Մրցակցութիւնը յաջողութեան բանալի՞ն է
«ՅԱՂԹԵԼԸ ամէն բան չէ, անիկա կարեւորագոյն բանն է»։ Ներկայիս, այս խօսքերը շատերու նշանաբանը եղած են, որոնք յաճախ կը վերագրուին Ամերիկացի ոտնագնդակի մարզիչ՝ Վինս Լամպարտիին։ Ներկայիս, նախկին Համայնավար երկիրներն ալ մրցակցութեան սկզբունքը գովաբանելու միացած են։ Կը կարծուի որ մրցակցութիւնը շուկայ իջեցնելը պիտի նպաստէ առատութեան։ Արեւելքի մէջ, շատ մը ծնողներ իրենց զաւակները ուրիշներու հետ մրցումի մէջ կը դնեն եւ զանոնք արագընթաց եւ լիակատար ուսման դպրոցներ կ’ուղղարկեն, որոնք մուտքի քննութեան հմտութիւններ կը սորվեցնեն։ Այս անձկութեամբ լեցուած ծնողները համոզուած են որ վարկ ունեցող դպրոց մը մտնելը ապագայ բարգաւաճութեան բանալին է։
Շատեր իրապէս կը հաւատան որ մրցակցութիւնը յաջողութեան բանալին է։ Ըստ անոնց, մարդիկ յառաջդիմած են իրարու հետ մրցման մէջ գալով։ «Ճաբոնական ընկերակցութիւններու կենսունակութեան աղբիւրը բարձրացումի համար տարուած մրցակցութիւնն է». այսպէս արտայայտուեցան գլխաւոր ընկերակցութիւններու տնօրէններուն 65.9 առ հարիւրը, Ճաբոնի Տնտեսական Կազմակերպութիւններու Դաշնակցութեան կողմէ կատարուած փորձագիտանքի մը ընթացքին։ Իսկ երեւութապէս Ճաբոնական ընկերութիւններ որոշ ժամանակ մը յաջողութիւն արձանագրած են։ Բայց արդեօք մրցակցութիւնը իրապէս յաջողութեան բանալի՞ն է։
Իրապէս Վարձահատո՞յց Է
Ուրիշներու հետ մրցող անհատներ անձնասէր, ‘առաջ ես’ի մտավիճակ մը ունին։ Անոնք կ’ուրախանան, երբ ուրիշներ կը ձախողին, երեւակայելով որ անիկա պիտի նպաստէ իրենց արժէքաւորման։ Իրենց անձնասէր շահուն համար, անոնք կրնան ուրիշներուն վնաս հասցնող հնարքներ գործածել։ Մրցակցութեամբ այսպիսի յաջողութիւն հետապնդելը անհատի մը ո՞ւր կ’առաջնորդէ։ Եաշույօ, որ իր ընկերութեան մէջ կարեւոր մէկը ըլլալու մրցումին անձնատուր եղաւ, իր անցեալի ընթացքը յիշելով, կ’ըսէ. «Մրցակցութեան հոգիով եւ բարձրացում տենջալու մտածմունքով, ինքզինքս ուրիշներու հետ կը բաղդատէի եւ անոնցմէ գերակայ կը զգայի։ Երբ այդ անհատները ինծմէ վեր դիրքերու վրայ դրուէին, անմիջապէս կ’ընդվզէի եւ ամէն օր գանգատ կը յայտնէի ընկերութեան անձնակազմի տնօրինութեան հանդէպ։ Բառին բուն առումով, բարեկամներ չունէի»։
Մրցակցութեան հոգին վաղահաս մահուան ալ կ’առաջնորդէ։ Ինչպէ՞ս։ Ճաբոնի օրաթերթերէն մէկը (Mainichi Daily News) գարոշին, կամ գերաշխատանքով պատճառուած մահը, կը կապէ տիպ Ա կենցաղավարութեան հետ։ Անիկա նկարագրուած է որպէս կենցավարական կերպ մը, որ կը փորձէ չափազանց զբաղումով, մրցակցութեամբ եւ հակառակութեամբ գլուխ ելլել լարուածութեան հետ։ Ֆրիտմէն եւ Ռոզընմէն, Ամերիկացի սրտի մասնագէտներ, տիպ Ա կենցաղավարութիւնը կը կապեն սրտախցումին հետ։ Այո, մրցակցական հոգի մը կրնայ մահաբեր ըլլալ։
Աշխատավայրին մէջ մրցակցութիւնը կրնայ ֆիզիքական եւ մտային ուրիշ խանգարումներու առաջնորդել։ Առնենք Գէյնոսուգէի օրինակը, որ Ճաբոնի ինքնաշարժ վաճառող գլխաւոր ընկերութիւններէն մէկուն քով ամենէն յաջողակ վաճառորդն էր։ Ան մրցանիշ մը արձանագրեց 1,250 ինքնաշարժներ ծախելով։ Իր նկարը շրջանակի առնուեցաւ եւ կախուեցաւ ընկերութեան կեդրոնատեղիի վարչութեան գրասենեակին մէջ։ Թէեւ ան կը դժկամէր բարձրացումներ ստանալու համար իր գործակիցները գործածել որպէս ոտնաքարեր, բայց ընկերութիւնը զինք մրցակցութեան մղեց։ Որպէս հետեւանք, մէկ տարուան մէջ, ան ստամոքսային ու աղիքային խոցեր ունեցաւ։ Նոյն տարուան ընթացքին, իր ընկերութեան մէջ 15 պատասխանատուներ հիւանդանոց պառկեցան եւ մէկ հոգի ալ անձնասպան եղաւ։
Գործէն դուրս, ‘այսինչեան’ներուն պէս ըլլալու կեցուածքը կը մղէ անհատները որ իրենց ունեցածը ցուցադրելու անվերջ մրցակցութեան մէջ ըլլան։ (Ա. Յովհաննու 2։16) Ասիկա միմիայն վաճառականութեան կը նպաստէ, դրամը երկրին վաճառականներուն ձեռքը դնելով։—Բաղդատել Յայտնութիւն 18։11։
Թէեւ մրցութիւնը եւ մրցակցութեան հոգին կրնան գործի մէջ հմտութիւն յառաջացնելու նպաստել, բայց զարմանալի չէ որ Սողոմոն Թագաւոր դիտել տուաւ. «Ես ամէն աշխատութիւն եւ ամէն յաջող գործ տեսայ, որոնց համար մարդ իր ընկերին կը նախանձի։ Ասիկա ալ ունայնութիւն ու հոգիի տանջանք է»։ (Ժողովողի 4։4) Ուստի, ինչպէ՞ս կրնանք մտքի խաղաղութիւն ունենալ, մինչ կ’ապրինք մրցակցական ընկերութեան մը մէջ։ Ասոր պատասխանը ստանալէ առաջ, նախ տեսնենք թէ մրցակցութեան գաղափարը ո՛ւրկէ ծագում առաւ։