Goomịnị-otu Biimịnị Biibịbịbo

Solomon kẹrị karịwarị-bụbọbị serii tebara kị laatimi ma o?

Karịwarị bọọ yalịyalị anga duosụọ dọụmịnị ifiesẹ bei warị-bụbọ kị duo sụọ múmịnị. New World Translation of the Holy Scriptures gẹẹdẹ kị 2023 laa yemị gbaa barabị, “warị-bụbọbị dịyaịn 20 cubits laaemi, fini warịbị laaemi, bá serii 120 laaemi.” (2Chron. 3:4) Warị-bụbọ gbelemọ yọmị zịnị Bible-ama gbaa amọ “120 cubits” kị serii-emi, anị 53-meter (175-ft) laaemi!

Anịa 2023 bọọ mịẹpaamọ New World Translation Bible didaba Solomon karịwarị-bụbọ gbelemọ yọmị gbaa amọ: “Serịị akị 20 cubits laaemi,” dịyaịn 9 meters (30 ft) kị laaemi.a Tetuu kị duonị bei deiyọ mịẹ ma o? Zụa tuama wo mọ ditụa.

Wo didaba 1Kings 6:3 warị-bụbọbị serii mú laaemi bara gbaagha. Bịsẹ gooyọbị warị-bụbọbị fini bá bolou sụọemi bara kị gbaa wẹrịemi, serii-emi bara gbaagha. Barịị tịbịyọbị ebibara ka kị karịwarịma timi zịnị yeama gbaa wẹrịemi, gbaamaba ogu aki mịẹ wẹrịemi angọ sụrụ yọmị, oia ye-sibemịnị yebo, maa copper akị mịẹ wẹrịemi pillarbo nẹ warị bọlọụma mịẹ tịẹmọ wẹriemi yebo. (1Ki. 7:15-37) warị-bụbọbị serii 50 meters laawẹrị agono amú karịwarị dẹịntimi wẹrị a, tetuu kị duonị Jeremiah serii laaemi bara gbaagha o? biin kụraịama bụọdẹ kpọ Jew fun gẹẹ-otubo gbaa amọ warị-bụbọbị serii akị karịwarịbi zịnị yọama dẹịngha bara gbaamị.

Fun tolumọdẹ otubo 120-cubit dịyaịn-emi warị-bụbọ laa karịwarị bọọ emi warị-akpakpabo a timigha fa bara iroromịnị. Oruseri ifiemị zụa kẹrị serimọ wẹrịemi yeama, gbaamaba Egypt-otu ogugobo didaba, kiri-angabị fini-emi agono-anga ba zaụ-emi bara kị timi-mị. Anịa Solomon karịwarịbị bịsẹ bara fa. Fun tolumọdẹ otu tọn barabị warị akpakpabị 6 cubits, anịghakpọ 2.7 meters (9 ft), bara kị dụbaemi. Pabụọdẹ yeama gẹẹmịnị owei Theodor Busink gbaa amọ: “Warị akpakpabo dụbaemi barabị wo mọ didaba [karịwarị duo sụọmịnị yọbị], warị-bụbọbị dịyaịn 120 cubits lagha fa.”

Akị 2Chronicles 3:4 bọọ gẹẹ wẹrịemi yebị waị geetimi ifiebị gẹẹ gbalị wẹrịemi bara kị paaemi. Zụa orudẹ manuscript-ama “120” ka kị bei yọ bọọ gẹẹ wẹrịemi, anịa zịnị yelaa fun-ama, gbaamaba, fifth-century Codex Alexandrinus bá the sixth-century Codex Ambrosianus, “20 cubits” kị gẹẹ wẹrịemi. Zụa ye-gẹẹtimi otu tebara kị mịẹtimi gẹẹ gbalịwẹrị “120” gẹẹ ma o? Hebrew bẹẹlịbị akị “odọzị” mọ “cubits” mọ gẹẹmịnị egberi-ụngbọbị leimọ leimọ k’emi. Anịduonị gẹẹtimi otubo kaanghaba “cubits” gẹẹ dọụmịnị ifiebị mịẹkiri wẹrị “ọdọzị” gẹẹ bara kị paaemi.

Omịnị bei yebo nimiwẹrị ebibara akị Solomon kẹrị karịwarị akị kịrịị bara kọn kịmịotu dịa dọụmịnị, bịsẹ bara kị gbaa kpọ yelaa dẹịn yemị, ani karịwarịbị tịbịtịẹmọ wẹrị yebị—ánị opu teme-anga karịwarịbị. Jehovah ụ karịmịnị kịmịbosẹ tịịn bịsẹ karịwarị bọọ ụ karị yọ abo yọmị omịnị u kule kamị!—Heb. 9:11-14; Rev. 3:12; 7:9-17.