Կենսագրություն

Ութ երեխա՝ ճշմարտության մեջ. դժվարությամբ ձեռք բերված ուրախություն

ՊԱՏՄՈՒՄ Է ՋԱՍԼԻՆ ՎԱԼԵՆՏԱՅՆԸ

1989 թ.–ին ամուսինս մեկնեց ուրիշ երկիր՝ աշխատելու։ Նա խոստացավ, որ գումար կուղարկի, որպեսզի կարողանամ հոգ տանել ութ երեխաներիս։ Սակայն անցան շաբաթներ, ամիսներ, և ոչ մի լուր չստացա։ Անընդհատ մխիթարում էի ինքս ինձ՝ ասելով. «Հենց որ նրա գործերը լավանան, տուն կվերադառնա»։

ԵՍ ՄՆԱՑԻ առանց ապրուստի միջոցի՝ չիմանալով, թե ինչպես հոգ տանեմ ընտանիքիս։ Դժվար չէ պատկերացնել, որ շատ հուսահատված էի։ Քունս կորցրել էի։ Երկար ժամանակ չէի համակերպվում այն մտքին, թե ինչպես նա կարող էր նման ձևով վարվել իր ընտանիքի հետ։ Սակայն, վերջիվերջո, ընդունեցի դառը իրողությունը. ամուսինս լքել էր մեզ։ Այդ օրվանից անցել է արդեն 16 տարի, բայց նա դեռ չի վերադարձել։ Ես ստիպված եմ եղել երեխաներիս մեծացնել՝ առանց կողակցի օգնության։ Դա շատ դժվար էր։ Սակայն հիմա, տեսնելով, թե ինչպես են երեխաներս քայլում Եհովայի ճշմարիտ ճանապարհներով, անսահման ուրախություն եմ ապրում։ Բայց նախքան կպատմեմ այն մասին, թե ինչպես կարողացանք ընտանիքով գլուխ հանել ստեղծված իրավիճակից, ներկայացնեմ իմ անցյալը։

Փնտրում եմ աստվածաշնչյան ճշմարտությունը

Ես ծնվել եմ 1938 թ.–ին Կարիբյան ծովում գտնվող Ջամայկա կղզում։ Թեպետ հայրս տեղի եկեղեցու անդամ չէր, բայց իրեն աստվածավախ մարդ էր համարում։ Երեկոյան նա հաճախ խնդրում էր, որ իր համար որևէ հատված կարդամ Աստվածաշնչի «Սաղմոսներ» գրքից։ Արդյունքում բազմաթիվ սաղմոսներ կարողանում էի անգիր ասել։ Մայրս անդամակցում էր տեղի եկեղեցուն ու երբեմն ինձ տանում էր այնտեղ անցկացվող հանդիպումներին։

Այդ հանդիպումների ժամանակ մեզ ուսուցանում էին, որ Աստված բարի մարդկանց երկինք է տանում, իսկ չարերին հավիտյան տանջում է դժոխքում։ Մեզ նաև սովորեցնում էին, որ Հիսուսը Աստված է, և որ նա սիրում է երեխաներին։ Ուստի զարմանալի չէ, որ ես վախենում էի Աստծուց և շփոթության մեջ էի ընկնում՝ մտածելով. «Եթե Աստված սիրում է մեզ, ապա ինչպե՞ս կարող է մարդկանց տանջել կրակի մեջ»։

Դժոխքի մասին մտածելիս գիշերները սարսափելի երազներ էի տեսնում։ Որոշ ժամանակ անց ես նամակագրական կապի միջոցով մասնակցեցի աստվածաշնչյան դասընթացների, որոնք կազմակերպվում էին յոթերորդ օրվա ադվենտիստների կողմից։ Նրանք ուսուցանում էին, որ չար մարդիկ ոչ թե հավիտենական տանջանքների են ենթարկվելու, այլ մեկ անգամ այրվելու են կրակի մեջ և մոխրանալու։ Այս բացատրությունը ավելի խոհեմ թվաց, և ես սկսեցի հաճախել նրանց կրոնական հանդիպումներին։ Սակայն ադվենտիստների ուսմունքները նույնպես հակասական էին ինձ համար։ Բացի այդ, դրանք չուղղեցին իմ սխալ տեսակետները բարոյականության վերաբերյալ։

Այդ ժամանակ մարդիկ հիմնականում ընդունում էին, որ պոռնկությունը սխալ է։ Սակայն շատերս այն կարծիքին էինք, որ պոռնկություն են գործում նրանք, ովքեր սեռական հարաբերություն են ունենում մեկից ավելի մարդկանց հետ։ Իսկ եթե ամուրի երկու անհատները կենակցում են միայն իրար հետ, ապա մեղք չեն գործում (Ա Կորնթացիս 6։9, 10; Եբրայեցիս 13։4)։ Այդպիսի տեսակետ ունենալով՝ ես, առանց պաշտոնապես ամուսնանալու, վեց երեխաների մայր դարձա։

Հոգևորապես առաջադիմում եմ

1965 թ.–ին մեզանից ոչ հեռու գտնվող Բաթ բնակավայր տեղափոխվեցին Վասլին Գուդիսոնն ու Էթել Չամբերսը։ Նրանք ռահվիրաներ էին՝ Եհովայի վկաների լիաժամ ծառայողներ։ Մի օր այդ քույրերը զրուցեցին հորս հետ։ Նա համաձայնվեց, որ իր հետ Աստվածաշնչի տնային ուսումնասիրություն անցկացվի։ Եթե այդ ռահվիրաների այցելությունների ժամանակ ես տանն էի լինում, նրանք զրուցում էին նաև ինձ հետ։ Թեպետ ես կասկածանքով էի վերաբերվում Եհովայի վկաներին, սակայն որոշեցի Աստվածաշնչի ուսումնասիրություն սկսել ապացուցելու համար, որ նրանք սխալ են։

Ուսումնասիրությունների ժամանակ բազմաթիվ հարցեր էի տալիս։ Եվ այդ բոլոր հարցերին Վկաները պատասխանում էին Աստվածաշնչից։ Նրանց օգնեցին ինձ հասկանալու, որ մահացածներն անգիտակից վիճակում են և ոչ թե այրվում են դժոխքում (Ժողովող 9։5, 10)։ Նաև իմացա դրախտ–​երկրի վրա հավիտյան ապրելու հեռանկարի մասին (Սաղմոս 37։11, 29; Յայտնութիւն 21։3, 4)։ Չնայած որոշ ժամանակ անց հայրս դադարեցրեց ուսումնասիրությունը, սակայն ես սկսեցի հաճախել Եհովայի վկաների հանդիպումներին։ Շնորհիվ այն բանի, որ այդ հանդիպումներն անցկացվում էին հատուկ ծրագրով ու հանգիստ միջավայրում, ես կարողացա ավելի շատ գիտելիքներ ձեռք բերել Եհովայի մասին։ Բացի դրանից, ներկա էի լինում շրջանային և մարզային համաժողովներին՝ Վկաների կողմից կազմակերպվող ավելի մեծ հավաքույթներին։ Աստվածաշնչի հետ այս ծանոթությունը իմ մեջ մեծ ցանկություն առաջացրեց Եհովային ծառայել նրան ընդունելի կերպով։ Բայց մի բան խոչընդոտում էր ինձ այդ հարցում։

Իմ ամուսնությունը վեց երեխաներիցս երեքի հոր հետ պաշտոնապես գրանցված չէր։ Աստվածաշնչից տեղեկացել էի, որ Աստված դատապարտում է չամուսնացած անհատների միջև սեռական հարաբերությունները։ Խիղճս սկսել էր տանջել ինձ (Առակաց 5։15–20; Գաղատացիս 5։19)։ Քանի որ իմ սերը ճշմարտության հանդեպ ավելի ու ավելի էր խորանում, ես ձգտում էի ապրել Աստծու օրենքներին ներդաշնակ։ Ուստի կայացրեցի իմ որոշումը. ինձ հետ ապրող տղամարդուն ասացի, որ կա՛մ պետք է օրինականացնենք մեր միությունը, կա՛մ հեռանանք իրարից։ Թեև նա չէր ընդունում իմ հավատը, այնուամենայնիվ համաձայնվեց։ Մենք պաշտոնապես ամուսնացանք 1970 թ. օգոստոսի 15–ին. այն օրից, երբ Վկաներն առաջին անգամ խոսեցին ինձ հետ, անցել էր հինգ տարի։ 1970 թ. դեկտեմբերին ես խորհրդանշեցի իմ նվիրումը ջրի մկրտությամբ։

Երբեք չեմ մոռանա այն օրը, երբ առաջին անգամ մասնակցեցի քարոզչական ծառայությանը։ Հիշում եմ, որ շատ լարված էի և չգիտեի՝ ինչպես մարդկանց հետ զրույց սկսեմ աստվածաշնչյան թեմաներով։ Ուստի երբ մեր առջև դուռ բացած առաջին անհատը անմիջապես վերջ դրեց խոսակցությանը, ես իրականում թեթևացում ապրեցի։ Սակայն մի քանի ժամ ծառայելուց հետո արդեն հանգիստ էի զգում ինձ։ Իսկ օրվա վերջում անչափ ուրախ էի, քանզի կարողացել էի որոշ մարդկանց հետ Աստվածաշնչի թեմաներով կարճ զրույցներ վարել և աստվածաշնչյան գրականություն թողնել։

Ջանքեր՝ ընտանիքս հոգևորապես պահպանելու

1977 թ.–ին արդեն ութ երեխա ունեի։ Ես վճռել էի ուժերիս ներածին չափով անել ամեն բան, որպեսզի օգնեմ ընտանիքիս ծառայել Եհովային (Յեսու 24։15)։ Ուստի մեծ ջանքեր էի թափում՝ Աստվածաշնչի ընտանեկան ուսումնասիրությունը կանոնավորապես անցկացնելու։ Պատահում էր՝ այնքան հյուծված էի լինում, որ երբ երեխաներիցս մեկը բարձրաձայն ընթերցում էր հերթական պարբերությունը, ես ննջում էի, և նրանք ստիպված էին լինում ինձ արթնացնել։ Բայց հոգնածությունը երբեք պատճառ չէր դառնում, որ հետաձգեինք Աստվածաշնչի ընտանեկան ուսումնասիրությունը։

Բացի այդ, երեխաներիս հետ հաճախակի աղոթում էի։ Իսկ երբ նրանք բավականաչափ մեծացան, սովորեցրեցի, որ անձամբ զրուցեն Եհովայի հետ։ Նաև հոգ էի տանում, որ բոլոր զավակներս քնելուց առաջ իրենց աղոթքն ուղղեն Աստծուն։ Եվ առանձին–​առանձին աղոթում էի յուրաքանչյուր այն երեխայիս հետ, որը դեռ փոքր էր, որպեսզի ինքնուրույն աներ դա։

Սկզբում ամուսինս չէր ցանկանում, որ երեխաները մասնակցեն ժողովի հանդիպումներին։ Սակայն երբ նա հասկացավ, որ այդ դեպքում ինքը պետք է հոգ տաներ նրանց, երբ ես ժողովում կլինեի, նրա հակառակությունը մեղմվեց։ Բացի այդ, ամուսինս երեկոյան սիրում էր ժամանակ անցկացնել ընկերների հետ։ Եվ այն միտքը, որ նա ստիպված կլիներ դա անել ութ երեխաների ուղեկցությամբ, ամենևին էլ գրավիչ չէր թվում նրան։ Որոշ ժամանակ անց ամուսինս նույնիսկ սկսեց օգնել ինձ երեխաներին Թագավորության սրահ տանելու հարցում։

Շուտով երեխաներիս համար սովորություն դարձավ ներկա լինել ժողովի բոլոր հանդիպումներին և մասնակցել քարոզչական ծառայությանը։ Ամառային արձակուրդներին նրանք հաճախ ծառայության էին գնում ռահվիրաների՝ լիաժամ ծառայողների հետ։ Սա օգնեց փոքրիկներիս ի սրտե սիրել ժողովի հանդիպումներն ու քարոզչական ծառայությունը (Մատթէոս 24։14)։

Փորձություններս

Մեր ընտանիքի նյութական վիճակը բարելավելու նպատակով ամուսինս հաճախակի գնում էր ուրիշ երկիր՝ աշխատելու։ Նա երկար ժամանակով բացակայում էր, բայց պարբերաբար վերադառնում էր տուն։ Սակայն 1989 թ.–ին մեկնելուց հետո նա այլևս չվերադարձավ։ Ինչպես արդեն նշեցի, ամուսնուս կորցնելով՝ խիստ հուսահատվել էի։ Երկար ժամանակ գիշերները լաց էի լինում և ջերմեռանդորեն աղոթում էի Եհովային՝ նրանից մխիթարություն ու համբերություն խնդրելով։ Ես զգում էի, որ նա պատասխանում է իմ աղոթքներին։ Եսայիա 54։4, Ա Կորնթացիս 7։15 և նման այլ համարները ուժ էին տալիս ինձ և օգնում ներքին խաղաղություն գտնել։ Նաև թե՛ էմոցիոնալ, թե՛ նյութական առումներով ինձ աջակցում էին բարեկամներս ու ընկերներս, որ նույնպես քրիստոնյաներ էին։ Ես անչափ երախտապարտ եմ Եհովային ու նրա ժողովրդին այդ օգնության համար։

Բայց սա մեր միակ փորձությունը չէր։ Դուստրերիցս մեկը ընկերակցությունից զրկվեց Գրություններին հակասող վարքի պատճառով։ Ես շատ եմ սիրում իմ բոլոր երեխաներին։ Սակայն Եհովայի հանդեպ հավատարմությունը ինձ համար ամեն ինչից վեր է։ Ուստի ես և մյուս երեխաներս խստորեն հետևում էինք ընկերակցությունից զրկվածների վերաբերյալ Աստվածաշնչի հրահանգին (Ա Կորնթացիս 5։11, 13)։ Այդ պատճառով հաճախ էինք քննադատության արժանանում այն մարդկանց կողմից, ովքեր չէին հասկանում մեր տեսակետը։ Այնուամենայնիվ, երբ դստերս վերականգնեցին, նրա ամուսինն ասաց, որ սուրբգրային սկզբունքները պահելու հարցում մեր անխախտ դիրքը մեծապես տպավորել էր իրեն։ Այժմ նա իր ընտանիքի հետ միասին ծառայում է Եհովային։

Ֆինանսական դժվարություններս

Երբ ամուսինս հեռացավ, ընտանիքս զրկվեց նրա ֆինանսական աջակցությունից։ Մյուս կողմից՝ ես որևէ մշտական եկամուտ չունեի։ Նման իրավիճակում հայտնվելով՝ սովորեցինք պարզ կյանք վարել և հոգևոր հարստությունը նյութականից վեր դասել։ Իսկ երեխաներս, սովորելով սիրել և օգնել միմյանց, ավելի մտերմացան։ Երբ մեծ երեխաներս աշխատանքի անցան, պատրաստակամորեն սկսեցին աջակցել փոքրերին։ Իմ ավագ դուստրը՝ Մարսերին, օգնեց իր ամենակրտսեր քրոջը՝ Նիկոլին, ավարտել դպրոցը։ Ես նպարեղենի փոքրիկ խանութ էի բացել, և այն սուղ միջոցներով, որ ստանում էի, կարողանում էի որոշ չափով հոգալ մեր նյութական կարիքները։

Եհովան երբեք չի թողել մեզ։ Հիշում եմ, թե ինչպես քրիստոնյա քույրերից մեկին մի անգամ ասացի, որ երևի ֆինանսապես ի վիճակի չլինենք մեկնել մարզային համաժողով։ Նա պատասխանեց. «Ջասլի՛ն, հենց որ լսես մարզային համաժողովի հայտարարությունը, սկսիր հավաքել իրերդ։ Եհովան հոգ կտանի ձեզ»։ Ես հետևեցի նրա խորհրդին, և Եհովան իսկապես հոգ տարավ մեզ ու մինչև օրս էլ հոգ է տանում։ Մեր ընտանիքը երբեք համաժողովներից չի բացակայել փող չունենալու պատճառով։

1988 թ.–ին Ջամայկան ավերվեց Գիլբերթ փոթորկից։ Թողնելով մեր տունը՝ ապաստան գտանք անվտանգ մի վայրում։ Երբ փոթորիկը մի պահ մեղմվեց, ես ու որդիս դուրս եկանք ապաստարանից՝ զննելու մեր տան ավերակները։ Հանկարծ փլատակների մեջ մի բան նկատեցի, որը շատ ցանկացա տանել մեզ հետ։ Սակայն մինչ փորձում էի հանել այդ իրը, քամին նորից սկսեց ոռնալ։ Ուշադրություն չդարձնելով դրան՝ ես շարունակում էի գործս։ «Մայրի՛կ, թո՛ղ այդ հեռուստացույցը։ Ի՞նչ է, Ղովտի կի՞նն ես» (Ղուկաս 17։31, 32)։ Որդուս այդ խոսքերը սթափեցրին ինձ։ Ես թողեցի անձրևից թրջված հեռուստացույցը, և երկուսս վազեցինք դեպի ապաստարանը։

Այսօր, երբ հիշում եմ, որ ինչ–​որ հեռուստացույցի պատճառով վտանգի տակ էի դրել կյանքս, մարմինս սարսռում է։ Սակայն սիրտս ջերմանում է, երբ մտածում եմ որդուս զգոնության և նրա տված սուրբգրային խորհրդի մասին։ Շնորհիվ աստվածաշնչյան կրթության, որը տղաս ստացել էր քրիստոնեական ժողովում՝ նա կարողացավ օգնել ինձ խուսափելու ֆիզիկական ու թերևս հոգևոր վնասներից։

Փոթորկից հետո կորցրեցինք մեր տունն ու ողջ ունեցվածքը՝ հայտնվելով անհույս վիճակում։ Սակայն մեզ օգնության ձեռք մեկնեցին քրիստոնյա եղբայրները։ Նրանք քաջալերեցին այդ դժվար պահին ապավինել Եհովային և շարունակել ջերմեռանդորեն ծառայել նրան։ Նաև եղբայրների օգնությամբ կառուցեցինք մեր տունը։ Այն սիրառատ, անձնազոհ աշխատանքը, որ կատարեցին Ջամայկայից ու այլ երկրներից եկած Վկաները, խորապես տպավորեց մեզ։

Եհովան՝ առաջին տեղում

Իմ երկրորդ երեխան՝ Մելանին, ուսում ստանալուց հետո ռահվիրայական ծառայություն սկսեց։ Հետագայում նրան առաջարկեցին ռահվիրա ծառայել մեկ ուրիշ ժողովում, և աղջիկս համաձայնվեց։ Սակայն այդ քայլը կատարելու համար նա պետք է թողներ աշխատանքը, թեև իր այդ աշխատանքով նյութական մեծ աջակցություն էր ցույց տալիս մեր ընտանիքին։ Բայց մենք վստահ էինք, որ եթե յուրաքանչյուրս Թագավորության շահերը դնի առաջին տեղում, Եհովան հոգ կտանի մեր կարիքների մասին (Մատթէոս 6։33)։ Ավելի ուշ որդուս՝ Յունին, ևս առաջարկեցին ռահվիրայական ծառայություն սկսել, և նա ընդունեց այդ առաջարկը։ Թեպետ տղաս նույնպես նյութական աջակցություն էր ցույց տալիս մեր ընտանիքին, բոլորս էլ խրախուսեցինք նրան սկսել այդ ծառայությունը ու մաղթեցինք Եհովայի օրհնությունները։ Ես երբեք չեմ թուլացրել երեխաներիս վճռականությունը իրենց սուրբ ծառայությունը ընդարձակելու հարցում։ Եվ պետք է նշեմ, որ մեր ընտանիքի այն անդամները, ովքեր մնացին տանը, ոչ մի անգամ կարիքի մեջ չհայտնվեցին։ Ընդհակառակը՝ մեր ուրախությունն ավելացավ։ Երբեմն էլ նույնիսկ ի վիճակի ենք եղել նյութապես օգնելու ուրիշներին։

Այսօր ես մեծ ուրախություն եմ ապրում՝ տեսնելով, որ «իմ որդիները ճշմարտութեան մէջ են գնում» (Գ Յովհաննէս 4)։ Ներկայումս դուստրերիցս մեկը՝ Մելանին, աջակցում է իր ամուսնուն շրջանային ծառայության մեջ։ Մյուս աղջիկս՝ Անդրեան, և նրա ամուսինը հատուկ ռահվիրաներ են։ Բացի այդ, նա ուղեկցում է իր ամուսնուն, երբ վերջինս այցելում է ժողովները՝ որպես շրջանային վերակացուի օգնական։ Որդիս՝ Յունը, իր կնոջ հետ հատուկ ռահվիրա է և ժողովում ծառայում է իբրև երեց։ Մյուս դուստրս՝ Էվա–​Գեան, իր ամուսնու հետ ծառայում է Եհովայի վկաների՝ Ջամայկայի մասնաճյուղում։ Ջենիֆերը, Ժենևան և Նիկոլը իրենց կողակիցների ու երեխաների հետ ակտիվորեն ծառայում են իրենց ժողովներում։ Մարսերին ապրում է ինձ հետ։ Եվ մենք երկուսով ծառայում ենք Պորտ Մորանտ ժողովում։ Իմ օրհնություններն անհամրելի են, քանի որ բոլոր ութ երեխաներս շարունակում են երկրպագել Եհովային։

Հիմա արդեն ծերացել եմ և առողջական խնդիրներ ունեմ։ Ես տառապում եմ հոդաբորբով։ Չնայած դրան՝ շարունակում եմ ռահվիրայական ծառայությունս։ Սակայն արդեն խիստ դժվարանում եմ քայլել մեր լեռնային, անհարթ վայրերով, ինչի հետևանքով որոշ ժամանակ հազիվ էի կարողանում կատարել ռահվիրայական ծառայությունս։ Այդ խնդիրը լուծելու համար փորձեցի հեծանիվ քշել, ու պարզվեց, որ դա ինձ համար ավելի դյուրին է, քան քայլելը։ Ուստի մի օգտագործված հեծանիվ ձեռք բերեցի։ Սկզբում երեխաներս դժվարությամբ էին համակերպվում այն մտքին, որ հոդաբորբով տառապող իրենց մայրը հեծանիվ է քշում։ Սակայն նրանք շատ ուրախ են, որ շարունակում եմ ծառայությունս. մի բան, որ ի սրտե սիրում եմ։

Ես մեծ ուրախություն եմ ապրում նաև՝ տեսնելով, թե ինչպես են ճշմարտության մեջ քայլում այն մարդիկ, որոնց հետ Աստվածաշունչ եմ ուսումնասիրել։ Միշտ աղոթում եմ Աստծուն, որ ընտանիքիս բոլոր անդամները հավատարիմ մնան իրեն այս վերջին օրերում և ողջ հավիտենության ընթացքում։ Փա՛ռք Եհովային՝ ‘աղոթք լսողին’, որն օգնեց ինձ իրականացնելու այդ դժվարին խնդիրը՝ սովորեցնելու բոլոր ութ երեխաներիս քայլել իր ճշմարիտ ճանապարհներով (Սաղմոս 65։2, ԱԱ)։

[նկար 10-րդ էջի վրա]

Ես երեխաներիս, նրանց կողակիցների, ինչպես նաև թոռներիս հետ

[նկար 12-րդ էջի վրա]

Ծառայության եմ գնում հեծանվով