Oiemu Goada Gauna be Oiemu Manoka Gauna Ai Ia Lao Lasi be Namo
Ranu koua totona ena henuna kahana be kahana maragidia 16 ai idia haria dainai, taunimanima idia laloa unai dava bada bouti badana, Titanic, be do ia mutu diba lasi. Lagani 1912 ai, ena loaloa ginigunana ia karaia neganai, ia ese hekwakwanai do ia vara neganai idia gaukaralaia dingi maragidia ibounai ia abia lasi. Unai bouti badana be aisi ororona ta ia bampaia bona ia mutu, taunimanima 1,500 bamona ese edia mauri idia haboioa.
IDAUNEGAI Ierusalema dekenai ia noho Dirava gari henia King Usaia be tuari gunalaia tauna namona ta. Iehova ena heduru dainai, ia ese ena inai taudia ta ta ia hadarerea. “Usaia ena sivarai be gabu ibounai dekenai idia kamonai, bona ia goada herea lao, badina be Dirava ese ia durua.” To “iena hekokoroku ia vara, . . . Lohiabada iena Dirava dekenai ia koikoi.” Usaia ena hekokoroku dainai, ia be lepera gorerena ia abia.—2 Sivarai 26:15-21; Aonega Herevadia 16:18.
Unai sivarai rua ese ita idia hadibaia bema iseda goada gaudia be mai aonega, manau, bona hekokoroku lasi dalanai ita gaukaralaia lasi neganai, iseda manoka eiava ita hakererea gauna ai ia lao diba. Unai gauna do ita laloa namonamo be namo, badina dala ta ai, ita ta ta be mai eda goada gaudia, eiava harihari gaudia, bona ita ura idia be gau namodia bona moale havaraia gaudia ita bona ma haida dekenai, gau badana be idia amo iseda Havaraia Tauna ita hamoalea. Momokani, Dirava ese ita ia henia harihari gaudia ibounai ita gaukaralaia guguru be namo, to danu do ita naria namonamo noho ia be dava bada gauna bamona ai ia noho totona.
Hegeregere, bema ena gaukara ia ura henia bada tauna ese gaukara sibona mo ia laloa, karaharaga unai harihari gauna be manoka gauna ai ia halaoa diba. Ia naria namonamo tauna be ita koia haraga eiava ita hakaua kerere haraga diba lasi, to bema unai kara ia habadaia momokani reana abia hidi karana ta do ia karaia diba lasi. Gaukara haheaua namonamo karana be gau namona, to bema unai sibona oi laloa bada bona taunimanima oi laloa lasi, kara auka bona moale lasi mamina oi havaraia. Unai dainai, mani nega sisina lalonai oiemu goada gaudia oi laloa. Oi gaukaralaidia namonamo, eiava? Idia be hahenamo ta haida dekenai, a? Gau badana be, oi ese oi gaukaralaidia Iehova, “harihari gaudia namodia momokani ibounai” ia Henia Tauna, oi hanamoa totona, a? (Iamesi 1:17) Unai bamona ita karaia totona, mani nega sisina goada gaudia haida, to bema ita naria namonamo lasi manoka gaudia eiava ita idia hakererea gaudia ai idia lao diba gaudia do ita tahua namonamo.
Diba Gaukaralaia Namonamo
Bema ta ena lalona ia gaukara namonamo, unai be gau namona ta. To, ia be manoka gauna ai ia lao diba bema haida ese hanaihanai ita idia hanamoa eiava hanamoa koikoi, unai ese hekokoroku ia havaraia eiava unai kara dainai sibona ita laloa bada. Eiava reana Dirava ena Hereva bona Baibel stadi bukadia be diba abia totona sibona ita stadilaia matamaia.
Sibona ena diba laloa bada karana be dala idauidau ai ia hedinarai diba. Hegeregere, bema mai ena diba bada tauna ta be Keristani kongregesen lalonai hereva ta do ia henia, reana unai be pablik tok eiava Haroro Sikuli dekenai hereva ta, reana hegaegae karana do ia rakatania ela bona nega kwadogi, danu reana Iehova dekenai ia guriguri lasi heduru abia totona. To, ia ese ena diba bona ena laloa haraga karana dekenai ia tabekau. Nega sisina lalonai, ena diba ese ena hegaegae lasi karana ia hunia diba, to bema Iehova amo hahenamo ia abia lasi, iena tubu karana lauma dalanai be do ia haraga lasi, bona reana do ia doko. Unai harihari gauna namona be ia hadikaia unai!—Aonega Herevadia 3:5, 6; Iamesi 3:1.
Diba ia ura abia tauna danu ese Baibel bona Baibel stadi durua gaudia be diba abia sibona totona ia duahia diba. To, unai bamona diba ese “hekokoroku ia havaraia,” eiava sibona ia laloa bada karana ia habadaia balun ia bada bamona; unai diba ese Keristani hetura karana mai ena lalokau ‘ia havaraia lasi.’ (1 Korinto 8:1; Galatia 5:26) To, lauma gaudia ia laloa bada tauna be idau, ena diba be herevana, to hanaihanai Dirava ena lauma totona ia guriguri bona unai lauma ia abidadama henia. Iena goada gauna be iena durua gauna ai ia lao, ia be lalokau, manau, diba, bona aonega ai ia tubu neganai—bona unai kara ibounai be dala namona ai idia hedinarai.—Kolose 1:9, 10.
Diba be manoka gauna ta ai ia lao diba, bema ia dainai sibona laloa bada karana ita havaraia bona manau karana ita hahedinaraia lasi.
Diba bada tauna—bona ia idia laloa bada taudia—idia laloaboio diba, Iehova ese “edia aonega dekenai idia hekokoroku taudia, be ia ura henidia lasi,” herevana edia diba be bada. (Iobu 37:24) Dirava ena Hereva ia gwau: “Manau taudia ese aonega idia davaria noho.” (Aonega Herevadia 11:2) Aposetolo Paulo, ena be mai ena aonega bada bona edukeisen badana ia abia, to Korinto taudia dekenai ia gwau: “Lauegu varavara taudia e, umui dekenai lau lao neganai, lau be hereva namo herea o aonega herea lau gwauraia lasi, . . . emui huanai lau noho neganai lau be goada lasi. Lau gari, bona lau heudeheude momo. Lauegu hereva bona lauegu haroro be taunimanima edia aonega dekenai lasi, o egu diba bada dekenai lasi. To Lauma Helaga ena siahu lau ese umui dekenai lau hedinaraia momokani. Unai dainai emui abidadama be taunimanima edia aonega dekena amo ia gini lasi, to Dirava ena siahu dekena amo ia gini.”—1 Korinto 2:1-5.
Aonega tauna korikorina be tanobada ena lalohadai diba dekenai, eiava ena dala ai namo davaria dalana, ese ia koia diba lasi. Unai dainai ia ese ena diba ia gaukaralaia lasi taunimanima edia lalo-namo eiava tanobada ena taga ia haboua totona, to ia ese iena mauri bona diba ia henia Tauna dekenai ena gau namodia ibounai ia henia. (1 Ioane 2:15-17) Unai ia karaia totona, iena mauri lalonai Basileia gaudia ia atoa guna, ia be “sinavai badinai idia hadoa audia bamona” anina ia havaraia. Iehova amo ia abia hahenamo dainai, to sibona ia karaia diba dainai lasi, iena “gaukara ibounai be ena anina ia vara, bona mai edia kwalimu danu.”—Salamo 1:1-3; Mataio 6:33.
Keristani Mauri Dalana ese Emu Goada Ia Habadaia be Namo
Keristani mauri dalana ese goada gaudia momo ia havaraia, unai dainai tanobada ena aonega be ia danu ita hahegeregerea diba lasi. Hegeregere, Keristani mauri dalana ese headava tatau namodia bona hahine namodia, dekena taudia namodia, bona gaukara taudia namodia ia havaraia—kara maoromaoro, hemataurai, bona maino idia hahedinaraia bona idia gaukara goadagoada taudia unai. (Kolose 3:18-23) Danu, Keristani dalana ai ita abia treinini amo hereva dalana bona hadibaia dalana namona ita dibaia bona herevahereva namonamo daladia ita idia hadibaia. (1 Timoteo 4:13-15) Unai dainai ita hoa lasi, nega momo edia gaukara biagudia ese Keristani taudia dekenai maduna ma haida bona dagi badana idia ura idia henia. To bema ita naria namonamo lasi, unai bamona goada gaudia ita gaukaralaia kerere diba. Dagi bada eiava gaukara namona idia henia dainai, reana nega bada be kampani dekenai do ita henia, bena hanaihanai Keristani hebou ita reaia, eiava ruma bese ida ita noho be namo negana be gaukara dekenai ita henia.
Australia dekenai, Keristani elda ta bona ia be mai ena ruma bese tauna, be bisinesi dekenai danu ia kwalimu momo tauna ta, taunimanima edia hereva ta bamona, “tanobada ibounai be ena imana ai.” To, hari tanobada ai ia kwalimu karana. Ia gwau: “Lau ura nega bada egu ruma bese ida bona Keristani hesiai gaukara lalonai lau haorea.” Ma ia gwau: “Unai dainai lau bona egu adavana ai lalo-tamona egu moni gaukara dekenai lau haorea negana lau hakwadogia totona. Dahaka dainai dina ima lau gaukara bema unai be anina lasi?” Iena mauri lalonai do ia haidaua diba gaudia ia laloa namonamo dainai, unai elda tauna ia davaria ena be dina toi eiava hani sibona do ia gaukara to ia ese ena ruma bese ia do naria diba. Gabeai, hesiai gaukara ena hahenamo ma haida ia abia, hegeregere unai gabu dekenai Assembly Hall Komiti ai bona distrik hebouhebou hegaegaelaia gaukarana ia naria opesi dekenai ia gaukara. Iena goada gaudia ia gaukaralaia namonamo dainai, unai ese ia bona ena ruma bese dekenai moale bona lalo-namo ia mailaia.
Lalohadai Maorona Hahenamo Idauidau Dekenai
Keristani tataudia be idia hagoadaia kongregesen lalonai hesiai gaukara ena hahenamo idia tahua totona. “Bema tau ta ia ura be ekalesia ena gunalaia tauna [eiava hesiai tauna] ena dagi do ia tahua, ia be dagi namona ia ura henia inai.” (1 Timoteo 3:1) Guna ita herevalaia goada gaudia hegeregerena, mai ura bada ida maduna huaia karana danu be mai laloa maoromaoro ida ita laloa be namo. Ta ese gaukara momo ia abia dae dainai ena moale Iehova ena hesiai gaukara lalonai ia haboioa be namo lasi. Momokani, ita hahedinaraia gaukara ita ura karaia karana be kara namona, bona unai kara ita abia be namo, badina Iehova ese sibona laloa karana ia ura lasi; to ura namona hahedinaraia karana be manau bona “laloa maoromaoro” karana amo ia hedinarai.—Tito 2:12, NW; Apokalupo 3:15, 16.
Iesu ena manau karana, ena lalo-parara, bona hebogahisi karana dainai, ladana maragi taudia danu be ia idia gari henia lasi. Unai hegeregerena hari inai negai danu, taunimanima edia hemami ia namo bema edia huanai hebogahisi bona ma haida ia laloa bada karana ia hahedinaraia tauna ia noho. Keristani kongregesen lalonai, unai bamona lalokau elda taudia, ita hereva henia diba taudia, be momokani dava bada “harihari gaudia.” Idia be “lai koua gabuna hegeregere do idia lao. Idia be guba bada ia toa neganai hunia gabudia namodia hegeregere. Idia be tano kaukau gabudia lalonai sinavai maragidia hegeregere. Idia be nadi badana ena ikerukeru bamona, tano kaukau dekenai.”—Efeso 4:8; Isaia 32:2.
To namona be elda taudia ese edia nega haida durua dekenai bona sibodia edia stadi, laloa dobu karana, guriguri, bona haroro gaukara dekenai idia haria namonamo be namo. Momokani, idia headava elda taudia ese nega idia atoa edia ruma bese totona danu be namo, gau badana be edia ruma bese taudia idia gari lasi idia ida do idia hereva totona.
Hahine Namona—Hahenamo Badana Ta
Elda namodia hegeregerena, lauma gaudia idia laloa bada hahinedia be gau namona Iehova ena orea lalonai. Vaia, hahine edia kara be ma haida idia laloa bada—unai be Iehova ese ia laloa bada karana ta bona ia ura taunimanima ese idia hahedinaraia. Aposetolo Paulo ia gwau: “Emui namo sibona do umui tahua lasi. Lasi, to umui ta ta ibounai ese haida edia namo do umui tahua, bona do umui durudia noho.” (Filipi 2:4) To, ‘haida edia namo tahua’ karana be mai ena hetoa, Keristani tauna ta lasi idia ura “haida edia kara ia herevalaia kerere”; eiava ia udu mauri.—1 Petero 4:15; 1 Timoteo 5:13.
Hahine be mai edia harihari gaudia ma haida. Hegeregere, reana Keristani hahinena ena laloa karana ese iena adavana ena laloa karana ia hanaia. To, ia be Iehova ia gari henia “hahine namona” dainai, ia ese ena adavana ia matauraia bona ena harihari gauna ia gaukaralaia ena adavana ia hanamoa totona, to ena adavana danu idia kara helulu totona lasi. Bona manau bona aonega tauna be ena hahine ena goada gauna do ia laloa bada bona idia dainai do ia moale, to ena hahine do ia mama henia lasi eiava dadaraia lasi. Ia ese ena hahine do ia hagoadaia ena diba do ia gaukaralaia namonamo ena ruma bese do ia hagoadaia bona ena natudia do ia durudia totona, bena idia ese ‘Iehova do idia gari henia’ ia ese ia karaia bamona. (Aonega Herevadia 31:10, 28-30; Genese 2:18) Iehova idia hanamoa momokani headava lalodiai, unai bamona headava tatau bona hahine mai edia manau idia moale bada.
Ta ese Ena Lalo-goada Ia Biagua Namonamo be Namo
Mai kara maoromaoro bona lalona ibounai ida Iehova ena ura ita karaia lalonai lalo-goada ita gaukaralaia be kohu namona ta, bema manau bona lalo-manau amo ita hamanokaia. To, unai be manoka gauna ai ia lao diba bema ta ese ia gaukaralaia ma haida ia doria eiava hagaria neganai. Keristani kongregesen lalonai unai be momokani. Keristani taudia be ma haida ida idia noho neganai idia gari lasi be namo, kongregesen elda taudia ida idia noho neganai danu.—Mataio 20:25-27.
Elda taudia danu be ma elda taudia haida danu idia noho neganai unai bamona gari lasi karana idia hahedinaraia be namo. Bona idia hebou neganai, namona be lauma helaga ese idia doria dainai edia abia hidi karana idia karaia, to ta ena lalo-goada ese ia doria dainai lasi. Oibe, lauma helaga ese elda oreana lalonai elda ta ta ia gaukaralaia diba, matamata eiava ia hereva momo lasi elda tauna danu. Unai dainai, mai edia lalo-goada elda taudia, ena be idia mamia idia be maoro, to namona be edia lalo-goada idia biagua namonamo totona ma haida edia lalohadai idia abia dae karana idia dibaia be namo, unai amo ma elda haida idia “matauraia.” (Roma 12:10) Hadibaia Tauna 7:16 ese hereva namona amo ita ia hadibaia, ia gwau: “Do oi kara maoromaoro auka herea lasi, bona aonega do oi tahua auka herea lasi, oi sibona do oi alaia garina. Oi sibona do oi alaia ena namo be dahaka?”
Iehova, “gau namodia ibounai” edia Badina, ese ena goada ia gaukaralaia mai kara maoromaoro ida. (Iamesi 1:17; Deuteronomi 32:4) Bona ia be iseda Hadibaia Tauna! Unai dainai ia amo diba ita abia be namo bona namona be ita gaukara goada, ita abia harihari gaudia, eiava goada gaudia, ita habadaia totona, bona ita gaukaralaidia mai aonega, manau, bona lalokau ida. Unai amo ma haida dekenai ita be hahenamo ta!
[Pictures on page 27]
Mai guriguri ida stadi karana bona Iehova dekenai tabekau karana amo lauma dalanai ita tubu diba
[Picture on page 29]
Ma haida laloa bada karana bona manau karana idia hahedinaraia hebou neganai idia be hahenamo ta
[Picture Credit Line on page 26]
Courtesy of The Mariners’ Museum, Newport News, VA