‘Maino Oi Tahua Bona Badinaia’
‘Taunimanima ida maino karaia daladia umui tahua dala idauidau ibounai dekenai.’—ROMA 12:18.
1, 2. Dahaka badina haida dainai taunimanima ese idia karaia maino be do ia noho daudau lasi?
RUMA ta mani oi laloa, ia be badina aukana lasi, ena au be idia dika idia lao, bona ena guhi ia moru gwauraia. Oi ura unai ruma dekenai do oi noho, a? Reana lasi. Ena be oi penia, to unai ese ruma ena badina dikana do ia hanamoa lasi. Gabeai do ia moru.
2 Inai tanobada amo ia vara mainona be unai ruma bamona. Ia be badina aukana lasi—taunimanima edia gwauhamata bona palani latanai idia haginia, ita “do idia hamauria diba lasi.” (Salamo 146:3) Idaunegai sivaraidia ese idia hahedinaraia tano, bese, bona iduhu idauidau idia tuari heheni. Momokani, nega sisina lalonai maino ia vara, to unai be edena bamona mainona? Bema tano rua idia tuari heheni, to tano ta ese ma ta ia halusia dainai eiava unai tano rua idia itaia tuari ese namo ta ia havaraia lasi dainai maino idia karaia, unai be edena bamona mainona? Tuari ia havaraia karadia, hegeregere badu, ma haida abidadama henia lasi, bona mama, be idia do noho. Unai bamona maino be toana koikoina, inai heheni karana idia “penia” sibona, bona do ia noho daudau lasi.—Esekiela 13:10.
3. Dahaka dainai Dirava ena taunimanima edia maino be taunimanima ese idia karaia maino amo ia idau?
3 To, inai tuari ese ia hadikaia tanobadana lalonai, maino korikorina ia noho. Edeseniai? Iesu Keriso murinai idia raka Keristani taudia korikoridia huanai, Iesu ena hereva idia badinaia bona idia hekwarahi, ena mauri dalana idia tohotohoa totona. (1 Korinto 11:1; 1 Petero 2:21) Bese idauidau, dagi bada eiava dagi lasi taudia, bona tano idauidau amo idia mai Keristani taudia momokanidia huanai ia noho maino be maino korikorina, badina Iesu Keriso ena mauri davalaia boubouna idia abidadama henia dainai Dirava ida maino ai idia noho. Edia maino be harihari gauna Dirava amo, ia be taunimanima ese idia karaia gauna lasi. (Roma 15:33; Efeso 6:23, 24) Unai ia vara, badina “Maino ena Lohia,” Iesu Keriso, henunai idia noho bona “lalokau bona maino” Diravana, Iehova, idia tomadiho henia dainai.—Isaia 9:6; 2 Korinto 13:11.
4. Edena dala ai Keristani tauna ese maino ia “badinaia” diba?
4 Goevadae lasi taudia dekenai maino ia vara kava lasi. Unai dainai, Petero ia gwau Keristani taudia ta ta ese ‘maino idia tahua bona badinaia’ be namo. (1 Petero 3:11) Edena bamona unai ita karaia diba? Idaunegai peroveta herevana ta ese unai ia haerelaia. Iehova be Isaia amo ia hereva, ia gwau: “Lau sibona ese oiemu noho taudia do lau hadibaia, vadaeni mauri namona bona maino do idia davaria.” (Isaia 54:13; Filipi 4:9) Oibe, Iehova ena hadibaia herevadia idia badinaia taudia ese maino korikorina idia abia. Ma danu, maino bona “lalokau, moale, . . . haheauka, bogahisihisi, kara maoromaoro, abidadama momokani kara, manau, tauanina ena ura koua karana” be Dirava ena lauma helaga ena huahua. (Galatia 5:22, 23) Bema tau ta be lalokau lasi, moale lasi, haheauka lasi, hebogahisi lasi, dika, abidadama lasi, dagedage, eiava boga auka lasi, maino do ia moalelaia diba lasi.
‘Taunimanima ida Maino Umui Karaia’
5, 6. (a) Inai hereva maino ai ita noho bona maino ita karaia edia idau be dahaka? (b) Keristani taudia idia hekwarahi daidia ida maino idia karaia totona?
5 Maino ena anina be noho namo o laga-ani. Unai hereva ena anina ese noho daladia, tuari eiava heiriheiri be lasi daladia, momo ia herevalaia. Oibe, mase taudia danu be idia laga-ani! Maino momokanina moalelaia totona, ta ese maino ia badinaia be gau badana. Iesu ena Haroro Herevana Badana lalonai, ia gwau: “Taunimanima huanai maino idia karaia taudia be idia namo, badina be Dirava ese do ia gwauraia idia be iena natuna.” (Mataio 5:9) Iesu ese gabeai Dirava ena lauma natudia ai idia lao diba taudia, guba dekenai mase diba lasi maurina do idia abia taudia, dekenai ia hereva. (Ioane 1:12; Roma 8:14-17) Bona gabeai, guba helarona idia abia lasi abidadama taudia ibounai be “Dirava ena natuna edia hairaina bamona do idia abia.” (Roma 8:21) Maino idia karaia taudia sibona ese unai bamona helaro do idia abia. Nega momo inai hereva maino ai ita noho bona maino ita karaia edia anina idia idau. Baibel lalonai inai hereva maino ita karaia ena anina be maino ita goadalaia, nega haida guna maino be lasi gabudia dekenai maino ita karaia.
6 Unai oi laloa noho lalonai, mani aposetolo Paulo ena sisiba Roma taudia dekenai oi laloa, ia gwau: ‘Taunimanima ida maino karaia daladia umui tahua dala idauidau ibounai dekenai.’ (Roma 12:18) Paulo ese Roma taudia ia hamaoroa lasi namona be idia be maino taudia sibona, ena be unai be heduru gauna. Idia ia hagoadaia maino idia karaia totona. Daidia ida? ‘Taunimanima ibounai’—ruma bese taudia, Keristani tadikaka, bona edia abidadama idia abia dae lasi taudia ida danu. Ia ese Roma taudia ia hagoadaia “dala idauidau ibounai dekenai” ma haida ida maino do idia karaia. Ia ura lasi idia abia dae herevadia do idia negea, maino idia karaia totona. Ma haida do idia habadua kava lasi, to maino ai idia ida do idia hereva. Keristani taudia be unai bamona do idia karaia, herevana kongregesen taudia eiava kongregesen lasi taudia idia kara henia. (Galatia 6:10) Unai hereva hegeregerena Paulo ia gwau: “Nega ibounai umui ta ta dekenai bona taunimanima ibounai dekenai kara namo do umui karaia.”—1 Tesalonika 5:15.
7, 8. Edena dala ai bona dahaka dainai Keristani taudia be edia abidadama idia abia dae lasi taudia ida maino idia karaia?
7 Iseda abidadama idia abia dae lasi taudia bona reana idia inai henia taudia ida maino be edena bamona ita karaia diba? Dala ta be, ma haida ita hanaia ena toana ita hahedinaraia lasi. Hegeregere, bema iseda hereva amo haida ita hadikaia, maino do ita karaia lasi. Iehova ese ena hahemaoro herevadia be orea bona grup idauidau dekenai ia hahedinaraia vadaeni, to ita be mai eda maoro lasi tau ta ita gwauraia dika. Momokani, ma haida, iseda inai taudia danu, ita hahemaoro henidia lasi. Paulo ese Tito ia hamaoroa Kerete Keristani taudia edia kara siahu taudia dekenai do ia sisiba henidia, unai murinai Paulo ia gwau idia do ia hadibaia lou “tau ta do idia gwauraia dika lasi, bona do idia heai lasi, to do idia manau. Nega ibounai taunimanima ibounai dekenai manada kara do idia karaia.”—Tito 3:1, 2.
8 Iseda abidadama idia abia dae lasi taudia ida maino ita karaia ese dala ia kehoa hereva momokani idia lalo-namo henia totona. To, iseda ‘kara namodia idia hadikaia’ hetura karadia do ita karaia lasi. (1 Korinto 15:33) To, kara namona ita hahedinaraia diba, bona taunimanima ibounai be mai hemataurai bona hebogahisi ida ita kara henia be namo. Petero ia gwau: “To Dirava idia diba lasi taudia edia vairanai, kara namodia do umui karaia. Momokani, hari idia ese umui idia gwauraia kerere noho. To bema emui kara namodia idia itaia neganai, idia ese Dirava do idia hanamoa, Keriso do ia giroa mai dinana dekenai.”—1 Petero 2:12.
Haroro Gaukara Lalonai Maino Oi Karaia
9, 10. Aposetolo Paulo ese abidadama lasi taudia ida maino karaia totona, edena haheitalai ia hahedinaraia?
9 Taunimanima idia diba Keristani taudia ginigunadia be gari lasi taudia. Sivarai namona idia hamanokaia lasi, bona dagedage idia davaria neganai, edia lalona idia hadaia edia lohia tauna, Dirava, do idia kamonai henia to taunimanima lasi. (Kara 4:29; 5:29) To, gari lasi karana bona hemataurai lasi karana ena idau idia diba. Paulo be King Heroda Agripa Iharuana vairanai ena abidadama ia hamomokania totona ia hereva negana, mani oi laloa. Heroda Agripa be ena taihuna, Berenike ida ia mahuta hebou. To, Paulo ese Agripa ena kara ia sisibalaia lasi. Idia lalo-tamona gaudia ia herevalaia, Agripa ia hanamoa Iuda taudia edia kastom ia diba namonamo bona peroveta taudia ia abia dae dainai.—Kara 26:2, 3, 27.
10 Paulo be ia do ia ruhaia diba tauna ia hanamoa koikoi, a? Lasi. Paulo ese sibona ena sisiba ia badinaia bona hereva momokani ia gwauraia. Heroda Agripa dekenai ia gwauraia gaudia ibounai be momokani. (Efeso 4:15) Paulo be maino karaia tauna bona ‘taunimanima idauidau edia mauri dalana abia dae’ karana ia diba. (1 Korinto 9:22) Iena tahua gauna be ia ura Iesu ia harorolaia karana ena maoro do ia hamomokania. Ia be hadibaia tauna namona dainai, ia bona Agripa idia lalo-tamona gauna amo ena hereva ia hamatamaia. Unai amo Paulo ese unai matabodaga king ia durua, Keristani tomadihona ia lalo-namo henia totona.—Kara 26:28-31.
11. Edena dala ai haroro gaukara lalonai maino ita karaia diba?
11 Edena dala ai haroro gaukara lalonai maino ita karaia? Paulo bamona hepapahuahu ita karaia lasi be namo. To momokani, nega haida ‘sivarai namona ita harorolaia goada noho’ be namo, mai gari lasi ida iseda abidadama ita hamomokania totona. (Filipi 1:14) To iseda tahua gauna badana be sivarai namona ita harorolaia. (Mataio 24:14) Bema tau ta be Dirava ena ura ia hahedinaraia hereva momokanina ia dibaia, ia ese tomadiho koikoi ena lalohadai idauidau do ia negea bona kara mirodia amo sibona do ia hagoevaia diba. Unai dainai, bema mai dalana, iseda kamonai taudia edia lalona do idia veria gaudia ita gwauraia be namo, bona ita lalo-tamona gaudia amo iseda hereva do ita hamatamaia. Tau ta habadua karana ese anina do ia havaraia lasi, to bema dala namona ai ita hereva henia, reana iseda sivarai do ia kamonai.—2 Korinto 6:3.
Ruma Bese Lalonai Maino Oi Karaia
12. Edena daladia ai, ruma bese lalonai maino ita karaia diba?
12 Paulo ia gwau idia headava taudia be “metau bada do idia abia.” (1 Korinto 7:28) Hekwakwanai idauidau do idia davaria. Hegeregere, headava taudia be nega ta ta ai gau haida dekenai idia lalo-tamona lasi. Edena bamona unai idia hamaoromaoroa diba? Maino karaia dalana ai. Maino ia karaia tauna do ia hekwarahi, hekwakwanai ia bada ia lao lasi totona. Edena dala ai? Gau ginigunana be ena malana ia gimaia. Bema malana ita gaukaralaia hemataurai lasi herevadia eiava hadikaia herevadia gwauraia totona, inai tauanina ena kahana maragina be ‘mai ena dika, taunimanima alaia poisini dekenai ia honu masemase.’ (Iamesi 3:8) Maino karaia tauna ese ena malana ia gaukaralaia hagoadaia totona to hadikaia totona lasi.—Aonega Herevadia 12:18.
13, 14. Bema iseda hereva amo ta ita hahisia eiava ita badu, edena bamona maino ita karaia diba?
13 Ita be goevadae lasi dainai, nega ta ta ai ita ibounai be hereva ta ita gwauraia bona gabeai ita lalohisihisi. Unai ia vara neganai, namona be sori herevana oi gwauraia haraga—maino oi karaia. (Aonega Herevadia 19:11; Kolose 3:13) Hereva haida ‘heailaia’ karana bona “hepapahuahu kava” oi karaia lasi. (1 Timoteo 6:4, 5) To, namona be emu adavana ena kara sibona lasi to ena hemami korikorina oi lalo-pararalaia toho. Bema oi dekenai hereva aukadia ia gwauraia, davana oi henia lasi. Namona be oi laloatao, “mai manau danu ia haere tauna, ese badu ia koua noho.”—Aonega Herevadia 15:1.
14 Reana nega haida, Aonega Herevadia 17:14 ena sisiba oi laloa be namo: ‘Heai ia do vara lasi neganai, oi raka siri.’ Oi laloa oi be unai hepapahuahu lalonai oi noho lasi. Gabeai, emu hemami ia namo neganai, reana maino dalana ai unai hekwakwanai oi hamaoromaoroa diba. Nega haida, reana ia namo bema lo Keristani naria tauna ena heduru umui noia. Bema headava ena maino ia dika gwauraia, unai bamona mai edia diba bona haida edia hemami idia laloa tatau ese heduru idia henia diba.—Isaia 32:1, 2.
Kongregesen Lalonai Maino Oi Karaia
15. Iamesi ena hereva hegeregerena, edena kara dikana be Keristani taudia haida huanai ia vara, bona dahaka dainai unai kara be “tanobada gauna,” ‘tauanina gauna,’ bona ‘Satani amo ia mai’?
15 Madi, Keristani ginigunadia haida idia mama bona sibona idia habadaia—maino amo idia idau momokani karadia. Iamesi ia gwau: “Unai bamona aonega be Dirava dekena amo ia diho mai lasi. Ia be tanobada gauna sibona, tauanina sibona gauna, bona Satani dekena amo ia mai. Mama bona sibona habadaia kara idia noho neganai maino be lasi, bona kara dikadia ibounai danu idia noho.” (Iamesi 3:14-16) Haida idia laloa inai Greek herevana idia hahanaia “sibona habadaia kara” ena anina be mataganigani urana, dagi tahua dikadika karana. Badina namona dainai Iamesi ese ia gwau ia be “tanobada gauna sibona, tauanina sibona gauna, bona Satani dekena amo ia mai.” Idaunegai sivaraidia ese idia hahedinaraia, tanobada lohia taudia be sibodia idia habadaia, idia be dagedage animal bamona ta ta idia tuari henia. Sibona habadaia karana be “tanobada gauna” bona ia be ‘tauanina gauna.’ Danu, ia be “Satani dekena amo ia mai.” Unai kara dikana be siahu ia ura dikadika aneruna ese ia hahedinaraia guna, ia be Iehova Dirava ia tuari henia bona Satani ai ia lao aneruna, demoni edia lohia.
16. Edena dala ai Keristani ginigunadia haida ese Satani ena kara idia hahedinaraia?
16 Iamesi ese Keristani taudia ia hagoadaia sibona habadaia kara do idia dadaraia, badina maino ia havaraia lasi. Ia gwau: “Heatu bona heai be edena bamona umui emui huanai idia vara noho? Edia badina korikori be inai: Emui ura dikadia, be emui lalona dekenai idia tuari noho, ani?” (Iamesi 4:1) Inai hereva “emui ura dikadia” be reana mai mataganigani ida kohu tahua urana eiava ladana bada, dagi bada, o siahu bada abia urana ia herevalaia. Iesu ia gwau ia murinai idia raka taudia momokanidia be do idia “maragi momokani” to ia hedinarai, kongregesen lalonai haida be Satani hegeregerena idia ura idia bada. (Luka 9:48) Unai bamona kara ese kongregesen ena maino ia kokia diba.
17. Edena dala ai hari inai negai Keristani taudia ese kongregesen lalonai maino idia karaia?
17 Hari inai negai, namona be ita danu ese kohu tahua urana, mama, eiava ladana bada tahua karana ita dadaraia. Kongregesen lalonai haida edia diba gaukara haida dekenai ese iseda diba ia hanaia, to bema ita be maino karaia taudia momokanidia, do ita lalo-hekwarahi lasi bona haida vairanai edia ura do ita henanadailaia lasi. Bema ita be mai iseda diba bada, do ita gaukaralaia lasi haida hanaia totona, hegeregere iseda kara amo ita hahedinaraia lasi kongregesen be iseda diba sibona dainai ia namo. Unai bamona kara ese kongregesen do ia hapararaia; maino do ia havaraia lasi. Maino karaia taudia ese edia diba idia hekokorokulaia lasi, to mai manau ida idia gaukaralaia, edia tadikaka idia hesiai henia bona Iehova idia hanamoa totona. Idia lalo-parara lalokau dainai—to diba dainai lasi—taunimanima be Keristani taudia momokanidia do idia diba.—Ioane 13:35; 1 Korinto 13:1-3.
‘Mai Maino Danu Do Idia Biagua’
18. Elda taudia be edena bamona idia ta ta huanai maino idia habadaia?
18 Kongregesen elda taudia be maino karaia karana idia gunalaia. Iehova be ena taunimanima ia perovetalaia, ia gwau: “Lau ese idia do lau hanamoa, vadaeni mai maoromaoro bona maino danu oi do idia biagua noho.” (Isaia 60:17) Unai peroveta herevana hegeregerena, Keristani mamoe naria taudia idia gaukara goadagoada, sibodia edia huanai bona idia naria mamoe oreana huanai maino idia habadaia totona. Elda taudia huanai maino ia noho totona, ‘Dirava dekena amo ia mai aonegana’ mai ena maino bona laloa manada, idia hahedinaraia. (Iamesi 3:17) Kongregesen elda taudia be mauri daladia idauidau amo idia mai bona edia diba be idauidau, unai dainai nega haida edia lalohadai be idauidau. Unai ena anina be maino ai idia noho lasi, a? Lasi, bema idia herevahereva namonamo maino ai do idia noho. Maino karaia taudia be mai manau ida edia lalohadai idia gwauraia bena mai hemataurai ida ma haida edia lalohadai idia kamonai. Maino karaia tauna be sibona ena ura dalana do ia badinaia goada lasi to mai guriguri ida ena tadikaka ena lalohadai do ia laloa. Ta ena lalohadai be idau be kerere lasi, bema Baibel ena hakaua herevana ta ia utua lasi. Bema ma haida ese ena lalohadai idia abia dae lasi, maino karaia tauna be ma haida ese idia abia hidi lalohadaina do ia badinaia bona durua. Unai amo ia hahedinaraia ia be laloa maoromaoro tauna. (1 Timoteo 3:2, 3) Mai edia diba naria taudia idia diba maino idia gimaia be gau badana, to edia lalohadai hegeregerena gau ta idia karaia be gau badana lasi.
19. Edena dala ai elda taudia ese kongregesen lalonai maino idia karaia?
19 Elda taudia be mamoe oreana taudia ta ta ida maino idia habadaia dalana ta be, idia durudia bona edia gaukara idia maumauraia lasi. Nega haida elda taudia ese haida idia durua be namo. (Galatia 6:1) To Keristani naria tauna ena gaukara be sisiba do ia henia sibona lasi. Nega momo hanamoa herevadia ia gwauraia. Lalokau elda taudia idia hekwarahi, ma haida dekenai ia noho namo idia itaia totona. Naria taudia ese edia Keristani tadikaka edia gaukara idia laloa bada, bona idia diba momokani edia tadikaka be mai edia goada ibounai ida idia gaukara.—2 Korinto 2:3, 4.
20. Bema ibounai be maino karaia taudia, edena dala idauidau ai kongregesen ese namo ia davaria diba?
20 Unai dainai, ruma bese lalonai, kongregesen lalonai, bona iseda abidadama idia abia dae lasi taudia ita kara henidia neganai, maino ita karaia toho, maino totona ita gaukara. Bema ita gaukara goadagoada maino ita karaia totona, kongregesen ena moale do ita habadaia. Danu, dala momo ai unai kara ese ita do ia gimaia bona hagoadaia, hereva gabena dekenai do ita itaia bamona.
Oi Laloatao, A?
• Maino ita karaia ena anina be dahaka?
• Edena dala ai Witnes lasi taudia ita kara henia neganai maino ita karaia diba?
• Edena dala haida ai, ruma bese lalonai maino ita habadaia?
• Elda taudia be edena bamona kongregesen lalonai maino idia habadaia diba?
[Picture on page 9]
Maino karaia taudia ese ma haida idia hanaia lalohadaina idia dadaraia
[Pictures on page 10]
Keristani taudia ese haroro ai, ruma ai, bona kongregesen ai maino idia karaia