«Պատերազմ, որը վերջ կդնի բոլոր պատերազմներին»
«Ես ձեզ խոստանում եմ, որ սա վերջին պատերազմն է, պատերազմ, որը վերջ կդնի բոլոր պատերազմներին» (ԱՄՆ–Ի ՆԱԽԱԳԱՀ ՎՈՒԴՐՈ ՈՒԻԼՍՈՆ, 1913–1921)։
ՄՈՏ իննսուն տարի առաջ՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմի վերջում, նախագահը այսպիսի ակնկալիքներ ուներ։ Այդ համաշխարհային ընդհարումը այնքան սարսափելի էր, որ հաղթողները ուզում էին հավատալ, որ իրենց բազում զոհողությունները տևական օգուտներ կբերեն։ Սակայն պատերազմները հազվադեպ են լուծում խնդիրները, դրանք վերջ չեն դնում հատկապես խորապես արմատացած մի խնդրի՝ պատերազմին։
Նախագահ Ուիլսոնի հապճեպորեն տրված խոստումից մոտ 20 տարի անց սկսվեց Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը։ Այն ավելի շատ կյանքեր խլեց ու ավելի շատ բաներ ոչնչացրեց, քան նախորդը։ Երկու տասնամյակների տեխնոլոգիական առաջընթացը դրդեց մարդկանց մասսայական սպանություններ գործելու։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո աշխարհի կառավարիչները հասկացան, որ պատերազմի սպառնալիքն ավելի մեծ է, քան երբևէ եղել է։
1945–ին Միացյալ Նահանգների գեներալ Դուգլաս ՄըքԱրթուրը հայտարարեց. «Մենք ունենք վերջին հնարավորությունը։ Եթե չստեղծենք ավելի լավ և ավելի արդար համակարգ, Արմագեդոն կլինի»։
Գեներալ ՄըքԱրթուրը գիտեր, թե ինչ էր տեղի ունեցել, երբ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վերջին օրերին երկու ատոմային ռումբ էր գցվել Նագասակի և Հիրոսիմա քաղաքների վրա։ Ճապոնիայի այս երկու քաղաքների սարսափելի կործանումը մղեց նրան նոր իմաստ վերագրելու «Արմագեդոն» բառին, այն է՝ համաշխարհային միջուկային պատերազմ, որը կարող էր նշանակել քաղաքակրթության բնաջնջում մեր մոլորակի վրայից։
Հավանական միջուկային պատերազմի մասին մտահոգությունները շարունակում են անհանգստացնել մարդկությանը։ 1960–ականներին աշխարհակալ ուժերը «փոխադարձ կործանման» ռազմավարության հիմք դրեցին։ Նրանց նպատակն էր ունենալ բավարար չափով հրթիռներ կամ հրթիռանետեր, որպեսզի հնարավոր լիներ բնաջնջել թշնամու բնակչության 25 տոկոսին և արդյունաբերության 50 տոկոսը՝ անկախ այն բանից, թե կողմերից որ մեկը կսկսեր պատերազմը։ Քչերին մխիթարեց աշխարհում խաղաղություն պահպանելու այս ռազմավարությունը։
Այսօր միջուկային զենքերի թիվը գնալով մեծանում է, իսկ պատերազմները շարունակում են անթիվ–անհամար մարդկանց մահվան պատճառ լինել։ Միջուկային պատերազմի հավանականությունը դեռևս սարսափեցնում է մարդկանց։ Չնայած մարդիկ ուզում են, որ պատերազմներ այլևս չլինեն, սակայն քչերն են հավատում, որ այդ նպատակը պատերազմի կամ մեկ այլ ռազմավարության միջոցով կիրագործվի։
Այդուհանդերձ, Աստվածաշնչում խոսվում է մի առանձնահատուկ պատերազմի մասին, որը վերջ կդնի բոլոր պատերազմներին։ Այն կոչվում է «Արմագեդոն»։ Այս բառը հաճախ միջուկային պատերազմ է հիշեցնում։ Հնարավո՞ր է արդյոք, որ Արմագեդոնը իսկապես վերջ դնի պատերազմներին։ Հաջորդ հոդվածում կտրվի այս հարցի պատասխանը։
[նկար 3–րդ էջի վրա. թույլտվությամբ]
DTRA Photo
[նկար 4–րդ էջի վրա. թույլտվությամբ]
Nagasaki, Japan, 1945: USAF photo