Goeva Karana—Dahaka Dainai mai Anina Bada?
Lagani tausen momo lalonai, taunimanima be hisihisi bona gorere idauidau idia abia noho. Taunimanima haida idia laloa unai idia vara ena badina be Dirava ia badu dainai kara dika taudia ia panisia. Lagani momo lalonai tahua gaukarana idia karaia taudia haida idia hahedinaraia, gorere idauidau idia vara ena badina be animal maragidia haida idia noho.
Doketa momo idia diba bita, pitopito, lao, bona namo ese taunimanima dekenai gorere idia henia hanai diba. Bona danu idia gwau, taunimanima idia gorere ena badina be edia tauanina bona edia noho gabudia idia hagoevaia namonamo lasi. Bema iseda tauanina bona noho gabudia ita hagoevaia namonamo, gorere idauidau do ita abia lasi.
Momokani, iseda kastom bona mauri daladia be idauidau dainai, taunimanima be dala idauidau idia badinaia idia goeva totona. Gabu haida dekenai ranu bona toileti be lasi dainai, taunimanima ese goeva karadia idia badinaia be auka. Israela taudia be tano gagaena dekenai idia loaloa neganai, Dirava ese idia dekenai goeva karana ena dala haida ia hadibaia. Tano gagaena dekenai goeva karana idia hahedinaraia be auka!
Dahaka dainai Dirava dekenai goeva karana be mai anina bada? Goeva karana dekenai, edena lalohadai maorona ita abia be namo? Oi bona emu ruma bese taudia be dahaka umui karaia diba, unai amo gorere idauidau do umui abia lasi?
CAMEROON dekenai ia noho mero maragina ta ladana, Max,a be sikuli ia ore murinai ruma dekenai ia giroa lou. Ia hitolo bona ia ranu mase, ruma dekenai ia raka vareai bona ena sisia ia rosia murinai ia helai bona ena sikuli baege be teibolo latanai ia atoa, bona aniani ia naria.
Sinana be kisini dekenai ia nanadu bona Max be sikuli amo ia giroa mai neganai, sinana be ena raisi bona bin be ia dekenai ia abia lao. To sinana be Max ena sikuli baege be teibolo latanai ia itaia neganai, ia moale lasi. Ena natuna ia itaia bona metairametaira ia gwau, “Maaaax!” Max ia laloparara bona karaharaga teibolo latanai ena sikuli baege ia kokia bona ia heau lao ena imana ia huria totona. Daudau lasi murinai ia giroa lou bona teibolo dekenai ia helai. Ia gwau, “Sori Sinagu. Lau laloaboio.”
Ruma ia goeva bona ruma bese taudia be gorere idia abia lasi totona, sinana be do ia gaukara goada, to namona be ena ruma bese taudia ma haida ese ia idia durua. Max ena sivarai ese ia hahedinaraia, ruma bese taudia ibounai idia goeva totona, namona be tama sina idia hesiku lasi bona nega bada idia atoa natudia dekenai goeva karana idia hadibaia totona.
Max ena sinana ia laloparara aniani be dala idauidau ai ia dika diba. Unai dainai, aniani ia do hegaegaelaia lasi lalonai ena imana ia huria guna, bona aniani ia koua unai amo lao be aniani latanai idia helai lasi. Max ena sinana be ruma gaudia ia hagoevaia namonamo dainai, nega haida sibona bita bona pitopito idia vareai ruma lalonai.
Max ena sinana ese unai gaudia ia karaia ena badina badana ta be, ia ura Dirava ia hamoalea. Ia gwau: “Baibel ese ia hahedinaraia Dirava ena taunimanima do idia helaga badina Dirava be helaga.” (1 Petero 1:16) Max ena sinana ma ia gwau, “Helaga be goeva karana ida ia hegeregere. Unai dainai egu ruma ia goeva, bona lau ura egu ruma bese taudia ibounai danu idia goeva. Unai ia vara, badina ruma bese taudia ibounai be ta ta idia durua heheni.”
Ruma Bese Idia Durua Heheni be Gau Badana
Max ena sinana ia hereva bamona, ruma ia goeva totona ruma bese taudia ibounai idia durua heheni be gau badana. Nega ta ta ai, ruma bese haida be idia helai hebou bona ruma lalona bona murimurina hagoevaia o hanamoa gaudia idia herevalaia. Unai amo idia gaukara hebou, bona ta ia laloaboio neganai, ma ta ese ia hadibaia diba. Hegeregere, Sinana ese natuna badadia do ia hadibaia, dahaka dainai toileti idia gaukaralaia murinai, moni idia dogoatao murinai bona idia do aniani lasi neganai edia imana idia huria. Bona namona be natuna badadia ese maragidia idia hadibaia unai gaudia idia laloa bada totona.
Ruma bese lalonai ta ta dekenai gaukara idia haria diba. Reana palani idia karaia, ruma lalona be wiki ta ta ai idia hagoevaia totona, bona lagani ta lalonai nega tamona o nega rua lalonai ruma lalona ibounai idia hagoevaia namonamo. Bona ruma ena murimuri be edena bamona? Diba bada tauna, Stewart L. Udall be United States ia herevalaia neganai, ia gwau: “Ita noholaia tanobada ena toana namona be ia boio noho, faktori edia hodahoda dikana idia halasia dainai tano, ranu bona au idia dika idia lao.”
Oi noholaia gabuna danu be unai bamona, a? Guna bona hari Central Africa edia tano haida dekenai, kaunsolo be hanua taudia ia hadibaia totona, gaba ia botaia. Unai tauna be taoni taudia ia hadibaia edia gabu idia hagoevaia totona, drein ena paipa bona gata lalonai idia noho momoru idia kokia, au badadia idia utua, ava dikadia idia kokia, bona momoru be damp dekenai idia abia lao.
Tanobada hegegemadai momoru haboua bona negea karana be hekwakwanai badana ta, bona gavamani idia hekwarahi unai idia hanamoa totona. Taoni o siti naria taudia haida be momoru idia gogoa lasi dainai, gabu momo dekenai momoru be idia noho kava. Reana gavamani taudia ese taunimanima idia noia diba heduru idia henia totona. Unai dainai Keristani taudia be mai moale ida gavamani ena taravatu idia badinaia. (Roma 13:3, 5-7) Keristani taudia korikoridia be mai edia ura bada ida unai gaukara idia durua. Taoni kaunsolo edia hadibaia herevana idia naria lasi, to edia gabu ena toana ia goeva noho totona edia gabu idia hagoevaia be namo. Unai ese ia hahedinaraia idia be diba namona idia abia bona idia be kara namo taudia. Namona be taunimanima ta ta bona ruma bese ta ta be unai bamona idia karaia. Ruma lalona bona murimurina ita hagoevaia neganai, gorere idauidau do ita abia lasi bona eda noho gabudia do idia goeva.
Goeva Karana ese Ita Tomadiho Henia Diravana Ia Hanamoa
Iseda tauanina bona dabua idia goeva neganai, unai ese iseda tomadiho dalana ia hahedinaraia bona taunimanima do idia itaia ita be idau. Toulouse, France dekenai, Iehova ena Witnes taudia be idia abia hebouhebou ta ia ore murinai, matamata taudia 15 be aniani gabuna ta dekenai idia lao. Tau burukana ta bona ena adavana be unai Witnes taudia idia helai teibolo badina idia helai, bona idia laloa unai taudia be regerege bada do idia karaia. To, unai matamata taudia be mai hemataurai ida idia kara bona herevahereva dainai, unai tau buruka bona ena adavana idia moale. Unai Witnes matamata taudia idia lao gwauraia neganai, unai tau buruka bona ena adavana ese unai matamata taudia edia kara namodia dainai idia hanamodia bona mero ta dekenai idia gwau, unai bamona kara be ai itaia momo lasi.
Taunimanima be brens opesi, buka bona magasin idia printaia gabudia, bona Iehova ena Witnes taudia idia noho gabudia idia vadivadi henia bona edia goeva karana idia itaia neganai, idia hoa. Unuseniai idia gaukara bona idia noho taudia be hanaihanai idia digu bona dabua goevadia idia hahedokilaia. Ena be pefium eiava sprei ita atoa bonana dikana ia kokia totona, to unai ese eda tauanina do ia hagoevaia lasi. Unuseniai idia gaukara taudia be adorahi eiava wikeni ai idia haroro neganai, edia goeva toana dainai taunimanima ese idia harorolaia sivaraina idia abia dae.
“Dirava Ena Kara Bamona Do Umui Karaia”
Namona be Keristani taudia be ‘Dirava ena kara bamona do idia karaia.’ (Efeso 5:1) Peroveta tauna Isaia be matahanai ta lalonai ia itaia aneru ese Havaraia Tauna idia gwauraia “Helaga, bona helaga bona helaga!” (Isaia 6:3) Unai hereva ese ia hahedinaraia Dirava be helaga bona ia goeva momokani. Unai dainai, Dirava ia ura iena hesiai taudia ibounai be idia helaga bona goeva be namo. Iehova ese idia ia hamaoroa, “Do umui helaga, badina lau be lau helaga noho.”—1 Petero 1:16.
Baibel ese Keristani taudia ia hagoadaia, “mai manau bona mai mataurai danu edia dabua do idia kwatua.” (1 Timoteo 2:9) Apokalupo bukana be Dirava vairanai edia kara idia goeva taudia ia herevalaia neganai, ia gwau idia be “davana bada dabua kurokuro . . . goevagoeva bona ia diaridiari” bamona. (Apokalupo 19:8) To, nega momo Baibel ese kara dika be miro ida ia hahegeregerea.—Aonega Herevadia 15:26; Isaia 1:16; Iamesi 1:27.
Hari inai negai, taunimanima milioni momo idia hekwarahi tauanina, lalohadai, bona edia tomadiho dalana ai idia goeva totona. To, Dirava ese ‘gau ibounai ia karaia matamata’ neganai, unai ibounai do ita lalohekwarahilaia lasi. (Apokalupo 21:5) Badina unai gwauhamata ia guguru neganai, do ita goeva bona iseda noho gabudia danu do idia goeva ela bona hanaihanai.
[Footnote]
a Ladana ai haidaua.
[Box on page 18]
Dirava Ia Ura Ita Goeva
Israela taudia be tano gagaena dekenai idia loaloa neganai, Iehova ese idia ia hadibaia, namona be tano idia geia, idia kukuri bona tano amo idia koua. (Deuteronomi 23:12-14) Ena be unai idia karaia be mai ena hekwarahi, to unai ese idia ia durua gorere idauidau hegeregere typhoid bona cholera idia abia lasi totona.
Idaunegai, Dirava ese Israela taudia ia hamaoroa, mase taudia edia dabua idia huria eiava lahi amo idia gabua be namo. Ena be unai idia lalopararalaia namonamo lasi, to Israela taudia be gorere idauidau idia davaria lasi.—Levitiko 11:32-38.
Namona be hahelaga taudia be palai dubu lalonai edia gaukara idia do karaia lasi neganai, edia imana bona aena idia huria guna. Disi be ranu amo idia hahonua gaukarana be mai ena hekwarahi, to edia imana bona aena idia huria be mai anina bada.—Esodo 30:17-21.
[Box on page 19]
Doketa ta Ena Heduru Herevana
Ranu be gau badana, to ranu mirona ese gorere bona mase ia havaraia diba. Douala ena taoni Cameroon ai, Doketa ta, J. Mbangue Lobe ena inteviu ta lalonai heduru hereva haida ia henia.
“Bema oi diba lasi emu ranu be ia goeva eiava lasi, namona be emu ranu oi hasiahua.” Bona ma ia gwau: “Bleach o muramura haida oi gaukaralaia diba, to bema oi gaukaralaia namonamo lasi dika ia havaraia diba. Namona be nega ibounai aniani oi do ania lasi bona toileti oi gaukaralaia murinai, emu imana oi huria. Sopu ena davana be bada lasi, unai dainai ogogami taudia ese idia hoia diba. Bema sipoma eiava unai bamona kopina gorere ta oi abia, vadaeni emu dabua be ranu siahu amo hanaihanai oi huria.”
Unai doketa be ma ia gwau: “Ruma bese ibounai idia gaukara hebou, hanaihanai ruma ena lalona bona murimurina idia hagoevaia totona. Nega momo toileti be idia hagoevaia lasi dainai, pitopito bona lao momo be unuseniai idia noho.” Natudia dekenai mai anina bada herevana ta ia gwauraia, ia gwau: “Sinavai maragidia dekenai digudigu neganai, umui naria namonamo. Badina idia be ita itaia diba lasi gaigaigaigai maragidia amo idia honu. Umui do mahuta lasi neganai, umui digu guna, bona tainamu henunai umui mahuta.” Unai hereva ibounai ena anina be inai: Oi laloa guna, kara ta oi karaia, bona gorere idia havaraia gaudia oi koudia be namo.
[Picture on page 18]
Emu dabua be ranu siahu amo oi huria, unai amo kopina gorere idauidau oi davaria lasi
[Picture on page 18]
Namona be Keristani taudia ese edia noho gabudia idia hagoevaia
[Picture on page 18]
Ruma ia goeva bona ruma bese taudia be gorere idia abia lasi totona, sinana be do ia gaukara goada