Կենսագրություն

Աստվածահաճո գոհունակությունը պաշտպանել է ինձ

Պատմում է Բենջամին Իկեչուկվու Օսուեկեն

Շատ կարճ ժամանակ անց այն բանից հետո, երբ ես սկսեցի ամբողջովին զբաղվել քրիստոնեական ծառայությամբ, այցելեցի իմ հայրական տուն։ Տեսնելով ինձ՝ հայրս բռնեց իմ վերնաշապկից և սկսեց բղավել. «Գողի մեկը»։ Նա վերցրեց իր մաչետեն ու նրա բութ կողմով հարվածեց ինձ։ Աղմուկից անհանգստացած՝ որոշ գյուղացիներ եկան–հավաքվեցին մեր տանը։ Ի՞նչ էի ես գողացել։ Թույլ տվեք բացատրել։

ԵՍ ԾՆՎԵԼ եմ 1930թ .–ին Նիգերիայի հարավարևելյան մասում գտնվող Ումուրիամ գյուղում և յոթ երեխաներից առաջինն էի։ Քույրերիցս ամենամեծը մահացավ 13 տարեկան հասակում։ Ծնողներս անգլիկան եկեղեցու անդամներ էին։ Հայրս ֆերմեր էր, իսկ մայրս զբաղվում էր մանր առևտրով։ Նա մոտ 30 կիլոմետր ոտքով քայլում էր մեր գյուղից դուրս, որպեսզի գներ թիթեղյա տուփերի մեջ լցված արմավենու յուղ և նույն օրը՝ ուշ ժամի, տուն էր վերադառնում։ Այնուհետև հաջորդ օրը՝ վաղ առավոտյան, ճանապարհ էր ընկնում դեպի քաղաքի երկաթուղային կայարան՝ մոտ 40 կմ հեռու՝ վաճառելու այդ յուղը։ Եթե շահույթ էր ստանում, սովորաբար ոչ ավելի, քան մոտավորապես 15 ամերիկյան ցենտ, մթերքներ էր գնում ընտանիքի համար և նույն օրը ետ վերադառնում։ 15 տարի շարունակ նա այս գործն էր անում մինչև իր մահը՝ 1950 թվականը։

Կրթությունս ստացել եմ նախ մեր հայրենի գյուղի անգլիկան եկեղեցու դպրոցում, բայց տարրական դպրոցն ավարտելու համար ես ստիպված էի մնալ գիշերօթիկ դպրոցում, որը մոտ 35 կիլոմետր հեռավորության վրա էր գտնվում։ Քանի որ ծնողներս գումար չունեին իմ հետագա ուսման համար, ես սկսեցի աշխատանք փնտրել։ Նախ աշխատեցի Լագոս (արևմտյան Նիգերիա) քաղաքի երկաթուղու պահակի տանը՝ որպես ծառա, իսկ հետո կատարել եմ քաղաքացիական ծառայություն Կադունայում (հյուսիսային Նիգերիա)։ Բենին Սիթիում (միջին–​արևմտյան Նիգերիա) ես փաստաբանի մոտ գրասենյակային ծառայողի աշխատանք գտա, իսկ հետագայում աշխատեցի փայտասղոցման գործարանում որպես բանվոր։ Այնտեղից 1953 թ.–ին ճանապարհ ընկա դեպի Կամերուն՝ իմ մորեղբոր հետ մնալու, որն օգնեց ինձ աշխատանք գտնել կաուչուկատու բույսերի պլանտացիայում։ Ամսական աշխատավարձս կազմում էր մոտ ինը ամերիկյան դոլար։ Թեև միայն հասարակ աշխատանքներ եմ արել, այնքանով էի գոհ, որ ունեմ օրվա հացը։

Աղքատը գանձեր է բաժանում

Սիլվեյնուս Օկեմիրին՝ աշխատակիցներիցս մեկը, Եհովայի Վկա էր։ Նա ամեն առիթ օգտագործում էր աստվածաշնչյան գիտելիքները ինձ պատմելու համար, մինչ մենք խոտ էինք հնձում և ցանքածածկ գցում կաուչուկատու բույսերի շուրջ։ Թեև լսում էի նրան, սակայն այդ ժամանակ չէի գործում այդ խոսքերի համաձայն։ Այնուհանդերձ, երբ մորեղբայրս իմացավ, որ ես շփվում եմ Եհովայի վկաների հետ, ամեն ջանք թափեց ինձ վհատեցնելու համար։ Նա զգուշացրեց ինձ. «Բե՛նջի, մի՛ գնա միստր Օկեմիրիի մոտ։ Նա Եհովայի մարդկանցից է ու աղքատի մեկն է։ Ամեն նրա հետ ընկերացողը իր պես կդառնա»։

1954 թ. սկզբներին, այլևս չկարողանալով դիմանալ աշխատանքային այդ դաժան պայմաններին, ես տուն վերադարձա։ Այդ ժամանակ անգլիկան եկեղեցին բավական խիստ էր բարոյական հարցերում։ Ես մեծանում էի՝ անբարոյության հանդեպ ատելությամբ լցված։ Սակայն, տեսնելով եկեղեցի հաճախող մարդկանց կեղծավորությունը, շուտով գարշանք զգացի։ Մինչ նրանք վճռականորեն դավանում էին, թե հետևում են Աստվածաշնչի սկզբունքներին, իրենց ապրելակերպով հակասում էին իրենց իսկ պահանջներին (Մատթէոս 15։8)։ Ես շարունակ վիճաբանություններ էի ունենում հորս հետ, ինչը և խիստ լարվածություն առաջ բերեց մեր փոխհարաբերությունների մեջ։ Մի գիշեր ես հեռացա տնից։

Ես տեղափոխվեցի Օմոբա փոքրիկ երկաթուղային քաղաքը։ Այնտեղ ես նորից կապ հաստատեցի Եհովայի վկաների հետ։ Պրիսկիղա Էսեոչան, որին դեռ մեր գյուղից էի ճանաչում, ինձ տվեց «Թագավորության այս բարի լուրը» և «Արմագեդոնից հետո՝ Աստծո նոր աշխարհը» գրքույկները։a Ես ագահաբար կարդացի դրանք՝ համոզվելով, որ գտել եմ ճշմարտությունը։ Իմ հաճախած եկեղեցում մենք չէինք ուսումնասիրում Աստվածաշունչը. մենք կենտրոնանում էինք մարդկային ավանդույթների վրա։ Իսկ Եհովայի վկաների գրականություններում բավական հաճախ էին մեջբերումներ արվում Աստվածաշնչից։

Մի ամիս էլ դեռ չէր անցել, երբ ես հարցրեցի քույր և եղբայր Էսեոչաներին, թե երբ են գնալու իրենց եկեղեցին։ Երբ առաջին անգամ ներկա եղա Եհովայի վկաների հանդիպումներից մեկին, ոչ մի բան չհասկացա։ «Դիտարանի» ուսումնասիրվող հոդվածը ‘Մագոգի երկրի Գոգի’ հարձակման մասին էր, որ հիշատակված է «Եզեկիէլի» մարգարեության մեջ (Եզեկիէլ 38։1, 2)։ Շատ արտահայտություններ անհասկանալի էին ինձ, բայց այնքան տպավորվեցի նրանց ջերմ ընդունելությամբ, որ որոշեցի հաջորդ կիրակի նորից գնալ այնտեղ։ Երկրորդ հավաքույթի ժամանակ ես լսեցի քարոզչության մասին։ Ուստի հարցրեցի Պրիսկիղային, թե երբ են նրանք քարոզչության դուրս գալու։ Երրորդ հանդիպման ժամանակ՝ կիրակի օրը, ես միացա նրանց՝ ինձ հետ ունենալով մի փոքրիկ Աստվածաշունչ։ Ես չունեի ոչ պայուսակ՝ քարոզչության համար և ոչ էլ աստվածաշնչյան գրականություն։ Այնուհանդերձ, դարձա Թագավորության քարոզիչ և ամսվա վերջում քարոզչական ծառայության հաշվետվություն ներկայացրի։

Ինձ հետ ոչ ոք Աստվածաշունչ չուսումնասիրեց, բայց ամեն անգամ, երբ այցելում էի Էսեոչաներին, սովորում էի հավատի մասին մտքեր, քաջալերանք ստանում Գրություններից ու նաև ձեռք բերում աստվածաշնչյան որոշ գրականություն։ 1954 թ. դեկտեմբերի 11–ին Աբա քաղաքում տեղի ունեցած մարզային համաժողովում ես ջրի մկրտությամբ խորհրդանշեցի իմ նվիրումը Եհովային։ Հորեղբայրս, որի հետ ես ապրում էի ու որի մոտ աշխատում էի որպես ենթավարպետ, դադարեց սննդով ապահովել և սովորեցնել ինձ ու անգամ մի գրոշ էլ չտվեց իրեն մատուցած իմ ծառայությունների համար։ Այնուհանդերձ, ես ոխ չպահեցի, այլ ընդամենը շնորհակալ էի, որ Աստծո հետ անձնական փոխհարաբերություններ ունեմ։ Սա ինձ մխիթարում էր ու տալիս մտքի խաղաղություն։ Տեղի Վկաները ինձ օգնության ձեռք մեկնեցին։ Էսեոչաները ինձ կերակուր տվեցին, իսկ մյուսները ինձ պարտքով գումար տվեցին, որպեսզի սկսեմ զբաղվել մանր առևտրով։ 1955 թ. կեսերին օգտագործված ապրանքների խանութից մի հեծանիվ գնեցի և 1956 թ. մարտին սկսեցի ծառայել որպես ընդհանուր ռահվիրա։ Դրանից կարճ ժամանակ անց վճարեցի պարտքերս։ Առևտրից ստացած իմ շահույթը շատ փոքր գումար էր կազմում, բայց կարողանում էի դրանով հոգալ կարիքներս։ Այն, ինչ տալիս էր Եհովան, բավարարում էր ինձ։

«Գողանում եմ» եղբայրներիս ու քույրերիս

Հենց որ սկսեցի առանձին ապրել, առաջին մտահոգությունս եղավ հոգևորապես օգնել հարազատ եղբայրներիս ու քույրերիս։ Հայրս կանխակալ կարծիքի ու խորը կասկածների պատճառով հակառակվում էր ինձ որպես Եհովայի վկայի։ Հետևաբար ինչպե՞ս կարող էի օգնել իմ եղբայրներին ու քույրերին՝ սովորելու Աստվածաշնչի ճշմարտությունը։ Ես նյութական օգնություն առաջարկեցի իմ կրտսեր եղբորը՝ Էռնեստին, ուստի հայրս թույլ տվեց, որ նա բնակվի ինձ հետ։ Էռնեստը արագորեն ընդունեց ճշմարտությունը և 1956 թ.–ին մկրտվեց։ Եղբորս կատարած փոփոխությունը ավելի սրեց հորս կողմից ցուցաբերված հակառակությունը։ Այնուհանդերձ, քույրս, որ արդեն ամուսնացած էր, նույնպես ընդունեց ճշմարտությունը իր ամուսնու հետ միասին։ Երբ ես պատրաստվում էի մյուս քրոջս՝ Ֆելիշիին, բերել ինձ մոտ՝ իր դպրոցական արձակուրդներն ինձ հետ անցկացնելու, հայրս դժկամությամբ համաձայնվեց։ Շուտով Ֆելիշին նույնպես մկրտվեց ու դարձավ Եհովայի վկա։

1959 թ.–ին ես գնացի տուն, որպեսզի իմ երրորդ քրոջը՝ Բերինիկեին, բերեմ՝ Էռնեստի հետ ապրելու։ Այդ ժամանակ էր, որ հայրս հարձակում գործեց ինձ վրա՝ մեղադրելով ինձ այն բանում, որ իր երեխաներին գողանում եմ։ Նա չէր կարողանում հասկանալ, որ Եհովային ծառայելու հարցում նրանք կայացրել էին իրենց անձնական որոշումը։ Հայրս երդվում էր, որ երբեք Բերինիկեին թույլ չի տա գալու ինձ հետ։ Բայց Եհովայի ձեռքը կարճ չէր. հենց հաջորդ տարին Բերինիկեն իր դպրոցական արձակուրդներն անցկացրեց Էռնեստի հետ։ Իր քույրերի պես նա էլ ընդունեց ճշմարտությունը և մկրտվեց։

Սովորում ենք գաղտնիքը

1957 թ. սեպտեմբերից սկսեցի ծառայել որպես հատուկ ռահվիրա՝ ամեն ամիս մոտ 150 ժամ նվիրելով քարոզչական աշխատանքին։ Համագործակիցս՝ Սանդի Իրոբելաքին, ու ես ծառայում էինք Ագբունաբուոյի ընդարձակ տարածքում (Էչե)։ Այնտեղ եղած ժամանակ ներկա եղանք առաջին շրջանային համաժողովին, որտեղ մեր խմբից 13 մարդ մկրտվեց։ Այսօր ի՜նչ հուզմունքով են լցվում մեր սրտերը, երբ այդ տարածքում տեսնում ենք 20 ժողովներ։

1958 թ.–ին ծանոթացա մի քրիստոնյա քրոջ՝ Քրիստիանա Ազուիկեի հետ. նա ծառայում էր որպես ընդհանուր ռահվիրա՝ համագործակցելով Աբայի արևելյան ժողովի հետ։ Ինձ հիացմունք էր պատճառում նրա նախանձախնդրությունը. այդ տարվա դեկտեմբեր ամսին մենք ամուսնացանք։ 1959 թ. սկզբին նշանակվեցի որպես շրջագայող վերակացու՝ այցելելու և քաջալերելու համար ժողովներին։ Այդ ժամանակվանից մինչև 1972 թ. ես ու կինս այցելել ենք Եհովայի ժողովրդի համարյա բոլոր ժողովները, որ գտնվում են Նիգերիայի արևելյան և միջին–​արևմտյան մասերում։

Ժողովները հեռու էին գտնվում, և մեր հիմնական փոխադրամիջոցը հեծանիվն էր։ Երբ ծառայում էինք մեծ քաղաքների ժողովներում, մեր եղբայրները տաքսի էին վարձում մեզ մի ժողովից մյուս ժողով տանելու համար։ Որոշ դեպքերում այն սենյակներում, որտեղ մենք գիշերում էինք, հատակը կեղտոտ էր լինում, իսկ առաստաղ չկար։ Մենք քնում էինք ռաֆիայից պատրաստված անկողինների վրա։ Նրանցից մի քանիսն ունեին խոտից պատրաստված ներքնակներ, որոնք ծածկված էին խսիրով. մյուսները ներքնակ ընդհանրապես չունեին։ Կերակուրների տեսակն ու որակը մեզ համար խնդիր չէր։ Անցյալի փորձից սովորելով գոհանալ նվազագույն միջոցներով՝ ուրախանում էինք մեր ձեռք բերած ցանկացած ուտելիքով, ու տանտերերը, որտեղ մնում էինք, գնահատում էին դա։ Կային քաղաքներ, որտեղ այդ օրերին չկար էլեկտրականություն, ուստի միշտ մեզ հետ էինք վերցնում մեր նավթի լամպերը։ Սակայն, չնայած դժվար պայմաններին՝ մենք ժողովների հետ հաճելի օրեր էինք անցկացնում։

Այդ տարիներին մենք զգացինք, թե ինչ արժեք էր ներկայացնում Պողոսի հորդորը. «Եթէ կերակուր եւ հագուստ ունինք, նորանցով բաւականանանք» (Ա Տիմոթէոս 6։8)։ Աղքատության մեջ ապրելով՝ Պողոսը սովորեց գոհունակ մնալու գաղտնիքը։ Ո՞րն էր այդ գաղտնիքը։ Նա բացատրեց. «Գիտեմ զրկանքով ապրել, գիտեմ առատութեան մէջ լինել։ Ամէն ինչում, բոլոր պայմանների տակ, սովորել եմ թէ՛ կուշտ լինել[ու], թէ՛ քաղցած մնալ[ու], թէ՛ առատութեան մէջ լինել[ու], թէ՛ զրկանք կրել[ու] [«գաղտնիքը», ՆԱ]»։ Մենք նույնպես սովորեցինք այդ գաղտնիքը։ Պողոսը նաև ավելացրեց. «Ամեն բան կարող եմ ինձ զօրացնող Քրիստոսով [Աստծով]» (Փիլիպպեցիս 4։12 ԷԹ, 13)։ Որքա՜ն ճշմարիտ էին այդ խոսքերը մեր պարագայում։ Մենք լի էինք գոհունակությամբ, հաճույք էինք ստանում կերտիչ քրիստոնեական գործունեությունից և ունեինք մտքի խաղաղություն։

Ծառայում ենք ժողովներին, ինչպես մեկ ընտանիք

1959 թ. վերջերին ծնվեց մեր առաջին որդին՝ Ջոելը, իսկ 1962 թ.–ին՝ երկրորդ որդին՝ Սամուելը։ Քրիստիանան ու ես շարունակում էինք շրջագայական ծառայությունը՝ ժողովներին այցելելով մեր տղաների հետ։ 1967 թ.–ին Նիգերիայում քաղաքացիական պատերազմ բռնկվեց։ Անդադար տեղացող ռմբակոծությունների պատճառով դպրոցները փակվեցին։ Նախքան շրջագայական ծառայության մեջ ինձ միանալը կինս ուսուցչուհի էր, ուստի պատերազմի ընթացքում նա տանն էր ուսուցանում երեխաներին։ Վեց տարեկան հասակում Սամուելը կարողանում էր կարդալ ու գրել։ Երբ պատերազմից հետո նա դպրոց ընդունվեց, իր հասակակիցներից երկու դասարան առաջ ընկավ։

Այդ օրերին, երբ գտնվում էինք շրջագայական ծառայության մեջ, լիակատար կերպով դեռ չէինք պատկերացնում երեխաներ մեծացնելու դժվարությունները։ Այնուամենայնիվ, օգուտներն ակնհայտ էին մեզ համար, երբ 1972 թ.–ին նշանակվեցինք որպես հատուկ ռահվիրաներ։ Այն հնարավորություն տվեց մեզ մնալու միայն մի վայրում, այնպես որ կարող էինք բավարար չափով ուշադրություն դարձնել մեր ընտանիքի հոգևոր վիճակին։ Մանկուց մեր որդիներին սովորեցրինք, թե որքան է արժեքավոր աստվածահաճո գոհունակությունը։ 1973 թ.–ին Սամուելը մկրտվեց, իսկ Ջոելը նույն տարում ընդհանուր ռահվիրայություն սկսեց։ Մեր երկու որդիներն էլ ամուսնացան քրիստոնյա հրաշալի քույրերի հետ և ներկայումս իրենց երեխաներին են մեծացնում ճշմարտության մեջ։

Քաղաքացիական պայքարի պատճառած տառապանքը

Երբ բռնկվեց քաղաքացիական պատերազմը, ես Օնիչայի ժողովում ծառայում էի որպես շրջանային վերակացու. ընտանիքս ուղեկցում էր ինձ։ Այդ պատերազմը մեր գիտակցության մեջ ավելի արմատավորեց այն միտքը, թե ինչ ունայն է նյութական բաներ կուտակելը կամ դրանց վրա հույս դնելը։ Ես տեսա մարդկանց, որ փախչում էին իրենց կյանքը փրկելու համար՝ թանկարժեք ունեցվածքը թողնելով փողոցներում։

Քանի որ կռիվը գնալով թեժանում էր, բոլոր ամրակազմ տղամարդիկ զորակոչվում էին բանակ։ Եղբայրներից շատերը, ովքեր կամավորապես հրաժարվեցին գնալ բանակ, տանջանքների ենթարկվեցին։ Մենք չէինք կարողանում ազատ քայլել։ Երկրում սովը մեծ վնասներ պատճառեց։ Մեկ ֆունտ մանիոկայի գինը 7 ցենտից դարձավ 14 ամերիկյան դոլար, մի բաժակ աղի գինը 8 դոլարից դարձավ 42 ամերիկյան դոլար։ Կաթը, կարագը և շաքարը անհետացան։ Սովից չմեռնելու համար աղացած խակ հնդկասեխը խառնում էինք մի քիչ մանիոկայի ալյուրի հետ։ Նաև ուտում էինք մորեխներ, մանիոկայի կեղևներ, չինական վարդի տերևներ, որձախոտեր. ցանկացած տերև, որ ձեռքներս էր ընկնում։ Միսը ճոխություն էր համարվում, ուստի ես մողեսներ էի որսում երեխաներին կերակրելու համար։ Այնուհանդերձ, որքան էլ ծանր լինեին պայմանները, Եհովան միշտ օգնում էր մեզ։

Սակայն ամենավտանգավորը պատերազմի պատճառած հոգևոր զրկանքներն էին։ Եղբայրների մեծ մասը պատերազմական գոտուց փախան ջունգլիներ կամ ուրիշ գյուղեր և այդ ժամանակ կորցրեցին իրենց աստվածաշնչյան գրականության եթե ոչ բոլոր, ապա մեծ մասը։ Բացի այդ, կառավարական զորքերի կողմից շրջափակումը խոչընդոտեց աստվածաշնչյան գրականության մուտքը դեպի Բիաֆրի հանրապետություն։ Թեպետ ժողովների մեծ մասը ամեն ջանք ներդնում էր, որ ժողովի հանդիպումները տեղի ունենան, սակայն եղբայրների հոգևոր վիճակը տուժեց, որովհետև մասնաճյուղի կոմիտեից հրահանգները չէին հասնում նրանց։

Պայքար հոգևոր սովի դեմ

Շրջագայող վերակացուներն իրենց ձեռքից եկած ամեն բան անում էին յուրաքանչյուր ժողովին այցելելու համար։ Քանի որ շատ եղբայրներ ստիպված էին եղել փախչել քաղաքներից, ես նրանց փնտրում էի բոլոր հնարավոր տեղերում։ Մի անգամ ես թողեցի կնոջս ու երեխաներիս մի ապահով վայրում, իսկ ինքս վեց շաբաթ ճանապարհորդեցի՝ այցելելով տարբեր գյուղեր և ջունգլիներ՝ փնտրելով եղբայրներին։

Մինչ ծառայում էի Օգբուկա քաղաքում, տեղեկացա, որ Օկիգվե մարզի Իզուոչի շրջանում կա Վկաների մի մեծ խումբ։ Ուստի ես խնդրեցի փոխանցել այդ տարածքի եղբայրներին, որ հավաքվեն Ումուակու գյուղի մոտ գտնվող բալատրենու պլանտացիայում։ Ես ու մի տարեց եղբայր հեծանիվներով անցանք 15 կիլոմետր ու հասանք այդ պլանտացիան, որտեղ մոտ 200 Վկաներ էին հավաքվել, այդ թվում կանայք և երեխաներ։ Մի ռահվիրա քրոջ օգնությամբ ես կարողացա որոշել նաև 100 Վկաներից բաղկացած մեկ ուրիշ խմբի գտնվելու վայրը, որը ապաստան էր գտել Լոմարայի անտառում։

Լավրենս Ուգվուագբուն խիզախ եղբայրների այն խմբից էր, որ ապրում էին պատերազմից ավերված Օվերի քաղաքում։ Նա ինձ տեղեկացրեց, որ բազմաթիվ Վկաներ կան Օհայի շրջանում։ Նրանք ազատորեն չէին կարողանում դուրս գալ, որովհետև զինվորները գրավել էին այդ տարածքը։ Մենք երկուսով հեծանիվներով գիշերով գնացինք այնտեղ և հանդիպեցինք մոտ 120 Վկաների, որ գտնվում էին եղբայրներից մեկի ցանկապատված տանը։ Մենք, օգտագործելով այդ հնարավորությունը, այցելեցինք նաև ուրիշ Վկաների իրենց թաքստոցներում։

Եղբայր Իսահակ Վագվուն, իր կյանքը վտանգի ենթարկելով, օգնեց ինձ գտնելու մյուս եղբայրներին։ Նա մակույկով ինձ անց կացրեց Օտամիրի գետով, որպեսզի հանդիպեմ Էգբուեչեում հավաքված 150 Վկաների հետ։ Տեղի եղբայրներից մեկը բացականչեց. «Սա իմ կյանքի լավագո՜ւյն օրն է։ Երբեք մտքովս չէր անցնում, որ կենդանի կմնամ ու նորից կհանդիպեմ շրջանային վերակացուի։ Հիմա՝ պատերազմի այս թեժ ժամին որ մեռնելու էլ լինեմ, չեմ դժգոհի»։

Վտանգ կար, որ ինձ զորակոչեն բանակ, բայց բազմիցս զգացել եմ Եհովայի պաշտպանությունը։ Մի ցերեկ օր, երբ 250 եղբայրների հետ հանդիպելուց հետո վերադառնում էի կացարանս, մի խումբ զինվորականներ կանգնեցրին ինձ ստուգիչ–​թողարկիչ կետի մոտ։ Նրանք հարցրեցին. «Ինչո՞ւ դու բանակում չես»։ Ես բացատրեցի, որ Թագավորության մասին քարոզող միսիոներ եմ։ Ես հասկացա, որ նրանք վճռել էին ձերբակալել ինձ։ Իսկույն կարճ աղոթեցի մտքում ու հետո ասացի նրանց հրամանատարին. «Խնդրում եմ, ազատ արձակեք ինձ»։ Զարմանալով՝ նա պատասխանեց. «Դու ասացիր, թե պետք է քեզ բա՞ց թողնենք»։ «Այո,— պատասխանեցի ես,— բաց թողեք ինձ»։ Նա ասաց. «Ազատ ես, գնա՛»։ Զինվորներից ոչ մեկը ոչ մի բառ չասաց (Սաղմոս 65։1, 2)։

Գոհունակությունը բերում է հետագա օրհնություններ

Երբ 1970 թ.–ին ավարտվեց պատերազմը, դրանից հետո ես շարունակեցի շրջագայական ծառայությունը։ Ինձ համար առանձնաշնորհում էր, որ կարող էի օգնել ժողովներ վերակազմակերպելու գործում։ Այնուհետև Քրիստիանան ու ես ծառայեցինք որպես հատուկ ռահվիրաներ մինչև 1976 թ.–ը, երբ ես նորից նշանակվեցի որպես շրջանային վերակացու։ Ապա այդ տարվա կեսերին նշանակվեցի մարզային ծառայության։ Յոթ տարի անց կնոջս ու ինձ հրավիրեցին ծառայելու Եհովայի վկաների՝ Նիգերիայում գտնվող մասնաճյուղում՝ մեր ներկայիս տանը։ Այստեղ՝ մասնաճյուղում, մեզ համար միշտ ուրախալի է տեսնել այն եղբայրներին ու քույրերին, որոնց մենք հանդիպել ենք քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում ու նաև ուրիշ ժամանակներում, և որոնք դեռ շարունակում են հավատարմորեն ծառայել Եհովային։

Տարիների ընթացքում Քրիստիանան հրաշալի օգնական և հավատարիմ ուղեկից է եղել ինձ համար։ Չնայած մշտական առողջական պրոբլեմներին, որոնց Քրիստիանան տոկում էր սկսած 1978 թ.–ից, նա իր դրական ու հաստատուն մտայնությամբ օգնեց ինձ շարունակելու ծառայությունը։ Մենք զգացել ենք սաղմոսերգուի խոսքերի ճշմարիտ լինելը. «Տէրը կ’մխիթարէ նորան տկարութեան անկողնումը» (Սաղմոս 41։3)։

Անդրադառնալով աստվածապետական գործունեության մեջ անցկացրած տարիներին՝ ես կարող եմ միայն իմ գոհունակությունը հայտնել Եհովային իր հրաշալի օրհնությունների համար։ Գոհ լինելով իր տված բոլոր բաներից՝ ես անկեղծորեն կարող եմ ասել, որ մեծ երջանկություն եմ գտել։ Նայելով քույր ու եղբայրներիս, երեխաներիս և նրանց ընտանիքներին, ու տեսնելով, թե ինչպես են բոլորն էլ մեզ հետ միասին ծառայում Եհովային՝ ուրախություն եմ ստանում, որն անզուգական օրհնություն է։ Եհովան ինձ հարուստ և իմաստալից կյանք է պարգևել, որը բավականություն է պատճառել ինձ։ Չկա մի ցանկություն, որ իրականացած չլինի։

[ծանոթագրություններ]

[27–րդ էջի վրայի շրջանակը]

Ժամանակահարմար մի միջոցառում օգնում է եղբայրությանը

1960–​ական թվականների կեսերին հյուսիսային և արևելյան Նիգերիայի էթնիկական խմբերի միջև ծագած թշնամանքի արդյունքում տեղի ունեցան անկարգություններ, խռովություններ, անօրինություններ և բռնություններ։ Սրանց տարածումը լարվածություն առաջացրեց Եհովայի վկաների հանդեպ, որոնք վճռել էին այդ ընդհարումների ժամանակ խիստ չեզոքություն պահպանել։ Նրանցից մոտ 20 հոգու սպանեցին։ Նրանց մեծ մասը կորցրեց ունեցվածքը։

1967 թ. մայիսի 30–ին Նիգերիայի արևելյան մասն անջատվեց ֆեդերացիայից, ու կազմվեց Բիաֆրի հանրապետությունը։ Ֆեդերալ բանակ կազմավորվեց, և Բիաֆրին համատարած շրջափակման մեջ ընկավ։ Դրան հաջորդեցին արյունահեղ ու սաստիկ քաղաքացիական կռիվներ։

Բիաֆրիում Եհովայի վկաները իրենց չեզոքության պատճառով հարձակման թիրախ դարձան։ Մամուլում տպագրվեցին թեժ մեկնաբանություններ՝ հանրությանը տրամադրելով Վկաների դեմ։ Չնայած այս ամենին՝ Եհովան իր ծառաներին ապահովում էր հոգևոր կերակուրով։ Ինչպե՞ս։

1968 թ. սկզբներին քաղաքացիական մի ծառայող Եվրոպայում պաշտոն ստացավ, իսկ մեկ ուրիշը նշանակում ստացավ աշխատելու Բիաֆրիի թռիչքադաշտում։ Նրանք երկուսն էլ Վկաներ էին։ Նրանք նշանակվեցին միակ ավիագծի՝ իրար հակադիր ծայրերում, որ Բիաֆրին միացնում էր արտաքին աշխարհի հետ։ Այս երկու Վկաները կամավոր կերպով, վտանգի ենթարկեցին իրենց կյանքը, որպեսզի հոգևոր կերակուր հասցնեն Բիաֆրի։ Նրանք նաև օգնեցին, որպեսզի հումանիտար օգնություն հասնի տուժած եղբայրներին։ Այս երկու եղբայրները կարողացան այս կարևոր գործը կատարել ամբողջ պատերազմի ընթացքում, որն ավարտվեց 1970 թ.–ին։ Նրանցից մեկը հետագայում ասաց. «Դա մի բան էր, որ մարդ երբեք չէր կարող նախաձեռնել»։

[նկար 23–րդ էջի վրա]

1956 թ.

[նկար 25–րդ էջի վրա]

1965 թ.–ին մեր երկու որդիների՝ Ջոելի ու Սամուելի հետ

[նկար 26–րդ էջի վրա]

Ի՜նչ օրհնություն է ընտանյոք հանդերձ ծառայել Եհովային

[նկար 27–րդ էջի վրա]

Ներկայումս Քրիստիանան ու ես ծառայում ենք Նիգերիայի մասնաճյուղում