Կարո՞ղ է հեթանոսական տոնը դառնալ քրիստոնեական
ԻՏԱԼԻԱՅՈՒՄ 2004 թվականի ձմռանը Սուրբ ծննդյան տոների շրջանում աշխույժ քննարկումներ եղան։ Կրթության բնագավառի որոշ մասնագետներ այն կարծիքին էին, որ պետք է հնարավորինս քիչ խոսել կամ ընդհանրապես չխոսել Սուրբ ծննդի հետ կապված կրոնական ավանդույթների մասին։ Նրանք համարում էին, որ այդպիսով հարգանք չի դրսևորվում գնալով շատացող այն դպրոցականների նկատմամբ, որոնք ո՛չ կաթոլիկ են, ո՛չ էլ բողոքական։ Սակայն կրթական և այլ բնագավառների ուրիշ մասնագետներ պնդում էին, որ ավանդույթները պետք է հարգվեն և ամենայն մանրամասնությամբ պահվեն։
Նման հակասական կարծիքները թերևս ձեր մեջ հարց առաջացնեն, թե ինչ ծագում ունեն Սուրբ ծննդյան ավանդույթներից շատերը։ Երբ վերոհիշյալ քննարկումներն իրենց գագաթնակետին հասան, Վատիկանի «Օսսերվատորե ռոմանո» լրագիրը ներկայացրեց որոշ հետաքրքիր տվյալներ։
Սուրբ ծնունդը նշելու ժամանակի վերաբերյալ այդ կաթոլիկական թերթում ասվում էր. «Ո՛չ Հռոմի պատմությունը, ո՛չ այդ ժամանակ տեղի ունեցած կայսերական մարդահամարը և ո՛չ էլ հետագա դարերում կատարված հետազոտությունները չեն ցրում Հիսուսի ծննդյան ճշգրիտ ժամանակի հետ կապված անորոշության մշուշը.... Ինչպես հայտնի է, Հռոմի եկեղեցին դեկտեմբերի 25–ը ընտրել է չորրորդ դարում։ Հեթանոսական Հռոմում այս օրը նվիրված է եղել Արևի աստծուն.... Թեև, ըստ Կոստանդինի հրամանագրի, քրիստոնեությունն արդեն ընդունվել էր Հռոմում.... Արևի աստծու մասին առասպելը դեռևս լայնորեն տարածված էր, հատկապես զինվորների շրջանում։ Վերոնշյալ բոլոր տոնակատարություններն էլ, որոնք տեղի էին ունենում դեկտեմբերի 25–ին, ծագել են ժողովրդական ավանդույթներից։ Հռոմի եկեղեցին որոշեց, որ կարելի է այդ օրվան քրիստոնեական նշանակություն հաղորդել՝ Արևի աստծուն փոխարինելով Արդարության ճշմարիտ Արեգակով՝ Հիսուս Քրիստոսով, և հենց դեկտեմբերի 25–ին նշել վերջինիս ծնունդը»։
Իսկ ի՞նչ կարելի է ասել տոնածառի մասին, որն այժմ կաթոլիկական ավանդության մի մասն է։
Կաթոլիկական թերթում տպագրված մի հոդվածում նշվում է, որ հնում շատ մշտադալար ծառեր, ինչպես օրինակ՝ «փշարմավը, մկնափուշը, դափնին, սոճին և եղևնին, համարվում էին կախարդական և բուժիչ զորություն ունեցող, որոնք կանխում էին հիվանդությունները»։ Հոդվածում նաև նշվում է. «Սուրբ ծննդյան նախօրյակին՝ դեկտեմբերի 24–ին, հիշում էին Ադամին ու Եվային և այն դրվագը, որը կապված է երկրային Դրախտի ծառի հետ.... Այդ ծառը պետք է որ խնձորենի եղած լիներ, բայց քանի որ ձմռանը խնձորենին չէր կարող դալար լինել, հարթակի վրա եղևնի էր դրվում, ու նրա ճյուղերից կախում էին խնձորներ կամ նշխարներ, ինչպես նաև անուշեղեն ու զանազան նվերներ՝ երեխաների համար։ Այդ նշխարները, որոնք ձևավոր չոր բլիթներ էին, խորհրդանշում էին Գալիք Փրկությունը և Հիսուսի ներկայության հաղորդությունը»։ Պահպանվե՞ց արդյոք այդ սովորությունը հետագայում։
Նշելով, որ տոնածառի գործածությունը սկսվել է Գերմանիայում 16–րդ դարում՝ «Օսսերվատորե ռոմանոն» գրում է. «Իտալիան այն երկրներից մեկն էր, որ վերջինը սկսեց տոնածառ դնել, մասամբ այն պատճառով, որ լուրեր էին պտտվում, թե տոնածառը բողոքականների սովորությունն է։ Ուստի այն պետք է փոխարինվի օրորոցով [խորհրդանշելու համար Քրիստոսի ծննդյան տեսարանը]»։ Հռոմի պապ Պողոս VI–ը հաստատեց Քրիստոսի ծննդյան տեսարանի կողքին «հսկայական տոնածառ դնելու սովորույթը [Հռոմի Ս. Պետրոսի հրապարակում]»։
Ըստ ձեզ՝ ճի՞շտ է արդյոք այն, որ կրոնական առաջնորդը քրիստոնեական իմաստ է փոխանցել այնպիսի իրադարձությունների և խորհրդանիշների, որոնց արմատները գալիս են հին հեթանոսությունից։ Սուրբ Գրությունները ճշմարիտ քրիստոնյաներին ցույց են տալիս, թե որն է ճշմարտությունը այս հարցի վերաբերյալ. «Ի՞նչ ընկերակցություն ունի արդարությունը անօրենության հետ։ Կամ ի՞նչ մասնակցություն ունի լույսը խավարի հետ» (2 Կորնթացիներ 6։14–17)։
[նկար 8–րդ և 9–րդ էջերի վրա]
Տոնածառ (նախորդ էջում) և Քրիստոսի ծննդյան տեսարան Վատիկանում
[թույլտվությամբ]
© 2003 BiblePlaces.com
[նկար 9–րդ էջի վրա]
Արևի աստվածը
[թույլտվությամբ]
Museum Wiesbaden