Ɔkpá Ohi ku Ɔkpá ku Ōjila ku Oyeeyi mla Uklɔ Ku Alɔ

ƆYA ƆMƐTA 1-7

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ÁLUKA 7-8

“Aɛlā Ō Nwu Ŋma Ójila Ku Ācɛ Isrɛlu”

it-1 497 ¶3

Ujɔ

Ipu éwo ku Isrɛlu acɛnyilɔ nōo cika jɛ gē gbɔbu ipu ɛlā kwɛyi ācɛ a. (Ɛ́sra 10:14) “Aótrɛ̄yí kú ācɛ kú Ísrɛ̄lu” bi odee wa i le gwɛɛya igbihi néē lɛ aklɔkpiihɔ a kwaajɛ a. (Áluk. 7:1-11) Eko ku Unehemiya a, ācɛ nōo lɛ abɔ ba ɔkpá klla “le okónu ce” a wɛ acogwɛɛya, ācɛ Ulifayi mla “aótrɛ̄yí kú ācɛ ā.” (Uneh. 9:38–10:27) Ɛpleeko nɛ ācɛ Isrɛlu yɔ i yawu ipu igbili a, Ukora, Udatan, Abiram, On ɔyi ku Upelɛti mla “anyākwɔ́cɛ kú Ísrɛ̄lu” ofigwɛɛpa ce igwo (250) lɛ ācɛ kpo lɛyikwu Umosisi mla Arɔni. (Áluk. 16:1-3) Abɔ Umosisi gē yɛce ukɔ́ nɛ Ujehofa gē tu ɔ a, ó lɛ anyakwɔcɛ ku Isrɛlu ofu ɛta ce igwo (70) fu kéē ta ɔ abɔ bi “iyó ákanya kú ācɛ Ísrɛ̄lu” nɛ anu foofunu i bi gla ŋ ma. (Áluk. 11:16, 17, 24, 25) Ɔkpá ku Ulīfayi 4:15 kɛla lɛyikwu “anyākwɔ́cɛ kú ācɛ kú Ísrɛ̄lu,” ó kē lɛbɛɛka ācɛ nōo gē kwɛyi ācɛ ku Isrɛlu a wɛ anyakwɔcɛ ku ācɛ Isrɛlu, aotrɛyi, ācɛ ohɛpɔ mla aigabɔ a.—Áluk. 1:4, 16; Ujós. 23:2; 24:1.

it-2 796 ¶1

Urubɛn

Ipu ójila ku ācɛ Isrɛlu a, ipɔɔma ku Urubɛn lā aya ku Ɛhaajɛ ku aklɔkpiihɔ a, ipɔɔma ku Ugadi mla Usimiyɔn kē yɔ aklo ku nu. Eko néē gbɔɔ iyawu ku uwa a, ipɔɔma ku Ugadi mla Usimiyɔn nɛ ipɔɔma ku Urubɛn wɛ otrɛyi ku uwa a gē yɛce ipɔɔma ku Ujuda, Isaka mla Usɛbulɔn. (Áluk. 2:10-16; 10:14-20) Ɔwɛ ɛgɛnyā nɛ ɛjɛɛji aipɔɔma a kéē bi ɔdā ɛya ku uwa wa i le gwɛɛya ɛ̄cī néē lɛ aklɔkpiihɔ a ta Ondu a abɔ a.—Áluk. 7:1, 2, 10-47.

w04 8/1 25 ¶1

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Ŋma Ipu Ɔkpá Ku Aluka

8:25, 26. O ya ɛɛ ku ācɛ Ulifayi kéē yuklɔ ku uwa lɔɔlɔhi a, íne a ka acɛnyilɔ duuma nōo le hila ɛ ma i cika ō yuklɔ néē gē ya piii ipu agbliihɔ ɛ gɛ ŋ. Naana kpɔ a, é lɔfu je iyi uwa tɛɛcɛ ō ta ācɛ Ulifayi ɔhá abɔ gla kpɔ ɛ. Naana nōó lɛ eko duuma nɛ alɔ gē yuklɔ ku ɔna ō ta ku Ajɔɔcɛ a gā kwu ɛji icɛ ŋ ma a, ó lɛ ɛnɛɛnɛ ɛlā ō nwu nōo yɔ lɛ alɔ ŋma ɔdā nōo ya ɛɛ néē je íne a kwaajɛ a. Ɔdaŋ ka Ɔcɛ O Yɛce Ukraist i ya ɛjɛɛji uklɔ nɛ ó gē ya ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa gla gɛ ŋ ohigbu kóō le hilokplici ɛ, ó lɔfu ya uklɔ nōo wɛ ɛji ku ɔfu ku nu gla.  

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Nɛ Alɔ Nwu Ŋma Ɛlā Ɔwɔico

it-1 835

Ɔyi Aflɛyi, Ɔkpla

Ohigbu ka ayinɔnyilɔ aflɛyi ku ācɛ Isrɛlu doodu wɛ ācɛ nōo gáā wɛ otrɛyi ku apɔlɛ ku uwa a, uwa kwɛyi ɛjɛɛji éwo a. Ujehofa abɔyinu kóō hi ɛjɛɛji éwo ku Isrɛlu a ka “ɔyínɔ̄nyīlɔ aflɛ́yí kú um,” uwa kē wɛ éwo aflɛyi ku nu ohigbu ɛka nɛ ó gbo mla Ebraham a. (Oyɛb. 4:22) Ohigbu ɛgɛ nɛ Ujehofa hɛ ayinɔnyilɔ aflɛyi ku ācɛ Isrɛlu ta a, ó je íne lɛ uwa ka ɛjɛɛji “ɔyí aflɛ́yí kú ācɛ kú Ísrɛ̄lu dóódu, kwu ɔyí aflɛ́yí kú ɛbɛ́ ɔlɛ́ kú uwa dóódu” géē tiihɔ lɛ anuɔ. (Oyɛb. 13:2) Ohigbu ɛnyā a, ayinɔnyilɔ aflɛyi doodu wɛ aku Ɔwɔico foofunu.

ƆYA ƆMƐTA 8-14

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ÁLUKA 9-10

“Ɛgɛ Nɛ Ujehofa Gē Bi Ācɛ Ɔlɛ Nu Jɛ Ɔwɛ A”

it-1 398 ¶3

Ɛga Néē Lā A

Ō yɛ ŋma ɛga éyi gā ɛga ɔhá ku ācɛ Isrɛlu a (ipu ɔkpá ku Áluka 33 Umosisi kɛla lɛyikwu ɛga ɛyɛɛyɛyi ofu ɛpa (40) néē lā) gē mafu ɛgɛ nɛ ācɛ a gē ya odee ɔwɛ okpaakpa lɛ a. Ɔdaŋ ka ojuja kla ɛyi aklɔkpiihɔ a, ójila ku ācɛ Isrɛlu gē yɔ ɛga ekponu. Ɔdaŋ ka ojuja a kéē nyɛɛ, cɛɛ ójila a kéē nyɛɛ duu. “É gē lā ɔlɛ́ ā klla ī cálɛ́ ɛ́gɛ́nɛ̄ Óndú ā ka lɛ uwá lɛ ā.” (Áluk. 9:15-23) É gē bi opo ɛpa néē na mla oje nɛhɛ le hi ɛjɛɛji ācɛ Isrɛlu igwú tɔha mla ō da uwa kéē le tutu ō calɛ ɛgɛ nɛ Ujehofa je ɔ́da lɛ uwa lɛ a. (Áluk. 10:2, 5, 6) Ó lɛ ɛdɔ ɛnɛɛnɛ opo éyi néē géē ta nōo gē cɛ lɛ ójila ku ācɛ Isrɛlu jé kéē cika ō gbɔɔ ō calɛ. Igbo aflɛyi nɛ ɛnyā ya a wɛ “ɛ̄cī ɔ́mofu [1512 B.C.E.], kú ɔyā ɔ́mpa kú iháyí ɔ́mpa ā.” Ɔdaŋ kéē bi ikpati ku okonu ō ce a iyɔbu, cɛɛ ipɔɔma ɛta aflɛyi nōo wɛ ipɔɔma ku Isaka mla Usɛbulɔn nɛ Ujuda kéē wɛ otrɛyi ku uwa a kē yɛce ɔ. Oŋma ɔɔma a, ipɔɔma ku Ugɛssɔn mla Umerari nōo gē bi aya ku aklɔkpiihɔ néē je lɛ uwa kéē bi a kē yɛce uwa. Igbihi ɔɔma a, ipɔɔma ɛta nōo wɛ ipɔɔma ku Usimiyɔn mla Ugadi nɛ Urubɛn kéē wɛ otrɛyi ku uwa a kē yɛce uwa. Oŋma ɔɔma a, ipɔɔma ku Ukohati gē bi aklɔkpiihɔ a yɛce uwa, cɛɛ ipɔɔma ku Umanasɛ mla Ubɛnjamin nɛ Ɛfrem wɛ otrɛyi ku uwa a kē yɛce uwa. Amoomɛ a wɛ ipɔɔma ku Assa mla Unafutali nɛ Udan wɛ otrɛyi ku uwa a, uwa a gē gbo ācɛ Isrɛlu ɛyi a. Ɛnyā kwu ɔ u teyi peee ka ipɔɔma ɛpa nōo lɛwa klla lɔfu fiyɛ duu a gē gbɔbu mla ō gbo ācɛ Isrɛlu ɛyi ŋma igbihi a.—Áluk. 10:11-28.

w11 4/15 4-5

A Yɔ I Má Ogbotu Ku Ɔwɔico Ipu Oyeeyi Ku Uwɔ?

Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā mafu ka ogbotu ku Ɔwɔico jɛ alɔ eyī a? Ɔcocɛhɔ Upɔlu kahinii: “Aá lɛyítaajɛ lɛ aótrɛ̄yí ká aá o ŋmá o yá ɔdā nēé da aá ka aá yá ā.” (Uhíb. 13:17) Amáŋ, ō ya ɛnyā i gē tɔɔtɛ eko doodu ŋ. Ocabɔ mafu: Leyi má iyi uwɔ ku a wɛ éyi ku ācɛ Isrɛlu eko ku Umosisi a. Abɔ a yɔ i yawu a, anu ojuja a gáā mahayi a. Ɛ̄cī ɛmula nōo gáā ya abɔ a? Ɛ̄cī éyi? Alaadi éyi? Ɔya alɛwa? A yɔ i gbɛla, ‘ó géē cɛgbá ku a kpo iyo ku uwɔ ŋma ɛkpa ba ajɛ?’ Aflɛyi, a lɔfu kpo aiyo ō cɛgbá waajɛ ŋma ɛkpa a foofunu. Amáŋ, igbihi nɛ ɛ̄cī alɛwa le yɛ a, ohigbu unwalu ō yɔ i dɔka ɔdā nɛ a cɛgbá eko doodu ŋma ipu iyo ku uwɔ a, á gáā lɛ ɛjɛɛji iyo ku uwɔ kpo ŋma ɛkpa ba ajɛ. Amáŋ abɔ a lɛ ɛjɛɛji nu kpo ŋma ɛkpa ba ajɛ a, a gáā le má ka ojuja a yɔ i nyɔ ɛ, ku a klla cɛgbá ō kpo iyo ku uwɔ ta ipu ɛkpa kpɔ! Ɛnyā i gáā wɛ ɔdā nōo tɔɔtɛ fluflu ŋ. Naana kpɔ a, ācɛ Isrɛlu a gē ‘je calɛ ŋma abɔɔ boobu’.—Áluk. 9:17-22.   

Ɛgɛnyá nɛ alɔ gē ya eko nɛ alɔ miyɛ ukɔ́ ŋma ɛgiyi Ujehofa a? Alɔ gē ceyitikwu bi ukɔ́ a le yuklɔ ‘boobu’? Kɛɛ ka alɔ gē gɔbu mla ɔdā nɛ alɔ gē ya tɛtɛ a? Alɔ yɔ i yɛcɛ ɔwa a ŋma lɛ ō jé ukɔ́ ɛyɛɛyɛyi nōo yɔ lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ cika ō ya oklɔcɛ ku Ubáyíbu mla ācɛ ɔlɛ uwa, ō tɔɔna lɛ ācɛ nōo gē ka uce ɔhá, ō yɔ i ya ɛ̄gbā ō gba ku apɔlɛ ojigogo, ō yuklɔ tɔha mla ayinɛ alɔ nōo wɛ ipu ku ígwu ku Hospital Liaison Committee, mla ɛgɛ nɛ alɔ gē ya odee lɛ eko ku ojileyi nɛhi? Alɔ klla gē mafu ka ogbotu ku Ɔwɔico jɛ alɔ eyī ŋma lɛ ō miyɛ ukɔ́. Eko duuma nɛ alɔ gáā miya ɔdā nɛ alɔ gáā ya, alɔ kóō hii gbolo ce ijeeyi ku alɔ ŋ, ikɔkɔ ɔɔma alɔ gbolo ce Ujehofa mla ɔwa ku nu kéē je otabɔ lɛ alɔ. Ɛgɛ nɛ ɔyipɛ nɛ̄ŋcɛ́ gē lɛ ogbotu ɛgiyi ɛ́nɛ́ mla adā nu eko nōo owu nɛhi yɔ i ta a, ɛgɔɔma nɛ alɔ cɛgbá ogbotu ŋma ɛgiyi ɔwa ku Ujehofa eko nɛ alɔ yɔ ipu unwalu nōo lɛbɛɛka owu nɛhi a ipu ɛcɛ obɔbi nyā a.

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Nɛ Alɔ Nwu Ŋma Ɛlā Ɔwɔico

it-1 199 ¶3

Ōjila

Ɔdā Nōo Ya Nɛ Ōjila Cɛgbá A. Ō bi ɛjɛɛji ōmiya ɛyɛɛyɛyi nɛ Ujehofa ya tɔɔtɛ lɛ alɔ ku alɔ jé ɛlā ku nu a cɛgbá nɛhi. Alɔ kē jé ɛnyā ŋma Ucɛ Ku Onyata nɛ ācɛ Isrɛlu gē ya ihayi doodu a. Ɔcɛnyilɔ duuma nōo le yeŋee nōó yɔ i nyɔ gā iyawu ŋ nōo ta ō nyɔ ōjila ku Ucɛ Ku Onyata a, é géē je ɔ ŋmo. (Áluk. 9:9-14) Eko nɛ ɔcɛ́ Uhɛsɛkiya hi ācɛ Ujuda mla ācɛ Isrɛlu kéē wa Ujerusalɛm ohigbu Ucɛ Ku Onyata a, ɛlā ōhī nɛ ó ka a kahinii: ‘Ācɛ Isrɛlu aa kwuce wa ɛgiyi Ondu . . . Aa hii ya ikpɛyi olɔfu ɛgɛ nɛ aadaada aa ōhī ya a ŋ, amáŋ aa kwu iyi aa u lɛ Ondu a, ku aa ma iyi aa ta abɔ ku nu. Aa wa ipu Agbliihɔ-nɛhi ku nu, nōo le tiihɔ piyoo ipu ɛcɛ nyā a, cɛɛ ku aa gba Ondu, Ɔwɔico ku aa ɛ̄gbā, cɛɛ kóō hii cɔnu mla aa gɛ ŋ. . . . Ohigbu ka, Ondu, Ɔwɔico ku aa wɛ Ondu ku ɛhi mɛmla eyinyinyi nɛ. Ó gáā je eyī ku nu tonu ŋma ɛgiyi aa, eko nɛ aa kwuce wa ɛgiyi nu, ɛɛ nōó gē ta aa ŋ. Ó géē miyɛ aa.’ (2 Úklɔ́ 30:6-9) Ɔdaŋ ka ɔcɛ kweyigede ta ō nyɔ, ó mafu ka ɔcɛ ɔɔma i lɛ ojilima ce Ɔwɔico gɛ ŋ. Naana nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist i gē ya Ucɛ Ku Onyata icɛ ŋ ma, Upɔlu ta alɔ ukɔ́ lɛyikwu ōjila nɛ ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico gē ya ojigogo icɛ a, ó kahinii: “Ālɔ̄ gbɛlá ɔwɛ nɛ̄ alɔ í tá aɔ́mpa alɔ ɔtū kwu ɔtū, cɛ́ɛ́ ká ālɔ̄ yíihɔtū tá ācɛ ɔhá mɛ́mla o yá kéē yúklɔ́ olɔhi. Ālɔ̄ híī habɔ̄ ucē kóō tū iyī alɔ bá tɔ̄há ā tá ŋ́, ɛ̄nɛ̄ o le pīya ucē kú ācɛ ōhī ɛɛ́ mā ŋ́. Amáŋ ālɔ̄ lɛ ɔtū tá aɔ́mpa alɔ ɔtū, ofíyɛ́ dúú ā ɛ́gɛ́nɛ̄ aá jé ka ɛ̄cī ā le bá ɛɛ́ mā.”—Uhíb. 10:24, 25; má u CONGREGATION.

ƆYA ƆMƐTA 15-21

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ÁLUKA 11-12

“Ɔdiya Ɛɛ Nɛ Alɔ Cika Ō Habɔ Uce Ō Ka Iŋini Tu Ācɛ Ɔhá Ta A?”

w01 6/15 17 ¶20

A Hii Mlanyi Ō Bi Ɔdā Nɛ A Klɔcɛ A Le Yuklɔ Ŋ

²⁰ Ɛyinɛhi ku Ācɛ O Yɛce Ukraist i gē gwonu ta ipu ukpa ku aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ō ce ŋ. Naana kpɔ a, alɔ cika ō leyi kwɛɛcɛ o ya ɛɛ ka alɔ kóō hii gwonu ta ipu ukpa ku iŋini ō ka nōo géē ya ka Ujehofa kóō cɔnu mla alɔ ŋ. Upɔlu kahinii: “Ālɔ̄ híīī jé Óndú ā má ŋ́, ɛ́gɛ́nɛ̄ ācɛ ōhī [ku ācɛ Isrɛlu] kú uwā yá nɛ̄ ɛgwā kpó uwā ŋmó ā ŋ́. Alɔ híīī ka iŋini ŋ́, ɛ́gɛ́nɛ̄ ācɛ ōhī kú uwā ka anɔ́ɔ alelékwū kú ikwū le uwá kpó ŋmó ā ŋ́.” (1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 10:9, 10) Ācɛ Isrɛlu ka iŋini lɛyikwu Umosisi, Arɔni mla Ɔwɔico abɔyinu. É klla ka iŋini lɛyikwu umana nɛ Ɔwɔico je lɛ uwa ɔwɛ ohidaago a. (Áluka 16:41; 21:5) Aja néē gbo a kwu Ujehofa iyē fiyɛ iŋini néē ka a? Ubáyíbu da alɔ ka ɛgwa lɛ ācɛ alɛwa ku uwa kpo ŋmo. (Áluka 21:6) Ɛpleeko eyí gbɔbu lɛ ɛnyā, ācɛ nōo fiyɛ 14,700 kwū ohigbu iŋini ō ka. (Áluka 16:49) Ohigbu ku Ujehofa gē gbeyicii mla alɔ a, alɔ kóō hii jé Ujehofa má ŋma lɛ ō ka iŋini lɛyikwu aɔdā nōó gē ya lɛ alɔ a ŋ.

w06 7/15 15 ¶7

‘Aa Hii Ka Iŋini Duuma Ŋ’

⁷ Uce ō ya ku ācɛ Isrɛlu kwu piyabɔ duudu! Ohigbu ɛgɛ nɛ Ujehofa kpo uwa bɛɛcɛ ŋma Ijipiti klla bi uwa behe Isu Igwɛbɛ a, ācɛ Isrɛlu a gwiije o cɛtra lɛ Ujehofa. (Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 15:1-21) Ohigbu iyawu mla unwalu ɛyɛɛyɛyi néē má abɔ é yɔ i yɛ ipu igbili mla ufi ku ācɛ Ukenan nōo yɔ ipu ɔtu ku uwa a, ācɛ Isrɛlu a kwu mlanyi ɔdā nɛ Ujehofa ya lɛ uwa a. Ikɔkɔ néē géē yɔ i ta Ɔwɔico ahinya ku ohɛta nɛ ó je lɛ uwa a, é yɔ i ka iŋini lɛyikwu Ɔwɔico ohigbu ɔdā néē gbɛla ku aa cɛgbá nɛ Ɔwɔico i ya lɛ uwa ŋ ma. Iŋini ō ka wɛ ɔwɛ éyi ō mafu ku ɔdā nɛ Ujehofa ya lɛ ɔcɛ a i jɛ ɔ eyī ŋ. Ɔɔma ya ɛɛ nɛ Ujehofa kahinii: “Eko nyá nɛ̄ ipɔ́ɔma kú ɔ́bíipu nyā ā í ka iŋini tū um gaá kwu ā?”—Áluka 14:27; 21:5.  

it-2 719 ¶4

Ikpɛla

Iŋini Ō Ka. Iŋini ō ka gē biya ɔcɛ ɔtu klla gē bi ō cataajɛ wa. Ācɛ Isrɛlu nɛ Ujehofa kpo bɛɛcɛ ŋma Ijipiti nōó gboji ɛ ŋ ma gbɔɔ ō ka iŋini lɛyikwu Ujehofa. É ya ɛnyā ŋma lɛ ō ka ku Umosisi mla Arɔni i cika jɛ ō wɛ otrɛyi ku uwa ŋ. (Oyɛb. 16:2, 7) Igbihaajɛ, iŋini néē yɔ i ka a biya Umosisi ɔtu nɛhi jaa gbeeko nɛ Umosisi abɔyinu kóō yɔ i gbɔɔkɔ lɛ Ɔwɔico kóō gekwu. (Áluk. 11:13-15) Iŋini ō ka lɔfu wɛ unwalu obɔbi nɛhi lɛ ɔcɛ nōo yɔ i ka iŋini a. Ujehofa leyi má iŋini nɛ ācɛ Isrɛlu yɔ i ka lɛyikwu Umosisi a ka uwa yɔ i ka iŋini lɛyikwu anuɔ. (Áluk. 14:26-30) Alɛwa ku uwa gekwu ohigbu kéē yɔ i dɔka ɔdā néē géē lɛ abɔ bɔ kéē ka iŋini.

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Nɛ Alɔ Nwu Ŋma Ɛlā Ɔwɔico

it-2 309

Umana

Ɛgɛ Nōó Lɛ A. Umana lɛ “ligii bɛɛka ikpɔda nɛhɛ” a, ō ‘má eyī’ ku nu lɛbɛɛka itu nōo gē kwu ɔcí a. Ɔnyɛ ku nu lɛbɛɛka “āmplā nēé bī ɛnwú le yá ɔ̄ ā” amāŋ “igbō nēé yá mla anɔ̄ ɛ̄yīpɛ̄ ā.” Igbihi néē lɛ ɔ wu ipu ɔji amāŋ lɛ ɔ gba ɛgɔ a, é gē je umana a ce ɔla ipu ɛhi amāŋ lɛ ɔ ŋmola igbo.—Oyɛb. 16:23, 31; Áluk. 11:7, 8.

ƆYA ƆMƐTA 22-28

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ÁLUKA 13-14

“Ɛgɛ Nɛ Ɔtu Okpoce Gē Ta Alɔ Abɔ Lɛ Ɔtu A”

w06 10/1 16-17 ¶5-6

Ɔtu Ō Lɛ Ohigbu Ɔtu Okpoce Mla Ufi Ku Ɔwɔico Ō Ya

⁵ Ācɛ ō jila ajɛ má tayinu ɛpa nōo wɛ Ujossuwa mla Ukalɛbu a, yɔ i ya ɔtu caca ō gā ipu Ajɛ Nɛ Ɔwɔico Cokonu lɛ uwa a. Ujossuwa mla Ukalɛbu ka ō ya ācɛ Ukenan lé “lɛbɛ̄ɛka igbō nɛ̄ ɔ̄cɛ ī je lé ā. Óndú ā yɔ̄ mla alɔ, ó kōō tá alɔ abɔ̄ le aɔ́wɔ nēe gē gbō uwā ɛyí ā kpó yálé ɛɛ́. Ohígbū ɔ́ɔmā aá yúufi ŋ́.” (Áluka 14:9) Ujossuwa mla Ukalɛbu wɛ olila ohigbu ɛdɔ ɔtu okpoce ku uwa nɛɛ? Ehee! Ba tu ācɛ ohile nōo yɔ ipu éwo a, é má ɛgɛ nɛ Ujehofa je uweyi lɛ Ufero nōo lɔfu nɛhi a mla aɔwɔ ku nu ŋma lɛ ō bi Itala Igwo wa i kla uwa a. É klla má ɛgɛ nɛ Ujehofa kpo Ufero mla augbɔɔnya ku ɛfu ku nu yiifi ipu Isu Igwɛbɛ a. (Aíjē Kú Ɛ̄gbā 136:15) Ɛnyā lɛ ɔ ta alɔ eyī peee, ka ó lɛ ɔdā duuma nɛ ācɛ ō jila ajɛ má tayinu igwo a cika ō yuufi nu klla lɛ abɔ bɔ ō gáā ka ɔdā néē ka nōo cɛ lɛ ɔtu ku ācɛ a gbenyi a ŋ. Ohigbu ɛgɛ nɛ ɛlā nyā kwu Ujehofa iyē lɛ a, ó kahinii “Eko nyá nɛ̄ ācɛ nēe bá nyā géē tá um, klla leyí gwū um bónū í kwu ā?”—Áluka 14:11.

⁶ Ujehofa lɛ abɔ kwu ɔcɛla ku unwalu a tɛɛcɛ, unwalu a kē wɛ ɛgɛ nɛ ācɛ Isrɛlu cɛ lɛ ufi ya kéē mafu ɔtu okpoce lɛ Ɔwɔico gɛ ŋ ma. Ku ɛlā ɔkwɛyi a ba, ɔtu okpoce mla ɔtu ō lɛ tɛɛma kwu iyi uwa lɔɔlɔhi, ɔɔma ya ɛɛ nɛ ɔcocɛhɔ Ujɔni ta ɔkpá lɛyikwu ujɔ ku Ācɛ O Yɛce Ukraist mla unu ku alelekwu néē lɛ ō nu a. Ó kahinii: “Alɔ yá ɛcɛ lé oŋmá lɛ okpɔ́tūce Ɔwɔicō.” (1 Ujɔ́ni 5:4) Icɛ, ɔtu okpoce lɛbɛɛka aku Ujossuwa mla Ukalɛbu a yɔ i ya ku ācɛ ō tɔɔna Ɛlā Ɔwɔico nōo fiyɛ umiliyɔn ɛhili kéē ceyitikwu tɔɔna ipu oduudu ɛcɛ. Ācɛ nōo kē yɔ i tɔɔna nyā lɛ ō ya mla aɛdrɔ, anyakwɔcɛ, ācɛ nōo lɔfu iyē mla ācɛ nōó lɔfu iyē gɛ ŋ. Ó kē lɛ olɛla duuma nōo gáā ci uklɔ nyā gla ŋ.—Ācɛ Uróm 8:31.

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Nɛ Alɔ Nwu Ŋma Ɛlā Ɔwɔico

it-1 740

Ajɛ Nɛ Ɔwɔico Je Lɛ Isrɛlu A

AJƐ nɛ Ɔwɔico je lɛ Isrɛlu a wɛ ajɛ olɔhi nɛhi. Eko nɛ Umosisi ta ācɛ ō jila ajɛ má tayinu ɛhɔ kéē gáā lɛ Ajɛ Nɛ Ɔwɔico Cokonu lɛ uwa a jila, kéē klla lɛ ɔdā ɛhɔ ku abɔɔ a ce wa a, é bi ufigi, upomegreneeti, mla ufayin nɛ ācɛ ɛpa je ce ɔkɔ ohigbu ogwa nwune ku nu a cigbihi wa! Naana néē cɛ lɛ ufi lɛ uwa kwu ohigbu kéē lɛ ɔtu okpoce gɛ ŋ ma a, é kahinii: “Ajɛ ā lɔhi nɛ̄hi.”—Áluk. 13:23, 27.

ƆYA ƆMƐTA 29–ƆYA ƆMƐNƐ 4

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ÁLUKA 15-16

“Leyi Kwɛɛcɛ Ku A Hii Gwo Klla Kpɔtuce Iyi Uwɔ Fiyɛ Ɔfu Ŋ”

w11 9/15 27 ¶12

Ujehofa Jé Uwɔ?

¹² Abɔ ācɛ Isrɛlu yɔ i nyɔ gáā ajɛ nɛ Ɔwɔico Cokonu lɛ uwa a, Ukora gbɛla ka anuɔ lɛ unwalu má lɛyikwu ōmiya ku Ɔwɔico. Anɔɔ anyakwɔcɛ ofigwɛpa ce igwo (250) ipu éwo a yɛce Ukora kéē lɛ opiyabɔ bi wa. Ukora mla ācɛ ohile a géē yɔ i gbɛla kéē lɛ ɛma olɔhi mla Ujehofa. É da Umosisi kahinii: “Aá le yá fíyɛ́ abɔ̄. Odúúdú ójīla kú ācɛ kú Ísrɛ̄lu ā wɛ ákú Óndú. Óndú ā yɔ̄ mla éyééye kú alɔ.” (Áluk. 16:1-3) Ɛnyā mafu ka é wɛ ācɛ nōo gē gwo klla gē kpɔtuce iyi uwa fiyɛ ɔfu! Umosisi da uwa kahinii: “Óndú ā géē mafú ɔ̄cɛ nōo wɛ ákú nū ā lɛ alɔ.” (Jé Áluka 16:5.) Oŋmɛyi ku ɛ̄cī ɔmpa a, Ukora mla ɛjɛɛji ācɛ nōo yɛce ɔ yikpɛyi olɔfu a le pɛ gekwu.—Áluk. 16:31-35.

w11 9/15 27 ¶11

Ujehofa Jé Uwɔ?

¹¹ Ɔwɛ nɛ Umosisi mla Ukora mafu kéē lɛ ojilima ce ōmiya ku Ujehofa a wɛ ɛyɛɛyi. Ɛnyā lɛ abɔ kwu ɛgɛ nɛ Ujehofa kē má ɔnyɔɔnyɛ ku uwa lɛ a. Ukora ŋma ipɔɔnu ɔhá ku Ulifayi nōo ŋma ipɔɔma ku Ukohati a, ohigbu ɛnyā, ó jɔɔnyɛ ɛga uklɔ ɛnɛɛnɛ alɛwa. Uklɔ a kē lɔfu lɛ ō ya mla ɛgɛ nɛ Ujehofa hɛ ācɛ Isrɛlu ta ŋma Isu Igwɛɛbɛ a, ō cɛtra ɛpɔ okpaakpa ku Ujehofa lɛyikwu ācɛ Isrɛlu nōo yikpɛyi olɔfu ta Ujehofa ɛyi ɛfu ku Usinayi, mla ō wɛ ipu ācɛ nōo gē je ikpati ku ɛka ku Ondu ŋma ɛga éyi gā ɛga ɔhá. (Oyɛb. 32:26-29; Áluk. 3:30, 31) Ó humayi yɔ kwu Ujehofa gā ajaajɛ ihayi alɛwa ɛ, ācɛ Isrɛlu alɛwa kē i leyi má ɔ kéē gbla ɔ ya.

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Nɛ Alɔ Nwu Ŋma Ɛlā Ɔwɔico

w98 9/1 20 ¶1-2

Ceyitikwu Ku A Lɛ Aɔdā Aflɛyi A Ta Aflɛyi!

Ujehofa klla leyi má ɛlā a lɔfulɔfu fiyɛ. Ubáyíbu da alɔ kahinii: “Óndú ā da Umósīsi kahíníī, “Odúúdú ójīla kú ācɛ Ísrɛ̄lu a géē bī ɔ̄cɛ ā ga eyɛ̄ɛcɛ kú ipu ɔlɛ́ ā, cɛ́ɛ́ é lɛ ɔ́ ŋmó.” (Áluka 15:35) Ɔdiya nɛ ɔtu biya lɛ Ujehofa nɛɛnɛhi lɛyikwu ɔdā nɛ ɔcɛ a ya a?

Ācɛ a lɛ ɛ̄cī ɛhili ō bi le ta ɛfu ba, mla ō ya otutu ku ɔdole, ili mla ɛga néē géē gwuta. Ɛ̄cī ɔmahaapa a wɛ aku ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa foofunu. Naana nōó wɛ ɔdobɔbi ō ta ɛfu ba ŋ ma a, ó wɛ ɔdobɔbi ō bi eko ku ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa le ta ɛfu ba. Ó wɛ ɔkwɛyi ku Ācɛ O Yɛce Ukraist icɛ i yɔ ɛhaajɛ Íne Ku Umosisi gɛ ŋ, amáŋ íne nyā i nwu alɔ ɛgɛ nɛ alɔ géē ya ōmiya ku alɔ icɛ ɔwɛ okpaakpa ŋ?—Ācɛ Ufílipāyi 1:10.

ƆYA ƆMƐNƐ 5-11

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ÁLUKA 17-19

“Ami Óndú Ā Géē Yá Ɔdā Dóódu Nēe Ce Uwɔ Ɛgbá Ā”

w11 9/15 13 ¶9

A Yɔ I Cɛ Lɛ Ujehofa Ya Ɛjɛɛji Ɔdā Doodu Nōo Ce Uwɔ Ɛgbá A?

⁹ Gbɛla lɛyikwu ācɛ Ulifayi nōó gē miyɛ ukpɛ ku ajɛ ŋ ma. Ohigbu ku ɛ̄gbā ō gba ku ɔkwɛyi a wɛ ɔdā aflɛyi ipu oyeeyi ku uwa a, é cɛgbá ō gbolo ce Ujehofa kóō ya ɛgbá ku uwa lɛ uwa. Ujehofa klla da uwa kahinii: “Ami Óndú ā géē yá ɔdā dóódu nēe ce uwɔ ɛgbá ā.” (Áluk. 18:20) Naana nɛ alɔ i gē yuklɔ ipu agbliihɔ ɛgɛ nɛ acogwɛɛya mla ācɛ Ulifayi gē ya a ŋ ma a, alɔ lɔfu gbla uwa ya ŋma lɛ ō lɔtuce Ujehofa kóō géē ya ɛgbá ku alɔ lɛ alɔ. Ɔtu nɛ alɔ kpoce ɔfu ku Ɔwɔico kóō géē ya ɛgbá ku alɔ lɛ alɔ a géē cɛgbá tōōtɔ̄ɔ̄ abɔ alɔ yɔ i nyɔ gā eko amoomɛ ku oŋmɛyi ku ɛcɛ nyā.—Mafú. 13:17.

w11 9/15 7 ¶4

Ujehofa Géē Ya Ɛgbá Ku Um Gā Um

⁴ Ɔdi wɛ ɛyi ku uklɔ ɔɔma lɛ ācɛ Ulifayi a? Ujehofa ka anuɔ géē ya ɛgbá ku uwa lɛ uwa abɔ é lɛ ukpɛ ku ajɛ ŋ ma, ó kē ya ɛnyā ŋma lɛ ō je ɛnɛɛnɛ ɛga ku uklɔ lɛ uwa. Ō “yúklɔ́ kú ɛya ō gwó lɛ Óndú ā” wɛ ukpɛ ku uwa a. (Ujós. 18:7) Ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Áluka 18:20 ta alɔ abɔ jé ka uwa gē lɛ aɔdā agbɛnu néē cɛgbá a. (Jé Áluka 18:19, 21, 24.) Ujehofa gē je ‘ɔdā ɛ̄gbā ku éyi ŋma ipu igwo doodu, nɛ ācɛ bi gē lɛ ɔ a lɛ ācɛ Ulifayi. Ɛnyā wɛ ule ku eyī néē gē le kwu Aklɔkpiihɔ a.’ É gē miyɛ éyi ŋma ipu ku ɔdɛhɔ mla ɔdaajɛ ku ācɛ Isrɛlu doodu. Ācɛ Ulifayi abɔyi uwa gē je “ɛga olɔhi fíyɛ́ dúú” ku ɛ̄gbā éyi ŋma ipu igwo ŋma ipu aɔdā nɛ ācɛ Isrɛlu je lɛ uwa a lɛ Ondu a, o ya ɛɛ kéē bi ɔ le ya ɛgbá ku acogwɛɛya a. (Áluk. 18:25-29) É gē je ɛjɛɛji ‘ɔdā ɛ̄gbā otiihɔ’ nɛ ācɛ Isrɛlu bi gē lɛ Ɔwɔico ipu aklɔkpiihɔ ku nu a lɛ acogwɛɛya. Ohigbu ɛnyā a, acogwɛɛya a lɔfu kpɔtuce Ujehofa kóō géē ya ɛgbá ku uwa lɛ uwa.

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Nɛ Alɔ Nwu Ŋma Ɛlā Ɔwɔico

g02 6/8 14 ¶2

Ɔma Wɛ Ɔdā Ō Cɛgbá Nɛhi

Ɔma gáā kwu piya ɔdā nōo gē kwɛyi ɔdā nōo gē yɔ piyoo mla ɔdā nōó gē biya ŋ. Ohigbu ɛnyā, ipu Ubáyíbu é gē hi okonu ō ce amāŋ ɛka ō gbo mla ɔcɛ nōo gē ya piii a ka “okonu ō ce piyoo ku ɔma,” amāŋ ‘okonu ō ce piyoo a.’ Ipu ɛka ō gbo ɛgɛnyā ācɛ nōo gē gbo ɛka mla iyi uwa a gē lé ucɛ tɔha mla ɔma o ya ɛɛ kéē mafu ka é lɛ ɛka a gbo mla iyi uwa ɔkwɔɔkwɛyi. (Áluka 18:19) Ɛhaajɛ Íne ku Umosisi a, é gē lɛ ɔma ta ɔdā néē gē bi le gwɛɛya ɛyi ede a. Ó kē lɛ aafu ŋ, ó gē mafu ka ɔdā ɔɔma i gē biya amāŋ wa ŋ.

ƆYA ƆMƐNƐ 12-18

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ÁLUKA 20-21

“Ceyitikwu Yɔ I Gbeyicii Eko Nɛ A Yɔ I Má Unwalu”

w19.02 12 ¶19

Bēē Gbeyicii Ku A Klla Yɔ I Ya Ɔdā Nōo He Ujehofa Ɔtu

¹⁹ Alɔ i gáā bēē ya inyileyi ŋ. Gbɛla lɛyikwu Umosisi kpɔ. Ó wɛ ɔcɛ nōo gbeyicii klla yɔ i ya ɔdā nōo he Ujehofa ɔtu ihayi alɛwa ɛ. Amáŋ, ɛpleeko nɛ iyawu olɔnɔ ku uwa ipu igbili ihayi ofu ɛpa (40) a yɔ i wa oŋmɛyi a, Umosisi i mafu ō gbeyicii gɛ ŋ. Ɔyinɛ nu nɔnya, á jé ŋ ɛ̄nɛ̄ ō ta ɔ abɔ hɛ oyeeyi ku nu ta ipu ajɛ ku Ijipitii a kwu boobu, é kē kwu ɔ u nyi Ukadɛssi. Ācɛ Isrɛlu a klla yɔ i kɛla kpɔ kéē teyi ta uwa lɔɔlɔhi ŋ. Igbo ɛnyā a, é yɔ i “ka iŋini tū Umósīsi” ohigbu kéē lɛ eŋkpɔ ŋ. Naana nɛ Ujehofa bi Umosisi le yuklɔ idaago alɛwa mla ɛgɛ nɛ Umosisi abɔyinu humayi wɛ otrɛyi nōó gē dɔka itene lɛ iyi nu foofunu ŋ ma a, ācɛ a yɔ i ka iŋini kpɔ. Ó wɛ eŋkpɔ nōó yɔ ŋ ma foofunu néē yɔ i ka iŋini lɛyikwu ɔ a ŋ, amáŋ é yɔ i ka iŋini lɛyikwu Umosisi bɛɛka anu ya nɛ ijeenyi yɔ i ŋmo uwa a.—Áluk. 20:1-5, 9-11.

w19.02 13 ¶20-21

Bēē Gbeyicii Ku A Yɔ I Ya Ɔdā Nōo He Ujehofa Ɔtu

²⁰ Umosisi i gbeyicii gla gɛ ŋ ohigbu kóō le cɔnu nɛhi. Ikɔkɔ nɛ ó géē kɛla lɛ apatɛcɔ a ipu ɔtu okpoce ɛgɛ nɛ Ujehofa da ɔ a, Umosisi kɛla lɛ ācɛ a ipu icɔnu klla kwu owoofu a i lɛ iyi nu. Ó lɛ ɔkpa ku nu gɛ apatɛcɔ a igbo ɛpa, anu eŋkpɔ nɛhi ce wɛɛcɛ ŋma anu a. Ɔbɔɔcɛ mla icɔnu cɛ lɛ ɔ lɛ inyileyi ō kwiiye nɛhi ya. (Aíjē 106:32, 33) Ohigbu ɛgɛ nɛ Umosisi i gbeyicii ɛpleeko ɔɔma gla ŋ ma a, Ujehofa i cɛ lɛ ɔ gā ipu Ajɛ Nɛ Ó Cokonu Nu a gɛ ŋ.—Áluk. 20:12.

²¹ Oŋma ipu ɛlā nyā, alɔ nwu aɛnɛɛnɛ ɛlā. Aflɛyi, alɔ cika ō ceyitikwu eko doodu ku alɔ yɔ i lɛ uce ku ó gbeyicii a. Ɔdaŋ ku alɔ leyi gwo ɔ bonu eko duuma, ɔbɔɔcɛ lɔfu kwu ɛga u lɛ ipu oyeeyi ku alɔ, cɛɛ alɔ kē gbɔɔ ō kɛla klla ya odee ɔwɛ ku olila. Ɔmpa, unwalu lɔfu cɛ lɛ abɔ hɛ alɔ iyē, ohigbu ɔɔma alɔ cika ō ceyitikwu ku alɔ yɔ i gbeyicii eko duuma nɛ alɔ kóō yɔ ipu unwalu.

w09 9/1 19 ¶5

Ɔcɛ Ohɛpɔ Nōo Gē Ya Ɔdā Okpaakpa

Aflɛyi, Ɔwɔico i da Umosisi kóō kɛla lɛ ācɛ a ŋ, ɛɛ nɛ Umosisi kóō géē hi uwa ka ācɛ ō yikpɛyi olɔfu ŋ. Ɔmpa, Umosisi mla Arɔni i je owoofu lɛ Ɔwɔico ŋ. Ɔwɔico da uwa kahinii: “Aá í kpɔ́tūce ɛlā kú um . . . ká aá mafú ɔfú otīihɔ kú um fú iyɔ̄bū kú ācɛ kú Ísrɛ̄lu ŋ́.” (Ɔgba 12) Umosisi mla Arɔni ka “alɔ í bī éŋkpɔ̄ wɛ̄ɛcɛ” a, ɔwɛ néē kɛla a gā mafu ku uwa bi eŋkpɔ wɛɛcɛ lɛ ācɛ a ɔwɛ ohidaago a, ó wɛ Ɔwɔico ŋ. Ɔmɛta, ɛpɔ nɛ Ɔwɔico hɛ a cɛtɔha mla ɛpɔ nɛ ó hɛ gbɔbu lɛ ācɛ nōo biya íne ku nu a. Ɔwɔico i cɛ lɛ ācɛ aflɛyi nōo yikpɛyi olɔfu ta ɔ a gā ipu ajɛ ku Ukenan ŋ, ɛgɔɔma nɛ ó kē ya mla Umosisi mla Arɔni duu a. (Áluka 14:22, 23) Ɔmɛnɛ, Umosisi mla Arɔni wɛ otrɛyi ku ācɛ Isrɛlu a. Ɔwɔico yɔ i leyice ɔdā nɛhi ŋma ɛgiyi ācɛ nōo lɛ uklɔ nɛhi a.—Ulúku 12:48.

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Nɛ Alɔ Nwu Ŋma Ɛlā Ɔwɔico

w14 6/15 26 ¶12

A Gē Má Ajila Iyē Ŋ Ku Alɛɛcɛ Ɛgɛ Nɛ Ujehofa Gē Má Ɔ A?

¹² Ipu ɛjɛɛji āhɔ̄ ɛyɛɛyɛyi nyā, Ujehofa gē yɛ i lɛ itala ya Arɔni boobu. Amáŋ, ó má ka Arɔni i wɛ ɔcɛ obɔbi ŋ amāŋ ó lɛ abɔ ipu ɛlā a nɛɛnɛhi ŋ. Ó lɛbɛɛka Arɔni cɛ lɛ āhɔ̄ nɛ ó yɔ ipu nu a, amāŋ ācɛ nōo yɛ jila ɔ ta a kéē kwu ɔ nyɔ i ya ɔdobɔbi a. Naana a, eko nɛ ó gáā le jé lɛyikwu ɔdobɔbi nɛ ó ya a, ó cɛ boobu ka anuɔ le ya bɔbi klla gbɔɔ ō ya odee ɔwɛ nōo cɛtɔha mla ɔwɛ okpaakpa ku Ɔwɔico. (Oyɛb. 32:26; Áluk. 12:11; 20:23-27) Ujehofa leyi kwu ɔtu okpoce mla uce ku opiyabɔ ŋma íne ō biya ku Arɔni. Ihayi alɛwa igbihaajɛ, ācɛ gē blakwu Arɔni mla ipɔɔma ku nu ka ācɛ ō yuufi Ujehofa.—Aíjē 115:10-12; 135:19, 20.

ƆYA ƆMƐNƐ 19-25

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ÁLUKA 22-24

“Ujehofa Kwu Okonu Ō Ta I Piya Ɔhā”

bt 53 ¶5

Ō Ka ‘Ɔkoolɔhi Lɛyikwu Ujisɔsi’

⁵ Icɛ, bɛɛka Ācɛ O Yɛce Ukraist ku ikee a, o ya ŋmo i gē cɛ ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico ŋma uklɔ ku ɔna ō ta ŋ. Igbalɛwa, ō kwu Ācɛ O Yɛce Ukraist abɔfu ŋma ɛga éyi gā ɛga ɔhá, amāŋ ō kpo uwa ŋma ipu inu agba éyi gā inu agba ipu ajɛ ɔhá klla gē tabɔ ya ku ɔkoolɔhi ku Ajɔɔcɛ a kóō le nyila gā ɛgiyi ācɛ ipu ajɛ ɛyipɛ. Ocabɔ mafu, ɛpleeko ku ɛfu ō kpo ku oduudu ɛcɛ ɔmpa a, ó le tɔɔtɛ lɛ Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa kéē tɔɔna lɔɔlɔhi lɛ ācɛ nōo yɔ ipu inu agba ku Nazi a. Ɔcɛ Ujiyu éyi nōo kɔka tɔha mla ācɛ Ocijali a kahinii: “Ɛgɛ nɛ Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa nōo yɔ ipu inu agba a mafu ɔtu ō lɛ a cɛ gā um jé peee ka ɔtu okpoce ku uwa ŋma ipu Ubáyíbu, ɛnyā cɛ gā um kwu piya Ɔcɛ Ocijali duu.”

it-2 291

Ɛlɛ

Ó Kwu Je Ɛlɛ Ohigbu Ka Ó Ya Odee Ɔwɛ Nōó Cɛtɔha Mla Ococɛ Ku Ujehofa Ŋ. Ɔcomɛɛbɛ Ubalam dɔka ō ta okonu lɛ ācɛ Isrɛlu o ya ɛɛ kóō miyɛ ije ŋma ɛgiyi Ɔcɛ́ ku ācɛ Umowabu nōo lé ka Ubalaki a, amáŋ Ujehofa le mafu ka ɔfu ku anuɔ fiyɛ a klla ya ku ō ceyitikwu ku nu kóō wɛ anca. Ɔcocɛhɔ Upita ta ɔkpá lɛyikwu Ubalam kahinii: “Ijakī nɛ̄ ó gē kɛlā ŋ́ mā, bī ɔkɔ kú ɔ̄cɛ ɔlamu le kɛlā lɛ ɔ́, anɔ́ɔ ó le Ubálam ucē ɛ́lɛ́ kú nū ɔ́ɔmā ci á.” Ɔcocɛhɔ a bi ɛlā ku Ugrisi nōo wɛ u pa·ra·phro·niʹa a le yuklɔ, ɛyi nu kē lɛ ō ya mla “ɛgɛ nɛ ɔcɛ i géē bi ɛlá ō gbo ku nu le yuklɔ ɔwɛ okpaakpa ŋ ma.”—2 Upít. 2:15, 16; Áluk. 22:26-31.

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Nɛ Alɔ Nwu Ŋma Ɛlā Ɔwɔico

w04 8/1 27 ¶2

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Ŋma Ipu Ɔkpá Ku Aluka

22:20-22—Ɔdiya nɛ Ujehofa cɔnu nɛhi mla Ubalam a? Ujehofa da ɔcomɛɛbɛ Ubalam gbɔbu kóō hii ta okonu lɛ ācɛ Isrɛlu ŋ. (Áluka 22:12) Naana a, ɔcomɛɛbɛ a nyɔ mla acɛnyilɔ ku Ubalaki o ya ɛɛ kóō lɛ okonu ta lɛ ācɛ Isrɛlu. Ubalam dɔka ō ya ɔdā nōo he ɔcɛ́ ku Umowabu a ɔtu o ya ɛɛ kóō miyɛ ule ŋma ɛgiyi nu. (2 Upíta 2:15, 16; Ujúudu 11) Eko nɛ Ujehofa kwu Ubalam abɔfu kóō lɛ ɔhā hɛ ce ācɛ Isrɛlu ikɔkɔ ō ta okonu lɛ uwa a, ó tine ō teyi olɔhi ku ɔcɛ́ a ŋma lɛ ō da acɛnya nōo gē gba Ubaalu ɛ̄gbā a kéē wa i lɛ acɛnyilɔ ku ācɛ Isrɛlu plla. (Áluka 31:15, 16) Ohigbu ɛnyā a, ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ Ɔwɔico cɔnu nɛhi mla Ubalam a wɛ ohigbu eyī ō kwu ɔdā obɔbi nɛhi ku nu nɛɛ.

ƆYA ƆMƐNƐ 26–ƆYA ƆMƐHƆ 2

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ÁLUKA 25-26

“Ɔdā Nɛ Ɔcɛ Ekponu Ya A Lɔfu Tiile Lɛ Ācɛ Alɛwa?”

lvs 118 ¶1-2

‘Aa Le Kwu Ŋma Ikpo Ɔnyā Ō Ce Amāŋ Aja Ō Gbo!’

ƆCƐ ō kwu ɛbeenyi gē gā ɛga nɛ ó géē má ɛdɔ ku ɛbeenyi nɛ ó dɔka ō kwu a. Ó gē lɛ ɔdā ō bi le plla ɛbeenyi wu ipu uwɔ a, cɛɛ ó kwu ɔ u ta ipu eŋkpɔ a. Ó gē gbeyicii jaa gbeeko nɛ ɛbeenyi a gē wa i lé ɔdā nōo pla uwɔ a, cɛɛ uwɔ a lɛ ɛbeenyi a kwu, cɛɛ ɔcɛ ō kwu ɛbeenyi a géē pi ɔ wɛɛcɛ ŋma ipu eŋkpɔ.

² Ɔwɛ ekpo ɔɔma duu, ó lɔfu kwu ācɛ gla. Ocabɔ mafu, ó hile ligii ku ācɛ Isrɛlu a kéē fu Ajɛ Nɛ Ɔwɔico Cokonu lɛ uwa a eko néē lā ɔpɛ ku Umowabu a. Ɔcɛ́ ku Umowabu cokonu ku anuɔ géē je ije nɛhi lɛ ɔcɛnyilɔ éyi nōo lé ka Ubalam o ya ɛɛ kóō lɛ okonu ta lɛ ācɛ Isrɛlu. Ohigbu ɛnyā a, Ubalam gā tine ɔwɛ nɛ ācɛ Isrɛlu a géē bi okonu ō ta wa i kla iyi uwa. Ó gā lɛ ukpa nɛ ó géē bi le yuklɔ a fu. Ó gā lɛ ancɛnya ku ācɛ Umowabu tɛhɔ kéē gā ɛga nɛ ācɛ Isrɛlu lā kéē nyɔ i lɛ acɛnyilɔ ku uwa plla.—Áluka 22:1-7; 31:15, 16; Ɔdā Nēé Mafú Lɛ Ujɔ́ni 2:14.

lvs 119 ¶4

“Aa Le Kwu Ŋma Ikpo Ɔnyā Ō Ce Amāŋ Aja Ō Gbo!”

⁴ Ɔdiya nɛ ācɛ Isrɛlu alɛwa gwonu ta ipu ukpa ku Ubalam a? É yɔ i gbɛla lɛyikwu ɔnyɛ ō je ku abɔyi uwa foofunu, é kwu mlanyi ɛjɛɛji ɔdā nɛ Ujehofa ya lɛ uwa a. Ācɛ Isrɛlu a lɛ ɔdā alɛwa ō yɔ kwu Ɔwɔico gā ajaajɛ. Ó hɛ uwa ta ŋma ɔfiyɛ ipu ajɛ ku Ijipiti, ó je ɔdole lɛ uwa ipu igbili klla bi uwa wɛ okonogwu ku Ajɛ Nɛ Ó Cokonu ō je lɛ uwa a ipu ɛbɔ. (Ācɛ Uhíbru 3:12) Naana a, é bi aja ō gbo lɛ uwa plla kpɔ. Ɔcocɛhɔ Upɔlu ta kahinii: “Ālɔ̄ híīī lɛ́pɔ̄bí kú ikpɔnyā ɔhá ō ce ŋ́, ɛ́gɛ́nɛ̄ ācɛ ōhī kú uwā lɛpɔ̄bī nū” a.—1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 10:8.

Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Nɛ Alɔ Nwu Ŋma Ɛlā Ɔwɔico

it-1 359 ¶1-2

Ɛji

Ó lɛbɛɛka ó lɛ ɔdā ɛpa okpɔcii néē gē leyi yɛ ɔ gbɔbu ɛɛ néē gē kɔ ajɛ ɔtahɛ ipɔɔma ku ācɛ Isrɛlu a, aflɛyi a wɛ ɔdā nōo gē bɛɛcɛ ŋma uli néē gē ta. Ɔmpa a wɛ ɛgɛ nɛ ipɔɔma a nwune amāŋ nyɛ lɛ a. Uli a lɔfu yɔ i mafu ɛga nɛ ukpɛ ku ajɛ ku ipɔɔma eyeeye gáā yɔ a, ɔɔma mafu ka ukpɛ néē gē lugwu nu a gē yɔ ŋma aya ku ajɛ éyi gā aya ɔhá. Ukpɛ ku ajɛ a lɔfu yɔ ɛhico, ɛhaajɛ, ɛnɔɔnɛ, ɛnɔɔci, aya ku ɔpɛ a amāŋ aya nɛ ɛfu kwu a. Ōmiya lɛyikwu uli ō ta a gē wa ŋma ɛgiyi Ujehofa, ɛnyā kē géē ya ku imalanyi amāŋ ikpɛla kóō yɔ ɔtahɛ ku aipɔɔma a ŋ. (Aíit. 16:33) O bu ɔwɛ ɛgɛnyā, Ɔwɔico ya ku ukpɛ ku ajɛ ku ipɔɔma eyeeye kóō yɔ i yɛ ɔwɛ nōo cɛtɔha mla akacɛ nɛ Ujekɔpu ka eko nɛ ó gáā kwu nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ohútu 49:1-33 a.

Igbihi néē lɛ uli ta néē lɛ ɛga nɛ ajɛ ku ipɔɔma eyeeye yɔ a jé a, ó géē wɛ ɔdā ō cɛgbá kéē jé ɛji ku ajɛ ku uwa kpɔ ŋma lɛ ō yuklɔ mla ɔdā ɔmpa néē gē leyi yɛ ɔ gbɔbu ɛɛ kéē kɔ ajɛ a. Ɔdā ɔmpa ɔɔma kē wɛ ɛgɛ nɛ ipɔɔma a nwune amāŋ nyɛ lɛ a. Ipu Ubáyíbu, Ujehofa da ācɛ Isrɛlu kahinii: “Aá lɛ ajɛ ā kɔ̄ ipɔ́ɔma, ipɔ́ɔma, oŋmá lɛ o tá ūlī. Ipɔ́ɔma nɛ̄hī ā kéē lɛ ajɛ nɛ̄hi fíyɛ́, ipɔ́ɔma nɛ̄ŋcɛ́ ā kéē lɛ ajɛ nɛ̄ŋcɛ́. Ɛga dúú nɛ̄ ūlī gaá lɛ ɔ̄cɛ dúú kwú, abɔ́ɔ wɛ ajɛ kú nū á.” (Áluk. 33:54) Ōmiya ku uli ō ta lɛyikwu ɛga nɛ ipɔɔma géē yɔ a i gē piyabɔ ŋ, amáŋ opiyabɔ lɔfu yɔ lɛyikwu ɛgɛ nɛ ukpɛ ku ajɛ ku ipɔɔma lɔfu nwune amāŋ nyɛ lɛ a. Ohigbu ɛnyā a, eko néē gáā le má ka ukpɛ ku ajɛ ku Ujuda le nwune fiyɛ ɔfu a, é lɛ aya ku ajɛ ku nu ōhī je lɛ ipɔɔma ku Usimiyɔn.—Ujós. 19:9.