Tomadiho Momokani ese Dirava Ena Hahenamo Ia Abia Ena Badina
“Aleluia! Dirava ita hanamoa! Hamauria, bona hairai, bona siahu, be iseda Dirava dekenai idia noho. Badina be iena kota henia kara be momokani bona maoromaoro.”—APOKALUPO 19:1, 2.
“BABULONIA BADANA” be Dirava ena matana ai ia moru vadaeni bona do ia ore vaitani. Baibel ena peroveta herevana ese ia hahedinaraia unai tanobada ibounai ena tomadiho ariara hahinena ena politikol turadia ese kahirakahira do idia hadikaia ore; ena dokona be karaharaga do ia vara. Iesu ese Ioane ia hahedinarai henia herevadia lalonai be inai peroveta herevadia: “Aneru goadana ta ese nadi badana ta, iena toana be uiti ia moia nadina bamona, ia abia. Inai nadi ia abia isi, davara dekenai ia negea diho. Vadaeni aneru ia gwau, ‘Babulonia hanua badana, unai bamona, mai dagedage danu, oi do idia negea diho, vadaeni taunimanima ese oi do idia itaia lou lasi.’ ”—Apokalupo 18:2, 21.
2 Babulonia Badana do idia hadikaia ore neganai, Satani ena tanobada oreadia haida ese do idia lalohisihisilaia, to Dirava ena hesiai taudia guba ai bona tanobada ai ese do idia lalohisihisilaia lasi. Dirava do idia boiboi henia mai edia moale ida, do idia gwau: “Aleluia! Dirava ita hanamoa! Hamauria, bona hairai, bona siahu, be iseda Dirava dekenai idia noho. Badina be iena kota henia kara be momokani bona maoromaoro. Ia ese ariara hahine badana ia kota henia vadaeni. Unai hahine ese, iena matabodaga kara dekena amo tanobada ia hadikaia. Dirava ese ia panisia, badina be unai hahine ese, Dirava ena hesiai taudia ia alaia mase dainai.”—Apokalupo 18:9, 10; 19:1, 2.
Tomadiho Momokani ese Dahaka Huahua Ia Havaraia be Namo?
3 Tomadiho koikoi be tanobada amo do idia kokia vaitani dainai, edena bamona tomadihona do ia noho? Hari inai negai edena bamona ita diba edena tomadiho oreana be Satani ena tanobada ibounai ena tomadiho koikoi basileiana hadikaia ore karana amo do ia roho mauri? Unai orea ese dahaka kara maoromaoro, ena huahua bamona, ia havaraia be namo? Toa 10 bamona amo ita diba edena tomadiho dalana be Iehova ena tomadiho momokanina.—Malaki 3:18; Mataio 13:43.
4 Ginigunana bona badana be, Keristani taudia korikoridia ese Iesu be ia dainai ia mase lohia siahuna idia abia isi—iena Tamana ena lohia siahuna unai. Iesu ese ena mauri ia atoa diho lasi, politikol oreana ta o bese ta durua totona, o haida edia noho hanamoa totona. Ia ese ena Tamana ena Basileia ia laloa bada, Iuda taudia edia palani, politik totona eiava Roma ena siahu dadaraia totona, be ia laloa lasi. Satani ese tanobada lohiaia siahuna ia henia toho neganai, Iesu be inai bamona ia hereva henia, ia gwau: “Satani e, idau gabu dekenai oi lao, badina be Buka Helaga lalonai ia torea, ia gwau, ‘Lohiabada oiemu Dirava do oi tomadiho henia, ia sibona dekenai hesiai gaukara do [oi] karaia.’ ” Heberu Revarevadia amo ia diba Iehova be tanobada ibounai ena Pavapava korikorina. Edena tomadiho oreana ese Iehova ena lohia siahuna ia abia isi momokani, to inai tanobada ena politikol oreadia ia abia isi lasi?—Mataio 4:10; Salamo 83:18.
5 Gau iharuana be, tomadiho momokani ese Dirava ena ladana ia hanamoa bona ia hahelagaia. Siahu Ibounai Diravana ese iena ladana, Iehova (Baibel haida lalonai Yahweh idia torea), be Israela taudia ia hadibadia, bona Heberu Revarevadia lalonai nega tausen haida idia torea. Unai idia do karaia lasi neganai, Adamu, Heva, bona ma haida be unai ladana idia diba, to nega haida idia matauraia lasi. (Genese 4:1; 9:26; 22:14; Esodo 6:2) Gado hahanaia taudia momo Kerisendom bona Iuda oreadia lalodiai ese Dirava ena ladana be edia Baibel lalodiai idia torea lasi, to Iehova ena Witness taudia ese New World Translation of the Holy Scriptures idia torea neganai, unai ladana be ena gabu korikori ai idia torea bona idia matauraia. Keristani taudia ginigunadia hegeregeredia, idia ese unai ladana idia matauraia. Iamesi ia gwau: “Simona ese hari ita ia hamaoroa vadaeni, Dirava ese Iuda lasi bese taudia ia laloa noho. Bona hari inai nega ginigunana, Dirava ese idau bese taudia ia abia dae, bona iena bese taudia ia halaodia. Inai hereva be peroveta taudia edia hereva hegeregere, . . . ‘idau bese taudia ibounai ese Lohiabada do idia tahua totona. Lau ese lau boiria idau bese taudia ibounai, ese lauegu ladana do idia abia.’ ”—Kara 15:14-17; Amosa 9:11, 12.
6 Tomadiho momokani ena toana ihatoina be Dirava ena Basileia ia abia isi, badina be unai Basileia sibona mo be hegeregere momokani taunimanima edia hekwakwanai, lohia daladia dainai idia vara hekwakwanaidia, do ia kokia. Iesu ese ia murinai idia raka taudia ia hadibaia do idia guriguri unai Basileia do ia mai, bona Dirava ena lohia siahuna ese tanobada do ia biagua. Lauma helaga ena siahu amo Daniela ese dina gabedia ia perovetalaia, ia gwau: “Guba ena Dirava ese basileia ta do ia haginia, inai basileia be do idia hadikaia diba lasi ela bona hanaihanai. . . . Unai basileia ese [tanobada ena politikol] basileia ibounai do ia hamakohia, bona haorea momokani, bona ia sibona do ia noho ela bona hanaihanai.” Idia hanai laganidia 95 lalodiai, daidia ese edia kara amo idia hahedinaraia idia ese unai Basileia sibona idia badinaia—Babulonia Badana ena tomadiho oreadia, eiava Iehova ena Witness taudia?—Daniela 2:44; Mataio 6:10; 24:14.
7 Dirava ese tomadiho dalana ta do ia abia dae totona, kara namba 4 be Dirava ena hesiai taudia korikoridia ese Baibel idia abia dae ia be Dirava ese ena lauma amo ia havaraia Herevana. Unai dainai, Baibel idia hakoikoia toho taudia edia hereva idia abia dae lasi. Unai taudia idia gwau Baibel be taunimanima sibodia ese idia torea bukana mai ena kerere momo. Iehova ena Witness taudia idia abia dae Baibel be Dirava ese ena lauma amo ia havaraia Herevana, Paulo ese Timoteo ia hamaoroa hegeregerena; ia gwau: “Buka Helaga ena hereva ibounai be Dirava ena Lauma ese ia havaraia. Bona inai hereva be mai ena siahu, Dirava ena hereva momokani ita dekenai do ia hadibaia. Ia be mai ena siahu danu iseda kara dika do ia hedinaraia, iseda kerere do ia hamaoromaoroa, bona mauri dala maoromaorona ita dekenai do ia hadibaia. Unai hereva momokani dainai, Dirava ena tau ena goada be hegeregere momokani, vadaeni kara namodia ibounai do ia karaia diba, mai kwalimu danu.”a Unai dainai, Iehova ena Witness taudia ese Baibel idia abia dae ia be edia mauri ibounai lalonai ia hakaudia gauna, bona nega vaira totona idia abia helarona ena badina.—2 Timoteo 3:16, 17.
Lalokau Ena Tomadiho Dalana, Badu Ena Lasi
8 Iesu ia gwau ia murinai idia raka taudia korikoridia edia toana be dahaka? Ia gwauraia herevana amo tomadiho momokani ena toana namba 5 ita diba. Iesu ia gwau: “Taravatu matamatana lau henia umui dekenai, inai bamona: Umui ta ta dekenai umui lalokau henia. Lau ese umui dekenai lau lalokau henia hegeregerena, umui danu ta ta dekenai umui lalokau henia. Unai dekena amo taunimanima ibounai do idia diba umui be lauegu diba tahua taudia, ta ta dekenai do umui lalokau henia dainai.” (Ioane 13:34, 35) Iesu ese ena lalokau be edena bamona ia hahedinaraia? Ia ese ena mauri ia bouboulaia, taunimanima davalaia totona. (Mataio 20:28; Ioane 3:16) Badina be dahaka Keristani taudia korikoridia be mai edia lalokau momokani be gau badana? Ioane ia gwau: “Lauegu lalokau taudia e, ita ta ta dekenai ita lalokau henia be namo. Badina lalokau be Dirava dekena amo. . . . Mai ena lalokau lasi tauna ese Dirava ia diba lasi, badina Dirava be lalokau.”—1 Ioane 4:7, 8.
9 Hari inai negai, taunimanima ese kopi idau taudia, o bese idau taudia, o gado idau taudia idia inai henidia negadiai, daidia ese unai bamona lalokauna idia hahedinaraia? Daidia be edia lalokau hahedinaraia totona idia mase? Ita gwau diba taudia be inai, a: Katolik pris taudia bona sisita taudia, idia sibodia idia gwau lagani 1994 ai Rwanda ai ia vara ala-ala karana ena kerere ena kahana be idia edia? Eiava idia be Serbia ena Otodoks taudia o Croatia ena Katolik taudia, Balkan tanodia ai ia vara tuarina ai idau besedia haorea karana bona Keristani lasi karadia ma haida idia karaia taudia, a? Eiava Katolik oreana o Protestan oreana ena haroro taudia, idia hanai laganidia 30 bamona lalodiai lalo-dika bona badu be Northern Ireland ai idia habadaia taudia, a? Ta ia gwau diba lasi Iehova ena Witness taudia be unai tuari o ala-ala ai idia vareai. Idia be dibura rumadia ai bona dibura kamepadia ai hisihisi idia ania bona idia haida idia mase, badina be idia ura lasi edia Keristani lalokauna do idia hadikaia.—Ioane 15:17.
10 Dirava ese tomadiho ta do ia abia dae totona, gau namba 6 be unai tomadiho taudia be inai tanobada ena politikol karadia amo idia gini siri. Badina be dahaka Keristani taudia be politik amo idia gini siri be maoro? Paulo, Iamesi, bona Ioane ese unai kara ena badina maorona idia gwauraia. Aposetolo Paulo ia gwau Satani be “inai tanobada ena dirava,” bona dala idauidau amo abidadama lasi taudia edia lalodia ia hadiburaia. Unai dala ta be politik, taunimanima ia hapararadia gauna. Hahediba tauna Iamesi ia gwau: “Bema umui ura tanobada danu umui turana karaia neganai, inai be umui ese Dirava umui tuari henia noho.” Bona aposetolo Ioane ia gwau: “Satani ese tanobada taudia ibounai ia gunalaia noho.” Unai dainai, Keristani tauna korikorina ese Satani ena tanobada dikana ena politik bona lohia karana ai ia vareai diba lasi, badina be unai ese iena kara, Dirava badinaia karana, do ia hadikaia.—2 Korinto 4:4; Iamesi 4:4; 1 Ioane 5:19.
11 Gau namba 5 bona namba 6 dainai, gau namba 7 be ia hedinarai goevagoeva; gauna be Keristani tomadiho taudia korikoridia be tuari ai idia vareai lasi. Tomadiho momokani be tanobada hegegemadai tadikaka bamona idia noho oreana bona unai orea taudia edia kara korikori be lalokau, unai dainai gau ta lasi ese edia “Keristani varavara taudia tanobada kahana ibounai dekenai” ia hapararadia eiava ia hadikaia diba. Iesu ese lalokau ia hahedibalaia, badu lasi; maino ia hahedibalaia, tuari lasi. (1 Petero 5:9; Mataio 26:51, 52) Unai dika tauna, Satani, Kaino ia ha-uraia Abela do ia alaia mase tauna dikana, ese taunimanima bogaragidiai badu ia hadoa noho, bona politik, tomadiho, bona bese idauidau dainai heiriheiri bona tuari ia havaraia. Keristani taudia korikoridia ese ‘tuari dala do idia hadibaia lou lasi,’ herevana unai dainai dika do idia davaria. Edia kara be hegeregere ‘edia tuari kaia be hama dekenai idia makohia, bona unai makohia auri dekena amo, tano geia auri idia karaia. Bona idia edia io ena auri danu idia botaia palaka, au rigi utua kaia idia halaoa.’ Idia ese Dirava ena lauma ena huahua, maino, idia havaraia.—1 Ioane 3:10-12; Isaia 2:2-4; Galatia 5:22, 23.
Dirava ese Kara Goeva Bona Hahediba Goevadia Ia Hanamoa
12 Keristani lalo-tamona be tomadiho momokani ena toana namba 8. To, Kerisendom ena tomadiho oreadia, taunimanima idia hapararaia gaudia, ese lalo-tamona idia havaraia lasi. Tomadiho oreadia badadia momo idia parara, orea maragidia idauidau ai idia lao, bona unai dainai heiriheiri ia vara. Haheitalai ta be inai: Baptis oreana United States lalonai be ia parara. Kahana ta be Northern Baptis (American Baptist Churches in the U.S.A.) bona kahana ta be Southern Baptis (Southern Baptist Convention), bona haida ese unai orea idia rakatanidia bona Baptis oreadia idauidau momo idia haginia. (World Christian Encyclopedia, rau 714) Ma orea momo be hahediba herevadia idauidau eiava orea naria daladia idauidau dainai idia parara (hegeregere, Presbiterian, Episkopalian, Kongregesenel). Kerisendom ena tomadiho oreadia idia parara hegeregerena, bona Kerisendom murimurinai idia noho tomadiho oreadia danu—Buddhist, Islam, bona Hindu—be idia parara. Aposetolo Paulo ese dahaka sisiba be Keristani taudia ginigunadia ia henidia? Ia gwau: “Lauegu varavara taudia e, iseda Lohiabada Iesu Keriso ena ladana dainai umui lau noia, umui parara lasi. Hereva tamona do umui gwauraia, bona do umui gaukara hebou mai lalona tamona danu.”—1 Korinto 1:10; 2 Korinto 13:11.
13 Dirava ese ia abia dae tomadihona ena kara namba 9 be dahaka? Baibel ena hereva badana ta be Levitiko 11:45 ai: “Do umui helaga, badina lau be helaga.” Aposetolo Petero ese unai hereva ia gwauraia lou, ia gwau: “Emui kara ibounai lalonai do umui helaga, umui ia boiria Diravana ese ia helaga hegeregerena.”—1 Petero 1:15.
14 Idia helaga ena anina be dahaka? Anina be Iehova idia tomadiho henia taudia be lauma dalana ai idia goeva bona edia kara idia goeva. (2 Petero 3:14) Mai edia ura ida idia kara dika bena idia helalo-kerehai lasi taudia, edia kara amo idia hahedinaraia Keriso ena boubou idia matauraia lasi taudia, be mai edia gabu lasi Iehova ena orea lalonai. (Heberu 6:4-6) Iehova ena taravatu be Keristani kongregesen ia goeva bona ia helaga noho. Unai be edena bamona ia vara diba? Dala ta be kongregesen idia hamiroa gwauraia taudia idia hahemaoro henidia bona kongregesen murimurinai idia atoa.—1 Korinto 5:9-13.
15 Taunimanima momo be Keristani hereva momokanina idia do diba lasi neganai, edia tauanina bona edia ura idia biagua lasi, o moale karadia sibodia idia tahua, o sibodia edia namo mo idia tahua. To Keriso ena hereva ese ia haidaudia, bona Dirava ese edia kara dika ia gwauatao. Paulo ese unai ia herevalaia, ia gwau: “Umui diba lasi, a, kara dika taudia be Dirava ena Basileia do idia davaria lasi? Umui sibona do umui koia lasi: Lebulebu taudia, kaivakuku idia tomadiho henia taudia, heudahanai taudia, o lebulebu hahine edia kara bamona idia karaia tatau, o tatau ese tatau danu hemarai karadia idia karaia taudia. O henaoa taudia, mataganigani taudia, kekero taudia, edia hereva dekenai haida idia hadikaia taudia, o haida edia gau idia dadia taudia. Inai bamona taudia ta lasi be Dirava ena Basileia do ia davaria diba. Umui haida be guna unai bamona umui karaia. To Dirava ese umui emui kara dika ia huria goeva vadaeni.”—1 Korinto 6:9-11.
16 Ia hedinarai bema Baibel ia taravatua karadia idia karaia taudia idia helalo-kerehai, edia kara idia rakatania, bona Keriso bona ena hahediba herevadia idia badinaia, Iehova ese ia abidia dae. Idia be momokani edia dekena taudia idia lalokau henidia, sibodia idia lalokau henia hegeregerena, bona dala idauidau ai unai idia hahedinaraia. Dala ta be haroro gaukarana idia goadalaia; unai amo mauri herevana be kamonai taudia iboudiai idia henidia.—2 Timoteo 4:5.
“Hereva Momokani ese Umui Do Ia Ruhaia”
17 Gau namba 10, lauma bona momokani ai Iehova idia tomadiho henia taudia totona, be hahediba goevana. (Ioane 4:23, 24) Iesu ese ia murinai idia raka taudia ia hamaoroa, ia gwau: “Hereva momokani be do umui diba, bona hereva momokani ese umui do ia ruhaia.” (Ioane 8:32) Baibel ena hereva momokani ese Dirava idia hadikaia hahediba herevadia amo ita ia ruhaia. Unai hereva haida be taunimanima be mai edia mase diba lasi laumadia, hel lahina, bona pegatori. (Hadibaia Tauna 9:5, 6, 10; Esekiela 18:4, 20) Ia ese Kerisendom ena “Dirava Toi Tamona Helaga Herea” herevana hehunina amo ita ia ruhaia. Unai hereva be Babulonia amo ia mai. (Deuteronomi 4:35; 6:4; 1 Korinto 15:27, 28) Baibel ena hereva momokani idia badinaia taudia be taunimanima mai edia lalokau bona mai edia hebogahisi ai idia lao. Keristani tomadiho dalana momokanina ese kota taudia dagedagedia, Tomás de Torquemada hegeregerena, eiava tuari havaraia taudia dagedagedia, Kruseid idia goadalaidia pope taudia hegeregeredia, be nega ta ia havaraia lasi. To, Nimroda ena nega amo ema bona hari, Babulonia Badana ese unai bamona huahuana ia havaraia.—Genese 10:8, 9.
Ladana Idauna Ta
18 Hari inai negai daidia ese unai kara 10, tomadiho momokani ena toana unai, idia karaia? Daidia edia kara maoromaoro bona maino sivaraidia be taunimanima momo idia diba? Tanobada hegegemadai taunimanima idia diba Iehova ena Witness taudia be “tanobada ena lasi.” (Ioane 15:19; 17:14, 16; 18:36) Iehova ena orea taudia ese iena ladana idia abia bona iena Witness taudia ai idia lao be hahenamo badana, Iesu Keriso be ena Tamana ena witness tauna mai ena kamonai ai ia lao hegeregerena. Unai ladana helagana ita abia, bona ita diba namona be ena anina hegeregerena ita kara. Bona, ita be iena Witness taudia dainai, ita be mai eda helaro namona! Iseda helaro be inai: Tanobada ena paradaiso matamatana lalonai ita be taunimanima iboudiai ida guba bona tanobada edia Pavapava Badana do ita tomadiho henia mai eda kamonai bona mai eda lalo-tamona ida. Unai hahenamo do ita abia totona, namona be ita hahedinaraia goevagoeva ita be tomadiho momokani ita badinaia bona inai ladana, Iehova ena Witness taudia, ita heagilaia, “badina be iena kota henia kara be momokani bona maoromaoro”!—Apokalupo 19:2; Isaia 43:10-12; Esekiela 3:11.
[Footnotes]
a Baibel, gado idauidau ai idia torea hanai gaudia, be Dirava ese ena lauma amo ia havaraia lasi. Reana hereva haida be dala idauidau ai idia toredia hanai, badina be matamanai Baibel idia torea taudia edia gado dekenai edia diba be idauidau dainai.
Edena Bamona Do Oi Haere?
◻ Haida ese Babulonia Badana do idia hadikaia ore karana be Iehova ena Witness taudia ese edena bamona idia laloa?
◻ Tomadiho momokani ena toana badadia be dahaka?
◻ Hereva momokani ese oi be edena bamona ia ruhaia?
◻ Ita be Iehova ena Witness taudia dainai, dahaka hahenamo badana ita abia?
[Study Questions]
1. Babulonia Badana be edena bamona do ia ore?
2. Haida ese Babulonia do idia hadikaia ore neganai, Iehova ena hesiai taudia be edena bamona do idia kara?
3. Edena henanadai edia haere ita tahua be namo?
4. Tomadiho momokani ena toana ginigunana be dahaka, bona Iesu ese unai kara be edena bamona ia hahedinaraia?
5. (a) Tomadiho taudia korikori ese Dirava ena ladana be edena bamona idia laloa be namo? (b) Dahaka ese ia hahedinaraia Iehova ena Witness taudia ese iena ladana idia matauraia?
6. (a) Tomadiho momokani ena toana ihatoina be dahaka? (b) Iesu bona Daniela ese Basileia ena lohia siahuna be edena bamona idia gwauraia? (Luka 17:20, 21)
7. Tomadiho taudia momokanidia ese Baibel be edena bamona idia laloa?
8. Tomadiho momokani ena toana namba 5 be dahaka?
9. Daidia ese lalokau korikorina idia hahedinaraia, bona edena dala ai?
10. Badina be dahaka Keristani taudia be politik amo idia gini siri?
11. (a) Keristani taudia ese tuari be edena bamona idia laloa? (b) Edena Baibel herevadia dainai unai bamona idia laloa? (2 Korinto 10:3-5)
12. (a) Toana namba 8 be dahaka, bona edena tomadiho oreadia idia parara sivaraidia oi gwauraia diba? (b) Paulo ese inai toana namba 8 be edena bamona ia gwauraia?
13, 14. (a) ‘Idia helaga’ ena anina be dahaka? (b) Tomadiho momokani be edena bamona ia goeva noho diba?
15, 16. Keristani taudia momo ese edia mauri lalonai dahaka kara idia haidaudia vadaeni?
17. Tomadiho momokani ena toana namba 10 be dahaka? Haheitalai haida oi gwauraia.
18. (a) Daidia ese unai kara 10, tomadiho momokani ena toana unai, idia karaia bona edena bamona idia karaia? (b) Ita vairanai ia noho hahenamona do ita abia totona, ita ta ta ese dahaka ita karaia be namo?
[Pictures on page 17]
Iehova ena Witness taudia ese Dirava ena Basileia sivaraina namona idia harorolaia bona idia hahedibalaia
[Picture on page 18]
Nega ibounai Keristani taudia korikoridia be tanobada ena politik bona tuari amo idia gini siri
[Credit Line]
Airplane: Courtesy of the Ministry of Defense, London