Tamamaa Bara Ka Kị Mịẹpaamọ Bread

1. Bible ifiemị, bread tebara ka kị yelaa timi ma o?

BIBLE ifiemị yelaadẹịn fịyaịbo, bread kpọ kẹnị. (Gen. 14:18; Luke 4:4) Bread yelaa kụrọmọemi bara duonị, Bible mị zụa ifieama “bread” ka kị fịyaị a tịbịtịẹmọmịnị. (Matt. 6:11; Acts 20:​7, study note) Jesus kpọ bread akị maa tamamaa fịrịama wẹnịmị. (Matt. 16:​9, 10) John chapter 6 mị Jesus kẹnị ifie a bread akị tamamaa fịrịwẹnị bara gẹẹ koromọ wẹrịemi. Omịnị bei Bible yọ tolumọmịnị bị, bẹị tịẹkịrị bọọ laa tolumọ akịwẹrị bá mịẹ a paaemi yeama dọụ ẹrịmịnị.

2. Te ifie kị biin kịmịama fịyaị dọụ ma o?

² Jesus fịrịmọpaa-otubo egberigbaa siindẹ ifiebị, ámịnị ẹmbafou agbẹị-emi duonị, Jesus arụ akịwẹrị wó fịrịmọpaa-otubo kọn Galilee tọrụ duo bẹịn múmị. (Mark 6:​7, 30-32; Luke 9:10) Ámịnị bo Bethsaida mọ naịn-emi kperein yọ ka timimị. Anịa, alaghatimi, biin kịmịama bo bịse yọ laamị. Jesus kịmịbo duogha. Ómịnị ifie mịẹpaamọ wẹrị Daabụọ egberi kọn á tolumọ bá dọọnmịnị otubo kpọ zụọmị. Buburu laamịnị bị, tuuduo-otubo bei biin kịmịbosẹ mịẹtimi fịyaị fịmụ bara irọrọmị. Zụa kịmịama kaanghaba kala fịyaị sibe wẹrịemi, anịa biin otu fịyaị sibegha duonị gbenebo a mú fịyaị fẹị agbẹị-emi. (Matt. 14:15; John 6:​4, 5) Jesus tebara kị mịẹmịnị a o?

JESUS TAMAMAA BARA BREAD MỊẸPAAMỌMỊ

3. Jesus teeki gbaa wó fịrịmọpaa-otubo pịrị ma o? (Bọlọụ foto kpọ dii.)

³ Jesus gbaa wó fịrịmọpaa-otubo pịrịmị: “Bei kịmịbo bei yọ duo serii agbẹịgha; ámịnị fịyaị kọn á pịrị fị.” (Matt. 14:16) Owei otubo 5,000 laaemi, anịduonị agbalịmụ yọbị bụụdọọnye a paamị. Erebo mọ awọụbo mọ kịẹndaba 15,000 kịmịama laa a paaemi. (Matt. 14:21) Andrew gbaamị: “Maa indi mọ sọnran barley bread mọ nana wẹrịemi owei-tọbọụ bẹị yọ bọọ emi. Anịa bẹị yebo tebara ka kị bei biin kịmịotubo laamịnị a o?” (John 6:9) Bịsẹ ifiemị kịmịotu ifiebosẹ ka barley kọn mịẹ wẹrịemi bread fị timimị. Kala indi mị, fụụ tụa fẹịn wẹrịemi indi ka paaemi. Mọabịkpọ bịsẹ tọbọụ nanawẹrịemi fịyaịbo laa biin kịmịama gbalị a paagha fa.

4. Omịnị John 6:​11-13 duo teeki tolumọ akị a paaemi a o? (Fotobo kpọ dii.)

⁴ Jesus ebi mịẹ kịmịotu pịrịmụyọ duonị, ómịnị gbaa kịmịbo pịrịwẹrị ámịnị bẹbẹ ikpuduama mịẹpaamọ wẹrị kiri bọọ tịtẹmị. (Mark 6:​39, 40; John 6:​11-13 goo.) Jesus ụ Daụ kulemị. Kọkọ Jehovah kule agbẹị-emi, Jehovah kị fịyaịbo mịẹpaamọmị. Mị yelaa tolumọye ka paa wo pịrịemi. Omịnị kpọ Jesus dimịẹ dá fịyaị fị dọụmịnị ifiesẹ tẹẹbịbị mịẹ, wo bẹtịbị k’emi anịghakpọ biin kịmịama kị yọ bọọ emi kpọ. Jesus tẹẹbịbị mịesiindẹ ifiemị, ómịnị wó tuuduo-otubo fịrịmọ fịyaịbo dịẹpaamọmị, kịmịsẹ fị biribeinmị. Fịyaịbo kọọmị, Jesus fịyaịbo tangbei dọụgha duonị, ómịnị wó tuuduo-otubo fịrịmọ kọọ fịyaịbo bẹnịmọmị. Nanaye kekeremụ bara gbelemọ yọmị Jesus ebi mịẹdịaye ka paa wo pịrịemi. Ị́mịnị daụ anịghakpọ yin ụbọ aba, ị́mịnị laa tẹẹbịbị, igeni kẹrịakị bá barafinimọ inyenrinbụọ gbelemọ egberitịbịama akị iné warị otubo mọ tolumọ a paaemi a?

5. Kịmịotu Jesus mịẹ tamamaa yebo ẹrị ifiebị, ámịnị teeki mịẹ dọụ ma, anịa Jesus bá tebara kị mịẹ ma o?

⁵ Jesus akị kịmịbo tolumọ bara mọ bá wó mịẹ tamamaa yebo mọ ánị angọ duosụọmị. Jehovah bẹbẹẹ bụrụowei fịrịmọ bomịnị bara Moses mọ gbaa wẹrịmị, ámịnị Moses gbaa egberi nimi wẹrịemi duonị, ámịnị bii a paamị, ‘Jesus kị bịsẹ ụbọmị a?’ (Deut. 18:​15-18) Bịsẹ bara aba, ómịnị ebi ibe daaowei ka paamịnị bá fịyaị mịẹpaamọ ibesẹ pịrị kpọ paaemi. Anịduonị bịsẹ otubo “[Jesus] akị ibe daaowei mịẹ dọụmị.” (John 6:​14, 15) Jesus á bụọmọ wó akị pẹrẹ a tụadaba, ómịnị Jew-otubo mọ sụọ politics mịẹmịnị kịmị ka paadẹ timimị. Anịa bịsẹ ifiebị Rome otu kị Jew otubo daatimi mị. Jesus tebara kị mịẹ ma? Bible gbaa baramị, Jesus ‘bịsẹ yọ duo sẹrịwẹrị ogun agọnọ ka múmị.’ Kịmịotu ụ penimọ kpọ Jesus politics a sụọgha. Mị ebi tolumọye ka paa wo pịrịemi!

6. Omịnị tebara ka kị Jesus mịẹbara dimịẹ a paaemi a o? (Foto kpọ dii.)

⁶ Omịnị tamamaa bara biin fịyaịama mịẹpaamọ anịghakpọ dọọn-ama zụọ bara kịmịotu mọ gbaa wo pịrịgha fa, bịsẹ yọ kị bụọmọ kpọ ámịnị wo akị ibe daaowei mịẹgha kpọ paaemi. Anịa, kịmị sẹlẹ ifie laa daba omịnị á sụọmọwẹrị anị ịkịọụ dịsẹ kịmị sẹlẹ bara gbaa wo pịrị a paaemi. Bịsẹ bara kị paa kpọ, Jesus mịẹdịayemị gaan k’emi. Jesus benebene politics a sụọgha, ómịnị gbaamị: “Ine Daabụọ bị, bei akpọ mọ kẹnịsụọmọgha.” (John 17:14; 18:36) Omịnị Christtuudụọ-otuama duonị, omịnị kpọ Jesus mịẹbara kị dimịẹ agbẹị-emi. Omịnị Ọkpọnanaowei Daabụọ anga ma timi, Daabụọ egberi gbaa kịmịotu pịrị, bá Daabụọ mị wẹrị bo bara kpọ tẹẹmịnị. (Matt. 6:10) Wo wẹrị waị bei Bible yọ bọọ mú dá zịnị yelaa yeama tolumọ akị.

“BREADBO TUUBỊ”

7. Jesus mọ bá fịrịmọpaa-otubo mọ teeki mịẹ ma o? (John 6:​16-20)

⁷ Jesus kịmịotubo gbalị siindẹmị, wó fịrịmọpaa-otubo arụ yọụdá Capernaum amú bara ómịnị mọ gbaa á pịrịmị, ómịnị bá ogun agọnọ kọọ múmị, anịkị kịmịotu ba laa ụ kọn ibe daaowei atụagha . (John 6:​16-20 goo.) Fịrịmọpaa-otubo arụ yọụmịnị ifiemị, opu ikime paamị. Bịsẹ ifiemị Jesus beni agọnọ duo wẹnị á dọụ bomị. Fịrịmọpaaowei Peter beni agọnọma wẹnị ụ dọụ bo bara Jesus mọ gbaamị. (Matt. 14:​22-31) Jesus arụ bọọ lẹịbị, ikimebị pẹlẹmị. Mị paa yemị tuuduo-otubo mịẹ tamamaa wẹrị ámịnị gbaamị: “Ị́mịnị kị kọkọ Ọkpọnanaowei tọbọụ.”a (Matt. 14:33) Bịsẹ bara kị paa kpọ, ámịnị bẹị tamamaa ye mọ biin kịmịbo gbalị ye mọ kẹnịsụọmọ emi bara lelepẹlẹgha. Mark mị paaye gbelemọ yọmị gbaamị: “Bei paa yemị [Fịrịmọpaaotubo] mịẹ tamamamị, tuubị ámịnị naa breadbo gbelemọ yọmị paaye bị a sụọtuunimigha wẹrịmị, ánị adụdụbo ye a sụọtuu nimimụ yọmị kụrọmị.” (Mark 6:​50-52) Jesus tuuduo-otubo, Jehovah akị Jesus pịrị wẹrịemi kụrọbị dụba mú laaemi bara bọọ sụọtuu nimigha. Zụa ifie bụọdẹmị, Jesus waị breadbo gbẹlẹmọ yọbị mịẹ tamamaa yebị kẹrị ẹrẹwẹrị, bịsẹ bolou duo zịnị tolumọyeama mịẹpaamọmị.

8-9. Tetuu kị duonị kịmịbo Jesus dọụtimi ma o? (John 6:​26, 27)

⁸ Jesus gbalị kịmịbo ánị mẹnị-anga dọụyebo ka kị bọlọudaa wẹrịmị. Barịị erein laa ifiemị, ámịnị Jesus mọ wó fịrịmọpaa-otubo mọ bịsẹyọ duo sẹrịdẹ bara ẹrịmị, ámịnị Tiberias duo boemi arụama a leiwẹrị yọụ Capernaum a mú Jesus dọụ yọ amúmị. (John 6:​22-24) Ámịnị kọkọ Ọkpọnanaowei Daabụọ egberi tolumọ dọụmịnị kị duonị Jesus dọụ mú ma? Bịsẹ baragha. Ámịnị Jesus mẹnị-anga yeama mịẹ á pịrịmọ yọkị duonị ụ dou múmị. Omịnị tebara kị mịẹtimi bịsẹ bara nimi ma o?

⁹ Kịmịbo Capernaum mọ nain-emi yọ Jesus mọ gbeleimị, Jesus gaan bara ámịnị fịyaị kị duonị ụ dọụmịnị bara gbaamị. “Ámịnị bread-ama fị biribeinmị” anị “bụrụfamịnị fịyaịama.” Amịnị angọtụa “bẹseri bẹseri ụndụ akị á pịrịmụ fịyaị” kị dọụ bara Jesus mọ gbaaá pịrịmị. (John 6:​26, 27 goo.) Jesus, ụ Daụ fagha fagha ụndụ pịrịmịnị fịyaị mịẹpaamọmịnị bara gbaamị. Fị fịyaị laa bẹseri bẹseri ụndụ akị á pịrị a paaemi bara ámọ naa yọmị á mịẹ tamamamị! Te fịyaị kị laa bịsẹye mịẹ a paaemi a? Jesus peitimi otubo tebara ka kị bịsẹ fịyaị nana a paaemi a o?

10. Kịmịotu te fịrị kị wẹnịwẹrị fagha fagha ụndụ nanamịnị a o?

¹⁰ Kaanghaba, Jew otubo mịẹdẹkị ámịnị bo laa Jesus gbaamịnị bread fịmụ iroro tọnmị. Moses oloko bọọ gbaa wẹrịemi “fịrịbo” kị ámịnị mọ mịẹmụ bara kị tọntimi kpọ paaemi. Anịa, Jesus gbaa á pịrịmị: “Bei kị Ọkpọnanaowei fịrịbị, ámịnị peibolou akị wó fịrịmọbo ụbọ ma tụa.” (John 6:​28, 29) Peibolou akị Ọkpọnanaowei ghọ tịbịtịẹmọ wẹrịemi owei ma tụadaba “fagha fagha ụndụ” nanamịnị. Jesus bụọdẹ ifie kpọ bịsẹ bara gbaadẹ wẹrịmị. (John 3:​16-18, 36) Tuu ifie laabị Jesus mọkpọ kịmịawọụ fagha fagha ụndụ nanamụ bara gbaamị.—John 17:3.

11. Jew otubo tebara ka kị fịyaị fị biribeinmọ yọ bẹtịbị kị iroromịnị bara mịẹdịa ma o? (Psalm 78:​24, 25)

¹¹ Jew otubo peibolou akị Jesus ghọ tụamụ yọbị peigha. Ámịnị ụ biimị: “Ị́mịnị te tamamaa ye kị mịẹwẹrị, omịnị ẹrịwẹrị ị́ pei a paaemi a?” (John 6:30) Ámịnị Moses ifiemị Jehovah manna ka kị ánị okosi daụ-otubo pịrị fị bara ámịnị mọ gbaamị, bịsẹ manna bị bread mọ lei-emi. (Neh. 9:15; Psalm 78:​24, 25 goo.) Gaan barabị, ámịnị mọkpọ fị biribeinmọ bread kị iroromịnị. Jesus “agọnọ duobo gesii bread,” gbelemọ egberi gbaamị, bịsẹ breadmị agọnọ duobo ụndụ pịrịmịnị manna bara k’emi, anịa Jesus bei egberi gbaatimi ifiebị, Jew otubo ụ biiwẹrị ebibara sụọtuunimimụ bara mịẹgha. (John 6:32) Jesus tẹmẹanga gesii egberibo gbaatimi ifiemị ámịnị ụ peigha, anịa ámịnị anị mẹnịanga nanamụ yebo ka kị bọlọụdaa timimị. Omịnị teeki ka kị bei egberitịbị duo tolumọ akị a paaemi a o?

YELAA WO PỊRỊDẸỊN EMI YEBỊ

12. Teeki yelaa dẹịn-emi bara kị Jesus mọ gbaa ma?

¹² Kẹnị yelaa tolumọye John chapter 6 duo bo wo laaemi. Omịnị tẹmẹanga yeama ka kị bọlọụdaa agbẹị-emi. Satan, Jesus dadịtimi ifiemị, Jesus tẹmẹanga yebo ka kị bọlọụdaa wẹrịemi bara mịẹdịamị. (Matt. 4:​3, 4) Jesus ogun agọnọ bọọ timi tolumọyebo pịrị ifie kpọ, tẹmẹanga yebo akị bọlọụdámịnị yọ kị yelaaemi bara gbaamị. (Matt. 5:3) Anịduonị, wosé angọ bii a paaemi, ‘Ine inyenrinbụọ kpọ ịmịnị tẹmẹanga yeama didụbamọ mẹnịanga yeama dẹịn-emi bara mịẹdịamịnị a o?’

13. (a) Tetuu kị duonị fịyaị fị pọwẹịmụ yọbị seigha o? (b) Omịnị te berifaanye ka kị adụdụ a wẹrị agbẹị-emi a o? (1Corinthians 10:​6, 7, 11)

¹³ Omịnị wo dọụ wẹrịemi mẹnịanga yebo nanamụ yọ tẹẹ wẹrị mẹnịanga yeama nana bá bịsẹ yebo duo pọwẹị nanamịnị yọmị seigha. (Luke 11:3) Kụrọ fịrịwẹnị wẹrị “fịyaị fị bá wuru boumịnị” yọmị pọwẹị kị mịẹpaamọmịnị bá “gesii Ọkpọnanaowei kị duoboemi.” (Eccl. 2:24; 8:15; Jas. 1:17) Mọabịkpọ, omịnị wo ụndụsẹ akị mẹnịanga yeama ghọ tụa kụmọ. Fịrịmọpaaowei Paul fun gẹẹ akị Christtuuduo otubo pịrị ifiemị, ómịnị mị egberi mịẹgaanmi. Ómịnị Israel otu ogbo abadị bọọ mịẹ sei fịrịbo gbaa á pịrịmị. Paul berifaanye kọn Christtuuduo-otu pịrịmị. Ámịnị “[Israel otubo] mịẹ bara mịẹwẹrị akpotu mịẹpaamọmịnị yeama mịẹmụ yọ bọọ dịsẹnana kụmọ” bara Paul mọ gbaa á pịrịmị (1Corinthians 10:​6, 7, 11 goo.) Jehovah tamamaa bara manna mịẹ Israel otubo pịrị ifiebị, ámịnị fịyaị mẹnẹmọtu nana wẹrịemi duonị, sei yeama bara ka kị fịyaịbo dimọmị (Num. 11:​4-6, 31-34) Ámịnị gold oru tẹmẹwẹrị karị, fịyaị fị, wuru bou, bá sẹị pọwẹịtimi Jehovah gbaa bara mịẹmụyọ barafamị. (Ex. 32:​4-6) Paul Israel otubo paamọ yebị berifaanye ka paa 70 C.E mị Jew otu kunumọ ereinbo inyenrintimi Christtuuduo-otubo pịrịemi bara gbaamị. Omịnị kpọ kunumọ ereinbo k’emi duonị, Paul gbaa egberimị yelaa wo kpọ pịrịemi.

14. Ayakpọ mị fịyaị gbelemọ yọmị, omịnị te ka tọrụdimịnị a o?

¹⁴ Jesus gbaa bara mị, omịnị “ereinmị wo fịmụ fịyaị,” kọn Jehovah tẹẹ bara gbaasiindẹ bị, Jesus mọkpọ gbaa amọ omịnị tẹẹdá Ọkpọnanaowei dọụbaramị “agọnọ bọọ paadẹ bara ka kị bei kịrịogbo kpọ a paa.” (Matt. 6:​9-11) Jesus bei gbaa egberi diidaba teeki iné ịkịọụ duosuo ma o? Bible gbaa barabị Ọkpọnanaowei Daabụọ bodaba ebi fịyaịama kpọ mịẹpaamọmịnị. Isaiah 25:​6-8 gbaa bara didaba, Jehovah Daabụọ mị bodaba, biin mẹnịanga fịyaịama kị timi kịmịotu pịrị fịmịnị. Psalm 72:16 gbaamị: “Biin fịyaịama kiriogbo bọọ timimịnị; ogun agọnọbo kpọ fịyaịbo biin kụrọmọmịnị.” Ị́mịnị kpọ Jehovah Daabụọ laadaba iné dịsẹ fịyaị tụọ anịghakpọ zịnị ịmbẹlẹ aya fịyaịama fịmụ bara ka tọrụdimịnị a o? Zịnịyẹ mọkpọ emi, ị́mịnị iné gboro fịyaịama kị fịmịnị. (Isa. 65:​21, 22) Kiriogbo bọọ timimụ otubosẹ fịyaị fị pọwẹị pọwẹị kị timịmịnị.

15. Waị fịịyọduo seribo ifie laadaba te kịmị tolumọ fịrị kị timimịnị a o? (John 6:35)

¹⁵ John 6:35 goo. Bei bọlọụbị teeki timi Jesus mịẹpaamọ bread mọ indi mọ fị otubo korumịnị a o? Ámịnị peibolou akị Jesus atụagha timi fịị kpọ, fịịdẹ otubo waị serii bomịnị ifiebị, ị́mịnị zụa otu ẹrị kpọ paaemi. (John 5:​28, 29) Jesus gbaamị: “Ịmịnị kị ụndụ pịrịmịnị bread mị. Ị dọụ bodẹ kịmịsẹ bẹnẹbẹne ba mọụn kẹrịgha fa.” Bịsẹ kịmịbo fịịyọ duo serii bodaba, ámịnị Jesus gbaa egberi bọọ sụọtuunimimịnị. Bei kịmịbọ peibolou akị Jesus kụn ịkịan ma tụa, bá Jesus fịị á pịrị bara kpọ peimịnị. Bịsẹ ifie laadaba, fịịyọduo waị seridẹ otubo mọ bá ayakpọ bọọ ziimụ awọụbo mọ fomuun nanawẹrị tẹmẹanga yeama tolumọmịnị. Wo kpọ sụọ bịsẹ kịmị tolumọ fịrị wẹnịmụ yọbị wo mịẹ pọwẹị nanamịnị! Baratụa kịmịama pịrịwẹrị bo Jehovah nimimịnị yọ duobo wo laamụ pọwẹịmị dụba akị fịyaị fị yọ duo wo laamụ pọwẹị dẹịnmịnị.

16. Omịnị barịị egberitịbịmị teeki tolumomịnị a o?

¹⁶ Omịnị zụa yeama akị John chapter 6 duo tolumọdẹ, anịa “fagha fagha ụndụ gbelemọ yọmị” Jesus zịnị yeama akị kịmịotu tolumọmị. Jew otubo beritịẹmọ Jesus gbaa egberibo pei agbẹị wẹrịmị. Omịnị kpọ Jesus gbaa egberibo pei agbẹị-emi. Barịị egberitịbịmị omịnị mọkpọ John chapter 6 kẹrị ẹrẹteimịnị.