Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w87 6/1 rau 18-23
  • Iehova ena Iubile—Iseda Moale Negana

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Iehova ena Iubile—Iseda Moale Negana
  • 1987 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Ruhadia Matamaia Herevana Ia Harorolaia
  • Keristen Iubilena Ia Matamaia
  • Iehova be Dala Ia Karaia Oi Ia Ruhaia Totona
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Stadi)—2019
  • Keristen Iubilena be Keriso ena Lohia Negana Lalonai Do Ia Guguru
    1987 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Duahia Taudia edia Henanadai
    1987 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Iubili Laganina Bona Vaira Nega Ena Ruhaia Karana
    Iseda Haroro Bona Mauri Dalana—Hebou Pepana—2021
1987 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w87 6/1 rau 18-23

Iehova ena Iubile—Iseda Moale Negana

“Lagani namba 50 do umui hahelagaia, hesiai taudia ruhadia nege herevana be tano noholaia taudia iboudiai dekenai do umui harorolaia. Iena ladana be Iubile … Do ia helaga umui dekenai … Unai amo do umui noho namonamo emui tano ai.”—LEVITIKO 25:10-12, 18.

1. Dahaka hereva be Liberty Bell dekenai idia torea, bona unai hereva be dahaka amo idia torea hanai?

REANA oi be gaba ta ladana Liberty Bell ena sivarai oi kamonai vadaeni, unai gaba be Philadelphia, Pennsylvania, U.S.A. dekenai ia noho. Buka ta ladana The World Book Encyclopedia ia gwau unai gaba “bona dubu edia gaba ma haida be July 8, 1776 ai idia toua, Independens Herevana idia halasia neganai. Unai gaba dekenai idia torea herevana, ‘Tano ena gabu iboudiai dekenai hesiai taudia ruhadia nege herevana be tano noholaia taudia iboudiai dekenai umui harorolaia,’ be Bible amo idia torea hanai (Levitiko 25:10).”

2. Taunimanima ruhadia nege sivaraina oi kamonai neganai, oiemu lalona ena mamina be edena bamona, to dahaka dainai unai sivarai oi henanadailaia?

2 Hari inai nega lalonai danu taunimanima idia ura bada idia ura kwalimu, ani? Bema oi diba ura kwalimu momokani do oi abia diba, reana unai do oi moalelaia—badina be unai ena anina be, oi do idia ruhaia nege, bena politikol taudia ese oi do idia doria lou lasi bona oi do idia hahisia lou lasi, bona buruka bona gorere, mase idia havaraia gaudia unai, ese oi do idia hadikaia lou lasi. Unai helaro namona oi abia dae bona oi moalelaia be mai ena badina korikorina. To reana oi henanadai, oi gwau: ‘Unai be edena bamona do ia vara diba?’ Badina be ema bona hari gavamani ta lasi ese ura kwalimu momokani be ena tano taudia ia henidia, bona saiens taudia bona doketa taudia ese buruka, gorere, bona mase idia koua diba lasi. To, inai ai gwauraia lou, ura kwalimu momokani oi moalelaia be mai ena badina korikorina. Unai oi lalo-pararalaia totona, namona be idau negai karana ta ena sivarai oi laloa namonamo, badina be ia be mai anina oi dekenai—hari inai negai bona gabeai danu.

3. Iubile be dahaka, bona dahaka be unai lagani lalonai ia vara?

3 Ataiai ai gwauraia sirina lalonai Iehova ese “Iubile” ia herevalaia. Iubile be lagani ta ena ladana, Israel tanona ena laga-ani negana ta. Sabati laganidia 7 idia duahidia, lagani kavakavadia 7 7 amo unai lagani helagadia lalodiai edia tano idia biru henia lasi. Unai bamona idia karaia ela bona lagani 49 idia ore, bena lagani namba 50 danu be sabati laganina ai idia halaoa, ena ladana idia hatoa; Iubile; unai lagani danu be Iehova ena bese taudia edia tano ena laga-ani negana ta, unai tano ia henidia, edia tubuna Abraham, “Iehova ena turana,” ia gwauhamata henia hegeregerena. (Iakobo 2:23; Isaia 41:8) Iubile neganai, taunimanima ruhadia nege herevana be tano ena gabu iboudiai dekenai idia halasia. Israel taudia haida be idia abia torehai monina idia haloua diba lasi idia be sibodia idia hoia, haida edia hesiai taudia ai idia lao, to unai hesiai gaukara dekenai idia guidia vadaeni taudia be Iubile neganai idia ruhadia nege. Danu, bema Israel taudia haida idia ogogami dainai edia tano korikori idia hoia vadaeni, Iubile neganai idia abia lou.—Levitiko 25:1-54.

4. Iubile be edena negai idia harorolaia, bona edena dala amo idia harorolaia?

4 Unai sivarai oi diba neganai, oi diba badina be dahaka Iubile be taunimanima ruhadia nege laganina mai moalena. Unai nega harorolaia totona, Kara Dika Boubouna Dinana ai kibi idia hiriria.* Mose be Levitiko 25:9, 10 ai ia torea herevana be inai: “Hua namba 7 dinana namba 10 ai kibi oi hiriria badabada; kara dika boubouna dinana ai kibi do umui hiriria emui tano ibounai dekenai. Lagani namba 50 do umui hahelagaia, hesiai taudia ruhadia nege herevana be tano noholaia taudia iboudiai dekenai do umui harorolaia. Iena ladana be Iubile; ia lalonai taunimanima iboudiai edia tano korikori bona edia iduhu korikori do idia lou henidia.” Lagani 1473 B.C.E. ai, Iosua ese Israel taudia na Ioridane Sinavaina ai ia hakaudia hanai bena Gwauhamata Tanona ai idia vareai, unuseniai Iubile haheganina idia badinaia gwauraia.

Ruhadia Matamaia Herevana Ia Harorolaia

5. Ruhaia nege karana bona Iubile sivaraidia be edena bamona do ita tahua?

5 Reana ita laloa unai be idau negai karadia edia sivarai sibona dainai ena anina iseda mauri lalonai be maragi, bona bema ita be Iuda taudia lasi reana ita laloa ena anina be maragi herea. To, Iesu Keriso dainai ita ese Iubile badana, gau gunana ia hereaia gauna, ita naria diba. Inai helaro namona dainai ita ese ura kwalimu ita moalelaia diba. Unai ita lalopararalaia totona, namona be ita diba Iesu be gunaguna edena dala rua amo taunimanima ia ruhadia. Unai murinai ita ese hari inai negai ia ruhadia daladia rua danu do ita herevalaia bona unai dala gunadia rua ida do ita hahegeregeredia; inai dala matamatadia amo ia ruhadia badabada, bona idia dainai ita moale bada diba.

6, 7. (a) Isaia 61:1-7 ese dahaka kara namodia ia perovetalaia? (b) Iesu be edena bamona ia hahedinaraia Isaia ena peroveta herevana ena anina be ia vara noho?

6 Ena be Isaia 61:1-7 ese idau negai Iubile laganina ia gwauraia lasi, to taunimanima ruhadia negana ia perovetalaia, ia gwau: “Pavapava Badana Lohiabada Iehova ena lauma be lau latanai ia noho, badina be Iehova ese lau ia horoa, sivarai namona manau taudia dekenai lau gwauraia totona. Lau ia siaia lalohisihisi taudia hagoadaia totona, igui hesiai gaukara idia karaia taudia dekenai hahemauri sivaraina lau gwauraia totona, bona dibura taudia edia matana lau kehoa badabada totona; Iehova ena lalo-namo laganina bona dika davana henia dinana, iseda Dirava ena, lau harorolaia totona; taitai taudia iboudiai lai hagoadaia totona … Moale hanaihanai be idia dekenai do ia noho.” To unai peroveta herevana be edena dala amo bona edena negai do ia momokani?

7 Paseka ariana be lagani 30 C.E. lalonai idia karaia murinai, Iesu be Sabati dinana ai dubu ta lalonai ia raka vareai. Unuseniai ia ese Isaia ena peroveta herevana taina ia duahia hedinarai, ma ia gwau ia sibona ese ia hamomokania. Luka 4:16-21 ena hereva haida be inai: “Buka … ia kehoa, inai bamona ia torea gabuna dekena amo ia duahia, ia gwau, “Lohiabada ena Lauma ese lau ia hahonua, ia ese lai ia abia hidi vadaeni Sivarai Namo ogogami taudia dekenai do lau haroro henia. Lau ia siaia vadaeni, idia guia taudia do lau ruhaia totona, bona matakepulu taudia edia matana kehoa herevana do lau gwauraia, bona mai edia bero taudia dekenai mauri do lau henia. Ma danu Lohiabada ese ena taunimanima do ia hamauria laganina do lau harorolaia’ … Ia ese ia haroro hamatamaia, ia gwau, ‘Inai umui kamonaia herevana be hari dina ia momokani vadaeni.’”

8. (a) Iesu be edena dala amo taunimanima ia ruhadia nege matamaia? (b) Ioane 9:1-34 ese inai edena bamona ia hahedinaraia?

8 Iesu ese harorolaia sivaraina namona be Iuda taudia ese idia abia dae neganai, unai sivarai ese lauma dalanai ia ruhadia. Tomadiho momokanina ena anina korikorina ia hadibadia neganai, edia lalohadai kereredia momo amo ia ruhadia. (Mataio 5:21-48) Iesu ese unai bamona ia ruhadia be mai anina bada, edia gorere ia hanamodia be mai anina maragi. Unai hegeregerena, ena be Iesu ese ia vara neganai matana ia kepulu tauna ena matana ia hanamoa, to unai hahenamo ia hanaia gauna be inai, unai tau ia lalo-parara Iesu be peroveta tauna ta Dirava ena amo. Unai tau ena ura kwalimu matamatana be idau, tomadiho gunalaia taudia edia noho hegeregerena lasi, badina be edia sene karadia bona hahediba herevadia kereredia ese idia guidia. (Ioane 9:1-34; Deuteronomi 18:18; Mataio 15:1-20) To unai dala amo Iesu ese taunimanima ia ruhadia matamaia sibona. Unai negai danu, Iesu ese dala ma ta amo ia ruhadia danu, unai dala amo ia karaia karana be idau negai Israel ena Iubile neganai idia karaia karana hegeregerena. Dahaka dainai inai lalohadai ita abia dae be maoro?

9. Lauma dalanai ia ruhadia nege vadaeni taudia be dahaka ese ia guidia noho?

9 Iesu ese guna ia matakepulu tauna ia hereva henia, ia gwau: “Kota henia totona inai tanobada dekenai lau mai vadaeni, unai dainai matakepulu taudia be edia matana do idia kehoa, bona matana idia kehoa taudia be edia matana do idia kepulu.” Bena ia ese Farisea taudia ia hereva henidia, ia gwau: “Emui matana bema idia kepulu, umui be kerere lasi danu do umui noho, to umui gwau, ‘Ai itaia diba,’ unai dainai umui emui kerere be ia noho.” (Ioane 9:35-41) Oibe, hari inai negai hegeregerena, unai negai danu kara dika be hekwakwanai badana ta, badina be unai kara dainai taunimanima idia mase. (Roma 5:12) Ena be Iesu ese aposetolo taudia bona Iuda taudia ma haida danu be lauma dalanai ia ruhadia guna, to idia be do goevadae lasi taudia. Kara dika bona kara dika dainai ia vara gauna, mase edia hesiai gaukara idia karaia noho. Iesu ese ia hamauridia diba a? Do ia hamauridia a? Bema oibe, edena negai do ia hamauridia?

10. Iesu ia gwauhamata edena dala ma ta amo do ia ruhadia nege?

10 Guna Iesu ia gwau: “Bema lauegu hadibaia hereva umui badinaia neganai umui be lauegu diba tahua taudia momokani. Hereva momokani be do umui diba, bona hereva momokani ese umui do ia ruhaia.” Iena hereva idia kamonai Iuda taudia ese idia haere henia, idia gwau: “Ai be Aberahamo ena besena, ai be nega ta tau ta ia guia lasi ai, lasi bona lasi momokani. Dahaka dainai oi gwau, ‘Umui do ia ruhaia’?” Iesu ia haere henidia, ia gwau: “Momokani, momokani umui lau hamaoroa, kara dika taudia be dika ese ia guia, vadaeni idia be dika ena hesiai gaukara idia karaia. Hesiai tauna be ruma dekenai ia noho hanaihanai lasi, to ruma biaguna ena natuna ese ruma dekenai ia noho hanaihanai.” (Ioane 8:31-36) Unai dainai, ena be Iuda taudia be Abraham ena bese taudia, to unai ese kara dika ena hesiai gaukara amo ia ruhadia lasi. Iesu ese ruhadia nege karana unai bamona ia herevalaia, badina be ia ura gabeai do ia vara gauna ia herevalaia, unai gau ese Israel taudia edia Iubile iboudiai do ia hereaia.

Keristen Iubilena Ia Matamaia

11. Keristen Iubilena ita laloa neganai, dahaka dainai lagani 33 C.E. ita laloa bada?

11 Iuda taudia idia lalo-parara lasi Mose ena Taravatu ena Iubile be Iubile badana ta ena laulau sibona. (Kol. 2:17; Ef. 2:14, 15) Inai Iubile badana be Keristen taudia edia, iena sivarai be “hereva momokani,” taunimanima ia ruhadia nege diba herevana—inai hereva momokani lalonai Natuna, Iesu Keriso ena sivarai be mai anina bada. (Ioane 1:17) Inai Iubile badana, taunimanima be kara dika bona ena anina amo ia ruhadia diba gauna, be edena negai ia matamaia? Iesu be guba dekenai ia daekau bona ena boubou gauna be Iehova Dirava vairanai ia vareailaia, bena dina 10 murinai, hari Iubile be lagani 33 C.E. lalonai ia matamaia, Pentekoste dinana ai.—Heberu 9:24-28.

12, 13. Iesu ia mase murinai, dahaka hoa gauna be iena hahediba taudia dekenai ia vara?

12 Iesu be unai bamona ia do karaia lasi neganai, taunimanima ta lasi be mase amo ia toreisi lou bena mauri hanaihanai ia abia. (Roma 6:9-11) To idia iboudiai be mase dekenai idia mahuta bona do idia mahuta noho ela bona taunimanima hatoredia isi lou negana do ia ginidae. Dirava ese ena siahu amo ia hatorea isi neganai, Iesu Keriso ese ‘toreisi lou taudia ia gunalaia.’—1 Korinto 15:20.

13 Iesu Keriso ia toreisi lou bena dina 50 murinai toa ta ia vara, ia hamomokania Iesu Keriso be guba dekenai ia daekau vadaeni bona ena boubou gauna goevadaena be Iehova Dirava vairanai ia vareailaia vadaeni, unai boubou gauna be taunimanima iboudiai dainai ia henia. Unai be Pentekoste 33 C.E. ai ia vara. Iesu ena oda herevana hegeregerena, iena hahediba taudia 120 bamona be Ierusalem dekenai idia hebou. Bena Keriso ese lauma helaga unai hahediba taudia latadiai ia bubua diho, Ioel 2:28, 29 ena hereva hamomokania totona. Lahi ena malana hegeregere be edia kwaradia ataiai idia hedinarai, bena idia be idau gado idau gado ai idia hereva. (Kara 2:16-21, 33) Unai ese ia hamomokania Iesu Keriso be guba dekenai ia daekau vadaeni bona ena boubou gauna goevadaena be Iehova Dirava vairanai ia vareailaia vadaeni, unai boubou gauna be taunimanima iboudiai dainai henia vadaeni.

14. (a) Keriso ese ena hahediba taudia na edena gwauhamata amo ia ruhadia nege, bona dahaka gwauhamata be idia ida ia karaia? (b) Gwauhamata matamatana dainai dahaka hahenamo badana idia abia?

14 Unai ena anina be dahaka unai hahediba taudia dekenai? Gau ta be inai, Mose ena Taravatu gwauhamatana amo ia ruhadia nege, unai taravatu be Dirava ese Israel besena ida idia karaia, to hari ia haorea, Iesu ena satauro dekenai ia kokoa kau. (Kolose 2:13, 14; Galatia 3:13) Unai gwauhamata gunana ena gabu ai Dirava ese gwauhamata matamatana ia haginia, ia be Israel besena ida idia karaia lasi, to “bese” matamatana ida idia karaia, lauma Israelana unai. (Heberu 8:6-13; Galatia:6:16) Inai gwauhamata matamatana, Ieremia 31:31-34 ai ia gwauhamatalaia gauna, be herohemaino tauna badana ena amo ia karaia, idau negai peroveta tauna Mose ia hereaia tauna unai. Ita ura Dirava ese ita do ia ruhaia, unai dainai gwauhamata matamatana ena hereva ta ita laloa namonamo be namo. Aposetolo Paulo ese inai bamona ia torea: ‘“Vaira neganai lau ese taravatu ta ma Israela taudia danu do lau karaia. … Edia kara dika bona edia kara kerere do lau laloa lou lasi.’ Vadaeni, bema Dirava ese unai kara dika ia gwauatao vadaeni, boubou karadia kara dika kokia totona be anina lasi.”—Heberu 10:16-18.

15. Dahaka dainai ita gwau Keristen Iubilena, horoa taudia edia, be Pentekoste 33 C.E. ai ia matamaia? (Roma 6:6, 16-18)

15 Iesu ese ia hahedinaraia ia ese taunimanima na kara dika amo do ia ruhadia nege, ia gwau: “Bema Natuna ese umui do ia ruhaia neganai umui be do ia ruhaia momokani.” (Ioane 8:36) Mani inai oi laloa—Keriso ena boubou karana amo taunimanima be kara dika amo ia ruhadia diba! Pentekoste dinana amo ela, Dirava ese abidadama taudia na maoromaoro taudia ia gwauraidia bena iena lauma natudia ai ia halaodia, bona dala ia kehoa idia edia, idia be Keriso ida guba dekenai do idia lohia. Paulo ia gwau: “Badina be Dirava ese umui ia henia Laumana ese hesiai taudia mai gari danu umui ia halaoa lasi. Lasi, to Dirava ese umui ia henia Laumana ese Dirava ena Natuna umui ia halaoa vadaeni. … Ita be Dirava ena natuna dainai, ita ese iena bese taudia do idia abia hanamoa gauna be ita danu do ita abia, bona Dirava ese Keriso ia henia hanamoa gauna do ita abia danu.” (Roma 8:15-17) Momokani, unai negai Keristen Iubilena be ia hamatamaia, horoa Keristen taudia dekediai.

16. Keristen Iubilena idia karaia taudia ese dahaka hahenamo ma haida bona dahaka helaro namodia idia abia?

16 Unai dainai, Pentekoste dinana ai, lagani 33 C.E. lalonai, bese matamatana, lauma Israelana besena unai, be ia vara. Unai bese taudia be Dirava ese edia kara dika ia gwauatao, Keriso ese ia bouboulaia rarana dainai. (Roma 5:1, 2; Efeso 1:7) Momokani, unai lauma Israelana taudia ginigunadia, Dirava ese gwauhamata matamatana lalonai ia abidia dae taudia, edia kara dika ia gwauatao neganai, hoa dalanai ia ruhadia nege, ani? ‘Dirava ese idia ia abia hidi, iena hoa kara badadia do idia gwauraia hedinarai. Badina be ia ese dibura dekena amo idia ia boiria, vadaeni iena diari namo bada herea lalonai do idia noho.’ (1 Petro 2:9) Momokani, edia tauanina idia do goevadae lasi bona gabeai do idia mase. To, Dirava ese ia gwauraidia maoromaoro vadaeni bona ena lauma natudia ai ia halaodia vadaeni, unai dainai edia tauanina ai do idia mase murinai do idia toreisi lou diba bona Keriso ena “Basileia guba dekenai” do idia daekau diba.—2 Timoteo 4:18.

17, 18. Dahaka dainai Keristen Iubilena amo ruhadia karana ese ruhadia karana ginigunana ia hereaia?

17 Iesu ese kamonai Iuda taudia na edia lalohadai kereredia bona kara kereredia amo ia ruhadia nege guna be mai anina bada. To, ita diba vadaeni Iesu be unai lauma dalanai sibona ia ruhadia lasi, to dala idauna amo ia ruhadia danu. Pentekoste 33 C.E. amo ela, ia ese kamonai taudia na “kara dika bona mase edia taravatu” amo ia ruhadia. (Roma 8:1, 2) Horoa Keristen taudia edia Keristen Iubilena ia hamatamaia unai. Unai bamona ia ruhadia be mai anina bada, badina be unai amo helaro namona idia abia, idia be Keriso ida do idia noho guba dekenai.

18 Vadaeni, idau negai Keristen taudia ruhadia daladia rua ita herevalaia vadaeni; unai ura kwalimu ia henidia dainai idia moale bada. (Kara 13:44-52; 16:34; 1 Korinto 13:6; Filipi 4:4) Keristen Iubilena idia moalelaia bada, badina be dala ia kehoa idia edia, noho hanaihanai hahenamodia be guba dekenai do idia abia totona.—1 Petro 1:3-6; 4:13, 14.

19. Dahaka henanadai be mai anina, lauma amo ia horodia lasi Keristen taudia dekenai, bona dahaka ese ia hahedinaraia Dirava ese idia danu do ia ruhadia nege?

19 To inai ena anina be dahaka, hari inai negai idia noho Keristen taudia momo dekediai, badina Dirava ese idia ia do gwauraidia maoro lasi idia mauri totona, bona ena lauma amo ia horodia lasi? Buka Helaga ese ia hahedinaraia ia ese Keristen Iubilena amo do ia ruhadia badabada. Kara 3:20, 21 mani oi laloa: “Iesu … guba dekenai do ia noho ela bona Dirava ese gau ibounai do ia karaia matamata, ia ese guna ena peroveta taudia helagadia edia uduna dekenai ia hereva bamona.” (Kara 17:31 danu itaia.) Unai hegeregerena, Ioane, horoa aposetolo tauna ta, be Keristen Iubilena ia moalelaia noho lalonai, ia gwau: “Keriso sibona be iseda kara dika gwauatao dalana. Bona iseda dika sibona lasi, to Keriso be taunimanima ibounai edia dika gwauatao dalana.” (1 Ioane 2:2) Unai ena anina be, kamonai Keristen taudia momo hari inai negai, ena be guba helarona idia abia lasi to Keristen ura kwalimu idia moalelaia diba a? Unai be vaira neganai sibona do ita moalelaia, eiava hari inai negai danu ita moalelaia be mai ena badina a? Unai ita diba totona, namona be Keristen taudia ruhadia karadia herevadia haida bona Iubile herevadia haida ita tahua namonamo, badina be unai hereva be mai anina bada tomadiho momokani taudia dekenai, hari inai nega lalonai.

[Footnotes]

Lagani iboudiai Kara Dika Boubouna Dinana be Tishri huana ena dina namba 10 ai idia karaia. Heberu taudia edia kalenda ai unai hua be iseda September-October negana hegeregerena.

Oiemu Lalohadai be Dahaka?

◻ Idau negai Israel lalonai Iubile ena hahenamo be dahaka dahaka?

◻ Iesu ese taunimanima ruhadia karana ginigunana edena bamona ia harorolaia, bona ena anina be dahaka?

◻ Keristen Iubilena be edena negai ia matamaia, bona dahaka dainai unai bamona oi laloa?

◻ Dahaka dainai ita laloa Keristen taudia milion haida, Dirava ese ena lauma amo ia horodia lasi taudia, be Keriso ese do ia ruhadia nege?

[Blurb on page 18]

“Kara maoromaoro taudia edia dala be daba matana bamona; ena diari ia bada ia lao ela bona dina ia hedinarai momokani.” (Hereva Lada-Isidia 4:18) Unai hegeregerena, aiemai lalo-parara Iubile ena anina dekenai be ia bada ia lao noho; unai dainai ena anina be hari ai gwauraia hedinarai goevagoeva, inai hereva lalonai bona murina hereva lalonai danu.

[Picture on page 20]

Iesu ese taunimanima ruhadia nega karana ia harorolaia lagani 30 C.E.lalonai

[Picture on page 24]

Keristen Iubilena ia matamaia 33 C.E. ai

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia