Enoka Dirava Dadaraia Tanobadana ai Dirava ida Ia Raka
DIABOLO ia gwau ia ese Dirava amo taunimanima iboudiai ia veria oho diba, bona nega haida toana be ia kwalimu. Badina Abela ia mase murinai, kahirakahira lagani handred ima lalonai, tau ta lasi ese ia hahedinaraia ia be Iehova ena kamonai hesiai tauna. To, taunimanima ese kara dika bona Dirava ese ia abia dae lasi karadia sibona idia karaia.
Unai lauma dalanai dika ia vara negana ai Enoka ia hedinarai. Baibel lalonai, nega duahia karana ese ia hahedinaraia ia be lagani 3404 B.C.E. ai ia vara. Enoka be ena negai idia noho taudia amo ia idau, badina ia be Dirava ese ia abia dae tauna. Aposetolo Paulo ese Iehova idia hesiai taudia huanai Enoka ia gwauraia, Keristani taudia dekenai idia be haheitalai namona. Enoka be daika? Dahaka hekwakwanai ia davaridia? Edena dala ai ia hanaidia? Bona Dirava ia badinaia ena anina ita dekenai be dahaka?
Enosi ena negai, lagani handred hani do idia ore murinai Enoka do ia vara, “taunimanima ese Lohiabada ena ladana helagana dekenai guriguri idia hamatamaia.” (Genese 4:26) Taunimanima idia noho negana ibounai lalonai Dirava ena ladana idia gaukaralaia vadaeni. Unai dainai, Enosi ena negai idia hamatamaia karana be abidadama bona tomadiho goevana lalonai Iehova ena ladana gaukaralaia karana lasi. Heberu diba bada taudia haida idia gwau, namona be Genese 4:26 ia gwau “dala mirona ai” eiava “ladana hamiroa karana ia matamaia.” Reana taunimanima ese idia sibona eiava ma haida idia gwauraia Iehova, bona idia amo Dirava idia tomadiho henia koikoi. Eiava reana kaivakuku idia gwauraia Iehova.
“Enoka be Dirava Momokanina ida Ia Raka”
Ena be Enoka be Dirava dadaraia taudia huanai ia noho, to “Dirava momokanina [Iehova] ida ia raka.” Baibel ia gwau lasi ena tubudia—Seta, Enosi, Kenana, Mahalalela, bona Iareda—be Dirava ida idia raka. Bema Dirava ida idia raka, Enoka bamona idia karaia lasi, badina ia badinaia dalana be ena tubudia amo ia idau.—Genese 5:3-27; NW.
Iehova ida ia raka ese ia hahedinaraia Dirava ia diba namonamo, bona toana be unai ia vara badina Enoka ese Dirava ena ura ia badinaia. Iehova ese Enoka ena badinaia karana ia lalo-namo henia. Greek Septuagint Baibel ia gwau Enoka ese “Dirava ia hamoalea,” bona aposetolo Paulo ese unai lalohadai ia hahedinaraia danu.—Genese 5:22; Heberu 11:5, NW.
Enoka ena abidadama dainai, ena hetura karana Iehova ida ia namo. Ia ese Dirava ena “hahine” ena gwauhamata “garana” ia abidadama henia. Bema Enoka be Adamu ia diba, Eden lalonai Dirava ese tau bona hahine ginigunadia ia kara henia dalana ia diba. Enoka ese Dirava dekenai diba ia abia dainai ia be ‘Dirava ia tahua tauna’ ai ia lao.—Genese 3:15, NW; Heberu 11:6, 13.
Enoka bamona iseda hetura karana Iehova ida ia namo totona Dirava ita diba sibona be hegeregere lasi. Bema tau ta ida iseda hetura karana ita laloa bada, iena lalohadai be mai ena siahu iseda lalohadai bona kara dekenai, ani? Unai hetura karana idia hadikaia diba herevadia bona karadia ita dadaraia. Bona bema sibona eda mauri lalonai gau haida ita haidaua gwauraia, ena anina unai hetura karana dekenai ita laloa danu, ani?
Unai hegeregerena, ita karaia gaudia lalonai iseda hetura karana Dirava ida be mai anina bada. Gau badana be ia lalo-namo henia gaudia bona ia lalo-dika henia gaudia ita diba maoromaoro. Namona be unai diba ese ita ia hakaua, bona iseda lalohadai bona kara amo ia ita hamoalea toho.
Oibe, Dirava ida ita raka totona ia ita hamoalea be gau badana. Lagani handred momo lalonai Enoka be unai ia karaia. Momokani, Heberu herevana, Enoka be Dirava ida ia “raka,” ese ta ia karaia loulou, ia karaia noho, karana ia hahedinaraia. ‘Dirava ida ia raka’ kamonai tauna ma ta be Noa.—Genese 6:9, NW.
Enoka be mai ena ruma bese, mai ena adavana bona “natuna tatau bona hahine.” Iena natuna ta be Metusela. (Genese 5:21, 22) Enoka ese ia karaia diba gaudia ibounai ia karaia, ena ruma taudia ia naria namonamo totona. To, Dirava dadaraia taudia huanai ia noho dainai, Dirava ia hesiai henia be auka. Reana Noa ena tamana, Lameka, be Enoka ena negai ia noho Iehova abidadama henia tauna ma ta. (Genese 5:28, 29) To, Enoka be mai gari lasi ida tomadiho momokanina ia badinaia.
Dahaka ese Enoka ia durua mai kamonai ida Dirava ida ia raka totona? Ita daradara lasi, ia be Iehova ena ladana idia hamiroa taudia bona Dirava ia tomadiho henia tauna ese ia abia dae diba lasi taudia ia bamoa lasi. Guriguri amo Iehova ena heduru ia noia karana ese Enoka ia hagoadaia, iena Havaraia Tauna ia moalelaia lasi karadia ia dadaraia totona.
Peroveta Herevana Dirava Dadaraia Taudia Dekenai
Dirava dadaraia taudia huanai ita noho neganai, taravatu maorodia ita badinaia be auka. To Enoka ese unai kara dika taudia dekenai hahemaoro herevana aukana ia harorolaia danu. Dirava ena lauma ese Enoka ia hakaua lalonai, peroveta dalanai ia gwau: “Lohiabada do ia mai, bona iena aneru helagadia momo herea be ia danu do idia hedinarai. Lohiabada ese taunimanima ibounai do ia kota henia. Ia ese Dirava idia badinaia lasi taudia edia dika davana do ia gwauraia, Dirava idia negea dainai. Ma idia momo ese Dirava idia hereva dika henia vadaeni. Idia danu be Lohiabada ese edia kerere davana do ia gwauraia.”—Iuda 14, 15.
Abidadama lasi kara dika taudia be unai hereva dainai dahaka idia karaia? Ita gwau diba unai bamona hereva aukana dainai Enoka idia ura henia lasi, reana idia kirikirilaia bona idia hagaria. Reana haida idia ura ia idia hamasea. To, Enoka ia gari lasi. Enoka be kara maoromaoro tauna Abela dekenai ia vara gauna ia diba, bona Abela bamona ia ese ena lalona ia hadaia, herevana dahaka do ia vara, to Dirava do ia hesiai henia.
“Dirava ese Ia Abia”
Toana be Enoka ese dika bada ia davaria gwauraia neganai, “Dirava ese ia abia.” (Genese 5:24) Iehova ia ura lasi ena inai taudia dikadia ese ena kamonai peroveta tauna do idia hahisia. Aposetolo Paulo ena hereva hegeregerena, “Dirava ese Enoka ia abia hanai, mase do ia itaia lasi totona.” (Heberu 11:5, NW ) Momo idia gwau Enoka ia mase lasi—idia gwau Dirava ese guba dekenai ia abia lao, bona unuseniai ia mauri noho. To, Iesu ia gwau goevagoeva: “Tau ta lasi guba dekenai ia daekau vadaeni, guba dekena amo ia diho Tauna sibona, Taunimanima ena Natuna unai.” Iesu be guba dekenai idia lao taudia ibounai “ia gunalaia.”—Ioane 3:13; Heberu 6:19, 20.
Vadaeni, Enoka dekenai dahaka ia vara? Reana “Enoka ia abia hanai, mase do ia itaia lasi totona” ena anina be Dirava ese peroveta nihina ia henia lalonai ena mauri ia haorea. Bema unai ia vara, Enoka ese mase ena hisihisi ia mamia lasi. Bena “idia davaria diba lasi,” reana badina be Iehova ese iena tauanina ia guria, guna Mose ena tauanina ia guria hegeregerena.—Deuteronomi 34:5, 6.
Enoka ena mauri laganidia ibounai be 365—iena negai idia noho taudia momo edia mauri lagani ese unai idia hanaia. To Iehova idia lalokau henia taudia dekenai mai anina bada gauna be ia idia hesiai henia ela bona mase. Ita diba Enoka be unai ia karaia, badina “ia do idia abia hanai lasi neganai, [Dirava ese] ia hadibaia vadaeni Dirava ia hamoalea bada vadaeni.” Baibel ia gwau lasi edena dala ai Iehova ese Enoka dekenai unai ia hadibaia. To, Enoka ia do mase lasi neganai, ia diba momokani Dirava ese ia lalo-namo henia, bona ita diba momokani Iehova ese toreisi lou neganai do ia laloatao.
Enoka Ena Abidadama Tohotohoa
Dirava idia badinaia taudia edia abidadama ita tohotohoa be maoro. (Heberu 13:7) Enoka be ena abidadama dainai Dirava ena peroveta tauna ginigunana ena gaukara ia karaia. Enoka ena nega be iseda nega hegeregerena—taunimanima idia dagedage, kara mirodia idia karaia, bona Dirava idia dadaraia. To Enoka be idau. Abidadama momokanina ia hahedinaraia bona Dirava ia badinaia namonamo. Oibe, Iehova ese ia dekenai hahemaoro hereva aukana harorolaia gaukarana ia henia, to goada ia henia danu, unai gaukara ia karaia diba totona. Enoka be mai gari lasi ida ena gaukara ia karaia, bona ena inai taudia ese idia dagedage henia neganai Dirava ese ia naria.
Bema iseda abidadama be Enoka ena bamona, Iehova ese ita do ia hagoadaia, inai dina gabedia lalonai iena hereva ita harorolaia diba totona. Ita do ia durua, mai gari lasi ida dagedage karadia ita haheaukalaia totona, bona Dirava ita badinaia dainai Dirava dadaraia taudia amo ita idau. Abidadama dainai Dirava ida ita raka diba bona iseda kara amo iena kudouna ita hamoalea. (Aonega Herevadia 27:11) Abidadama dainai, kara maoromaoro tauna Enoka be Dirava ia dadaraia tanobadana ai Iehova ida ia raka diba, bona ita raka diba danu.
[Box on page 30]
Baibel ese Enoka Bukana Ena Hereva Ia Torea Hanai, A?
Enoka Bukana ia torea tauna be ita diba lasi bona unai buka be gori sibona. Idia gwau Enoka ese ia torea be koikoi. Toana be ta ese lagani 100 B.C.E. vairana bona murina negana lalonai ia torea, bona ia lalonai be histori ese ia hamomokania lasi Iuda taudia edia gori idauidau idia noho, toana be Genese ese Enoka ia gwauraia hereva haida edia anina idia gwauraia hedinarai neganai unai anina idia habadaia. Unai sibona dainai Dirava ena lauma amo ia vara Herevana idia ura henia taudia ese Enoka Bukana idia dadaraia diba.
Baibel lalonai, Iuda bukana sibona ese Enoka ena peroveta herevana ia hahedinaraia, ia gwau: “Lohiabada do ia mai, bona iena aneru helagadia momo herea be ia danu do idia hedinarai. Lohiabada ese taunimanima ibounai do ia kota henia. Ia ese Dirava idia badinaia lasi taudia edia dika davana do ia gwauraia, Dirava idia negea dainai. Ma idia momo ese Dirava idia hereva dika henia vadaeni. Idia danu be Lohiabada ese edia kerere davana do ia gwauraia.” (Iuda 14, 15) Diba bada taudia momo idia gwau Iuda ese Enoka ena hahemaoro peroveta herevana iena negai idia noho Dirava dadaraia taudia dekenai be Enoka Bukana amo ia torea hanai. Iuda ese momokani ita abidadama henia diba lasi gori sivaraina ena hereva ia torea hanai, a?
Iuda ese Enoka ena peroveta herevana ia diba dalana be Baibel ese ia hahedinaraia lasi. Reana idaunegai taudia edia sivarai, uru ta taudia be ma uru ta taudia dekenai idia gwauraia sivarai momokanidia, edia hereva ia torea hanai. Ia hedinarai Paulo be unai bamona ia karaia, badina Farao ena ruma lalonai idia noho Mose idia dadaraia meamea taudia edia ladana be ia sibona ese ia gwauraidia Iane bona Iambre. Bema Enoka Bukana ia torea tauna ese unai bamona diba ia abia diba, Iuda ese ia abia diba danu, ani?a—Esodo 7:11, 22; 2 Timoteo 3:8.
Iuda ese Enoka ena hereva Dirava dadaraia taudia dekenai ia dibaia dalana be gau maragina. Ita diba ia be momokani, badina Iuda ese Dirava ena lauma ena hakaua henunai ia torea. (2 Timoteo 3:16) Dirava ena lauma helaga ese ia naria dainai, koikoi herevana ta ia torea diba lasi.
[Footnote]
a Hahediba tauna Stefano ese ia gwauraia herevadia danu be Heberu Revarevadia edia kahana ma ta dekenai ita davaria diba lasi. Ia gwau Mose dekenai Aigupito taudia edia aonega idia hadibaia, iena mauri lagani be 40 neganai Aigupito amo ia heau, lagani 40 Midiana dekenai ia noho, bona Mose ena Taravatu be aneru ta amo ia abia.—Kara 7:22, 23, 30, 38.
[Picture on page 31]
Enoka ese mai gari lasi ida Iehova ena hereva ia gwauraia