Ibounai ese Ura Kwalimu Idia Ura Abia
“Taunimanima be mai ura kwalimu danu idia vara, to gabu ibounai dekenai idia be seini ese idia guidia,” lagani 1762 ai, French aonega tauna Jean-Jacques Rousseau ese unai ia torea. Taunimanima be mai ura kwalimu danu idia vara. Unai be lalohadai namo hereana! To Rousseau ia hereva bamona, histori ese ia hahedinaraia taunimanima milioni momo be ura kwalimu idia mamia lasi momokani. To, edia mauri ibounai lalonai “seini ese idia guidia,” bona inai nega ena oromana ese moale korikorina bona noho namo ia havaraia lasi edia mauri lalonai.
TAUNIMANIMA milioni momo idia davaria “taunimanima haida ese ma haida idia biagua noho, bona idia hisihisi henidia noho.” (Hadibaia Tauna 8:9) Sibodia edia ura idia tahua goadagoada tatau bona hahine be siahu idia tahua neganai, ma haida edia ura kwalimu idia hadikaia karana idia lalohisihisilaia lasi. Niuspepa ripoti ta ia gwau: “Taunimanima alaia oreana ese taunimanima 21 idia hamasea.” Ripoti ma ta ese tuari oreadia edia “dagedage bada bona hebogahisi lasi ala-ala karana” ia herevalaia, idia ese ‘idia heai lasi hahinedia, natudia bona buruka taudia idia alaia, taunimanima edia aiona idia utua, hanua taudia idia dogoatao bena kwarana dekenai idia pidia mase, bona hanua idia hadikaia momokani bona bomu idia negea kava, negea kava.’
Oibe, unai dainai taunimanima idia ura momokani unai bamona dagedage karadia amo edia ura kwalimu dainai idia tuari! To, gau dikana be inai, tau tamona ena ura kwalimu dainai idia karaia tuarina ese ma tau ta ena maoro bona ura kwalimu ia hadikaia. Tuari lalonai idia vareai lasi tatau, hahine, bona natudia idia hamasedia kava, bona idia gwau idia hamasedia be hegeregere badina edia tuari be tuari maorona. Lagani gunanai, Ireland dekenai, taoni maragina ladana Omagh ai, “ura kwalimu dainai idia tuari taudia” ese motuka ta ai bomu idia atoa bona ia pou neganai kahirakahira idia loaloa taudia 29 ia hamasea bona taunimanima handred momo be bero idia abia.
“Seini ese Idia Guidia” Noho
Tuari ia ore neganai, dahaka namo ia vara? “Ura kwalimu dainai idia tuari taudia” ese edia tuari dekenai idia kwalimu neganai, ura kwalimu sisina idia abia. To, ura kwalimu korikorina idia davaria, a? Taunimanima ese idia gwauraia ura kwalimu tanobadana lalonai, sibodia idia naria tanodia ai, taunimanima be ogogami, goevadae lasi, gorere bona mase edia “seini ese idia guidia” noho, ani? Unai gaudia ese idia do guia noho tauna be ia gwau diba lasi ia be ura kwalimu tauna, ani?
Idaunegai Baibel ia torea tauna Mose ese taunimanima momo edia noho dalana ia gwauraia, bona hari inai negai danu mauri be unai bamona. Ia gwau ita be lagani 70 eiava 80 ita mauri diba, “to inai lagani ibounai lalonai, hekwarahi bona lalohisihisi” ita davaria noho. (Salamo 90:10) Unai do ia idau, a? Dala ia noho ita ese mauri namona do ita noholaia diba mai moale danu, bona hari inai negai idia vara hisihisi bona dagedage karadia do ita mamia lasi, a?
Baibel ia gwau oibe! Ia ese “Dirava ena natudia edia ura kwalimu hereadaena do idia abia” ia herevalaia. (Roma 8:21, NW ) Namona be ita ese Keristani ginigunadia edia nega ai aposetolo Paulo ese Roma Keristani taudia ia tore henidia neganai ia kikilaia ura kwalimuna, do ita tahua. Unai revareva lalonai Paulo ese ita ta ta be edena dala amo “ura kwalimu hereadaena” do ita abia diba ia gwauraia hedinarai.
[Picture Credit Line on page 3]
From the book Beacon Lights of History, Vol. XIII