Siguradu Kari nga Makkasta i Mappange Mu nu Magangngua Ka tu Mapia?

Mamegafu paga tagga, nononopan na aru nga totolay nga makkasta i mappange da nu magangngua ira tu mapia. Angngarigan na, aru nga totolay i mangurug ta kinagi na philosopher anna mestru nga si Confucius (551-479 B.C.E.): “Ariammu nga kuan ta tanakuan i manaki mu nga kuadda ta nikaw.”a

I KUKUKUAN NA ARU

Aru i mangurug nga nu makasta i kukukuadda, makkasta i pattolay da. Ikagumadda nga mabbalin tu marespeto, ipasingadda i makasta ira nga ugali, kuadda i papel da ta komunidad, anna pattalupaddianadda nga marenu i konsensia da. Kagian ni Linh nga taga-Vietnam, “Mangurug ngà nga nu mapammakatalakkan ngà, mabendisionan ngà.”

Mangiyawa tu makan i babay ta pobre ira.

Magangngua tu mapia i karuan megafu ta tuttuddu na relihiodda. Kinagi ni Hsu-Yun nga taga-Taiwan, “Nituddu da nikami nga magayayya ka kanu onu mazziga-riga ka kabalin na patem depende ta kiningnguam ta katolem.”

ANNI I RESULTA NA?

Kinagabianna, agga-gabbay na i ana na ngem madaddammo i panageno na anna nababbannag yayya.

Kurug gapa nga pammakapianattam nu magangngua ittam tu mapia ta tanakuan. Ngem napakurug danuri kunnatun i kukukuadda nga ari tu kanayun nga mebalo ta nira i mapia nga kukukuadda. “Naekspiriensà mismu nga ari nga kanayun nga mabala-balakkan danuri magaggangngua tu mapia,” kunni Shiu Ping nga taga-Hong Kong. “Nikagumakku nga tangngallan i familià anna magangngua tu mapia. Ngem nadaral i relasiommi na atawà anna pinanawan nakami nga mattena.”

Napakurug na aru nga ari tu ngamin nga relihioso nga tolay ay mapia. “Simillung ngà ta tadday nga relihion tapus nangorganisa ngà tu aktibidad ira nga para ta kabataan,” kagian ni Etsuko nga taga-Japan. “Nakaddag ngà ta i karuan nga karelihiokku ay imoral, abusadu ta autoridad da, anna kokkomforme i pangusadda ta fundu na relihiommi.”

“Nikagumakku nga tangngallan i familià anna magangngua tu mapia. Ngem nadaral i relasiommi na atawà anna pinanawan nakami nga mattena.”—SHIU PING, HONG KONG

Nadismaya i karuan nga relihioso ira ta egga i marake nga nesimmu nira maski paga makasta i kukukuadda. Kunnatun i natageno ni Van nga taga-Vietnam. “Kada aggaw ngà gumatang tu frutas, lappaw, anna makan tapenu itunnag ku yatun ta altar na natay ira nga ginafuakku, ta iddanamakku nga makkasta saw i mappange ku,” kunna. “Ta karu na mapia nga kiningnguà anna ta karu na ritual nga sinuttul ku ta aru nga dagun, nattaki lapa tu grabe si lakay ku. Tapus natay i 20-anios nga maginganay ku habang magiskuela yayya ta abroad.”

NU NGATTA ARI MAKALANNO I PAGANGNGUA TU MAPIA

Importante i pagangngua tu mapia, ngem ari tu makalanno yatun tapenu makkasta i mappange mu. Ta ngatta? Innattam i kagian na Masanto nga Tura.

MANAKI NA KARUAN NGA MAGANGNGUA TU MAPIA

“Madaral na tadday laman nga minakkaliwa i aru nga mapia nga gannug.”—ECLESIASTES 9:18.

Maski anni paga i pangikagumammu nga kuan i mapia, awayyam i maperwisiu megafu ta makasarili nga totolay. Angngarigan na, awayya na nga tuttuttulammu i protocol ira na gobiernu yayya nga mas-social distancing ka ta totolay nu pandemic. Ngem kunnasi nu manaki na karuan i tumuttul? Megafu nira, awayya na nga mappeligro i gawa-gawayyan danuri na tumuttuttul ira.

ARI NGA AMMU NA KARUAN NU ANNI I MAPIA ONU MARAKE

“Egga i dalan nga gitta na fustu ta tadday nga tolay, ngem patay balo i pattuppalan natun.”—PROVERBIO 14:12.

Abbattan na aru nga totolay nga fustu i kukukuadda ngem nannammuadda gabbalaman nga ugal balo ira. Maski paga mapia i intensiodda, ari da nga malisian i vunga na marake nga kiningngua da.

EGGA IRA I GAVVA NGA MESIMMU

“Ni mabba ammu nu nu anni i mesimmu nikamu nonumma!”—SANTIAGO 4:14.

Maski anni paga i kasippo mu nga tolay, awayyam i gavva nga matay. Angngarigan na, megafu ta COVID-19 pandemic, aru i natay ta panguffudda ta tanakuan. Istorian ni Liting nga taga-China nga natay i yama na ta aksidente. Kinagi na: “Ariakku nga mantindian nu ngatta natay i masippo nga tolay nga kagitta na. Malallappo, minappakalinno, anna mapammakatalakkan i yamà. Yayya laman i natay ta aksidente.”

Kunnasi gafu nga makkasta i mappange tam nu ari nga makalanno i pabbalin tu mapia nga tolay? Tapenu matabbag yatun, mawag tam i mapammakatalakkan nga giya nga manabbag ta pakkiavu tam ira tapenu mammuattam nu kunnasi nga makkasta i mappange tam. Pakalegattam tatun nga giya?

a Nu kayà mu paga mammuan i meyannung ta tuttuddu ni Confucius, innammu i kapitulo 7, parapo 31-35 na libru nga Ang Paghahanap ng Tao sa Diyos nga nipublisa na Saksi ira ni Jehova anna available online ta www.pr418.com/tl.