Ինչո՞ւ բարի մարդոց գէշ բաներ կը պատահին

Որովհետեւ Եհովա Աստուած ամէն բանի Ստեղծիչն է եւ Ամենակալ է, շատեր զինք պատասխանատու կը նկատեն աշխարհի մէջ պատահած ամէն բանի համար, ներառեալ՝ բոլոր գէշ բաներուն համար։ Սակայն, նկատի առ թէ Աստուածաշունչը ի՛նչ կ’ըսէ ճշմարիտ Աստուծոյն մասին.

• «Տէրը արդար է իր բոլոր ճամբաներուն մէջ» (Սաղմոս 145։17)։

• «[Աստուծոյ] բոլոր ճամբաները արդար են. Աստուած հաւատարիմ է ու անիրաւութիւն չունի. անիկա արդար եւ ուղիղ է» (Բ. Օրինաց 32։4)։

• «Տէրը բազմագութ ու ողորմած է» (Յակոբոս 5։11)։

Աստուած գէշ բաներ չի պատճառեր։ Բայց արդեօք ուրիշները կը մղէ՞ որ վատ արարքներ գործեն։ Բնա՛ւ երբեք։ Աստուածաշունչը կ’ըսէ. «Չըլլայ թէ մէկը, որ փորձութեան մէջ է, ըսէ. ‘Աստուծմէ կը փորձուիմ’»։ Ինչո՞ւ։ Քանի որ «Աստուած չար բաներով չի փորձուիր, ո՛չ ալ ինք մէկը կը փորձէ» (Յակոբոս 1։13)։ Աստուած մէկը չի փորձեր, զինք դրդելով որ գէշ վարք ունենայ։ Աստուած ո՛չ գէշ բաներ կը պատճառէ, ոչ ալ ուրիշները կը դրդէ որ գէշ բաներ ընեն։ Արդ, երբ գէշ բաներ պատահին, ո՞վ կամ ի՞նչ բան պէտք է մեղադրենք։

ՍԽԱԼ ԱՏԵՆ՝ ՍԽԱԼ ՎԱՅՐԸ ԳՏՆՈՒԻԼ

Մարդոց տառապանքին մէկ պատճառը բնորոշելով, Աստուածաշունչը կ’ըսէ. «Ժամանակ ու դիպուած կը պատահին ամենուն» (Ժողովող 9։11)։ Երբ չակնկալուած դէպքեր կամ արկածներ պատահին, անհատի մը վնասուիլը կամ չվնասուիլը մեծաւ մասամբ կախեալ է, թէ այդ պահուն ան ո՛ւր էր։ Գրեթէ 2000 տարի առաջ, Յիսուս Քրիստոս խօսեցաւ աղէտի մը մասին, երբ աշտարակ մը 18 հոգիի վրայ իյնալով զանոնք մեռցուց (Ղուկաս 13։1-5)։ Անոնք իրենց ապրելակերպին պատճառով չէ որ զոհ դարձան, այլ պարզապէս պատահեցաւ որ աշտարակին տակն էին երբ փուլ եկաւ։ Յունուար 2010–ին, աւերիչ երկրաշարժ մը Հայիթին հարուածեց, աւելի քան 300,000 կեանք խլելով՝ ըստ կառավարութեան։ Այդ բոլոր մարդիկը անխտրաբար մեռան։ Հիւանդութիւններն ալ որեւէ ժամանակ կը հարուածեն ոեւէ անձ։

Ոմանք թերեւս հարցնեն. «Աստուած չի՞ կրնար արգելք հանդիսանալ որ այսպիսի մահացու աղէտներ չպատահին։ Ան չի՞ կրնար բարի մարդիկը աղէտներէ պաշտպանել»։ Որպէսզի Աստուած այսպիսի կերպերով միջամտէ, հարկ է որ գէշ բաները պատահելէն առաջ անոնց մասին տեղեակ ըլլայ։ Մինչ ան վստահաբար կարողութիւնը ունի ապագան նախապէս գիտնալու, նկատի պէտք է առնենք հետեւեալ հարցումը. Աստուած այսպիսի բաներ նախապէս գիտնալու իր կարողութիւնը անսահման տարողութեամբ կը գործածէ՞ (Եսայի 42։9)։

Աստուածաշունչը կ’ըսէ. «Մեր Աստուածը երկինքն է. անիկա իր բոլոր ուզածը ըրաւ» (Սաղմոս 115։3)։ Եհովան կ’ընէ այն ինչ որ անհրաժեշտ կը նկատէ, եւ ոչ թէ ամէն ինչ որ կրնայ ընել։ Ան նոյն կերպով կը վարուի երբ կ’որոշէ ի՛նչ բան նախապէս գիտնալ։ Օրինակ, Սոդոմ ու Գոմոր քաղաքներուն մէջ չարութիւնը համատարած դառնալէ ետք, Աստուած Աբրահամ նահապետին ըսաւ. «Պիտի իջնեմ տեսնելու՝ թէ բոլորովին ինծի եկած աղաղակին պէս ըրի՞ն եւ եթէ ոչ՝ գիտնամ» (Ծննդոց 18։20, 21)։ Այսպէս ժամանակ մը, Եհովան ընտրած էր այդ քաղաքներուն չարութեան տարողութիւնը չգիտնալ։ Ուստի, Եհովան կրնայ ընտրել ամէն բան նախապէս չգիտնալ (Ծննդոց 22։12)։ Ասիկա բնաւ չի նշանակեր թէ անոր մէջ անկատարութիւն կամ թերութիւն կայ։ Քանի որ «Աստուծոյ գործը կատարեալ է», ան ապագան գիտնալու իր կարողութիւնը կը հաւասարակշռէ իր նպատակին հետ. ան բնաւ մարդիկը չի ստիպեր որ որոշ ընթացքի մը հետեւին (Բ. Օրինաց 32։4)a։ Ուստի ի՞նչ կրնանք եզրակացնել։ Պարզապէս այս իրողութիւնը. Աստուած իր կանխագիտութիւնը կը գործածէ, երբ ուզէ եւ յարմար տեսնէ։

ՄԱՐԴԻԿ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈ՞Ւ ԵՆ

Չարութեան համար մարդիկ մասամբ մեղադրելի են։ Նկատէ թէ Աստուածաշունչը ինչպէ՛ս կը նկարագրէ ընթացք մը, որ վնասակար արարքներու կ’առաջնորդէ։ «Ամէն մէկը կը փորձուի՝ իր ցանկութիւններէն հրապուրուած ու խաբուած. անկէ յետոյ ցանկութիւնը յղանալով՝ մեղք կը ծնանի եւ մեղքը որ կատարուի՝ մահ կը ծնանի» (Յակոբոս 1։14, 15)։ Երբ անհատներ անպատշաճ ցանկութիւններու համաձայն գործեն կամ սխալ տենչանքի տեղի տան, լուրջ հետեւանքներ կը կրեն (Հռովմայեցիս 7։21-23)։ Ինչպէս պատմութիւնը ցոյց կու տայ, մարդիկ սոսկալի արարքներ գործած են եւ անպատում տառապանք պատճառած են։ Ասկէ զատ, չար մարդիկ կրնան ուրիշները ապականել եւ այսպէս չարութիւնը հրահրել (Առակաց 1։10-16)։

Աստուած պէ՞տք է միջամտէ եւ արգիլէ մարդիկը գէշ բաներ ընելէ։ Նկատի առ թէ մարդը ինչպէ՛ս շինուած է։ Աստուածաշունչը կ’ըսէ թէ Աստուած մարդը իր պատկերով ստեղծեց, այսինքն իր նմանութեամբ։ Ուստի, մարդիկ կարողութիւնը ունին Աստուծոյ յատկութիւնները արտացոլելու (Ծննդոց 1։26)։ Անոնք ազատ կամքի պարգեւով օժտուած են եւ կրնան ընտրել Աստուած սիրել եւ իրեն կառչիլ, ընելով ինչ որ իր աչքին ճիշդ է (Բ. Օրինաց 30։19, 20)։ Եթէ Աստուած մարդիկը պարտադրէր որ որոշ ընթացքի մը հետեւին, ան ազատ կամքի պարգեւը անտեսած պիտի չը՞լլար։ Մարդը մեքենայի պիտի նմանէր, ընելով ճիշդ ինչ որ յայտագրուած է ընել։ Նոյնը պիտի ըլլար պարագան եթէ ճակատագիրը կամ Քիսմէթը որոշէր մեր ամէն ըրածը կամ մեզի ամէն պատահածը։ Որքա՜ն ուրախ ենք որ Աստուած մեզ կը պատուէ, թոյլ տալով որ մե՛նք ընտրենք մեր ընթացքը։ Սակայն ասիկա չի նշանակեր, թէ մարդկային սխալին կամ խեղճ ընտրութիւններուն պատճառով եղած վնասը առյաւէտ պիտի նեղացնէ մարդկութիւնը։

ՏԱՌԱՊԱՆՔԻՆ ՄԷԿ ՊԱՏՃԱՌԸ ՔԱՐՄԱ՞Ն Է

Եթէ հինտու կամ պուտտայական ենթահող ունեցող անհատի մը հարցնես այս պարբերաթերթին կողքի հարցումը, հաւանաբար լսես սա պատասխանը. «Գէշ բաներ բարի մարդոց կը պատահին, քանի որ Քարմայի օրէնքը կայ։ Անոնք իրենց անցեալ կեանքի արարքներուն արդիւնքը կը հնձեն»b։

Քարմայի ուսուցումին առնչութեամբ, օգտակար է իմանալ թէ մեռելներուն մասին Աստուածաշունչը ի՛նչ կ’ըսէ։ Եդեմի պարտէզին մէջ, Ստեղծիչը առաջին մարդուն՝ Ադամին ըսաւ. «Պարտէզին բոլոր ծառերէն համարձակ կեր. բայց բարիի ու չարի գիտութեան ծառէն մի՛ ուտեր. քանզի այն օրը որ անկէ ուտես, անշուշտ պիտի մեռնիս» (Ծննդոց 2։16, 17)։ Եթէ Ադամ մեղք չգործէր՝ Աստուծոյ անհնազանդ գտնուելով, պիտի կարենար յաւիտեան ապրիլ։ Մահը եկաւ որպէս պատիժ՝ Աստուծոյ պատուէրին չհնազանդելուն։ Ապա, երբ զաւակներ ծնան, «բոլոր մարդոց վրայ տարածուեցաւ մահը» (Հռովմայեցիս 5։12)։ Ուստի, կրնայ ըսուիլ թէ «մեղքին վարձքը մահ է» (Հռովմայեցիս 6։23)։ Աստուածաշունչը նաեւ կը բացատրէ. «Ան որ մեղքի մեռած է, մեղքէ արդարացած է» (Հռովմայեցիս 6։7)։ Ուրիշ խօսքով, մարդիկ մահուընէ ետք չեն շարունակեր իրենց մեղքերուն համար վճարել։

Այժմ միլիոնաւորներ կը բացատրեն թէ մարդուն տառապանքը Քարմային հետ կապ ունի։ Ասոր հաւատացողը ընդհանրապէս իր եւ ուրիշներուն տառապանքը կ’ընդունի, առանց դժգոհելու։ Բայց իրողութիւն մը կը մնայ. այս գաղափարը որեւէ յոյս չի տար, թէ գէշ բաները վերջ պիտի գտնեն։ Անհատը պիտի հանգստանայ միայն եթէ վերածնելու շրջաններէն ձերբազատուի, ընկերութեան մէջ ընդունելի վարք եւ մասնայատուկ գիտութիւն ունենալով։ Անշուշտ այս գաղափարները Աստուածաշունչի ըսածներէն շա՜տ կը տարբերինc։

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՊԱՏՃԱՌԸ

Սակայն չարութեան հիմնական պատճառը մարդը չէ։ Բանսարկու Սատանան, որ սկիզբը Աստուծոյ հնազանդ մէկ հրեշտակն էր, «ճշմարտութեան մէջ չկեցաւ» եւ մեղքը աշխարհ բերաւ (Յովհաննէս 8։44)։ Ան Եդեմի պարտէզին մէջ ըմբոստութեան ծայր տուաւ (Ծննդոց 3։1-5)։ Յիսուս Քրիստոս զինք կոչեց «չար»ը եւ «այս աշխարհին իշխանը» (Մատթէոս 6։13. Յովհաննէս 14։30)։ Մարդկութիւնը ընդհանուր առմամբ Սատանային կը հետեւի, անսալով իր քաջալերանքին որ Եհովայի լաւ ճամբաները անտեսէ (Ա. Յովհաննէս 2։15, 16)։ «Բոլոր աշխարհ չարին մէջ է» կամ անոր իշխանութեան տակ է, կ’ըսէ Ա. Յովհաննէս 5։19–ն։ Կան ուրիշ հոգեղէն արարածներ, որոնք ամբարիշտ դառնալով Սատանային միացած են։ Աստուածաշունչը կը նշէ թէ Սատանան ու իր դեւերը ‘բոլոր աշխարհ կը մոլորեցնեն’ եւ երկրին «վայ»եր կը պատճառեն (Յայտնութիւն 12։9, 12)։ Ուստի, չարութեան համար հիմնական մեղադրելին՝ Բանսարկու Սատանան է։

Բացորոշ է թէ Աստուած պատասխանատու չէ մարդոց պատահած գէշ բաներուն համար, ոչ ալ անոնց տառապանք կը պատճառէ։ Ընդհակառակը, ան խոստացած է գէշ բաները չքացնել, ինչպէս յաջորդ յօդուածը ցոյց պիտի տայ։