momokani.” Ma ia gwau: “Iehova dekenai lau guriguri inai do ia vara.”
Hua ta murinai Misae ia mase. Iena lalokau ruma bese taudia bona hospital idauna ta ena doketa bona nesi namodia, iena ura idia lalo-pararalaia bona matauraia taudia ida ia noho. Ena be ena natuna mero, Masami, bona ruma bese taudia ma haida be ena mase idia lalohisihisilaia bada, to edia lalona idia hadaia ena ura hegeregerena unai kota karana do idia karaia noho ela bona ia doko.
Idia Abia Hidi Gauna
Vadaeni, February 9, 1998 ai, Kota Badana ena hahemaoro taudia toi ese hereva ta idia halasia, kota ginigunana ena hereva idia dadaraia. Kota ruma maragina lalonai niusi ripotilaia taudia, diba bada taudia, bona unai sivarai idia badinaia taudia momo idia noho. Niuspepa badadia bona televisen steiseni ese kota ena hereva idia herevalaia. Hereva kwarana haida idia gwau: “Kota: Gorere Taudia ese Hanamoa Dalana ta Idia Dadaraia Diba”; “Kota Badana: Rara Henia Hanai be Ta Ena Maoro Ia Hadikaia”; “Doketa ese Rara Henia Hanai Karana Ia Doria Bona Kota Dekenai Ia Lusi”; “Iehova Ena Witness Hahinena ese Rara Henia Hanai Karana Dainai Kompensesen Ia Abia.”
Kota ia halasia hereva idia ripotilaia taudia edia sivarai ese unai hereva idia gwauraia namo. The Daily Yomiuri ena ripoti ia gwau: “Hahemaoro tauna Takeo Inaba ia gwau bema doketa taudia ese gorere tauna ia dadaraia karadia idia karaia, unai be maoro lasi.” Ma ia gwau goevagoeva: “Unai doketa [rara idia henia doketa taudia] ese ia dekenai rara idia henia hanai neganai, hanamoa dalana be ia sibona ia abia hidi diba karana idia koua.”
Asahi Shimbun ia hahedinaraia unai kota ia laloa doketa ese rara do ia gaukaralaia lasi kontrakana, gorere hahine ia mase diba negadia ai danu, be gorere hahine ida ia karaia hamomokania gaudia idia hegeregere lasi. To hahemaoro taudia ese kota ginigunana ena hereva idia abia dae lasi, idia gwau: “Bema doketa bona gorere tauna idia kiki bona doketa ia gwau herevana dahaka ia vara, rara do ia henia lasi, inai Kota ia laloa unai be iseda bese ena taravatu ia hadikaia lasi karana, unai dainai unai hereva idia badinaia be namo.” Danu, unai niuspepa ta ese hahemaoro taudia edia lalohadai ia gwauraia, idia laloa “taunimanima ibounai be dina ta ai do idia mase, bona edena nega ai do idia mase be idia ta ta idia abia hidi diba gauna.”
To, Iehova ena Witness taudia ese unai kara idia stadilaia bona idia diba momokani unai be mauri dalana hereadaena idia abia hidi. Unai dala ena kahana ta be, rara henia hanai karana ia havaraia dika idia dadaraia bona rara gaukaralaia lasi hanamoa daladia momo, tano momo lalonai idia gaukaralaia vadaeni daladia bona Dirava ena taravatu idia hamakohia lasi karadia, idia abia dae. (Kara 21:25) Taunimanima momo idia diba profesa ta, ena tano ena taravatu ia stadilaia Japan tauna, ia gwau: “Momokani, [rara henia hanai karana] dadaraia be emu ‘mase dalana’ abia hidi karana lasi, to emu mauri dalana abia hidi karana.”
Kota Badana ena hereva ese doketa taudia ia hamaoroa idia sibona idia abia hidi dahaka be maoro karana be mai ena hetoana, bona unai hetoana ena bada be guna idia haida idia laloa bada hegeregerena lasi. Bona unai hereva dainai hospital momo ese kara maoromaoro taravatudia do idia haginia be namo. Ena be momo ese kota ena hereva idia abia dae bona gorere taudia ia hagoadaia, badina guna hanamoa daladia idia abia hidi diba lasi, to doketa bona hospital ibounai idia abia dae lasi. Gavamani ena hospital bona doketa toi ese Kota Badana Momokani dekenai apil idia henia. Unai dainai Japan ena kota badana momokanina ese gorere taudia edia ura do idia matauraia, tanobada bona guba edia Pavapava Badana ese ia karaia hegeregerena, eiava lasi herevana do ita naria.
[Footnotes]
a Unai be taravatu ese ia gwauraia lasi lalohadaina, hahemaoro tauna ese ena anina do ia gwauraia bona edena dala ai do ia gaukaralaia ia abia hidi diba.
b Tokugawa negana lalonai, unai be lohia taudia aukadia edia taunimanima lohiaia dalana.