Բարեպաշտ հպատակութիւն—Ինչո՞ւ եւ որո՞նց կողմէ
«Գիտեմ, ո՛վ Տէր, թէ մարդուն ճամբան իր ձեռքը չէ, քալող մարդը իր քալուածքը շտկելու կարող չէ»։—ԵՐԵՄԵԱՅ 10։23
1. Անկախութեան ի՞նչպիսի տեսակներ մեծապէս արժէքաւորուած են։
ՄԱՐԴՈՑ կողմէ պատրաստուած ամենէն հռչակաւոր փաստաթուղթերէն մէկն է Անկախութեան Յայտարարութիւնը, որով ԺԸ. դարուն Հիւսիսային Ամերիկայի 13 Բրիտանական գաղութներ մայր երկրէն՝ Բրիտանիայէն՝ իրենց անկախութիւնը յայտարարեցին։ Անոնք ազատութիւն ուզեցին. իսկ օտար իշխանութենէ անկախ ըլլալը եւ ազատութիւնը զուգահեռ ընթացան։ Քաղաքական ու տնտեսական անկախութիւնը կրնայ մեծ առաւելութիւն մը ըլլալ։ Վերջերս, Արեւելեան Եւրոպայի կարգ մը երկիրներ քաղաքական անկախութեան դիմեցին։ Սակայն, պէտք է ընդունիլ թէ այդ երկիրներուն մէջ այսպիսի անկախութիւն մը իրեն հետ շատ մը լուրջ խնդիրներ բերած է։
2, 3. (ա) Անկախութեան ո՞ր տեսակը անփափաքելի է։ (բ) Այս իրողութիւնը ինչպէ՞ս սկիզբը ուժգնօրէն յստակ դարձաւ։
2 Անկախութեան այլազան տեսակները որքան ալ հրապուրիչ ըլլան, սակայն կայ անկախութեան տեսակ մը՝ որ անփափաքելի է։ Ի՞նչ է այդ։ Ատիկա մարդուն Արարիչէն՝ Եհովա Աստուծմէ անկախ ըլլալն է։ Անիկա օրհնութիւն մը չէ, այլ՝ անէծք մը։ Ինչո՞ւ։ Քանի որ բնաւ չէր մտադրուած որ մարդը իր Արարիչէն անկախ գործէր, ինչպէս Երեմիա մարգարէին վերոյիշեալ խօսքերը տեղին ըլլալով ցոյց կու տան։ Ուրիշ խօսքով, մտադրուած էր որ մարդը իր Արարիչին հպատակէր։ Մեր Ստեղծիչին հպատակիլ կը նշանակէ իրեն հնազանդիլ։
3 Այս իրողութիւնը մարդկային առաջին զոյգին ուշադրութեան յանձնուեցաւ, Ծննդոց 2։16, 17–ին մէջ արձանագրուած Եհովայի տուած պատուիրանքով. «Պարտէզին բոլոր ծառերէն համարձակ կեր. բայց բարիի ու չարի գիտութեան ծառէն մի՛ ուտեր. քանզի այն օրը որ անկէ ուտես, անշուշտ պիտի մեռնիս»։ Իր Արարիչին չհպատակիլը Ադամի ու իր բոլոր սերունդին մեղք, տառապանք եւ մահ բերաւ։—Ծննդոց 3։19. Հռովմայեցիս 5։12
4, 5. (ա) Աստուծոյ չհպատակելուն հետեւանքը ի՞նչ եղած է։ (բ) Բարոյական ո՞ր օրէնքը անխուսափելի է։
4 Աստուծոյ չհպատակիլը յիմարութիւն, ինչպէս նաեւ բարոյական սխալ մըն է։ Աշխարհին մէջ անոր հետեւանքը եղած է համատարած անօրէնութիւն, ոճիր, բռնութիւն եւ սեռային անբարոյութիւն, անոր ընկերակցող սեռային գետնի վրայ տարափոխիկ հիւանդութիւններով։ Ասկէ զատ, այժմու պատանեկան ոճիրի պատուհասին գլխաւոր պատճառը Եհովայի, ինչպէս նաեւ իրենց ծնողներուն եւ երկրին օրէնքներուն անոնց չհպատակիլը չէ՞։ Անկախութեան այս հոգին կը տեսնուի շատ մը մարդոց արտառոց ու թափթփած հագուելակերպէն եւ պիղծ լեզուէն զոր անոնք կը գործածեն։
5 Բայց Ստեղծիչին բարոյական անփոփոխ օրէնքէն կարելի չէ խոյս տալ. «Մի՛ խաբուիք, Աստուած ծաղր չըլլար։ Վասնզի ինչ որ մարդ կը սերմանէ, նոյնը պիտի հնձէ։ Ան որ իր մարմնին կը սերմանէ, այն մարմնէն ապականութիւն պիտի հնձէ»։—Գաղատացիս 6։7, 8
6, 7. Չհպատակելուն արմատական պատճառը ի՞նչ է, ինչպէս կը տեսնուի ո՞ր օրինակներով։
6 Արմատական ի՞նչ պատճառով, մարդիկ ընդհանրապէս կը մերժեն հպատակիլ։ Մէկ խօսքով, անիկա անձնասիրութիւնն ու հպարտութիւնն է։ Ատոր համար է որ Եւան՝ առաջին կինը՝ թոյլ տուաւ որ օձը զինք խաբէ եւ ան արգիլուած պտուղէն կերաւ։ Եթէ ան համեստ ու խոնարհ եղած ըլլար, Աստուծոյ պէս ըլլալու—ինքնիրեն բարին ու չարը որոշելու—փորձութիւնը զինք պիտի չհրապուրէր։ Իսկ եթէ անձնուրաց եղած ըլլար, ան պիտի չփափաքէր բան մը որ իր Արարիչը՝ Եհովա Աստուած՝ բացայայտօրէն արգիլած էր։—Ծննդոց 2։16, 17
7 Ադամին ու Եւային մեղանչումէն քիչ ետք, հպարտութիւնն ու անձնասիրութիւնը պատճառ եղան որ Կայէն իր Աբէլ եղբայրը սպաննէ։ Դարձեալ, անձնասիրութիւնը պատճառ եղաւ որ կարգ մը հրեշտակներ անկախօրէն վարուին, իրենց սկզբնական դիրքը ձգելով եւ ցանկասէր հաճոյքներ վայելելու համար նիւթականանալով։ Հպարտութիւնն ու անձնասիրութիւնն էին որ դրդեցին Նեբրովթը եւ անկէ ի վեր, աշխարհային կառավարիչներուն մեծամասնութեան պարագան նոյնը եղած է։—Ծննդոց 3։6, 7. 4։6–8. Ա. Յովհաննու 3։12. Յուդա 6
Ի՛նչու Հպատակութիւն կը Պարտինք Եհովա Աստուծոյ
8–11. Բարեպաշտ հպատակութիւն ի գործ դնելու համար ի՞նչ են այն չորս զօրաւոր պատճառները։
8 Ինչո՞ւ հպատակութիւն կը պարտինք Մեր Արարիչին՝ Եհովա Աստուծոյ։ Նախ, քանի որ ան Տիեզերքի Գերիշխանն է։ Ամէն հեղինակութիւն իրաւացիօրէն անոր մէջ կը կայանայ։ Ան մեր Դատաւորը, Օրէնսդիրն ու Թագաւորն է։ (Եսայեայ 33։22) Տեղին ըլլալով, անոր մասին գրուած է. «Ամէն բան բաց ու յայտնի է անոր աչքերուն առջեւ, որուն պիտի տրուի մեր հաշիւը»։—Եբրայեցիս 4։13
9 Անկէ զատ, քանի որ մեր Արարիչը ամենակալ է, ոչ ոք կրնայ յաջող կերպով իրեն հակառակիլ. ոչ ոք կրնայ իրեն հպատակելու իր պարտաւորութիւնը անտեսել։ Ուշ կամ կանուխ, ասիկա մերժողները պիտի բնաջնջուին, ինչպէս վաղեմի Փարաւոնը եղաւ եւ Բանսարկու Սատանան պիտի ըլլայ Աստուծոյ որոշած ժամանակին։—Սաղմոս 136։1, 11–15. Յայտնութիւն 11։17. 20։9, 10, 14
10 Բոլոր մտացի արարածները հպատակելու պարտաւոր են, քանի որ անոնք իրենց Արարիչին ծառայելու համար ստեղծուած են։ Յայտնութիւն 4։10–ն կը յայտարարէ. «Արժանի ես, Տէ՛ր, փառք ու պատիւ եւ զօրութիւն առնելու, վասնզի ամէն բան դուն ստեղծեցիր եւ քու կամքովդ եղան ու ստեղծուեցան»։ Ան Մեծ Բրուտն է, որ մարդկային անօթներ կը շինէ, որպէսզի անոնք իր նպատակին ծառայեն։—Եսայեայ 29։16. 64։8
11 Պէտք չէ անտեսենք այն իրողութիւնը թէ մեր Արարիչը իմաստութեան մարմնացումն է. հետեւաբար ան գիտէ թէ ի՛նչը լաւագոյն բանն է մեզի համար։ (Հռովմայեցիս 11։33) Իր օրէնքները մեր ‘աղէկութեան’ համար են։ (Բ. Օրինաց 10։12, 13) Ամէն բանէ առաջ, «Աստուած սէր է», հետեւաբար ան կ’ուզէ ի՛նչ որ լաւագոյնն է մեզի համար։ Մեր Արարիչին՝ Եհովա Աստուծոյ՝ հպատակելու որքա՜ն շատ պատճառներ ունինք։—Ա. Յովհաննու 4։8
Յիսուս Քրիստոս՝ Բարեպաշտ Հպատակութեան Կատարեալ Տիպարը
12, 13. (ա) Յիսուս Քրիստոս ինչպէ՞ս բարեպաշտ հպատակութիւն ցոյց տուաւ։ (բ) Յիսուսի ո՞ր խօսքերը ցոյց կու տան իր հպատակութիւնը։
12 Կասկած չի վերցներ որ Եհովայի միածին Որդին՝ Յիսուս Քրիստոս՝ բարեպաշտ հպատակութեան կատարեալ տիպարը կը հանդիսանայ։ Պօղոս առաքեալ Փիլիպպեցիս 2։6–8–ին մէջ ասոր կը մատնանշէ. «[Յիսուս] Աստուծոյ կերպարանքը ունենալով, յափշտակութիւն մը չսեպեց Աստուծոյ հաւասար ըլլալը. հապա անձը ունայնացուց ծառայի կերպարանք առնելով՝ մարդոց նման ըլլալով եւ մարդու կերպարանքովը ինքզինք [աւելի] խոնարհեցուց, մինչեւ իսկ մեռնելու յօժարեցաւ ու այն ալ խաչի մահուամբ»։ Երբ երկրի վրայ էր, Յիսուս կրկին ըսաւ որ ինքնիրմէ բան մը չէր ըներ, ոչ ալ անկախօրէն կը վարուէր, այլ միշտ իր երկնաւոր Հօրը կը հպատակէր։
13 Յովհաննու 5։19, 30–ին մէջ կը կարդանք. «Յիսուս ըսաւ անոնց. ‘Ճշմարիտ ճշմարիտ կ’ըսեմ ձեզի, Որդին ինքնիրմէ բան մըն ալ չի կրնար ընել, միայն այն՝ ինչ որ Հայրը կ’ընէ. վասնզի ինչ որ անիկա կ’ընէ, նմանապէս Որդին ալ նոյնը կ’ընէ։ Ես ինքնիրմէս բան մը չեմ կրնար ընել. ինչպէս կը լսեմ, այնպէս կը դատեմ եւ իմ դատաստանս արդար է, վասնզի ես իմ կամքս չեմ փընտռեր, հապա անոր կամքը որ զիս ղրկեց’»։ Նմանապէս, իր մատնուած գիշերը, ան կրկին աղօթեց. «Ո՛չ թէ ինչպէս ես կ’ուզեմ, հապա ինչպէս դուն կ’ուզես»։—Մատթէոս 26։39, 42, 44. տես նաեւ Յովհաննու 7։28. 8։28, 42։
Բարեպաշտ Հպատակութեան Վաղեմի Օրինակներ
14. Նոյ ի՞նչ կերպերով բարեպաշտ հպատակութիւն ցոյց տուաւ։
14 Բարեպաշտ հպատակութիւն ցոյց տուած առաջին օրինակներէն մէկն էր՝ Նոյը։ Ան իր հպատակութիւնը երեք կերպերով ցոյց տուաւ։ Առաջին, արդար մարդ մը ըլլալով, իր դարու մարդոցը մէջ անթերի գտնուելով եւ ճշմարիտ Աստուծոյ հետ քալելով։ (Ծննդոց 6։9) Երկրորդ, տապանը կառուցանելով։ Ան «ըրաւ Աստուծոյ իրեն բոլոր պատուիրածին պէս»։ (Ծննդոց 6։22) Երրորդ, որպէս «արդարութեան քարոզիչ» մը, գալիք Ջրհեղեղին ազդարարութիւնը հնչեցնելով։—Բ. Պետրոս 2։5
15, 16. (ա) Աբրահամ բարեպաշտ հպատակութեան ի՞նչ ընտիր օրինակ հանդիսացաւ։ (բ) Սառա ինչպէ՞ս հպատակութիւն ցոյց տուաւ։
15 Աբրահամ բարեպաշտ հպատակութեան ուրիշ ուշագրաւ օրինակ մըն էր։ Ան հպատակութիւն ցոյց տուաւ Աստուծոյ պատուէրին մտիկ ընելով. «Քու երկրէդ ... գնա՛»։ (Ծննդոց 12։1) Ատիկա կը նշանակէր իր հանգստաւէտ միջավայրը ձգել Ուրի մէջ (որ աննշան քաղաք մը չէր, ըստ հնախուզական յայտնագործութիւններուն,) եւ որպէս վրանաբնակ մը, հարիւր տարի օտար երկրի մը մէջ թափառական ըլլալ։ Աբրահամ բարեպաշտ հպատակութիւն ցոյց տուաւ յատկապէս երբ իր Իսահակ որդին զոհելու յօժար ըլլալու մեծ փորձութիւնը դիմագրաւեց։—Ծննդոց 22։1–12
16 Աբրահամի կինը՝ Սառան՝ բարեպաշտ հպատակութեան ուրիշ ընտիր օրինակ մըն է մեզի։ Օտար երկրի մը մէջ թափառիլը անկասկած շատ մը անյարմարութիւններ բերաւ իրեն հետ, բայց բնաւ չէ յիշուած որ Սառան դժգոհեցաւ։ Ան բարեպաշտ հպատակութեան ընտիր օրինակ մը հանդիսացաւ երկու առիթներով, երբ Աբրահամ հեթանոս իշխաններու առջեւ զինք ներկայացուց որպէս իր քոյրը։ Երկու առիթներուն ալ, Սառան համագործակցեցաւ, թէեւ որպէս հետեւանք, ան գրեթէ անոնց կանանոցին մէկ անդամը եղաւ։ Անոր բարեպաշտ հպատակութիւնը կը տեսնուի երբ ան իր ամուսինը՝ Աբրահամը՝ իր սրտին մէջ «տէրս» կոչեց, ցոյց տալով որ այդ հպատակութիւնը իր սրտէն կը բխէր։—Ծննդոց 12։11–20. 18։12. 20։2–18. Ա. Պետրոս 3։6
17. Ինչո՞ւ կարելի է ըսել թէ Իսահակ բարեպաշտ հպատակութիւն ցոյց տուաւ։
17 Չանտեսենք Աբրահամի որդւոյն՝ Իսահակին՝ բարեպաշտ հպատակութեան օրինակը։ Հրէական աւանդութիւնը կը յայտնէ որ Իսահակ շուրջ 25 տարեկան էր, երբ Եհովա անոր հօրը՝ Աբրահամին՝ պատուիրեց որ զինք զոհ մատուցանէր։ Եթէ Իսահակ ուզէր, կրնար դիւրութեամբ իր հօրը դիմադրել, որ իրմէ հարիւր տարի մեծ էր։ Բայց ոչ։ Թէեւ Իսահակ զարմացաւ թէ զոհի համար անասուն մը չկար, սակայն ան հեզութեամբ ենթարկուեցաւ որ իր հայրը զինք զոհի սեղանին վրայ դնէ եւ ապա իր ձեռքերն ու ոտքերը կապէ, որպէսզի արգիլէ կամ զսպէ որեւէ ակամայ հակազդեցութիւն որ թերեւս ունենար, երբ մորթելու դանակը գործածուէր։—Ծննդոց 22։7–9
18. Մովսէս ինչպէ՞ս օրինակելի բարեպաշտ հպատակութիւն ցոյց տուաւ։
18 Տարիներ ետք, Մովսէս բարեպաշտ հպատակութեան լաւ օրինակ մը հանդիսացաւ մեզի։ Վստահաբար ատոր կը մատնանշուի, երբ ան կը նկարագրուի որպէս «շատ հեզ մարդ մը ... երկրի վրայ եղած բոլոր մարդոցմէ աւելի»։ (Թուոց 12։3) Երկու կամ երեք միլիոնի հասնող ըմբոստ ժողովուրդի վրայ վերակացութիւնը ունենալով հանդերձ, անապատին մէջ 40 տարի Եհովայի պատուէրները հնազանդութեամբ կատարելն ալ կը վկայէ իր բարեպաշտ հպատակութեան։ Ուստի արձանագրութիւնը կ’ըսէ թէ «Մովսէս Տէրոջը իրեն բոլոր պատուիրածին պէս ըրաւ՝ այնպէս ըրաւ»։—Ելից 40։16
19. Յոբ ո՞ր արտայայտութիւններով Եհովայի հանդէպ իր հպատակութիւնը ցոյց տուաւ։
19 Յոբ ուրիշ ուշագրաւ անձնաւորութիւն մըն է, որ բարեպաշտ հպատակութեան ընտիր օրինակ հանդիսացաւ մեզի։ Եհովա թոյլատրելէ ետք որ Սատանան Յոբի ամբողջ ստացուածքը կործանէ, անոր զաւակները սպաննէ եւ ապա զայն «ոտքին թաթէն մինչեւ գագաթը՝ գէշ պալարներով» զարնէ, Յոբի կինը իրեն ըսաւ. «Դուն տակաւին քու կատարելութեանդ մէջ հաստատ կը կենա՞ս. Աստուծոյ հայհոյէ ու մեռիր»։ Այսուհանդերձ, Յոբ իր բարեպաշտ հպատակութիւնը ցոյց տուաւ, անոր ըսելով. «Դուն անզգամ կնոջ մը պէս կը խօսիս։ Աստուծոյ ձեռքէն միայն բարի՞ք ընդունինք ու չարիք չընդունի՞նք»։ (Յոբ 2։7–10) Նոյն մտավիճակը կը յայտնեն Յոբ 13։15–ին մէջ արձանագրուած իր խօսքերը. «Թէեւ անիկա զիս սպաննէ, ես անոր պիտի յուսամ»։ Թէեւ Յոբ, իրականութեան մէջ, մեծապէս հետաքրքրուած էր իր արդարացումով, պէտք չէ անտեսենք որ Եհովա անոր ենթադրեալ մխիթարիչներէն մէկուն վերջապէս ըսաւ. «Քու վրադ ու երկու ընկերներուդ վրայ իմ բարկութիւնս բորբոքեցաւ, վասնզի ինծի համար իմ Յոբ ծառայիս պէս շիտակ չխօսեցաք»։ Անկասկած, Յոբ բարեպաշտ հպատակութեան լաւ օրինակ մը կը հանդիսանայ։—Յոբ 42։7
20. Դաւիթ ի՞նչ կերպերով բարեպաշտ հպատակութիւն ցոյց տուաւ։
20 Եբրայերէն Գրութիւններէն օրինակ մըն ալ յիշենք. Դաւիթը։ Երբ Սաւուղ Թագաւոր Դաւիթը կը հալածէր կարծես թէ ան անասուն մը ըլլար, իր նեղութիւններուն վերջ դնելու համար, Դաւիթ երկու պատեհութիւններ ունեցաւ Սաւուղը սպաննելու։ Այսուհանդերձ, Դաւիթի բարեպաշտ հպատակութիւնը զինք ետ պահեց այդ բանը ընելէ։ Անոր խօսքերը արձանագրուած են Ա. Թագաւորաց 24։7–ին մէջ. «Աստուած չընէ, որ Տէրոջը օծեալին, իմ տիրոջս, այս բանը ընեմ, ձեռքս անոր վրայ երկնցնելով. քանզի անիկա Տէրոջը օծեալն է»։ (Տես նաեւ Ա. Թագաւորաց 26։9–11։) Ան դարձեալ բարեպաշտ հպատակութիւն ցոյց տուաւ յանդիմանութիւն ընդունելով, երբ սխալներ գործեց կամ մեղանչեց։—Բ. Թագաւորաց 12։13. 24։17. Ա. Մնացորդաց 15։13
Պօղոսի Հպատակութեան Օրինակը
21–23. Պօղոս առաքեալ ի՞նչ տարբեր պարագաներու մէջ բարեպաշտ հպատակութիւն ցոյց տուաւ։
21 Քրիստոնէական Յունարէն Գրութիւններուն մէջ, բարեպաշտ հպատակութեան ուշագրաւ օրինակ մը ունինք. Պօղոս առաքեալը։ Այս հարցին մէջ, ան իր Տէրը՝ Յիսուս Քրիստոսը՝ ընդօրինակեց, ինչպէս ըրաւ իր առաքելական ծառայութեան բոլոր մարզերուն մէջ։ (Ա. Կորնթացիս 11։1) Թէեւ Եհովա Աստուած շատ աւելի ազդու կերպով գործածեց զինք քան միւս առաքեալներէն ոեւէ մէկը, բայց Պօղոս բնաւ անկախօրէն չվարուեցաւ։ Ղուկաս մեզի կ’ըսէ որ երբ Հեթանոսութենէն դարձի եկած անհատներուն թլփատութեան հարցը ծագեցաւ, «[Անտիոքի եղբայրները] վճռեցին որ Պօղոսն ու Բառնաբասը եւ մէկ քանիներ ալ անոնցմէ՝ Երուսաղէմ երթան առաքեալներուն ու երէցներուն՝ այս խնդրին համար»։—Գործք 15։2
22 Իսկ Պօղոսի միսիոնարական գործունէութիւններուն մասին Գաղատացիս 2։9–ին մէջ կը կարդանք. «Երբ ինծի տրուած շնորհքը գիտցան ու Յակոբոսն ու Կեփասը եւ Յովհաննէսը, որոնք սիւներ սեպուած էին, աջ ձեռքերնին տուին ինծի ու Բառնաբասին՝ ի նշան հաղորդակցութեան, որպէսզի մենք հեթանոսներուն մէջ երթանք ու անոնք՝ թլփատուածներուն»։ Փոխանակ անկախօրէն վարուելու, Պօղոս ուղղութիւն փնտռեց։
23 Նմանապէս, վերջին անգամ որ Պօղոս Երուսաղէմ գնաց, ան տաճար երթալու եւ Օրէնքի արարողութիւններուն հետեւելու երէցներուն խրատը ընդունեց, որպէսզի բոլորը տեսնէին որ ինք Մովսիսական Օրէնքին դէմ ըմբոստացող մը չէր։ Ասոր հետեւանքը երեւութապէս աղիտալի եղաւ, քանի որ խուժան մը իրեն դէմ բորբոքեցաւ։ Բայց ասիկա կը նշանակէ՞ր որ այդ երէցներուն հպատակիլը իր կողմէ սխալ մըն էր։ Ամենեւին, ինչպէս կը տեսնուի Գործք 23։11–րդ համարէն. «Հետեւեալ գիշերը Տէրը անոր քով կայնեցաւ ու ըսաւ. ‘Քաջասի՛րտ եղիր, Պօ՛ղոս, վասնզի ինչպէս Երուսաղէմի մէջ ինծի համար վկայեցիր, այնպէս պէտք է Հռովմի մէջ ալ վկայես’»։
24. Յաջորդ յօդուածին մէջ հպատակութեան յաւելեալ ի՞նչ մարզեր նկատի պիտի առնուին։
24 Իրապէս, Սուրբ Գրութիւնները հպատակելու զօրաւոր պատճառներ եւ այսպիսի հպատակութիւն ցոյց տուած անհատներուն ակներեւ օրինակները կու տան մեզի։ Յաջորդ յօդուածին մէջ, նկատի պիտի առնենք տարբեր մարզեր որոնց մէջ կրնանք Եհովա Աստուծոյ հպատակիլ, հպատակելու համար մեզի տրուած օգնութիւնները եւ անկէ քաղուած վարձատրութիւնները։
Ինչպէ՞ս Պիտի Պատասխանէիք
◻ Անկախութեան ո՞ր տեսակը անփափաքելի է։
◻ Հնազանդելու մերժումին արմատական պատճառը ի՞նչ է։
◻ Ի՞նչ պատճառներու համար Եհովային հնազանդութիւն կը պարտինք։
◻ Սուրբ Գրութիւնները բարեպաշտ հպատակութեան ո՞ր ընտիր օրինակները կը հայթայթեն։
[Նկար՝ էջ 8]
Նեբրովթ, յետ–ջրհեղեղեան առաջին կառավարիչն էր, որ բարեպաշտ հպատակութեան դէմ ապստամբեցաւ
[Նկար՝ էջ 11]
Նոյ՝ բարեպաշտ հպատակութեան անթերի օրինակը։—Ծննդոց 6։14, 22