Արդյոք պատահականությո՞ւն է

Մանտիս ծովախեցգետնի աչքը

● Ավստրալիայի Մեծ արգելախութում հայտնաբերված մանտիս ծովախեցգետինը (odontodactylus scyllarus) կենդանական աշխարհում տեսողական ամենաբարդ համակարգ ունեցող կենդանին է։ «Այն իսկապես բացառիկ է,— ասում է ֆիզիկոս Նիկոլաս Ռոբերտսը,— և գերազանցում է մարդու կողմից մինչև հիմա ստեղծած որևէ բան»։

Նկատի առնենք հետևյալը։ Մանտիս ծովախեցգետինը կարող է ընկալել բևեռացված լույսը և մշակել այն, ինչը ոչ մի մարդ չի կարող անել։ Բևեռացված լույսի ալիքները կարող են լինել ուղղահայաց կամ գալարաձև։ Ի տարբերություն մյուս արարածների՝ այդ ծովախեցգետինը ոչ միայն տեսնում է բևեռացված լույսը՝ ուղղահայաց և գալարաձև, այլև կարող է փոխակերպել այն մի ձևից մյուսի։ Դրա շնորհիվ այս ծովախեցգետինը հրաշալի տեսողական ունակություններ ունի։

Նույն սկզբունքով է աշխատում նաև DVD նվագարկիչը։ Ինֆորմացիան մշակելու համար նվագարկիչը պետք է սեղմապնակին ուղղված բևեռացված լույսը փոխակերպի բևեռացված գալարաձևի և հետո նորից՝ ուղղահայաց բևեռացվածի։ Սակայն մանտիս ծովախեցգետինը ավելին է անում։ Մինչ սովորական DVD նվագարկիչը փոխակերպում է միայն կարմիր լույսը, իսկ բարձր լուծաչափ ունեցող նվագարկիչը՝ նաև կապույտ լույսը, մանտիս ծովախեցգետնի աչքը կարող է փոխակերպել բոլոր գույների լույսը տեսանելի սպեկտրի սահմաններում։

Հետազոտողները վստահ են, որ եթե մանտիս ծովախեցգետնի աչքը որպես մոդել օգտագործեն, ապա կկարողանան ստեղծել ավելի կատարելագործված DVD նվագարկիչներ։ «Ապշեցնում է, թե որքան պարզ է այն,— ասում է Ռոբերտսը։— Այդ մեխանիզմը գերազանցում է ցանկացած սարք, որ փորձել ենք ստեղծել»։

Ի՞նչ ես կարծում։ Մանտիս ծովախեցգետնի աչքը պատահականությա՞ն արդյունք է, թե՞ այն ծրագրված է եղել։

[նկար 17-րդ էջի վրա. թույլտվությամբ]

Courtesy Stephen Childs