Կոլիբրիի լեզուն

Գիտնականները մի ժամանակ կարծում էին, թե կոլիբրիի լեզուն ծաղկից նեկտար է ծծում բնական ուժերի միջոցով, որոնք նեղ խողովակներով բարձրացնում են հեղուկը։ Այդ պրոցեսը կոչվում է կապիլյար երևույթ։ Սակայն վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ այս թռչունը շատ ավելի արդյունավետ մեթոդ է օգտագործում՝ այսպես ասած «հեղուկի թակարդ»։

Նկատի առնենք հետևյալը։ Երբ կոլիբրիի լեզուն հասնում է նեկտարին, երկայնակի կիսվում է՝ առաջացնելով երկու ելուստ։ Յուրաքանչյուր ելուստի ծայրին ակոս կա։ Այդ ակոսները իրականում փակ ճեղքվածքներ են։ Երբ ելուստները մտնում են հեղուկի մեջ, բացվում են ակոսները, ապա՝ լեզվի ծայրերը։ Այդպես թռչունը սկսում է լիզելով նեկտար հավաքել, ոչ թե ծծել այն՝ լեզուն ասես որպես ձողիկ օգտագործելով։ Երբ լեզուն հետ է գնում, սկսվում է հակառակ պրոցեսը՝ ելուստների ծայրերը փակվում են՝ իրենց մեջ պահելով նեկտարը։

Այս ողջ պրոցեսը «մեկ տասներորդ վայրկյանից էլ քիչ» է տևում, ինչպես նշում են գիտնականներ Ալեխանդրո Ռիկո-Ջիվարան, Թայ-Շի Ֆանը և Մարգրեթ Ռուբեյջան։ Նրանք ավելացնում են. «Լեզվի ծայրը գերշարժուն, հեղուկ հավաքող հարմարանք է, որը շատ կտրուկ փոխում է.... իր ձևը, մինչ մտնում է հեղուկի մեջ և դուրս գալիս դրա միջից»։

Դեռ ավելին՝ այս հարմարանքը չի օգտագործում փոքրիկ թռչնի թանկ էներգիան։ Հեղուկի մեջ մտնելիս և դուրս գալիս լեզվի ծայրերը բացվում են ու փակվում մի շարք ուժերի ներգործության արդյունքում։

Հաշվի առնելով, թե կոլիբրիի լեզուն ինչ գերարդյունավետ «թակարդ» է հեղուկի համար՝ գիտնականները կարծում են, որ դրա կառուցվածքային առանձնահատկությունները կարելի է կիրառել բժշկության, ռոբոտաշինության և այլ բնագավառներում։ Դրանք կարող են օգտագործվել նույնիսկ հեղուկներ կամ նավթային շերտեր մաքրող գործիքներ ստեղծելիս։

Ի՞նչ եք կարծում: Կոլիբրիի բարդ կառուցվածք ունեցող լեզուն էվոլյուցիայի՞ արդյունք է, թե՞ ծրագրված է եղել։