Ի՞նչ կը սորվինք Յակոբին մարգարէութենէն. Մաս Ա.

1-2. Յակոբը չմեռնելէն ի՞նչ ըրաւ եւ ինչո՞ւ (տ՛ես նաեւ նկարը)։

ՄՕՏԱՒՈՐԱՊԷՍ 17 տարի անցած էր այդ օրէն որ Եհովային հաւատարիմ ծառան՝ Յակոբը՝ իր ընտանիքին հետ ճամբորդեց Քանանէն Եգիպտոս (Ծն. 47։28)։ Յակոբը շատ ուրախ էր որ անգամ մը եւս իր սիրելի որդիին՝ Յովսէփին՝ միացած էր եւ վերջապէս իր բոլոր ընտանիքը մէկտեղ էր։ Բայց հիմա, Յակոբը կը զգար որ մօտ ատենէն պիտի մահանայ, եւ ասոր համար իր բոլոր զաւակներէն ուզեց որ իր քովը հաւաքուին, որպէսզի կարեւոր բան մը ըսէր իրենց (Ծն. 49։28)։

² Այդ օրերուն, սովորական էր որ մեռնելու վրայ եղող հայր մը իր զաւակները ժողվէ, իր վերջին խօսքերը ըսելու համար անոնց (Եսա. 38։1)։ Այդ առիթին, ան նաեւ կ’ըսէր թէ իր մահէն վերջ ո՛վ պիտի ըլլայ ընտանիքին գլուխը։

3. Ծննդոց 49։1, 2–ը ինչո՞ւ կարեւոր են։

³ Կարդա՛ Ծննդոց 49։1, 2։ Բայց այս հաւաքուիլը ընտանիքի մը սովորական հաւաքուելուն չէր նմաներ։ Ինչո՞ւ։ Քանի որ Յակոբը մարգարէ ըլլալով, Եհովային օգնութեամբ, իր զաւակներուն խօսեցաւ կարեւոր բաներու մասին, որոնք ապագային պիտի պատահէին՝ թէ՛ իրենց եւ թէ՛ իրենց սերունդներուն հետ։

4. Յակոբը ի՞նչ մարգարէացաւ եւ իր խօսքերէն ի՞նչ դասեր կը սորվինք (տես նաեւ՝ «Յակոբին ընտանիքը» տուփը)։

⁴ Այս յօդուածին մէջ, նկատի պիտի առնենք Յակոբին խօսքերը, ուղղուած իր չորս տղոց՝ Ռուբէնի, Շմաւոնի, Ղեւիի ու Յուդայի։ Յաջորդ յօդուածին մէջ, նկատի պիտի առնենք իր միւս ութ տղոց ուղղուած իր խօսքերը։ Ինչպէս որ պիտի տեսնենք, Յակոբը ոչ միայն խօսեցաւ իր տղոց մասին, այլեւ անոնց սերունդներուն մասին, որոնք ի վերջոյ պիտի կազմէին անցեալի իսրայէլ ազգը։ Երբ աչքէ անցընենք թէ անցեալի իսրայէլ ազգին հետ ինչե՜ր պատահեցան, կը տեսնենք թէ Յակոբին խօսքերը ինչպէ՛ս կատարուեցան։ Իր խօսքերը նկատի առնելով, նաեւ պիտի սորվինք կարեւոր դասեր, որոնք կրնան մե՛զի օգնել մեր երկնաւոր Հայրը հաճեցնելու։

ՌՈՒԲԷՆ

5. Ռուբէնը հաւանաբար ի՞նչ ակնկալեց։

⁵ Յակոբը իր խօսքը նախ Ռուբէնին ուղղելով, ըսաւ. «Ո՛վ Ռուբէն, իմ անդրանիկս» (Ծն. 49։3)։ Քանի որ Ռուբէնը անդրանիկն էր, հաւանաբար ակնկալեց որ երկու բաժին ստանայ իր հօր ժառանգութենէն։ Ան թերեւս նաեւ ակնկալեց որ իր հօր մահէն ետք՝ ինք ըլլայ ընտանիքին գլուխը, եւ ժամանակի ընթացքին այդ գլխաւորութիւնը փոխանցէ իր սերունդին։

6. Ռուբէնը ինչո՞ւ չստացաւ անդրանկութեան իրաւունքը (Ծննդոց 49։3, 4)։

⁶ Բայց Ռուբէնը չստացաւ անդրանկութեան իրաւունքը (Ա. Մն. 5։1)։ Ինչո՞ւ։ Քանի որ Յակոբին սիրելի կնոջ՝ Ռաքէլին՝ մահէն ետք, Ռուբէնը սեռային յարաբերութիւն ունեցաւ Ռաքէլին սպասուհիին՝ Բաղղային՝ հետ։ Ռաքէլը, Բաղղան որպէս կին տուած էր Յակոբին (Ծն. 35։19, 22)։ Իսկ Ռուբէնը, Ռաքէլին քրոջ՝ Լիային՝ տղան էր։ Թերեւս Ռուբէնը սեռային յարաբերութիւն ունեցաւ Բաղղային հետ, որպէսզի Բաղղան Լիային տեղը չառնէ Յակոբին սիրտին մէջ։ Կամ ալ թերեւս Ռուբէն կը հաւնէր Բաղղան եւ չկրցաւ իր սեռային ցանկութիւնները զսպել։ Ինչ որ ըլլայ պարագան, իր ըրածը շատ նեղացուց Եհովան եւ Յակոբը (կարդա՛ Ծննդոց 49։3, 4)։

7. Ռուբէնին եւ անոր սերունդին ի՞նչ պատահեցաւ (տե՛ս նաեւ՝ «Յակոբին մարգարէութիւնը» տուփը)։

⁷ Յակոբը Ռուբէնին ըսաւ. «Առաջին պիտի չըլլաս»։ Այս խօսքերը իրականացան։ Տեղ մը չենք կարդար որ Ռուբէնի սերունդէն մէկը թագաւոր, քահանայ կամ մարգարէ եղաւ։ Բայց եւ այնպէս, Յակոբը իր զաւակը ժառանգութենէն չզրկեց, եւ Ռուբէնի սերունդը իսրայէլի ցեղերէն մէկը սեպուեցաւ (Յես. 12։6)։ Ռուբէն ուրիշ առիթներով լաւ յատկութիւններ ցուցուցած էր, եւ տեղ մը չենք կարդար որ ան անգամ մը եւս սեռային անբարոյութիւն գործեց (Ծն. 37։20-22. 42։37)։

8. Ի՞նչ դասեր կրնանք սորվիլ Ռուբէնի օրինակէն։

⁸ Ի՞նչ դասեր կրնանք սորվիլ։ Պէտք է մեր լաւագոյնը ընենք, որ մեր սխալ ցանկութիւնները զսպենք եւ սեռային անբարոյութիւն չգործենք։ Եթէ զգանք որ մեղք գործելու վրայ ենք, պէտք է վայրկեան մը կենանք եւ մտածենք, թէ ասիկա որքա՛ն պիտի վիրաւորէ Եհովան, մեր ընտանիքը եւ ուրիշները։ Նաեւ պէտք է յիշենք, թէ «ինչ որ մարդ կը սերմանէ, նոյնը պիտի հնձէ» (Գաղ. 6։8)։ Բայց միեւնոյն ատեն, Ռուբէնին հետ եղածը մեզ կը յիշեցնէ Եհովային ողորմութիւնը։ Ճիշդ է որ Եհովան մեզ չի պաշտպաներ մեր սխալներուն հետեւանքներէն, բայց երբ ճիշդ բանը ընելու համար ջանք թափենք, մեզ պիտի օրհնէ։

ՇՄԱՒՈՆ ԵՒ ՂԵՒԻ

9. Յակոբը ինչո՞ւ գոհ չէր Շմաւոնէն ու Ղեւիէն (Ծննդոց 49։5-7)։

⁹ Կարդա՛ Ծննդոց 49։5-7։ Յակոբը հիմա իր խօսքերը կ’ուղղէ Շմաւոնին ու Ղեւիին, եւ անոնց կը յայտնէ որ իրենցմէ գոհ չէ։ Ինչո՞ւ։ Տարիներ առաջ, Յակոբին աղջիկը՝ Դինան՝ բռնաբարուեցաւ Սիւքէմ անունով քանանացի մարդու մը կողմէ։ Վստահաբար Յակոբին բոլոր տղաները նեղուեցան իրենց քրոջ հետ եղածին համար, բայց Շմաւոնը եւ Ղեւին չկրցան զսպել իրենց ջղայնութիւնը։ Անոնք Սիւքէմ քաղաքի տղամարդոց խաբեբայութեամբ խոստացան, որ եթէ թլփատուին՝ իրենց հետ խաղաղութիւն պիտի ընեն։ Մարդիկը համաձայնեցան եւ թլփատուեցան։ Մինչ անոնք տակաւին ցաւի մէջ էին, Շմաւոնը եւ Ղեւին «ամէն մէկը իր սուրը առաւ եւ համարձակ քաղաքը մտան ու սպաննեցին բոլոր արուները» (Ծն. 34։25-29)։

10. Շմաւոնի ու Ղեւիի մասին Յակոբի խօսքերը ինչպէ՞ս կատարուեցան (տե՛ս նաեւ՝ «Յակոբին մարգարէութիւնը» տուփը)։

¹⁰ Յակոբը շատ բարկացաւ որ իր երկու տղաքը ա՛յսքան մարդ սպաննեցին։ Ան մարգարէացաւ որ անոնք պիտի ցրուէին Իսրայէլի հողամասին տարբեր–տարբեր շրջաններուն մէջ։ Այս խօսքերը իրականացան աւելի քան 200 տարի ետք, երբ իսրայէլ ազգը Խոստացուած երկիրը մտաւ։ Շմաւոնի ցեղը ժառանգեց կարգ մը քաղաքներ, որոնք ցրուած էին Յուդայի ժառանգած հողամասին մէջ (Յես. 19։1)։ Իսկ Ղեւիի ցեղը 48 քաղաքներ ժառանգեց, որոնք ցրուած էին Իսրայէլի ամբողջ տարածքին (Յես. 21։41)։

11. Շմաւոնի ու Ղեւիի ցեղերը ի՞նչ լաւ բաներ ըրին։

¹¹ Շմաւոնի ու Ղեւիի սերունդները իրենց նախահայրերուն սխալները չըրին։ Ղեւիի ցեղը Եհովային հաւատարիմ մնաց, երբ Մովսէս Օրէնքը ստացաւ Եհովայէն՝ Սինա լերան վրայ։ Մինչ շատ մը իսրայէլացիներ հորթը պաշտեցին, ղեւտացիները այս սխալը չըրին եւ Մովսէսին օգնեցին որ բնաջնջէ հորթը պաշտողները (Ել. 32։26-29)։ Եհովան Ղեւիի ցեղին տուաւ քահանայութեան առանձնաշնորհումը (Ել. 40։12-15. Թւ. 3։11, 12)։ Տարիներ ետք, երբ իսրայէլացիները Խոստացուած երկիրը կը գրաւէին, Շմաւոնի մարդիկը Յուդայի մարդոց հետ ուս–ուսի կռուեցան, եւ այսպիսով Եհովային կամքը կատարեցին (Դատ. 1։3, 17)։

12. Ի՞նչ կը սորվինք Շմաւոնին ու Ղեւիին օրինակներէն։

¹² Ի՞նչ դասեր կրնանք սորվիլ։ Ջղայնութեան մէջ բնաւ բան մը մի՛ ըներ կամ որոշում մի՛ առներ։ Շատ բնական է որ նեղանաս, երբ մէկը գէշ կերպով վարուի քեզի հետ կամ քեզի մօտիկ եղող մէկու մը հետ (Սաղ. 4։4)։ Բայց պէտք է յիշենք որ Եհովան մեզմէ գոհ չ’ըլլար, եթէ դիմացինին սուր խօսքեր ըսենք կամ մեր ըրածներով վիրաւորենք (Յակ. 1։20)։ Երբ մէկը մեզի հետ անարդարութեամբ վարուի,– ըլլա՛յ ժողովքէն ներս կամ դուրս,– Սուրբ Գիրքին սկզբունքներուն համաձայն կը վարուինք, եւ այսպիսով մեր խօսքերով կամ գործերով չենք վիրաւորեր դիմացինը (Հռով. 12։17, 19. Ա. Պետ. 3։9)։ Նոյնիսկ եթէ ծնողքդ կ’ընէ բաներ, որոնք Եհովային ըսածներուն հակառակ են, յիշէ որ դուն ստիպուած չես իրենց պէս վարուելու։ Մի՛ կարծեր որ քեզմէ յոյս չկայ եւ Եհովան քեզ պիտի չօրհնէ։ Եհովան քեզի պիտի օգնէ որ ճիշդը ընես եւ պիտի օրհնէ քու ջանքերդ։

ՅՈՒԴԱ

13. Ինչո՞ւ Յուդային մէջը վախ մտած ըլլալու էր։

¹³ Յակոբը իր խօսքերը կը շարունակէ, այս անգամին խօսելով Յուդային մասին։ Իրմէ մեծ եղբայրներուն մասին իր հօր խօսքերը լսելէ ետք, հաւանաբար Յուդային մէջը վախ մտաւ։ Ինչո՞ւ։ Քանի որ ինքն ալ լուրջ սխալներ գործած էր։ Ի՞նչ էին անոնք։ Հաւանաբար ան Սիւքէմ քաղաքը կողոպտելու մէջ բաժին բերած էր (Ծն. 34։27)։ Ան նաեւ իր եղբայրներուն հետ Յովսէփը ծախած էր որպէս ծառայ եւ ատոր մասին ինքն ալ իր հօր սուտ խօսած էր (Ծն. 37։31-33)։ Ետքը, Յուդան իր հարսին՝ Թամարին՝ հետ սեռային յարաբերութիւն ունեցած էր, կարծելով որ անիկա պոռնիկ մըն է (Ծն. 38։15-18)։

14. Յակոբը ի՞նչ ըսաւ Յուդային մասին, եւ Յուդան ի՞նչ լաւ բաներ ըրած էր (Ծննդոց 49։8, 9)։

¹⁴ Հակառակ ասոր, Յակոբը միայն գովեց Յուդան եւ ըսաւ որ լաւ բաներ պիտի պատահէին անոր եւ անոր ընտանիքին հետ (կարդա՛ Ծննդոց 49։8, 9)։ Հաւանաբար ինչո՞ւ։ Յուդան ցոյց տուած էր որ շատ կը գուրգուրար իր տարեց հօր վրայ։ Ան նաեւ շատ կը սիրէր իր ամէնէն պզտիկ եղբայրը՝ Բենիամինը՝ եւ պատրաստ էր անոր համար ծառայ ըլլալու (Ծն. 44։18, 30-34)։

15. Յուդան ի՞նչ կերպերով օրհնուեցաւ։

¹⁵ Յակոբը մարգարէացաւ որ Յուդան իր եղբայրներուն մէջ առաջնորդութիւնը պիտի առնէ։ Բայց շուրջ 200 տարիներ անցան, մինչեւ որ այս մարգարէութիւնը կատարուեցաւ։ Երբ իսրայէլացիները անապատին մէջէն դէպի Խոստացուած երկիրը կը քալէին, Յուդայի ցեղը առջեւէն կը քալէր, մինչ միւսները ատոր կը հետեւէին (Թւ. 10։14)։ Տասնեակ տարիներ ետք, Յուդան դարձեալ առաջնորդութիւնը առաւ Խոստացուած երկիրը գրաւելու մէջ (Դատ. 1։1, 2)։ Իսկ Յուդայի ցեղէն շարք մը թագաւորներ եկան, որոնցմէ առաջինը Դաւիթն էր։ Բայց այդ ցեղը տակաւին ուրիշ օրհնութիւն մըն ալ պիտի վայելէր։

16. Ծննդոց 49։10–ին մէջ գտնուող մարգարէութիւնը ինչպէ՞ս կատարուեցաւ (տե՛ս նաեւ՝ «Յակոբին մարգարէութիւնը» տուփը)։

¹⁶ Յակոբը ըսաւ որ մարդկութեան վրայ մնայուն իշխողը Յուդայի ցեղէն պիտի ըլլար (կարդա՛ Ծննդոց 49։10 եւ ստորանիշ)։ Այդ իշխանը՝ Յիսուս Քրիստոսն է, որուն Յակոբ կոչեց՝ Սելով։ Հրեշտակ մը Յիսուսին մասին ըսաւ. «Տէր Աստուած անոր պիտի տայ իր հօրը Դաւիթին աթոռը» (Ղուկ. 1։32, 33)։ Յիսուս նաեւ կը կոչուի «Յուդային ցեղէն եղող Առիւծը» (Յայտ. 5։5)։

17. Ինչպէ՞ս կրնանք Եհովային աչքով նայիլ ուրիշներուն։

¹⁷ Ի՞նչ դասեր կրնանք սորվիլ։ Եհովան օրհնեց Յուդան, հակառակ անոր որ ան կարգ մը լուրջ սխալներ ըրած էր։ Կրնայ ըլլալ որ Յուդային եղբայրները չհասկցան, որ Եհովան ի՛նչ տեսած էր անոր մէջ։ Բայց Եհովան իրապէս ալ անոր լաւ յատկութիւնները տեսած էր եւ զինք օրհնած էր ատոնց համար։ Ինչպէ՞ս կրնանք Եհովային պէս վարուիլ։ Օրինակ, երբ եղբայր մը կամ քոյր մը յատուկ առանձնաշնորհում մը ստանայ, թերեւս սկիզբը չհասկնանք որ ան ինչո՛ւ այդ առանձնաշնորհումը ստացաւ, քանի որ անոր անկատարութիւնները գիտենք։ Բայց լաւ կ’ըլլայ որ յիշենք, թէ Եհովան վստահաբար գոհ է անոր լաւ յատկութիւններով։ Քանի որ Եհովան իր ծառաներուն լաւ յատկութիւններուն վրայ կը կեդրոնանայ, ջանք թափենք որ մենք ալ նոյն կերպով վարուինք։

18. Ինչո՞ւ պէտք է որ համբերութիւն ունենանք։

¹⁸ Յուդայի օրինակէն նաեւ կը սորվինք որ պէտք է համբերութիւն ունենանք։ Թէեւ Եհովան իր խոստումները մի՛շտ կը կատարէ, բայց միշտ չէ՛ որ մեր ակնկալած կերպով կամ ակնկալած ժամանակին կը կատարէ ատոնք։ Օրինակ, ճիշդ է որ Յուդային ցեղը շուտով առաջնորդութիւնը չառաւ Աստուծոյ ժողովուրդին մէջ, բայց անոնք հաւատարմօրէն հետեւեցան անոնց, որոնք Եհովան նշանակած էր առաջնորդութիւնը առնելու, օրինակ՝ ղեւտացի Մովսէսը, եփրեմեան Յեսուն եւ բենիամինեան Սաւուղ թագաւորը։ Ուրեմն, մենք ալ հետեւինք անոնց, որոնք Եհովան կ’ընտրէ որ մեր մէջը առաջնորդութիւնը առնեն (Եբ. 6։12)։

19. Յակոբին մարգարէութենէն ի՞նչ բաներ կրնանք սորվիլ Եհովային մասին։

¹⁹ Մինչեւ հիմա Յակոբին մարգարէութիւնը նկատի առնելով ի՞նչ բաներ սորվեցանք։ Յստակ է թէ «Աստուած մարդուն նման չի նայիր. քանզի մարդը երեւցածին կը նայի, բայց Տէրը սրտին կը նայի» (Ա. Թագ. 16։7)։ Եհովան շատ համբերատար եւ ներող է։ Թէեւ ան սխալ վարքին աչք չի խփեր, բայց իր ծառաներէն կատարելութիւն ալ չ’ակնկալեր։ Ան նոյնիսկ կ’օրհնէ անոնք, որոնք անցեալին լուրջ սխալներ գործած են, եթէ անկեղծօրէն զղջան եւ սկսին ճիշդը ընել։ Յաջորդ յօդուածին մէջ, նկատի պիտի առնենք թէ Յակոբը իր միւս ութ տղոց ի՛նչ ըսաւ։