Բեւեռային շրջագծին մօտ՝ հինգ տասնամեակ լիաժամ ծառայել

ԾՆԱՆՔ Ֆինլանտայի Հիւսիսային Օսդրոպոթնիա շրջանին մէկ գիւղին մէջ։ Տան մէջ տասը զաւակներ էինք։ Թէեւ Բ. Աշխարհամարտին ընթացքին փոքր էինք եւ պատերազմը մեր ապրած վայրէն հարիւրաւոր մղոններ հեռու էր, բայց գիտէինք թէ մարդիկ շատ կը տառապէին։ Երբ մօտակայ Օուլու եւ Քալայոքի քաղաքները ռմբակոծուեցան, երկնքին գոյնը կաս–կարմիր դարձաւ։ Մեր ծնողքը մեզի ըսաւ որ երբ ռազմաօդանաւերը տեսնէինք, անմիջապէս պահուըտէինք։ Ուստի, երբ մեր երիցագոյն եղբայրը՝ Թաօնոն՝ խօսեցաւ արդարութեամբ լի դրախտային երկրի մը մասին, ուզեցինք աւելի՛ն գիտնալ։

Թաօնոն 14 տարեկանին ճշմարտութիւնը սորվեցաւ Աստուածաշունչի Աշակերտներուն հրատարակութիւններէն։ Երբ Բ. Աշխարհամարտը սկսաւ, Թաօնոյի լաւ մարզուած խիղճը թոյլ չտուաւ որ զինուորական ծառայութեան մասնակցի, եւ առ ի արդիւնք բանտարկուեցաւ։ Բանտին մէջ անոր հետ վայրագօրէն վարուեցան, բայց ասիկա Եհովային ծառայելու իր վճռականութիւնը զօրացուց, եւ այսպէս ազատ արձակուելէ ետք, ան աւելի՛ նախանձախնդրաբար ծառայեց։ Մեր եղբօր լաւ օրինակը մեզ քաջալերեց, որ մօտակայ գիւղին մէջ Վկաներուն վարած ժողովներուն ներկայ գտնուինք։ Նաեւ շատ ծանր աշխատեցանք ու դրամ խնայեցինք, որպէսզի կարենանք ճամբորդել ու համաժողովներու ներկայ գտնուիլ։ Մենք սոխ կը ցանէինք, հատապտուղ կը քաղէինք եւ մեր դրացիներուն համար հագուստներ կը կարէինք։ Իսկ քանի որ մեր ագարակին մէջ շա՜տ գործ ունէինք, համաժողովներուն յաճախ միասնաբար չէինք երթար, հապա կարգով։

Եհովային եւ իր նպատակներուն մասին ճշմարտութիւնը սորվիլը իրեն հանդէպ մեր սէրը խորացուց, ուստի որոշեցինք մեր կեանքը իրեն նուիրել։ 1947–ին, երկուքս մեր նուիրումը ջուրի մկրտութեամբ խորհրդանշեցինք,– այդ ատեն Աննիքին 15 տարեկան էր, իսկ Այլին՝ 17։ Մեր քոյրը Սայմին եւս այդ տարի մկրտուեցաւ։ Մենք նաեւ Աստուածաշունչը ուսումնասիրեցինք մեր քրոջ՝ Լիննէայի հետ, որ արդէն ամուսնացած էր։ Ան եւ անոր ընտանիքը Եհովայի վկաներ դարձան։ Մեր մկրտութենէն ետք, ռահվիրայութեան նպատակակէտը դրինք, ատենէ ատեն որպէս արձակուրդի (կամ օժանդակ) ռահվիրայ ծառայելով։

ԼԻԱԺԱՄ ԾԱՌԱՅՈՒԹԵԱՆ ՁԵՌՆԱՐԿԵԼ

1955–ին փոխադրուեցանք Քեմի, դէպի հիւսիս գտնուող քաղաք մը։ Թէեւ երկուքս լիաժամ կ’աշխատէինք, սակայն ռահվիրաներ ըլլալու խոր փափաք ունէինք, բայց կը վախնայինք որ չկարենանք մեր ապրուստը ճարել։ Խորհեցանք որ նա՛խ պէտք է որոշ գումար խնայենք։ Այդ ատեն էր երբ վերոնշեալ ռահվիրայ քրոջ հետ խօսակցութիւն ունեցանք։ Եւ այդ խօսակցութիւնը մեզի օգնեց, որ տեսնենք թէ Եհովային լիաժամ ծառայելը միմիայն կախեալ չէ մեր անձնական միջոցներէն կամ մեր ընտանիքին աջակցութենէն։ Ամէնէն կարեւոր բանն է՝ մեր երկնաւոր Հօր ապաւինիլ։

Այդ ատեն, երկու ամիս մեր ապրուստը ճարելու բաւարար դրամ խնայած էինք։ Ուստի, մայիս 1957–ին, երկչոտաբար ռահվիրայութեան դիմումնագիր լեցուցինք, որպէսզի երկու ամիս ծառայենք Փելլոյի մէջ,– Լափլանտայի մէկ քաղաքապետութիւնը՝ Բեւեռային շրջագծէն վեր։ Երկու ամիսը լմննալէն ետք, մեր խնայած ամբողջ գումարը տակաւին մեզի հետ էր, ուստի դարձեալ դիմումնագիր լեցուցինք որ երկու ամիս եւս որպէս ռահվիրայ ծառայենք։ Երկու ամիս ետք տակաւի՛ն ամբողջ գումարը մեզի հետ էր։ Եւ այսպէս վստահ եղանք որ Եհովան մեզի հոգ պիտի տանէր։ 50 տարի որպէս ռահվիրայ ծառայելէ ետք, մեր ամբողջ խնայած գումարը տակաւի՛ն ունինք։ Յետադարձ ակնարկ նետելով, կը զգանք թէ Եհովան մեր ձեռքէն բռնած էր ու կ’ըսէր. «Մի՛ վախնար, ես քեզի պիտի օգնեմ» (Եսա. 41։13)։

1958–ին, մեր շրջանային տեսուչը յանձնարարեց որ որպէս մասնաւոր ռահվիրայ ծառայենք Լափլանտայի Սոտանքեուլա գիւղաքաղաքին մէջ։ Այդ ատեն, շրջանին մէջ միայն մէկ քոյր կար, որ հետաքրքրական կերպով ճշմարտութիւնը իրեն հասած էր։ Անոր որդիին դասարանը կ’այցելէր Ֆինլանտայի մայրաքաղաքը՝ Հելսինքի։ Հոն՝ մինչ խումբը քաղաքին մէջ կը պտըտէր, տարեց քոյր մը մօտենալով տղուն,– որ շարքին մէջ վերջինն էր,– անոր տուաւ Դիտարան–ի մէկ թիւը ու խնդրեց որ պարբերաթերթը իր մօր յանձնէ։ Տղան ալ այս մէկը ընելով, մայրը ճշմարտութիւնը զատորոշեց։

Վարձեցինք սղոցարանի մը վրայ եղող սենեակ մը, ուր ժողովներ ալ գումարեցինք։ Սկիզբը միայն երկուքս, տեղացի քոյրը ու իր աղջիկը ներկայ կը գտնուէինք եւ ուսումնասիրութեան նիւթերը միասին կը կարդայինք։ Յետագային, տղամարդ մը՝ որ Վկաներուն հետ Աստուածաշունչը ուսումնասիրած էր, եկաւ սղոցարանին մէջ աշխատելու։ Ան եւ իր ընտանիքը սկսան մեր խումբին հետ ընկերակցիլ։ Ժամանակի ընթացքին, ան եւ իր կինը մկրտուեցան, ապա եղբայրը սկսաւ մեր ժողովները վարել։ Ասկէ զատ, ուրիշ տղամարդիկ, որոնք սղոցարանին մէջ կ’աշխատէին, սկսան ժողովներու ներկայ գտնուիլ եւ ճշմարտութիւնը ընդունեցին։ Քանի մը տարի ետք, մեր խումբը այնքան մեծցաւ որ ժողովք կազմուեցաւ։

ՄԱՐՏԱՀՐԱՒԷՐՆԵՐ

Հեռաւոր շրջաններու մէջ քարոզելը մարտահրաւէր մըն էր։ Ամառը, մեր թաղամասի մարդոց հասնելու համար կը քալէինք, հեծանիւ կը քշէինք, եւ նոյնիսկ կը թիավարէինք։ Մասնաւորաբար մեր հեծանիւները մեծապէս օգտակար էին։ Ատոնցմով նաեւ համաժողովներու կ’երթայինք եւ մեր ծնողքին կ’այցելէինք, որոնք հարիւրաւոր մղոններ անդին կ’ապրէին։ Ձմեռը, առտուն կանուխ հանրակառքով շրջանին մէկ գիւղը կ’երթայինք եւ տունէ–տուն կը քալէինք։ Գիւղ մը ծածկելէ ետք, միւսին կ’անցնէինք։ Ճամբաները ձիւնաթաղ ըլլալով, յաճախ անցորդներու ոտքերուն հետքերուն կամ ձիակառքերու հետքերուն վրայէն կը քալէինք։ Սակայն երբ դարձեալ ձիւնէր, այդ հետքերը կ’անհետանային։ Իսկ գարնան սկիզբը ձիւնը այնքան փափուկ ու թաց կ’ըլլար որ անոր մէջէն քալելը շատ դժուար կ’ըլլար։

Սառեցուցիչ ջերմաստիճանին եւ ձիւնին պատճառաւ, փորձառաբար սորվեցանք լաւ հագուիլ՝ մեր մարմինները ջերմ պահելու համար։ Երկու–երեք հատ բուրդէ գուլպաներ կը հագուէինք, ինչպէս նաեւ՝ մոյկեր։ Բայց եւ այնպէս մեր մոյկերուն մէջ յաճախ ձիւն կը մտնէր։ Ամէն անգամ որ տան մը աստիճանները ելլէինք, մեր մոյկերը կը հանէինք եւ մէջը հաւաքուած ձիւնը կը թօթուէինք։ Ասկէ զատ, քանի որ քալած ատեն մեր վերարկուներուն վարի մասը ձիւնին կը քսուէր, ատիկա թափ–թաց կ’ըլլար ու կը փայտանար։ Մեր այս վիճակը տեսնելով, տանտիրուհի մը ըսաւ. «Իսկակա՛ն հաւատք ունիք, քանի որ համարձակեցաք այս օդին կամաւորաբար տունէն դուրս ելլել»։ Անոր տունը հասնելու համար աւելի քան 11 քմ քալած էինք։

Քանի որ շրջանները իրարմէ հեռու էին, յաճախ գիշերը տեղացի մարդոց տունը կ’անցընէինք։ Երբ երեկոյ ըլլար, հոս–հոն կը հարցնէինք թէ արդեօք քնանալու տեղ կա՛յ։ Թէեւ տուները համեստ էին, բայց մարդիկը ընկերային ու հիւրասէր էին։ Անոնք ոչ միայն պատսպարան կը հայթայթէին մեզի, այլեւ՝ ուտելիք։ Յաճախ եղջերուներու կամ նոյնիսկ արջի մորթը որպէս մեր անկողինը կը ծառայէր։ Երբեմն քիչ մը պերճանք վայելեցինք։ Օրինակ, կին մը որ մեծ տան մէջ կ’ապրէր, մեզի հանեց վերնայարկը՝ հիւրերուն սենեակը՝ ուր ճերմակ սաւանով նոր–ծածկուած գեղեցիկ անկողին մը մեզի կը սպասէր։ Շատ ատեններ տանտէրներուն հետ մինչեւ ուշ ժամանակ Աստուածաշունչը կը քննարկէինք։ Տան մը մէջ, զոյգի մը հետ մեր քննարկութիւնը տեւեց մինչեւ կէս գիշերէն ետք, քանի որ տղամարդն ու կինը ետեւ–ետեւի հարցումներ կ’ուղղէին մեզ Անոնք սենեակին մէկ անկիւնը քնացան, իսկ մենք՝ միւս անկիւնը։

ՎԱՐՁԱՀԱՏՈՅՑ ԾԱՌԱՅՈՒԹԻՒՆ ՄԸ

Լափլանտան անբերրի ըլլալով հանդերձ, գեղեցիկ շրջան մըն է՝ բոլո՛ր եղանակներուն։ Մեզի համար սակայն, ճշմարտութիւնը արժեւորողները աւելի՛ գեղեցիկ էին։ Մեր վկայած անհատներուն մէջ կային նաեւ անտառահատներ, որոնք գործով Լափլանտա եկած էին։ Ատեններ մինչ երկուքս խրճիթ մը կը մտնէինք, կը նշմարէինք թէ ներսը բազմաթիւ տղամարդիկ կային։ Այդ հսկայ տղամարդիկը Աստուածաշունչին պատգամը ընդունեցին եւ ուրախութեամբ հրատարակութիւններ առին։

Բազմաթիւ հետաքրքրաշարժ փորձառութիւններ ունեցանք։ Օր մը, կայարանին ժամացոյցը հինգ վայրկեան առաջ ըլլալով՝ մեր հանրակառքը փախցուցինք։ Ուստի, որոշեցինք ուրիշ գիւղ ուղղուող հանրակառքը առնել։ Այդ շրջանին մէջ բնա՛ւ չէինք ծառայած։ Առաջին տան մէջ, հանդիպեցանք երիտասարդ կնոջ մը, որ ըսաւ. «Ահաւասիկ եկաք, ինչպէս որ կ’ակնկալէի»։ Մենք անոր քրոջ հետ Աստուածաշունչը կ’ուսումնասիրէինք եւ ան իր քրոջմէն խնդրած էր որ մեզի ըսէ որ իրեն ա՛յդ օր այցելենք։ Բայց այդ լուրը բնաւ մեզի չէր հասած։ Անմիջապէս սկսանք Աստուածաշունչը ուսումնասիրել իրեն եւ իր ազգականներուն հետ, որոնք մօտակայ տան մը մէջ կ’ապրէին։ Ատկէ քիչ ետք, այս բոլոր ուսումնասիրութիւնները մէկ ուսումնասիրութեան վերածեցինք, եւ ներկաներուն թիւը 12 հոգի էր։ Անկէ ի վեր, այս ընտանիքէն շատեր Վկաներ դարձան։

1965–ին, նշանակուեցանք մեր այժմու ժողովքը Քուսամոյի մէջ, Բեւեռային շրջագծին ճիշդ տակը։ Այդ ատեն, ժողովքը միայն քանի մը հրատարակիչներէ կը բաղկանար։ Սկիզբը, մեր նոր թաղամասը քիչ մը դժուար կ’երեւէր։ Մարդիկ շատ կրօնասէր էին եւ մեզ կը կանխադատէին։ Ասով հանդերձ, շատեր Աստուածաշունչը կը յարգէին, ինչ որ խօսակցութիւններու առիթ տուաւ։ Ուստի, կամաց–կամաց ջանացինք մարդիկը ճանչնալ, եւ շուրջ երկու տարի ետք ուսումնասիրութիւններ սկսիլը աւելի դիւրին դարձաւ։

ԾԱՌԱՅՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ ՏԱԿԱՒԻՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵԱՅ

Ներկայիս, երկար օրեր ծառայելու առաջուան կորովը չունինք, բայց գրեթէ ամէն օր ծառայութեան կը մասնակցինք։ Մեր հսկայ թաղամասին մէջ բարի լուրը տարածելը աւելի դիւրին դարձաւ, երբ Այլին մեր եղբօրորդիէն քաջալերուելով ինքնաշարժ քշելու դասընթացքներ առաւ եւ իր արտօնագիրը ձեռք ձգեց 1987–ին՝ 56 տարեկանին։ Ասկէ զատ, այժմ կ’ապրինք մեր նոր Թագաւորութեան սրահին մօտ գտնուող յարկաբաժինի մը մէջ։

Շատ ուրախ ենք որ բազմաթիւ անհատներ ճշմարտութեան եկան։ Երբ հիւսիսային Ֆինլանտայի մէջ լիաժամ ծառայութեան սկսանք, միայն քանի մը հրատարակիչներ կային այդ տարածուն շրջանին մէջ։ Այժմ հոն բազմաթիւ ժողովքներ կան։ Յաճախ համաժողովներուն ընթացքին անհատ մը ինքզինք կը ծանօթացնէ՝ հարց տալով որ արդեօք զինք կը յիշե՛նք։ Կարգ մը պարագաներուն ի յայտ կու գայ, որ անոր ընտանիքին հետ սերտած ենք, երբ ան տակաւին փոքր էր։ Արդարեւ, տարիներ կամ տասնամեակներ առաջ ցանուած սերմը պտուղ տուա՛ծ է (Ա. Կոր. 3։6)։

2008–ին, մեր մասնաւոր ռահվիրայական ծառայութեան 50–րդ տարին ամբողջացուցինք։ Եհովային երախտապարտ ենք որ կրցանք զիրար քաջալերել եւ այս թանկարժէք աշխատանքին մէջ յարատեւել։ Թէեւ մեր կեանքը պարզ եղած է, սակայն բանի մը կարօտ չենք եղած (Սաղ. 23։1)։ Մեր սկիզբի երկմտութիւնը ի՜նչ անհարկի էր։ Ուրախ ենք որ այս բոլոր տարիներուն ընթացքին, Եհովան մեզ զօրացուցած է՝ Եսայի 41։10–ին մէջ արձանագրուած իր խոստումին համաձայն. «Քեզ պիտի զօրացնեմ ու քեզի օգնութիւն պիտի ընեմ ու իմ արդարութեանս աջովը քեզ պիտի բռնեմ»։