Africa Dekenai Kerisendom ese Ia Hadoa Gauna
LAGANI 1867 ai, Charles Lavigerie, France ena Katolik tauna ta, be Algiers ena bisop badana dagina ia abia dainai Africa dekenai idia siaia lao. Ia gwau: “Dirava ese France ia abia hidi Algeria be Keristen besena badana ta ai ia lao totona.”
Lavigerie ia ura Algeria bona ma gabu haida danu be unai bamona idia lao. Ia be tano gagaena unai kahanai dekenai misinari taudia ia siaidia lao “Africa ena bogaragina bona north kahadia taudia be Keristen ena mauri dalana idia diba totona.”
Unai idia karaia lalonai, unai tano ena lauri, diho, bona mairiveina kahadia ai, Protestan misinari taudia idia gaukara noho. Hekwarahi momo idia haheaukalaia, hegeregere malaria gorere idia abia loulou, unai gorere dainai idia keru bona idia heudeheude momo, kopina idia siahu dainai varahu idia diho, bona edia daradia idia kerere. Unai tano goreredia dainai idia momo be idia ginidae negana murinai daudau lasi idia mase. To ma haida idia mai noho. Adlai Stevenson ia gwau: “Africa dekenai ia loaloa tauna be nega momo misinari taudia edia gari lasi karadia do ia laloa bada. . . . Idia be yellow fever, kukuri ranu, bona gaigaigaigai goreredia dainai idia hekwarahi; bona mase taudia edia guri nadidia lau itaia Africa ena gabu ibounai dekenai.”
Misinari Taudia ese Idia Havaraia Gaudia
Misinari taudia be Africa ena gabu ibounai dekenai idia lao neganai, idia davaria bese momo idia duahiduahi diba lasi. Ram Desai be iena buka, Christianity in Africa as Seen by Africans, lalonai ia gwau: “[Africa] ena gado 800 bamona amo, misinari taudia idia do mai lasi neganai, mai edia toretore gadodia be 4 sibona.” Unai dainai, misinari taudia be unai toretore lasi gadodia torea dalana idia karaia. Idia be buka idia karaia bona taunimanima idia hadibaia idia duahiduahi diba totona. Unai dainai, Africa ena gabu ibounai dekenai sikuli idia haginia.
Misinari taudia be hospital idia haginidia danu. Ram Desai ia gwau: “Taunimanima durudia totona ma orea ta lasi ese idia karaia karadia idia hanaia.” Muramura sibona lasi, to Africa taudia be Europe ena kohu idia tahua momo danu. Misinari taudia haida be hoihoi sitoa idia haginia, badina idia laloa unai dala amo edia tomadiho dekenai taunimanima idia veria diba. Hegeregere, Switzerland ena Basel Mission be Ghana dekenai hoihoi oreana ta idia haginia. Idia davaria cacao audia be unuseniai idia tubu namo, bona hari inai negai, cocoa idia karaia tanobada gabudia ibounai amo Ghana be cocoa karaia momo tanona ihatoina.
Kerisendom ena misinari taudia ese idia karaia gauna badana be Bible idia hahanaia. To Bible ena sivarai harorolaia ena maduna badadia ma haida idia noho. Keristen aposetolo Paulo ese unai ia hahedinaraia, ia henanadai, ia gwau: “Taunimanima haida umui hadibaia, to dahaka dainai umui sibona umui hadibaia lasi? Umui haroro, umui gwau, ‘Henaoa lasi,’ to umui be umui henaoa, a?” Bible ena sisiba be Keristen dala idia hadibaia taudia be Dirava ena Hereva lalonai ia gwauraia hahegani namodia idia badinaia danu be gau badana.—Roma 2:21, 24.
To Kerisendom ena gaukara Africa dekenai be edena bamona? Bible ia gwauraia Diravana ena ladana ia hanamoa, eiava Keristen ena hahediba herevadia ia gwauraia kerere?