Timi Bẹseri Bẹseri Laamịnị Opu Ama Kị Koru

1. Jesus te bụrụegberi kị gbaa Jerusalem bọọ timi Christtuuduo-otubo pịrị ma o?

JESUS fịịmụ ifie bo naịnbị, ómịnị kẹnị bụrụegberi gbaa wó tuuduo-otubo pịrịmị, bịsẹ bụrụegberi mị bọlọụ Jew otu kunumọ ereinbọ ka paabeinmị. Army-otuama Jerusalem “tụayọrọmịnị” bara Jesus mọ gbaamị. (Luke 21:20) Army-otubo Rome ibe kị duo bomịnị. Ámịnị mị army-otubo ẹrịdaba, ifie famọgha bara ama duoseri Jesus mọ gbaa á pịrịmị.—Luke 21:​21, 22.

2. Fịrịmọpaaowei Paul te yelaa egberi kị gbaa Judea mọ Jerusalem mọ emi Hebrew Christtuuduo-otubo pịrị ma o?

² Rome army-otubo Jerusalem tụạyọrọmụ ifiemị naịndẹmị, Paul kẹnị kụrọ fun gẹẹmị, anị Hebrews fụn mị. Mị fun mị, Judea mọ Jerusalem mọ emi otubo bọlọụ duo bomịnị akpotu duonị angọtọlọmọ agbẹị-emi bara Paul mọ gbaamị. Teeki bọlọụ atimi á kụrọmịnị a o? Jerusalem á pịrị gbein gọgọlọmịnị. Bịsẹ Christtuuduo-otubo anị ụndụbo zụọbụọmọ dọụmịnịsẹ, ámịnị ánị warịbo mọ yọụmịnị fọụbo mọ a barasin wẹrị baịnmịnị. Jerusalem gbelemọ yọmị, Paul gẹẹmị: “Omịnị timi bẹseri bẹseri laamịnị ama nanagha.” Ómịnị mọkpọ gbaamị: “Omịnị etipoutimi bọlọụma bomịnị opu ama kị korumịnị.”—Heb. 13:14.

3. Teeki “tịẹkụrọemi opu ama mị” a, bá tetuu kị duonị omịnị bịsẹ ama sẹlẹ angọ pịrị ma o?

³ Biin kịmịama Jerusalem mọ Judea mọ a barasin Christtuuduo-otubo ayẹbẹ kịmịama bara gbaamị bá ámịẹ dẹrịmị, anịa ánị mịẹ yemị ánị ụndụ zụọbụọmọmị. Wo ifie kpọ omịnị wọ eti kọn kịmịawọụ atụagha, bá mị Satan akpọ ka ebi ụndụ nanamụ bara mịẹgha duonị ámịnị wo mịẹ dẹrịmịnị. Tetuu kị duonị omịnị bịsẹyọ sẹlẹ angọ pịrị ma o? Bei akpọmị alaghatimi famụ bara wo mọ nimi wẹrịemi. Omịnị wo etisẹ kọn Ọkpọnanaowei Daabụọ ka tụa wẹrịemi, bịsẹ Daabụọ kị “tịẹkụrọemi opu ama mị.”a (Heb. 11:10; Matt. 6:33) Bei egberitịbịmị omịnị: (1) Paul gẹẹ egberibo baratụạ bọlọụ kụraị sọnransi Christtuuduo-otubo pịrịwẹrị angọtọlọmọ timi “bomịnị [opu ama]” koru bara mọ, (2) Paul á kụrọmọ wẹrị bọlọụ a paamụ yebo koru bara mọ, bá (3) wó gẹẹ yebo wo barịmịnị bara mọ wo mọ tolumọmịnị.

ETI KỌN Ị́ GBEINMỌ KOROMỌGHA FA ỤBỌ KA TỤẠ

4. Tetuu kị duonị Jerusalem yelaa Christtuuduo-otubo pịrị wẹrịmị ma o?

⁴ Jerusalem bịsẹ ifiemị yelaa Christtuuduo-otubo pịrị wẹrịmị. Kụraị 33 C.E. ka Jerusalem ma bọlọụ itu mịẹpaamọmị, bá governing body otubo kpọ bịsẹyọ ka timimị. Bịsẹyọ bụọmọ kpọ, biin Christtuuduo-otuama Jerusalem ka warịama mọ bá zịnị mẹnịanga yeama mọ nana wẹrịmị. Bịsẹbara kị gbaa kpọ, Jesus gbaa wó tuuduo-otubo pịrịmị, ámịnị baịn Jerusalem mọ Judea mọ duoseri.—Matt. 24:16.

5. Bomịnị akpotu gbelemọ yobị Paul tebara ka kị baratụa Christtuuduo-otubo pịrịwẹrị angọtọlọmọ ma o?

⁵ Christtuuduo-otubo angọ tọlọmọwẹrị Jerusalem a barasinmụ yọ duonị, Paul baratụa á pịrịwẹrị ebibara Jehovah akị Jerusalem dịmọ wẹrịemi bara nimi mị. Jerusalem ma emi karịwarị mọ ịkịan-kụn otubo mọ, bá ánị kụnmịnị ịkịanbo mọ ba yelaa Jehovah pịrịgha bara Paul mọ kọn ánị ukiemọmị. (Heb. 8:13) Bịsẹyọ bọọ emi biin kịmịama peibolou akị Messiah bọọ tụagha. Jerusalem ba Jehovah karịmịnị tịbịyọ a paagha fa, bá á pịrị gbein-gọgọlọmụ bara Paul mọ gbaamị.—Luke 13:​34, 35.

6. Tetuu kị duonị Paul agbẹị ifie ka Hebrews 13:​5, 6 ma emi egberi gẹẹ bara wọ mọ gbaa a paaemi a o?

⁶ Paul Hebrew fun gẹẹ ifiemị, Jerusalem yelaa opu ama ka paa biin kịmịama pịrị wẹrịmị. Bịsẹ ifiemị, kẹnị Rome fun gẹẹowei akị Jerusalem tịịn baramị “oroupaa zịnị ama-ama dẹịn-emi opu ama.” Jew otubo kụraịbosẹ bẹbẹ yọama duo Jerusalem a bo oge teitịmị duonị, Jerusalem dụba fọụ tubo ama ka paatimimị. Tamanaịnyọ fa baramị Christtuuduo-otubo bịsẹ fọụbo duo arere nanatimimị. Kaanghaba bịsẹ yọ kị duonị Paul gbaa á pịrịmị: “Sịlị tarị inyenrinbụọ kịlẹ, ánị nana wẹrịemi yebo anị a bịrịbein.” Paul Bible duo á kụrọmọmụ egberi gbaamị: “Ịmịnị benebene ánị a barasingha fa, Ịmịnị benebene á gbeinmọ-koromọgha fa.” Jehovah kị bẹtịbị mị egberi gbaamị. (Hebrews 13:​5, 6 goo; Deut. 31:6; Ps. 118:6) Jerusalem mọ Judea mọ emi Christtuuduo-otubo mị kụrọmọye dọụ wẹrịemi. Tetuu a o? Paul gẹẹ funbị ánị bara duosuo daba, alaghatimi ámịnị ánị warịbọ mọ, fọụbo mọ, bá nana wẹrịemi yebo mọ a barasiin wẹrị ama duo serimịnị. Ámịnị igeniotu a paawẹrị, zịnị ama katimi inyenrinmụ yọbị bọụbọụ á pịrịgha fa.

7. Tetuu kị duonị omịnị akị Jehovah ghọ nana wẹrịemi eti mịẹkụrọmọ agbẹị-emi a o?

⁷ Kọn wo tolumọyemị: Teeki bọlọụ a timi wo korumịnị a o? Anị yebosẹ kunumọmụ “opu akpotu kị timi wo korumịnị.” (Matt. 24:21) Bọlọụ kụraị sọnransị Christtuuduo-otubo baramị, omịnị kirinaa bá angọtọlọmọ timi korumịnị. (Luke 21:​34-36) Opu akpotu laadaba, omịnị kpọ wo nana wẹrịemi yebosẹ anịghakpọ zụayaị a barasin wẹrị, wo etisẹ kọn benebene wo gbeinmọ-koromọgha fa Ọkpọnanaowei ka tụamịnị. Opu akpotu naa paagha kị gbaa kpọ, bei tịẹkiri kpọ omịnị wo etisẹ akị tụa agbẹị-emi ụbọ tọnpẹlẹ angọ pịrị agbẹị-emi. Iné angọ bii, ‘Ine inyenrinmịnị bara mọ bá mịẹ dọụmịnị yebo mọ, ịmịnị etị kọn Ọkpọnanaowei kikoromọ wẹrịemi yebo ka tụa wẹrịemi bara mịẹdịamịnị a, anịghakpọ mẹnịanga nanayeama ka tụa wẹrịemi a o?’ (1Tim. 6:17) Wo nimi wẹrịemi baramị, bọlọụ kụraị sọnransi Christtuuduo-otubo mịẹdịa yebo baratụa wo pịrịwẹrị “opu akpotu” laadaba wo peibolou kẹrị kụrọmọmịnị. Bomịnị opu akpotu mị akpọ tẹmẹsẹ naa paaghatimi akpotu kị paamịnị duonị, kụrọ wo pịrịmịnị. Opu akpotu laadaba omịnị tebara ka kị mịẹmụye nimimịnị a o?

BỌLỌỤDAAMỊNỊ OTU GBAAMỊNỊ EGBERIBO PEI

8. Jesus teye kị gbaa wó tuuduo-otubo pịrị ma o?

⁸ Hebrew Christtuuduo-otubo Paul gẹẹ á pịrị funbị ẹrịwẹrị zụa kụraịama bụọbị, Rome army-otubo Jerusalem tụayọrọ bara ámọ ẹrịmị. Jerusalem gbein-gọgọlọmụ ifiemị naịndẹ; anịduonị ámịnị baịn ama duoseri agbẹị-emi bara nimi mị. (Matt. 24:3; Luke 21:​20, 24) Anịa ámịnị baịn teyọ ka múmịnị a o? Jesus gbaamị: “Judea bọọ emi otubo baịn ogunbo ka mú.” (Luke 21:21) Biin ogu-ama k’emi, anịduoni baịn te ogun ka múmịnị a o?

9. Tetuu kị duonị Christtuuduo-otubo baịn mú sọwẹịmụ ogun tọn angọ pịrị mọ yọmị kụrọ ma o? (Map kpọ dii.)

⁹ Wo wẹrị Christtuuduo-otu laa baịn mú a paaemi ogunbo ditụa: anị Samaria, Galilee, Hermon, Lebanon emi ogunbo mọ, bá Jordan tọrụ bẹịnmọ bọọ emi ogunbo. (Map dii.) Bei ogunbo emi amabo zụa kịmịama laa baịnmú tịbị sọwẹị a paaemi. Gbaamaba Gamla tịịnmịnị opu amamị ogun agọnọ k’emi, anịduonị mú yọ laamụ firịmị kụrọemi. Zụa Jew otuama irorotimi baramị kịmị laa mú bịsẹ ama bọọ tịbị sọwẹị kpọ paaemi. Anịa, Jew otubo mọ Rome army-otubo mọ biin ifieama bịsẹ ama ka sụụmịnị duonị, biin kịmịama kị sụọ fịịmịnị. Anịduonị Gamla tịịnmịnị opu ama bị tịbị sọwẹịyọ fa.b

10-11. (a) Jehovah kaanghaba tebara ka kị wó kịmịbo kekere ma o? (Hebrews 13:​7, 17) (b) Christtuuduo-otubo ituma bọlọụdámịnị otubo gbaa bara mịẹ duonị te arere kị á laa ma o? (Foto kpọ dii.)

¹⁰ Kaanghaba bịsẹ ifiemị Jehovah, itu bọọ bọlọụdámịnị otubo ka kị wo kịmịbo kekeretimi kpọ paaemi. Bịsẹ ifie gbelemọ yọbị kẹnị fun gẹẹowei Eusebius tịịnmịnị owei gbaa baramị: “Jehovah wó yalịyalị tẹmẹ kọn Jerusalem bọọ timi bịnaoweibo zụa sẹlẹwẹrị bọlọụdámị; bá bịsẹ bịnaoweibo duo bịnaotubo baịn. . . Pella a mú bara gbaamị, bịsẹ ama mị Perea k’emi ama.” Baịn Pella ka mú yọmị, ebi Christtuuduo-otubo pịrị kpọ paamị. Ama bị Jerusalem mọ naịn emi duonị, ámịnị kịalị baịn mú a paaemi. Pella ama bị Jew otu ama duonị amịnị Rome army-otubo mọ sụụmụ iroro tọngha.—Map kpọ dii.

¹¹ Baịn ogunma mú otubo Paul gbaa bara kị dimịẹmị, ámịnị ituma “bọlọụdámịnị otubo gbaa bara” kị diwẹnịmị. (Hebrews 13:​7, 17 goo.) Ámịnị gbaa bara dịmịẹ duonị, ámịnị laa fịịgha. Ámịnị timi bomịnị “tịẹkụrọemi opu ama mị”—anị Ọkpọnanaowei daabụọ kị korumịnị duonị Jehovah á gbeinmọ-koromọgha bara mịẹdịamị.—Heb. 11:10.

12-13. Jehovah akpotu ifieama tebara ka kị wó kịmịbo kekeremịnị a o?

¹² Kọn wo tolumọyemị: Jehovah wó ogbo bọọ bọlọụdámịnị kịmịbo kị duo mịẹmụyeama gbaa wó kịmịbo pịrịmịnị. Biin Bible yọama kị Jehovah akpotu ifieama wó kịmịbo kekeretimi bara mịẹdịa wẹrịemi. (Deut. 31:23; Ps. 77:20) Wo ifie kpọ Jehovah ifiebosẹ bọlọụdámịnị bịnaoweibo kị duo baratụa wó kịmịbo pịrịmịnị bara wo mọ ẹrịdẹ.

¹³ Gbaamaba, COVID-19 dọọn paa ifiemị, “bọlọụdámịnị. . . otubo kị” mịẹmụ bara gbaa wo pịrịmị. Omịnị akị yetolumo bá zịnị tẹmẹ anga yeama mịẹmụbara Jehovah ogbo mọ gbaa itu-kosuotubo pịrịmị. Dọọn paatimi ifiemi, omịnị opubẹnịị-ama kọn 500 dẹịn-emi bẹẹlịama mịẹmị, wo bịnaotubo internet, TV, bá radio kị duo mị bẹnịbo mịẹmị, omịnị naa mị timi timi biin bẹlẹị-ama kọn opubẹnịị mịẹgha wẹrịmị. COVID-19 dọọnmị wo tẹmẹanga fịyaị fịmụyọ tịẹmọgha. Bẹbẹ bẹẹlịama kị gbaa kpọ, omịnị kẹnịsụọemi bara mịẹdịamị. Mị bọlọụmị inyenrinbụọ kị kụrọ wo pịrị kpọ, Jehovah bọlọụdámịnị kịmịbo akị kịlịkịlị bara mịẹmụye gbaa wo pịrịmịnị eti wo mọ nana wẹrịemi. Omịnị eti kọn Jehovah atụa bá wó olokobo dii wẹnịmịnị yọ bụọmọ kpọ, te zịnị inyenrinbụọama kị opu akpotu ifie laadaba, baratụa wo pịrịwẹrị kịlịkịlị bara angọ-tọlọmọmịnị a o?

TARỊ MỌ EGENI KẸRỊAKỊ INYENRINBỤỌ MỌ MỊẸDỊA

14. Hebrews 13:​1-3 diidaba, Jerusalem gbein-gọgọlọ dọụtimi ifiemị Christtuuduo-otubo te inyenrinbụọama kị mịẹdịa agbẹị-emi a o?

¹⁴ Opu akpotu paadaba, omịnị tarịmịẹ zọzọ dịa kụrọmọ dẹịnmịnị. Omịnị Jerusalem mọ Judea mọ a timi Christtuuoduo-otubo mịẹbara kị dimịẹmịnị. Ámịnị ifiebosẹ tarị mịẹ zọzọ dịa timimị. (Heb. 10:​32-34) Jew otu kunumọ ereinbo nain-dẹịnmị, Christtuuduo-otubo “bịna tarị” mọ “egeni kẹrịakị” inyenrinbụọ mịẹdịa bọlọu dẹịnmị.c (Hebrews 13:​1-3 goo.) Akpọ kunumọ ifie bo naịndẹịn-mịnịmị, omịnị kpọ bịsẹbara kị dimịẹmịnị.

15. Tetuu kị duonị Christtuuduo-otubo ama duoseri ifiemị bịna tarị mọ bá egeni kẹrịakị inyenrinbụọ mọ mịẹ zọzọ dịa agbẹị ma o?

¹⁵ Rome army-otubo Jerusalem tụayọrọ wẹrị alaghatimi waị mú ifiebị, Christtuuduo-otubo ánị nanayebo zụa akịwẹrị ama duoserimị. (Matt. 24:​17, 18) Anịa ámịnị ogun agọnọbo amú ánị aya warịbo asụọmịnịbị, ámịnị baratụa zọzọ pịrịmụ yọ dọụ kụrọmọ wẹrịemi. Tamanaịnyọ fa baramị biin kịmịama bịsẹ ifiemị fịyaị, bịdẹ bá timimụ warị dọụ wẹrịemi, anịduonị Christtuuduo-otubo bịna tarị mọ egeni kẹrịakị inyenrinbụọ mọ mịẹ zọzọ dịa bá anị nana yebo dịẹpaamọ zọzọ pịrịmụ fomuun nanamị.—Titus 3:14.

16. Omịnị tebara ka kị tarị mịẹ baratua-pịrịye dọụemi bịnaotubo dịamịnị a o? (Foto kpọ dii.)

¹⁶ Kọn wo tolumọyemị: Tarị kị wo dịnẹmọwẹrị baratụa-pịrịye dọụmịnị otubo barịmịnị. Sụụ anịghakpọ vurudu akpotu gbele-emi bịnaotubo baratụa-pịrịye dọụ wẹrịemi duonị, Ọkpọnanaowei kịmịbo tẹmẹanga bá mẹnịanga dọụ wẹrịemi yeama mịẹpaamọ á pịrịmịnị. Kẹnị Ukrain emi bịnaraụ sụụ duonị anị warị ma barasiinmị, á gbaamị: “Jehovah wo bịnaotubo ka kị baratụa wo pịrịmịnị bara omịnị mọ ẹrịmị. Omịnị Ukraine mọ Hungary mọ atimi ifie kpọ ámịnị baratụa wo pịrịmị, bá bei tịẹkiri kpọ Germany ma wo kẹrịakị ánị warịbo atụa, bá wo dọụ wẹrịemi yebo kpọ mịẹ wo pịrịmịnị”. Omịnị egeni kẹrịakị inyenrinbụọ mịẹ wo bịnaotubo dịamịnịsẹ, Jehovah mọ kị fịrịwẹnị gbeleimịnị.—Prov. 19:17; 2Cor. 1:​3, 4.

17. Tetuu kị duonị bei ifie kpọ bịna tarị mọ bá egeni kẹrịaki inyenrinbụọ nanamụ yọbị yelaaemi a o?

¹⁷ Tamanaịnyọ fa baramị, mị bọlọụmị, omịnị baratụa-pịrịye dọụ kụrọmọ dẹịnmịnị. (Hab. 3:​16-18) Bei ifie kpọ Jehovah bịna tarị mọ bá egeni kẹrịaki inyenrinbụọ mọ nanamụ bara mọ kọn wo tolumọmịnị. Bịsẹ ifie laadaba mị inyenrinbụọbo yelaa kụrọmọ wo pịrịmịnị.

MỊ BỌLỌỤ MA PAAMỊNỊ YEBỊ

18. Omịnị tebara ka kị bọlọụ kụraị sọnransi Hebrew Christtuuduo-otubo dimịẹmịnị a o?

¹⁸ Jerusalem gbeingọgọlọ ifiebị, gbaaye pei wẹrị baịn ogun agọnọbo amú Christtuuduo-otubo ánị ụndụbo zụọmị. Ámịnị Jerusalem a barasiin kpọ, Jehovah benebene á gbeinmọ-koromọgha. Ánị mịẹ yemị te ka kị wo tolumọ ma o? Opu akpotu paamụ bara omịnị mọ nimisingha kị gbaa kpọ, Jesus omịnị ifiebosẹ gbaaye pei bara gbaamị. (Luke 12:40) Paul gẹẹ Hebrew Christtuuduo-otubo pịrị funbị yelaa wo kpọ pịrịemi, wo ifie kpọ bịsẹ ifiema paabara kị paamịnị. Omịnị wo etisẹ akị Jehovah benebene wo gbeinmọ-koromọgha kiikoromọ egberima tụa wẹrịemi. (Heb. 13:​5, 6) Pebidá wosẹ timi gbeingọgọlọ bolou asọụgha fa [opu ama] kị koru—anị Ọkpọnnaowei daabụọmị, bá bịsẹ daabụọ duo bo wo laamụ tarịbo akị pọwẹị nana.—Matt. 25:34.