Ti Panangmatmat ti Biblia
Aniat’ Diborsio a Guraen ti Dios?
“ADU dagiti problema a dimteng idi nakidiborsioak,” insurat ti maysa a Kristiano a babai a liniputan ni lakayna. “Narigat ti mangrugi manen. Masapul a mangrugiak manen saan laeng nga iti isip no di pay ket iti pinansial ken naespirituan. Inut-utobko no anamongan ni Jehova ti desisionko, yantangay ammok ti sagudayen ti Kasuratan a guraenna ti diborsio. Kanayon a mariribukanak idi iti daytoy.”
No agpatingga ti panagasawa, dagiti ibungana ket saan. Kellaat a tumaud dagiti kabbaro a problema. Dagiti rikrikna—pannakariribuk, panagliday, ken riknat’ pannakabasol—a kellaat a tumaud. Ti pannakidangadang no asinot’ legal a mangaywan iti anak. Ti maysa a barito wenno balasitang a kumarayo ken Mommy wenno Daddy. Dagiti dumegdegdeg a parikut iti kuarta. Ti panangikagumaan a mangparmek iti tarigagay agpaay iti katakunaynay a maipalubos laeng iti panagasawa.
Sa panunotenyo pay ti panangmatmat ti Dios. Kuna ti Biblia a ti Dios ‘guraenna ti diborsio.’ (Malakias 2:16) Kaipapanan kadi dagitoy a sasao a guraen ti Dios amin a panagdiborsio? Gapuna, masapul kadi a marikna ti maysa a Kristiano nga isut’ nakabasol no idiborsio ti maysa ti asawana a nangliput kenkuana? Agpaay iti sungbat, usigentay dagiti kasasaad idi kaaldawan ni Malakias a nakatignayan ti Dios a mangikuna a guraenna ti diborsio.
“Dikay Mangliput”
Impadto ni Malakias kalpasan ti 443 K.K.P, nganngani maysa a siglo kalpasan ti panagsubli dagiti Judio a nakayawan idiay Babilonia. Rimsua dagiti nariribuk a kasasaad idiay Juda, nangnangruna kadagiti papadi. (Malakias 2:7-9) Nagraira kadagiti amin nga Israelita dagiti aramid a kas ti panagulbod, pannakikamalala, panagkusit, ken panangirurumen. (Malakias 3:5) Dagitoy a kasasaad ti nangituggod iti kasta unay a panagduadua a kas ti inyebkas ti dadduma: “Ubbaw ti panagserbi iti Dios.”—Malakias 3:14.
Ti pannakadadael ti relihion ken moralidad idi kaaldawan ni Malakias ket makita met iti pannakapukaw ti panagraem iti panagasawa. Adu a lallaki nga Israelita ti nangidiborsio kadagiti assawa ti kinaagtutuboda, nalabit tapno maasawada dagiti agkabanuag a pagano a babbai. Nalapunos ti altar ni Jehova iti lulua dagiti naisina nga assawa a napan idiay santuario tapno aganug-og ken agunnoy iti imatang ti Dios.—Malakias 2:13-15.
Kasanot’ panagrikna ni Jehova iti dayta a panagdiborsio? Babaen ken mammadto a Malakias impakdaarna: “‘Gapuna aywananyo ti espirituyo, ket awan koma ti uray siasino a mangliput iti asawa a babai ti kinaagtutubona. Ta siak guraek ti panagdiborsio,’ kuna ni Jehova a Dios ti Israel . . . ‘Ket masapul nga aywananyo ti espirituyo, ket dikay mangliput.’” (Malakias 2:15, 16) Sigun iti Theological Wordbook of the Old Testament, ti Hebreo a sao a naipaulog a ‘mangliput,’ kaipapananna “mangallilaw, (makilangen a) sigugulib.” Idiay Salmo 59:5, maysa a participle a porma daytoy a verbo ti naipaulog a “mangtraidor.”
Maibusor iti kasta a pagannayasan, maawatantay a naimbag dagiti sasao idiay Malakias 2:16: “Guraenna ti diborsio.” Guraen ni Jehova ti maysa a kita ti diborsio a mangisina iti dati nga asawa tapno mangasawa ti sabali. Kas pangarigan, maysa a lalaki ti nakikamalala sana idiborsio ti di nagbasol nga asawana a maibusor iti pagayatanna wenno pilitenna [ti asawana] a mangidiborsio kenkuana tapno maikasarna ti sabali, ti talaga a panangliput ken asawana. Daytoy a panangallilaw, nagulib a panangtrato iti awan basolna nga asawa ket maysa a nadagsen a basol iti panangmatmat ti Dios. Ti maysa a lalaki a nagpennekannan dagiti tawtawen ti kinalasbang ti maysa a babai sana isinanto lattan, nalabit a maigapu iti maysa nga agkabanuag a babai, talaga a traidor.a
Ngem, kasanon no kayat ti di nagbasol nga asawa nga idiborsio ti nakikamalala nga asawana? Guraen met kadi ti Dios dagita a panagdiborsio?
Ti Ulidan a Mismo ti Dios
Talaga kadi a maawatan ti Dios ti rikrikna ti maysa no ikeddengna nga idiborsio ti nakikamalala nga asawana wenno saan? Iti simboliko a panagsao, ibilang ni Jehova ti bagina a naikasar iti kadaanan a nasion ti Israel babaen iti tulagna kadakuada. (Isaias 54:1, 5, 6; 62:1-6; Jeremias 31:31, 32) Kas asawa a lalaki, kankanayon a nagmatalek ni Jehova, a dina inturturong ti atensionna iti sabsabali a nasion. (Salmo 147:19, 20; Amos 3:1, 2) Ti met ngay Israel? Ania a kita nga asawa ti nagbalinanna?
Kas maysa a nasion, naulit-ulit a di nagmatalek iti tulag, nga idi agangay nagtenganna ti kasasaad a sagudayen ti kararag a nailanad idiay Daniel 9:5, 6: “Nakabasolkami ken nagaramidkami a siuulpit ken nagaramidkami a sidadangkes, ken simmukirkami a simmiasi met laeng kadagiti bilinmo ken pagalagadam. Dikami met impangag dagiti adipenmo a mammadto a nagsao iti naganmo kadagiti arimi, kadagiti prinsipemi, ken kadagiti ammami ken kadagiti amin a tattao ti daga.” Iti imatang ni Jehova, dayta a di kinamatalek ket maipada iti pannakikamalala ti maysa nga asawa a babai.—Jeremias 3:1.
Kalpasan ti adu a siglo a panagan-anus ken mabayag a panagituredna, aniat’ inaramid ni Jehova? Babaen ti nabileg a panangukomna, pinapanawna nga umuna dagiti tribo iti amianan ket idi agangay dagiti tribo iti abagatan manipud iti dagada babaen ti pannakakayawda, kas banagna, indiborsio ni Jehova ti bagina iti nasion. (Jeremias 3:8; Daniel 9:11, 12) Iti panangmatmattayo iti ulidanna a mismo, kasano a guraen ni Jehova a Dios dayta no ti di nagbasol nga asawa ikeddengna nga idiborsio ti asawana a di nagmatalek iti sapata ti panagasawa?
Ti panagasawa ket maysa a sagrado nga urnos ti Dios, ket dagidiay sumrek iti dayta rumbeng a dida tagtagilag-anen ti sapata nga inaramidda. (Hebreo 13:4) Ngem no ti maysa nga asawa ket di agmatalek iti sapata babaen ti “pannakiabig[na],” ited ti Dios iti di nagbasol nga asawa ti kalintegan a mangikeddeng no mamakawan wenno mangidiborsio. (Mateo 19:9) Narigat dayta a desision, a ti laeng di nagbasol nga asawa ti makaikeddeng. No ikeddeng man ti di nagbasol nga asawa a pagpatinggaenen ti panagasawada, dina koma ipappapan a nakabasol gapu ta kinalikagumanna ti makidiborsio. Laglagipentayo a saan nga amin a diborsio ket guraen ni Jehova, no di ket ti kita ti panagdiborsio a mangiraman iti di nainkasuratan a wagas a panangisina iti asawa tapno mangasawa iti sabali.b
[Dagiti Footnote]
a Iti intero a Kasuratan, kuna ni Jehova a Dios a guraenna dagiti dakes a kababalin ken aramid. (Deuteronomio 16:22; Proverbio 6:16-19; 8:13; Isaias 1:14; 61:8) No usigentayo iti daytoy a panangmatmat, ti diborsio a natukoy idiay Malakias 2:16 ket maysa a basol iti imatangna.
b Personal a desision ti panangidiborsio iti nakikamalala nga asawa. Agpaay iti pannakailawlawag dagiti nadumaduma a wagas a mabalin a pangtingitingan ti di nagbasol nga asawa iti pangngeddengna no manggun-od iti Nainkasuratan a panagdiborsio wenno saan, pangngaasiyo ta kitaenyo Ti Pagwanawanan a ruar ti Agosto 15, 1993, panid 5, ken Mayo 15, 1988, panid 4 aginggat’ 7.
[Picture Credit Line iti panid 20]
Historic Costume in Pictures/Dover Publications Inc., New York